සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය
සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය | |
|---|---|
 ජාතික ධජය
| |
| උද්යෝග පාඨය: حرية، ديمقراطية، وحدة (අරාබි) Libertad, Democracia, Unidad (ස්පාඤ්ඤ) "නිදහස, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, සමගිය" | |
| ජාතික ගීය: يا بني الصحراء (Arabic) Yā Banī aṣ-Ṣaḥrāʾ ¡O hijos del Sáhara! (Spanish) "ඔහ්, සහරා පුත්‍රයෝ!" | |
.svg)  | |
| තත්ත්වය | සීමිත පිළිගැනීමක් ඇති රාජ්‍යකි. එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රටවල් 46ක් සහ දකුණු ඔසෙටියාව පිළිගෙන ඇත. |
| අගනුවර සහ විශාලතම නගරය | එල් අයියුන් (ඩි ජූර්) 27°9′N 13°12′W / 27.150°N 13.200°Wඛණ්ඩාංක: 27°9′N 13°12′W / 27.150°N 13.200°W |
| විප්‍රවාසයෙහි-අගනුවර | |
| නිල භාෂා(ව) | |
| කථන භාෂා | |
| ආගම | ඉස්ලාම් (නිල) |
| ජාති නාම(ය) |
|
| රජය | ඒකීය රාජ්‍යය එක-පක්ෂ රාජ්‍යය අර්ධ ජනාධිපති ක්‍රමය ජනරජය |
• ජනාධිපති | බ්‍රහිම් ගාලි |
• අගමැති | බුච්රයා හම්මුඩි බයිවුන් |
| ව්‍යවස්ථාදායකය | ජාතික කවුන්සිලය |
| පිහිටුවීම | |
• ස්පාඤ්ඤය විසින් අත්හැරීම | 1975 නොවැම්බර් 14 |
• ජනරජය ප්‍රකාශ කළේ | 1976 පෙබරවාරි 27 |
• මොරොක්කෝව සමග පරමාධිපත්‍යය ආරවුල් | අඛණ්ඩව |
| වර්ග ප්‍රමාණය | |
• මුළු | 266,000 km2 (103,000 sq mi) (හිමිකම් පෑම) 90,000 km2 (35,000 sq mi) (පාලනය කිරීම) (77 වෙනි) |
• ජලය (%) | නොසැලකිය හැකි ය |
| ජනගහණය | |
• ඇස්තමේන්තුව | 200,000 (ආසන්න) |
• සරණාගත කඳවුරු | 173,600 (2023 ඇස්තමේන්තුගත)[8] |
| 40,000 (2010 ඇස්තමේන්තුගත)[9][b] | |
| ව්‍යවහාර මුදල | සහ්රාවි පෙසෙටා (ද ජූර්) (EHP) |
| වේලා කලාපය | UTC+1 (WAT) |
| දින ආකෘති | dd/mm/yyyy (AD) |
| රිය ධාවන මං තීරුව | දකුණ |
| ISO 3166 code | EH |
| අන්තර්ජාල TLD | .eh (වෙන් කර ඇත) |
සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය,[e] සහරාවි ජනරජය සහ බටහිර සහරා ලෙස ද හැඳින්වේ, බටහිර සහරාහි ස්වයං-පාලන නොවන ප්‍රදේශයට හිමිකම් කියන නමුත් නැගෙනහිර මායිම පමණක් පාලනය කරන බටහිර මාග්‍රෙබ්හි පිහිටා ඇති අර්ධ වශයෙන් පිළිගත් භූමියෙන් පහෙන් එකක් පාලනය කරන රාජ්‍යයකි. එය එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රටවල් 46 ක් සහ දකුණු ඔසෙටියා විසින් පිළිගෙන ඇත. 1884 සහ 1975 අතර, බටහිර සහරා ස්පාඤ්ඤ යටත් විජිතයක් (පසුව විදේශ පළාතක්) ලෙස ස්පාඤ්ඤ සහරා ලෙස හැඳින්විණි. SADR යනු ස්පාඤ්ඤ භාෂාව සැලකිය යුතු භාෂාවක් වන අප්‍රිකානු රාජ්‍ය දෙකෙන් එකක් වන අතර අනෙක සමක ගිනියාවයි.
SADR 1976 පෙබරවාරි 27 වන දින බටහිර සහරා හි බීර් ලෙව්හි දී පොලිසාරියෝ පෙරමුණ විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. SADR රජය එහි පාලනය යටතේ පවතින ප්‍රදේශ හඳුන්වන්නේ නිදහස් ප්‍රදේශ හෝ නිදහස් කලාපය ලෙසයි. මොරොක්කෝව මතභේදයට තුඩු දී ඇති ඉතිරි ප්‍රදේශ පාලනය සහ පරිපාලනය කරන අතර, මෙම ඉඩම් එහි දකුණු පළාත් ලෙස හඳුන්වයි. SADR හි හිමිකම් කියන අගනුවර වන්නේ එල් අයියන් (බටහිර සහරා ප්‍රදේශයේ අගනුවර) වේ. SADR විසින් එල් අයියන් පාලනය නොකරන බැවින්, එය ටිෆාරිටි හි තාවකාලික අගනුවරක් පිහිටුවා ඇත, නමුත් එදිනෙදා පරිපාලනය බොහෝමයක් සිදු වන්නේ ඇල්ජීරියාවේ ටින්ඩෝෆ් හි පිහිටි සහරාවි සරණාගත කඳවුරුවලින් එකක් වන රබුනි හි ය.
SADR එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රාන්ත 46ක් සමඟ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබඳතා පවත්වන අතර අප්‍රිකානු සංගමයේ පූර්ණ සාමාජිකයෙකි. මිලියන භාගයක පමණ ජනගහනයක් සහිත, එය අප්‍රිකාවේ වඩාත්ම විරල ජනාකීර්ණ වන අතර, ලෝකයේ දෙවන වඩාත්ම විරල ජනගහනය වේ.[11]
නිරුක්තිය
[සංස්කරණය]සහරාවි යන නම යනු 'කාන්තාරයේ වැසියා' යන අර්ථය ඇති අරාබි වචනය වන Ṣaḥrāwī صحراوي යන්නෙහි රෝමානුකරණයයි, එය 'කාන්තාරය' යන අර්ථය ඇති අරාබි වචනය වන Ṣaḥrāʼ (صحراء) වෙතින් ව්‍යුත්පන්න වී ඇත.[තහවුරු කර නොමැත]
ඉතිහාසය
[සංස්කරණය]ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් ඉවත් කිරීමෙන් පසුව, මොරොක්කෝ හරිත මාර්තු හේතුවෙන්, ස්පාඤ්ඤය, මොරොක්කෝව සහ මොරිටේනියාව මැඩ්රිඩ් ගිවිසුම් අත්සන් කළේ 1975 නොවැම්බර් 14 වන දින, ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ෆ්‍රැන්කෝ මිය යාමට දින හයකට පෙරය. මොරොක්කෝව සහ මොරිටේනියාව බටහිර සහරා ප්‍රදේශය ඈඳා ගනිමින් ප්‍රතිචාර දැක්වූහ. 1976 පෙබරවාරි 26 දින ස්පාඤ්ඤය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට (එජාස) දන්වා සිටියේ එම දිනය වන විට තමන් බටහිර සහරා හි රැඳී සිටීම අවසන් කර එහි වගකීම් අත්හැර දැමූ බවත්, එමඟින් කලාපයට පරිපාලන බලයක් නොමැති බවත්ය. මොරොක්කෝව හෝ මොරිටේනියාව ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමක් ලබා නොගත් අතර නිදහස අපේක්ෂා කරන පොලිසාරියෝ පෙරමුණ සමඟ යුද්ධයක් ඇති විය. සහරාවි ජනතාවගේ නීත්‍යානුකූල නියෝජිතයා ලෙස UN විසින් පොලිසාරියෝ පෙරමුණ සලකන අතර, බටහිර සහරාවේ ජනතාවට "ස්වයං-නිර්ණය සහ ස්වාධීනත්වය" සඳහා අයිතියක් ඇති බව තහවුරු කරයි.[12]
සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය නිර්මාණය කිරීම 1976 පෙබරවාරි 27 දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද්දේ, ඉවත්ව යන ස්පාඤ්ඤ යටත්විජිතවාදීන් විසින් ඉතිරි කරන ලද දේශපාලන රික්තයක් ලෙස ඔවුන් සැලකූ දේ පිරවීම සඳහා නව ආයතනයක අවශ්‍යතාවය පොලිසාරියෝ විසින් ප්‍රකාශ කිරීමත් සමඟ ය. හිමිකම් කියන අගනුවර හිටපු බටහිර සහරා අගනුවර වන එල්-අයිඋන් (එය මොරොක්කෝ පාලන ප්‍රදේශයේ) වන අතර, ප්‍රකාශය කරන ලද්දේ පිටුවහල් රජයේ තාවකාලික අගනුවර වන බීර් ලෙහ්ලූ හි වන අතර එය 1991 යටතේ පොලිසාරියෝ යටතේ පැවති ප්‍රදේශයේ පැවතුනි. සටන් විරාමය (නිරවුල් කිරීමේ සැලැස්ම බලන්න). 2008 පෙබරවාරි 27 දින, තාවකාලික ප්‍රාග්ධනය විධිමත් ලෙස ටිෆාරිටි වෙත ගෙන යන ලදී.[13][14] කෙසේ වෙතත්, එදිනෙදා ව්‍යාපාර පවත්වනු ලබන්නේ සහරාවි පිටුවහල් ප්‍රජාවෙන් වැඩි පිරිසක් සිටින ඇල්ජීරියාවේ ටින්ඩෝෆ් පළාතේ සහරාවි සරණාගත කඳවුරුවල ය.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව
[සංස්කරණය]සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජයේ නව 1999 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව බොහෝ යුරෝපීය ප්‍රාන්තවල පාර්ලිමේන්තු ව්‍යවස්ථාවට සමාන ස්වරූපයක් ගත් නමුත් සමහර ඡේද සමඟ "පූර්ණ නිදහස" සාක්ෂාත් කර ගන්නා තෙක් අත්හිටුවන ලදී. ප්‍රධාන කරුණු අතර, රාජ්‍ය නායකයා ව්‍යවස්ථානුකූලව පොලිසාරියෝ පෙරමුණේ මහලේකම්වරයා වන අතර, නිදහස ලැබීමෙන් පසු පොලිසාරියෝ සම්පූර්ණයෙන්ම විසුරුවා හැරීමට හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම වෙන් කළ යුතු බවට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ප්‍රතිපාදන සහිතව, "පෙර නිදහසේ අවධිය" ලෙස හැඳින්වේ. රජයේ ව්යුහය. නිදහසින් ආරම්භ වන සංක්‍රාන්ති අවධියක් සඳහා විධිවිධාන විස්තර කර ඇති අතර, වර්තමාන SADR බටහිර සහරා රජය ලෙස ක්‍රියා කිරීමට නියමිත අතර, ව්‍යවස්ථාමය ප්‍රතිසංස්කරණයකින් අවසන් වන අතර අවසානයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ දක්වා ඇති ආකාරයට රාජ්‍යයක් පිහිටුවීම දක්වා ඇත.[තහවුරු කර නොමැත]
අවසානයේ බටහිර සහරා රාජ්‍යයක් සඳහා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ දක්වා ඇති පුළුල් මාර්ගෝපදේශවලට වෙළඳපල ආර්ථිකයක් සහිත බහු-පක්ෂ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ඇතුළත් වේ. සහරාවිවරුන් මුස්ලිම්, අප්‍රිකානු සහ අරාබි ජනතාවක් ලෙසද ව්‍යවස්ථාවේ නිර්වචනය කර ඇත.[15] ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් මානව හිමිකම් පිළිබඳ මූලධර්මවලට සහ පෑන්-අරාබිවාදයේ ප්‍රාදේශීය ප්‍රභේදයක් ලෙස මහා මග්‍රෙබ් සංකල්පයට කැපවීමක් ද ප්‍රකාශ කරයි.[තහවුරු කර නොමැත]
රාජ්‍ය ව්යුහය
[සංස්කරණය]1982 අගෝස්තු මාසයේ සිට, ජනරජයේ ඉහළම නිලය වන්නේ සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජයේ ජනාධිපති වන අතර, එම තනතුර දරන්නේ පොලිසාරියෝ පෙරමුණේ මහලේකම්, දැනට බ්‍රහීම් ගාලි,[16] අගමැති ලෙස පත් කරන, දැනට බුච්රයාය හම්මුඩි ය. SADR හි ආණ්ඩු ව්යුහය සමන්විත වන්නේ අමාත්‍ය මණ්ඩලයකින් (අගමැතිවරයාගේ නායකත්වයෙන් යුත් කැබිනට් මණ්ඩලයක්), අධිකරණ ශාඛාවකින් (ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරන ලද විනිසුරුවරුන් සහිත) සහ පාර්ලිමේන්තු සහරාවි ජාතික සභාව (SNC; වර්තමාන කථානායකවරයා හම්මා සලාමා) ය. 1976 දී එහි ආරම්භයේ සිට, විවිධ ව්‍යවස්ථාමය සංශෝධන මගින් ජනරජය තාවකාලික කළමනාකරණ ව්‍යුහයක සිට සැබෑ පාලන උපකරණයකට ළඟා වන දෙයක් බවට පරිවර්තනය කර ඇත. 1980 ගණන්වල අගභාගයේ සිට පාර්ලිමේන්තුව බලතල බෙදීමක් ඇති කිරීමට සහ ජනරජයේ ව්‍යුහයන් පොලිසාරියෝ පෙරමුණෙන් ඉවත් කිරීමට පියවර ගැනීමට පටන් ගත්තේය, නමුත් අද දක්වා පැහැදිලි බලපෑමක් නැත.[තහවුරු කර නොමැත]
එහි විවිධ අමාත්‍යාංශ විවිධ සේවා සහ කාර්යයන් සඳහා වගකීම දරයි. නඩු විභාග අධිකරණ, අභියාචනාධිකරණ සහ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයකින් සම්පූර්ණ වූ අධිකරණය ක්‍රියාත්මක වන්නේ එම ක්ෂේත්‍රවලමය. පිටුවහල් රජයක් ලෙස, රජයේ බොහෝ ශාඛා සම්පූර්ණයෙන් ක්‍රියාත්මක නොවන අතර, ආයතනවල ව්‍යවස්ථාපිත භූමිකාවන්ට බලපා ඇත. SADR හි පාලන යන්ත්‍රය සමඟ ඒකාබද්ධ වූ සහ මෙම පක්ෂ සහ රාජ්‍ය ආයතන සහ කාර්යාල අතර මෙහෙයුම් නිපුණතා අතිච්ඡාදනය වන පොලිසාරියෝ පෙරමුණ තුළද රජයේ ව්‍යුහයන්ට සමාන්තර ආයතන පැන නැගී ඇත. 2012 වාර්තාවක සහරාවි නීතිඥ සංගමයේ පැවැත්ම ගැන සඳහන් කර ඇත.[17] 2016 දී, නීතීඥ සංගමය (සහ්රාවි ලෝයර්ස් සංගමය යන නාමයෙන්) දේශපාලන සහ සිවිල් අයිතිවාසිකම් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ඉල්ලා වාර්තාවක් නිකුත් කරන ලදී.[18] අවාසනාවකට, කාන්තාවන් වැනි ඇතැම් ජනවිකාස කණ්ඩායම් නීති ක්ෂේත්‍රය තුළ කටයුතු කර ඇත්තේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ පැහැදිලි ඇඟවීමක් නොමැත.[තහවුරු කර නොමැත]
ප්‍රධාන වශයෙන් උපදේශන සහ සම්මුතිය ගොඩනැගීමේ ආයතනයක් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇති SNC එහි ව්‍යවස්ථාදායක භූමිකාවේ දුර්වල ය, නමුත් එය පසුකාලීන ව්‍යවස්ථා සංශෝධන වලදී එහි න්‍යායික ව්‍යවස්ථාදායක සහ පාලන බලතල ශක්තිමත් කර ඇත. වෙනත් දේ අතර, එය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට මරණීය දණ්ඩනය තහනම් කිරීමක් එකතු කර ඇති අතර, 1999 දී විශ්වාසභංගයක් මගින් රජය පෙරළා ඇත.[තහවුරු කර නොමැත]
සහරාවි ජාතික කවුන්සිලය සාමාජිකයින් 53 දෙනෙකුගෙන් සමන්විත වන අතර, සියල්ලෝම සගුයා එල්-හම්රා සහ රියෝ ද ඔරෝ විමුක්තිය සඳහා වූ 'ජනප්‍රිය පෙරමුණ' වෙතින්.[තහවුරු කර නොමැත]
හමුදාව
[සංස්කරණය]සහරාවි මහජන විමුක්ති හමුදාව සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජයේ ආරක්ෂක බලකාය වන අතර එය ජනරජය පිහිටුවීමට පෙර පොලිසාරියෝ පෙරමුණේ සන්නද්ධ අංශය ලෙස සේවය කළේය.
ආර්ථිකය
[සංස්කරණය]SADR හි නිල මුදල් වර්ගය සහරාවි පෙසෙටා ය; කෙසේ වෙතත්, ප්‍රායෝගිකව, ඇල්ජීරියානු ඩිනාර් සහ මොරිටේනියානු ඔගුයියා පාලිත ප්‍රදේශ තුළ භාවිතා කරන ප්‍රධාන මුදල් වේ. මොරොක්කෝ ඩිරාම් ද පිළිගනු ලැබේ, නමුත් එය ප්‍රධාන වශයෙන් භාවිතා කරනු ලබන්නේ මොරොක්කෝවේ වාඩිලාගෙන සිටින ප්‍රදේශවල පමණි.
ජනවිකාසය
[සංස්කරණය]ආගම්
[සංස්කරණය]සහරාවිවරුන් විසින් අනුගමනය කරනු ලබන ප්‍රමුඛතම ආගම වන්නේ SADR හි නිල ආගම සහ නීතියේ මූලාශ්‍රයක් ලෙස ව්‍යවස්ථාපිතව පිළිගෙන ඇති සුන්නි ඉස්ලාමයේ මලිකි පාසලයි. සීඅයිඒ වර්ල්ඩ් ෆැක්ට්බුක් එකට අනුව සියලුම සහරාවිවරුන් පාහේ මුස්ලිම් ලෙස හඳුනාගෙන ඇති අතර එමඟින් රට ලෝකයේ වඩාත්ම ආගමික සමජාතීය ජාතියක් බවට පත් කරයි.
ස්පාඤ්ඤ පාලනය තුළ කතෝලික පල්ලියට වැදගත් පැවැත්මක් තිබුණි, ස්පාඤ්ඤය භූමිය අත්හැරීමට පෙර ස්පාඤ්ඤ කතෝලිකයන් 20,000 ක් පැමිණ සිටියහ (ජනගහනයෙන් 30%). අද මොරොක්කෝව පාලනය කරන ප්‍රදේශවල 300ක් පමණ පිරිසක් කතෝලික (බොහෝ විට ස්පාඤ්ඤ සම්භවයක් ඇති අය) වන අතර, එල් ආයූන් හි ශාන්ත ෆ්‍රැන්සිස් ඔෆ් ඇසිසි ආසන දෙව්මැදුරට සහ ඩක්ලාහි මවුන්ට් කාර්මෙල් දේවස්ථානයට සහභාගි විය හැකිය.
භාෂා
[සංස්කරණය]නූතන සම්මත අරාබි යනු සහරාවි ජනරජයේ ව්‍යවස්ථාපිතව පිළිගත් එකම නිල සහ ජාතික භාෂාවයි.[19] හසානියා, මොරිටේනියාව වැනි අසල්වැසි රටවල ද කතා කරන අරාබි ප්‍රභේදයකි, සහරාවි ජනයාගේ පොදු ව්‍යවහාර භාෂාව වේ.
ස්පාඤ්ඤ භාෂාව 19 වැනි සියවසේ අගභාගයේදී ස්පාඤ්ඤ යටත් විජිතකරණයේදී හඳුන්වා දෙන ලද අතර, සහරාවි භාෂාවේ වඩාත් කැමති දෙවන භාෂාව ලෙසද පවතින අතර, තත්‍ය ක්‍රියාකාරී භාෂා තත්වයක් ද භුක්ති විඳිමින් සිටියි.[20] 2018 දී ජනාධිපති බ්‍රහීම් ගාලි ප්‍රකාශ කළේ ස්පාඤ්ඤ භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාවක් වන ලෝකයේ එකම අරාබි රට SADR බවයි. Instituto Cervantes ඇස්තමේන්තු කරන්නේ සහරාවිවරුන් 20,000කට පමණ ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් සීමිත නිපුණතා ඇති බවයි.[21]
අධිකාරියේ ප්‍රදේශය
[සංස්කරණය]SADR බටහිර ඇල්ජීරියාවේ ටින්ඩෝෆ් පළාතේ පිහිටා ඇති සහරාවි සරණාගත කඳවුරුවල රජයේ පරිපාලනයක් ලෙස ක්‍රියා කළේය. එහි මූලස්ථානය පිහිටා ඇත්තේ ටින්ඩෝෆ් හි දකුණේ රබූනි කඳවුරේය, නමුත් තාවකාලික අගනගර ඇතුළු නිදහස් කලාපයේ නගරවල සමහර නිල සිදුවීම් සිදුවී ඇතත්, පළමුව 2008 බීර් ලෙහ්ලූ පසුව ටිෆාරිටි දක්වා වේ. SADR හි රජය බටහිර සහරා ප්‍රදේශය පුරා ස්වෛරීත්වය ප්‍රකාශ කරයි, නමුත් පාලනය ඇත්තේ නිදහස් කලාපය තුළ පමණි. එක්සත් ජාතීන්ගේ සරණාගතයින් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් සහ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ඇතුළු විදේශ ආධාර ආයතන කිහිපයක් කඳවුරු තුළ අඛණ්ඩව ක්‍රියාත්මක වේ.
ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීම සහ සාමාජිකත්වය
[සංස්කරණය]2022 සැප්තැම්බර් වන විට සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය රාජ්‍ය 85ක් විසින් එක් වරක් හෝ වෙනත් අවස්ථාවක පිළිගෙන ඇත. මෙයින් 39ක් හේතු ගණනාවක් නිසා "අත්හිටවූ" හෝ "ඉවත් කළ" පිළිගැනීමක් ඇත. එක්සත් ජාතීන්ගේ රාජ්‍යයන් 29ක් SADR වෙතින් තානාපති කාර්යාලයක් පවත්වාගෙන යන අතර, තානාපති කාර්යාලයක් සඳහා සත්කාරකත්වය නොදක්වන එකම ජාතිය වියට්නාමය වීම, නමුත් ඔවුන්ගේම දූත මෙහෙවර පමණක් යැවීමයි.[22] සහරාවි තානාපති කාර්යාල රාජ්‍ය 18ක පවතී. එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රාන්ත හයකට වෙනත් රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබඳතා ඇති අතර තවත් එක්සත් ජාතීන්ගේ ජාතීන් නවයක් සහ දකුණු ඔසෙටියා[23] ද පෙර පාලන ක්‍රම මගින් හෝ අතීතයේ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් හරහා රාජ්‍යය හඳුනාගෙන ඇත, නමුත් මේ මොහොතේ කිසිදු ක්‍රියාකාරී සබඳතාවක් නොමැත.
පැරගුවේ,[24] ඕස්ට්‍රේලියාව,[25] බ්‍රසීලය,[26][27][28][29] සහ ස්වීඩනය[30] SADR පිළිගැනීමට අභ්‍යන්තරව ඡන්දය ප්‍රකාශ කර ඇත, නමුත් කිසිවෙකු තවමත් එය අනුමත කර නැත.
එය UN විසින් පිළි නොගත්තද, SADR 1982 සිට අප්‍රිකානු සංගමයේ (AU, කලින් අප්‍රිකානු එකමුතුවේ සංවිධානය, OAU) පූර්ණ සාමාජිකත්වය දරයි. 1984 සහ දකුණේ කාලයේ සිට මොරොක්කෝව විරෝධතාවයක් ලෙස OAU වෙතින් ඉවත් විය. 1994 දී අප්‍රිකාව OAU වෙත ඇතුළත් කර ගැනීම 2017 ජනවාරි 30 වන දින නැවත භාර ගන්නා තෙක් AU හි සාමාජිකයෙකු නොවූ එකම අප්‍රිකානු එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජිකයා විය.[31] SADR සහභාගීත්වයට මොරොක්කෝ විරෝධය මත නොබැඳි ව්‍යාපාරයේ[32][33] සහ නව ආසියානු-අප්‍රිකානු උපායමාර්ගික හවුල්කාරිත්වයේ[34][35] රැස්වීම්වලට ආගන්තුකයෙකු ලෙස සහභාගී වේ.[36]
SADR 2006 දී ලතින් ඇමරිකානු සහ කැරිබියන් (COPPPAL) දේශපාලන පක්ෂවල ස්ථිර සම්මේලනයේ සමුළුවකට ද සහභාගී විය;[37] නිකරගුවාවේ SADR තානාපති 2010 මධ්‍යම ඇමරිකානු පාර්ලිමේන්තුවේ ආරම්භක සමුළුවට සහභාගී විය,[38] සහ 2012 දී මෙක්සිකෝ නගරයේ පැවති COPPPAL සහ ආසියානු දේශපාලන පක්ෂවල ජාත්‍යන්තර සමුළුවට SADR නියෝජිත පිරිසක් සහභාගී විය.[39]
2011 පෙබරවාරි 27 වන දින, SADR ප්‍රකාශනයේ 35 වන සංවත්සරය බටහිර සහරා හි ටිෆරිටි හි පැවැත්විණි. බොහෝ රටවල පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්, තානාපතිවරුන්, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ ක්‍රියාකාරීන් ඇතුළු නියෝජිත පිරිසක් මෙම අවස්ථාවට සහභාගී වූහ.[40][41]
SADR අරාබි ලීගයේ හෝ අරාබි මාග්‍රෙබ් සංගමයේ සාමාජිකයෙකු නොවේ, මේ දෙකටම මොරොක්කෝව පූර්ණ සාමාජිකයෙකු ලෙස ඇතුළත් වේ.
යෝජිත බටහිර සහරා අධිකාරිය
[සංස්කරණය]බටහිර සහරා හි හිටපු එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් කොෆි අනන්ගේ පුද්ගලික නියෝජිත ජේම්ස් බේකර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බේකර් සැලැස්ම යටතේ, SADR මොරොක්කෝව විසින් අධීක්ෂණය කරන ලද ස්වෛරී නොවන ස්වයං පාලන කලාපයක් වන පස් අවුරුදු සංක්‍රාන්ති බටහිර සහරා අධිකාරිය (WSA) සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කරනු ඇත. , ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ ජනමත විචාරණයකින් පසුව. එය 2003 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් අනුමත කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, මොරොක්කෝව සහභාගී වීම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇති බැවින්, සැලැස්ම මිය ගොස් ඇති බව පෙනේ.[තහවුරු කර නොමැත]
2007 අප්‍රේල් මාසයේදී, මොරොක්කෝ රජය සහරාන් කටයුතු සඳහා වූ රාජකීය උපදේශක සභාව (CORCAS) හරහා ස්වයං පාලන ආයතනයක් බටහිර සහරා සඳහා යම් තරමක ස්වයං පාලනයක් සහිතව ප්‍රදේශය පාලනය කළ යුතු බවට යෝජනා කළේය. මෙම ව්‍යාපෘතිය 2007 අප්‍රේල් මස මැද භාගයේදී එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කරන ලදී. මොරොක්කෝ යෝජනාව සම්බන්ධයෙන් ඇනහිටීමක් හේතුවෙන් UN විසින් 2007 අප්‍රේල් මාසයේ දී "එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම්වරයාගේ වාර්තාව" මගින් අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් පිළිගත් දේශපාලන විසඳුමකට පැමිණීමට සෘජු සහ කොන්දේසි විරහිත සාකච්ඡාවලට එළඹෙන ලෙස පක්ෂවලින් ඉල්ලා සිටියේය.[42]
ක්‍රීඩා
[සංස්කරණය]SADR හට 2015 බ්‍රසාවිල් හි පැවති අප්‍රිකානු ක්‍රීඩා උළෙලට සහභාගී වීමට ආරාධනා කරන ලදී, එය ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව්වකදී රටේ මංගල උත්සවය වනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, එහි ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් දහතුන් දෙනෙකුට කොංගෝ සංවිධායක කමිටුව තරඟ කිරීමට අවසර දුන්නේ නැත.[43] රටේ ජාතික පාපන්දු කණ්ඩායමක් ඇත, නමුත් එහි පාලන ආයතනය වන සහරාවි පාපන්දු සම්මේලනය, FIFA හෝ අප්‍රිකානු පාපන්දු සම්මේලනයේ සාමාජිකයෙකු නොවේ.[44]
ජාතික නිවාඩු දින
[සංස්කරණය]| දිනය | නම | මුල් සිදුවීම / සටහන් |
|---|---|---|
| පෙබරවාරි 27 | නිදහස් දිනය | 1976 බීර් ලෙහ්ලූ හි SADR ප්‍රකාශය |
| මාර්තු 8 | පළමු දිවි පිදීම | |
| මැයි 10 | පොලිසාරියෝ පෙරමුණේ පදනම | 1973 දී පෙරමුණ පිහිටුවීමේ සංවත්සරය |
| මැයි 20 | මැයි 20 විප්ලවය | 1973 ස්පාඤ්ඤයට එරෙහි සන්නද්ධ අරගලයේ ආරම්භය |
| ජුනි 9 | දිවි පිදූවන්ගේ දිනය | 1976 දී එල්-ඕවාලි මියගිය දිනය |
| ජුනි 17 | සෙම්ලා ඉන්ටිෆාඩා | 1970 එල්-අයුන් හි හරකාත් තරිර් කෝලාහල |
| ඔක්තෝබර් 12 | ජාතික සමගියේ දිනය | 1975 අයින් බෙන් ටිලි සම්මේලනයේ අනුස්මරණ සංවත්සරය සමරමින් |
මීට අමතරව, මුස්ලිම් උත්සව චන්ද්‍ර ඉස්ලාමීය දින දර්ශනයට අනුව තබා ඇත.
| දිනය | නම | පිළිපැදීම |
|---|---|---|
| මුහර්රම් 1 | ඉස්ලාමීය අලුත් අවුරුද්ද | මක්කම සිට මදීනාව දක්වා හිජ්රාගේ සංවත්සරය සහ චන්ද්‍ර ඉස්ලාමීය වර්ෂයේ ආරම්භය |
| දුල් හිජ්ජා 10 | ඊද් අල්-අදා | පූජා මංගල්‍ය |
| ෂව්වාල් 1 | ඊද් අල්-ෆිතර් | රාමසාන් අවසානය |
| රබී අල්-අව්වල් 12 | මව්ලිද් | මුහම්මද් තුමාගේ උපත |
ගැලරිය
[සංස්කරණය].jpg)
.jpg)
සටහන්
[සංස්කරණය]- ^ එය SADR හි දෙවන නිල භාෂාව ලෙස විස්තර කෙරේ[2][3][4][5][6]
- ^ දෙවන බටහිර සහරා යුද්ධය පුපුරා යාමෙන් පසු සිවිල් ජනගහනයෙන් වැඩි කොටසක් ටින්ඩෝෆ් හි සහරාවි සරණාගත කඳවුරු වෙත ගෙන ගොස් ඇත.
- ^ මොරොක්කෝව අත්පත් කරගත් ප්‍රදේශවල.
- ^ සහරාවි සරණාගත කඳවුරුවල යුරෝ අවිධිමත් ලෙස පිළිගනු ලැබේ.[10]
- ^ /səˈrɑːwi/ sə-RAH-wee; SADR; "සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය" ලෙසද හැඳින්වේ; අරාබි: الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية; ස්පාඤ්ඤ: República Árabe Saharaui Democrática, [reˈpuβlik(a) ˈaɾaβe sa(χa)ˈɾawi ðemoˈkɾatika]
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ^ SADR. "Constitution of the SADR" (ස්පාඤ්ඤ බසින්). 11 November 2007 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 10 November 2020.
- ^ "الوفد الصحراوي سيحضر لقاء جنيف بإرادة صادقة للتقدم نحو الحل الذي يضمن حق الشعب الصحراوي في تقرير المصير والاستقلال". Sahara Press Service (අරාබි බසින්). 29 November 2018. 25 November 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ János Besenyő; R. Joseph Huddleston; Yahia H. Zoubir (2022). Conflict and Peace in Western Sahara The Role of the UN's Peacekeeping Mission (MINURSO). Taylor & Francis. p. 51. ISBN 978-10-0080733-2.
- ^ Dawn Chatty (2010). Deterritorialized Youth Sahrawi and Afghan Refugees at the Margins of the Middle East. Berghahn Books. p. 114. ISBN 978-1-84545-653-5.
- ^ Elena Fiddian-Qasmiyeh (2015). South-South Educational Migration, Humanitarianism and Development Views from the Caribbean, North Africa and the Middle East. Routledge. p. 48. ISBN 978-1-135-07667-2.
- ^ Martos, Isabel (2014). "Linguistic Policy in the Camps of Sahrawi Refugees". ECAS 2013, 5th European Conference on African Studies. Universidad de Alcalá. https://www.researchgate.net/publication/273993698. ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 19 August 2018.
- ^ "El Español en los Campamentos de Refugiados Saharauis (Tinduf, Algeria)" (PDF). Cvc.cervantes.es. 26 December 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 20 May 2015.
- ^ Sahrawi Refugee Response Plan 2024–2025 (Report). United Nations High Commissioner for Refugees. November 2023. p. 14.
- ^ "Vivir sin nubes" [Living without clouds]. El País (ස්පාඤ්ඤ බසින්). 2010-12-18.
En los alrededores de Tifariti sobreviven unas 40.000 personas, una población dispersa y nómada [...] según cifras oficiales.
[In the vicinity of Tifariti, about 40,000 people survive, a dispersed and nomadic population [...] according to official figures.] - ^ "Los campamentos de refugiados saharauis" [The Sahrawi refugee camps] (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Una mirada al Sáhara Occidental. 26 December 2019. 7 December 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-10-21.
La divisa local es el dinar argelino, aunque se puede pagar casi todo en euros. La moneda mínima para hacer compras en los campamentos es el billete de 10€.
[The local currency is the Algerian dinar, although you can pay almost everything in euros. The minimum currency to make purchases in the camps is the €10 bill.] - ^ "Western Sahara Population 2023 (Live)". 8 March 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 8 March 2023.
- ^ "A/RES/34/37. Question of Western Sahara" (PDF). General Assembly—Thirty-fourth Session. United Nations. 1979. 10 January 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 15 March 2017.
- ^ "Sahara Occidental – Actualités 2008, février". February 2008. 16 January 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 17 September 2016.
- ^ "Sahara Info" (PDF). March 2008. 18 August 2017 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 September 2016.
- ^ Article 6 of the Sahrawi constitution. Article 2 prescribes that "Islam is the state religion and source of law".
- ^ Zunes S; Mundy J (2010). Western Sahara: War, Nationalism, and Conflict Irresolution සංරක්ෂණය කළ පිටපත 8 ඔක්තෝබර් 2023 at the Wayback Machine Syracuse University Press. Retrieved 3 August 2016.
- ^ "Report of the Fact-Finding Mission to the Sahrawi Arab Democratic Republic" (PDF). African Commission on Human & Peoples' Rights. September 2012. 30 March 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 27 December 2017.
- ^ "تقرير موازي بمناسبة استعراض التقرير السادس للملكة المغربية حول تنفيذ مقتضيات العهد الدولي للحقوق المدنية و السياسية". اتحاد المحامين الصحراويين.
- ^ Article 3 of the Constitution of the Sahrawi Arab Democratic Republic (2023-01-17)
- ^ Martos 2014, පිටු අංකය: 1199–1202.
- ^ El español: una lengua viva — Informe 2022 [Spanish: a living language — 2022 report] (PDF) (Report). Instituto Cervantes. 2022. p. 10. 18 February 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 2023-11-16.
- ^ "Plenipotentiary and Extraordinary Ambassador to the People's Democratic Republic of Algeria, the Republic of Mali, the Republic of Senegal, the Republic of Gambia, the Republic of Niger and the Arab Republic of Sarahoui". 12 January 2017. 1 December 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 31 January 2023.
- ^ "Semi-Recognized Western Sahara to Recognize South Ossetia | Eurasianet". eurasianet.org (ඉංග්‍රීසි බසින්). 11 August 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-01-31.
- ^ "MRE | Declaración del Ministerio de Relaciones Exteriores". 2014-02-14. 14 February 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2023-01-31.
- ^ "afrol News - Australia may recognise Saharawi Republic". www.afrol.com. 12 July 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-01-31.
- ^ "Portal da Câmara dos Deputados". www.camara.leg.br. 31 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-01-31.
- ^ "Portal da Câmara dos Deputados". www.camara.leg.br. 31 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-01-31.
- ^ "Portal da Câmara dos Deputados". www.camara.leg.br. 31 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-01-31.
- ^ "INS 3/2015 - Senado Federal". www25.senado.leg.br. 31 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-01-31.
- ^ "Sweden softens line on Western Sahara recognition in face of boycott threat". Sveriges Radio. 5 December 2012. 31 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 31 January 2023.
- ^ "Morocco rejoins African Union". Worldbulletin. 30 January 2017. 20 July 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 31 January 2017.
- ^ "NAM reiterates support to right of Saharawi people to determination". Sahara Press Service. 30 August 2012. 29 April 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 27 September 2012.
- ^ "Algeria praises NAM's continued support to struggle of Saharawi people for self-determination". Sahara Press Service. 2 September 2012. 24 December 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 27 September 2012.
- ^ "South Africa". ARSO – Association de soutien à un référendum libre et régulier au Sahara Occidental. 9 September 2006. 29 August 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 27 September 2012.
- ^ South African Broadcasting Corporation (1 September 2006). "Asia-Afro partnership meeting kicked off today". South African Broadcasting Corporation. 29 September 2007 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 1 September 2006.
- ^ South African Broadcasting Corporation (2 September 2006). "Moroccan objections taint Asian-Africa meeting". South African Broadcasting Corporation. 29 September 2007 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2 September 2006.
- ^ Prensa Latina (11 September 2006). "LatAm, Caribbean Parties in Nicaragua". Prensa Latina. 22 October 2006 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 September 2006.
- ^ "Saharawi Ambassador to Nicaragua receives delegation from Central American Parliament". SPS. 7 January 2010. 10 August 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 7 February 2010.
- ^ "Saharawi Representation to Mexico attends COPPPAL-ICAPP meeting". Sahara Press Service. 15 October 2012. 24 December 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 10 December 2012.
- ^ "Western Sahara: 35 years of colonisation and exile is enough | Kenworthy News Media – development & socio-political issues". Stiffkitten.wordpress.com. 3 March 2011. 12 April 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 20 May 2015.
- ^ [1][භින්න වූ සබැඳිය]
- ^ "Report of the Secretary-General on the situation concerning Western Sahara" (PDF). UN Security Council. 13 April 2007. සම්ප්‍රවේශය 20 June 2024.
- ^ Pécout, Adrien (2015-09-08). "Jeux africains : le coureur révolté du peuple sahraoui" [African Games: the rebellious runner of the Sahrawi people]. Le Monde.fr (ප්‍රංශ බසින්). 30 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-04-06.
- ^ "ALGERIA/MOROCCO/WESTERN SAHARA : Confederation of African Football rejects Sahrawi membership move". Africa Intelligence. 2023-06-12. 5 April 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-04-05.