හින්දු දෙවිවරුන්ගේ ලැයිස්තුව
ප්‍රධාන දෙවිවරු
[සංස්කරණය]ත්‍රිදේවයන් හෙවත් ත්‍රිමූර්ති දෙවිවරුන් මීට අයත් වේ. ත්‍රිදේවයන් නම් බ්‍රහ්ම,විෂ්ණු හා ශිව යි.ඔවුන්ගේ සහාකාරියන් පිළිවෙලින් සරස්වතී, ලක්ෂ්මී හා පාර්වතී වන අතර ඔවුන් ත්‍රී දේවියන් ලෙස හඳුන්වයි.විෂ්ණු හා ශිව දෙවිවරුන්ගේ අනුගාමිකයන් ප්‍රධාන නිකායන් දෙකක් සාදයි.
බ්‍රහ්ම
[සංස්කරණය]හින්දු ආගමට අනුව, බ්‍රහ්ම යනු මුළු විශ්වයේම නිර්මාතෘ වේ. ඔහු නිර්මාතෘ වුවද, ශිව ඔහුට කිසිදා නමස්කාර නොකරන බවට ශාප කළ බව පැවසෙන බැවින් නූතන හින්දු ආගමේ ඔහුට නමස්කාර කරන්නේ නැති තරම්ය.ප්‍රඥාවේ සහ සංගීතයේ දෙවඟන වන සරස්වතී මෙන්ම නිර්මාණය කිරීමට දැනුම ලබා දීමට බිහි වූ බ්‍රහ්ම දෙවියන්ගේ භාර්යාවයි. බ්‍රහ්ම දෙවියන් සඳහා සමහර විකල්ප නම් වේ
- වේදනාතා
- චතුර්මුඛ
- ප්‍රජාපති
- හිරන්‍යගර්භ
- වෙදගර්භ
- කෞෂාල්
- බ්‍රහ්ම දෙවියන්
විෂ්ණු
[සංස්කරණය]වෛෂ්ණවිම් යනු හින්දු ආගම තුළ විෂ්ණු දෙවියන්ට නමස්කාර කරන නිකායයි . ඔහු හින්දු ත්‍රිමූර්ති (ත්‍රිත්වය) සහ ඔහුගේ බොහෝ අවතාරවල ආරක්ෂක දෙවියා වන පර බ්‍රහ්මයා ලෙස සැලකේ . වෛෂ්ණවයින් ඔහුව සදාකාලික හා ශක්තිමත්ම සහ උත්තරීතර දෙවියන් ලෙස සලකයි.විෂ්ණු දෙවියන් සඳහා භාවිතා වන වෙනත් නම්:
- ආදි නාරායන
- නාරායන
- තිරුමාල්
- පෙරුමාල්
- ජගන්නාථ
- හයග්රීව
- අච්යුතා
- මාධව
- වෙන්කටේශ්වර , දකුණු ඉන්දියාවේ සමහර ප්‍රදේශවල විෂ්ණු ලෙස හැඳින්වේ
- ගුරුවායුරප්පන්
- වෛකුණ්ඨ චතුර්මූර්ති
- වෛකුණ්ඨ කමලජ
- මෝහිනී
- ලක්ෂ්මි නාරායන්
- ක්රිෂ්ණා
- විශ්වරූප
- රංගනාත්
- දශාවතාරය , විෂ්ණුගේ අවතාර 10
- මධුසුදන
- පද්මනාභ
- අනන්ත ශයන
- හරි
- උපුල්වන් , ශ්‍රී ලංකාවේ විෂ්ණු සඳහා තවත් නමකි
- පුරුෂෝත්තම
- වාසුදේව
- ගෝවින්ද
ශිව
[සංස්කරණය]ශෛව ආගම ප්‍රධාන හින්දු නිකායන්ගෙන් එකකි. ශෛව ආගමේ අනුගාමිකයින් විශ්වාස කරන්නේ ශිව දෙවියන් උත්තරීතර දෙවියන් බවයි. ශිව යනු ත්‍රිමූර්ති දෙවියන් අතර විනාශකාරී දෙවියා වන අතර ඇතැම් විට දරුණු බහිරව දෙවියන් ලෙසද නිරූපණය කෙරේ. ශිව දෙවියන්ගේ සමහර විකල්ප ආකාර පහත ලැයිස්තුගත කර ඇත:
ශිව (සහ බහිරවයන්ගේ) සමහර විකල්ප ආකාර පහත ලැයිස්තුගත කර ඇත:
- අර්ධනාරීශ්වර
- නටරාජා
- පශුපති
- රුද්‍ර
- දක්ෂිණමූර්ති
- රාවණානුග්‍රහය
- වෛධීශ්වර
- විරූපාක්ෂ
- ලිංගෝද්භව
- බික්සතාන
- ශ්‍රී මංජුනාථ
- ජෝතිර්ලිංග ආකෘති , ශිව දෙවියන්ගේ දිව්‍යමය නිරූපණයන් 12
- බෝලේනාත්
- මහේෂ්වර
ත්‍රීදේවී
[සංස්කරණය]ත්‍රිදේවියන් ගැන තොරතුරු සැකෙවින් පහත දැක්වේ. (ප්‍රධාන ලිපියෙන් උපුටා ගත් කොටසකි)
| නාමය | වෙනත් නම් | වල්ලභයා | වාසස්ථානය | මන්ත්‍රය | වාහනය | උත්සව |
|---|---|---|---|---|---|---|
සරස්වතී 
|
ශාරධා, සාවිත්‍රි, වානි | බ්‍රහ්ම දෙවියන් | සත්‍යලෝකය | ॐ ऐं महासरस्वत्यै नम om shree mahasaraswatyai namaha. | හංසයා/මොණරා | වසන්‍ත පංචමි |
ලක්ෂ්මී
|
ශ්‍රී, නාරායනි, වෛෂ්ණවී, කම්ලා, පද්මා | විෂ්ණු දෙවියන් | වෛකුන්ඨය | ॐ श्रीं श्रियें नमः। (Om Shri Shriye Namaha), ॐ श्रीं महालक्ष्म्यै नमः। (Om Shreem Maha Lakshmiyei Namaha), ॐ श्री महालक्ष्म्यै नमः। (Om Shri Mahalakshmiyei Namaha) | අලියා/බකමූණා | දීවාලි, ලක්ෂ්මී පූජා, වරලක්ෂ්මී වෘත/මහාලක්ෂ්මී වෘත
|
පාර්වතී
|
උමා, ගෞරි, අම්බිකා, හිමාවන්ති | ශිව දෙවියන් | කෛලාශ කූඨය | Om Pārvatyai Namaha | සිංහයා/ ව්‍යාඝ්‍රයා/ ගවයා | නවරාත්‍රී උත්සවය, ගෞරි පූජා |
අවතාර
[සංස්කරණය]ශක්ති දේවියගේ අවතාර
[සංස්කරණය]මහාදේවි
[සංස්කරණය]- ගයාත්‍රි
- යෝගමායා
- සති
- ලලිතා
- උමා
- දුර්ගා
- චන්ඩිකා
- රුද්‍රානි
- මල්සා
- ගංගා
- කාමාක්‍ය
- මීනක්ෂි
- කාමාක්ෂි
- විශාලාක්ෂි
- කන්‍යා කුමාරි
- අන්නපූර්ණා
- ශක්‍රම්භි
- භ්රමරි
- කෞෂිකි
- අකිලාන්දේශ්වරී
- මාරියම්මන්
.jpg)
- භවානි
.png)
- අම්බිකා
- පෙරියාචි
- ශීතලා
මහාවිද්‍යා
[සංස්කරණය]
ඡින්නමස්තා, ධූමාවතී, බගලාමුඛී, මාතංගී සහ කමලා.
නවදුර්ගා
[සංස්කරණය]{{main|නව දුර්ගා}}
- ශෛලපුත්‍රී
- බ්‍රහ්මචාරිනී
- චන්ද්‍රඝණ්ටා
- කුෂ්මාණ්ඩා
- ස්කන්දමාතා
- කාත්‍යායිනී
- කාල්රාත්‍රී
- මහාගෞරී
- සිද්ධිධාත්‍රී
කාලි
[සංස්කරණය]
- මහාකාලි
- භද්‍රකාලි
- ආධ්‍යා කාලි
- ශ්‍රී කාලි
- වාමා කලී
- භීම කාලි
- ශම්ශාන කාලි
- රක්ෂා කාලි
- ක්රිෂ්ණා කාලි
- රක්ත කාලි
- ශ්‍යාමා කාලි
මාත්‍රිකාවන්
[සංස්කරණය]- බ්‍රාහ්මණී
- මහේෂ්වරී
- කෞමාරි
- වෛෂ්ණවි
- වාරාහි
- නරසිංහයි
- ඉන්ද්‍රානි
- චාමුණ්ඩා
- විනායකී
විෂ්ණු දෙවියන්
[සංස්කරණය]අග්නි පුරාණය, මානව පුරාණය, භගවත පුරාණය, ගරුඬ පුරාණය ආදි ග්‍රන්ථ වල විෂ්ණු දෙවියන්ගේ අවතාර ගැන සඳහන් වේ. බොහෝ ග්‍රන්ථ වල එම අවතාර ගැන සඳහන් කර ඇත්තේ එකිනෙකට වෙනස් අයුරෙන් වන අතර විෂ්ණු දෙවියන්ගේ අවතාර වලින් කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
• ආදිපුරුෂ
• සන්කාධික් සෘෂිවරු
• නාරද
• දත්තාත්‍රේය
• කපිල සෘෂි
• නාර - නාරායන
• මත්ස්‍යය
• කුර්ම
• ධන්වන්ත්‍රී
• මෝහිනී
• ශාලිග්‍රාම්
• හයග්රීව
• හංස
• ව්‍යාස
• වරාහ
• නරසිංහ
• වාමන
• පරශුරාමයි
• රාම
• බලරාම
• බුද්ධ
• ශ්‍රීනිවාස
• ගරුඬ (ගරුඬ පුරාණයට අනුව)
ගනේෂ දෙවියන්
[සංස්කරණය]මුද්ගල පුරාණයට අනුව ගණ දෙවියන්ගේ අවතාර 8කි.
[සංස්කරණය]- වක්‍රතුන්ඩ ( Vakratuṇḍa ) ("වක්‍ර වූ සොඬ"), ඔහුගේ වාහනය සිංහයෙකි.
- ඒකදන්ත ("තනි දතක් සහිත"), ඔහුගේ වාහනය මීයෙකි.
- මහෝදර ("ලොකු උදරයක්"), ඔහුගේ වාහනය මීයෙකි.
- ගජ
- ගජවක්ත්‍ර (හෝ ජානනා) යෙකුගේ("අලි මුහුණ"), ඔවාහනය කන්ද මීයෙකි.
- ලම්බෝදර ඔහුගේ කන්ද මීයෙකි.
- විකට ( Vikaṭa ) , ඔහුගේ කන්ද මොනරෙකි.
- විග්නරාජ ( Vighnarāja ) , ඔහුගේ වාහනය ශේෂ් නාගයා වේම්
- ධූමවර්ණ ( Dhūmravarṇa ) ("අළු වර්ණය"), ඔහුගේ කන්ද අශ්වයෙකි.
අෂ්ටවිනායකක්
[සංස්කරණය]මහාරාෂ්ට්‍ර ප්‍රාන්තය පුරා වන්දනාමාන කරන ලද ගනේෂ දෙවියන්ගේ ප්‍රධාන දේවාල 8 ක් .
- ^ Sanderson, Alexis. "The Śaiva Literature." සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2016-03-04 at the Wayback Machine Journal of Indological Studies (Kyoto), Nos. 24 & 25 (2012–2013), 2014, pp. 80.