ජෝ අබේවික්‍රම
ජෝ අබේවික්‍රම Joe Abeywickrama | |
|---|---|
 | |
| උපත | ගම්මන පටබැඳිගේ දොන් ජෝන් අබේවික්‍රම 1927 ජූනි 22 රත්නපුර, ශ්‍රී ලංකාව |
| මිය යාම | 21 September 2011 (වයස 84) |
| ජාතිකත්වය | ශ්‍රී ලාංකික |
| රැකියාව | නළුවා |
| සක්‍රීය වසර | 1955-2011 |
| සංගණ්‍ය වන්නේ | ශ්‍රී ලාංකේය සිනමාවේ කිරුළ පැළඳි දෙවන රජු |
සංගණ්‍ය කෘතිය | සාරවිටහි "සාරයියා" පුර හඳ කළුවරහි "වන්නිහාමි" බද්දේගමහි "සිලිඳු" |
දේශබන්දු ගම්මන පටබැඳිගේ දොන් ජෝන් අබේවික්‍රම (උපත 1927 ජුනි 22 - විපත 2011 සැප්තැම්බර් 21), හෙවත් ජෝ අබේවික්‍රම, යනු ශ්‍රී ලංකා සිනමාවේ, වේදිකාවේ සහ රූපවාහිනියේ නළුවෙකි.[1] 1950 දශකයේ මුල් භාගයේ විකට නළුවෙකු ලෙස මුලදී ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ අබේවික්‍රම, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ සම්මානනීය නාට්‍ය රංගනයන් කිහිපයක් සමඟින් සිංහල සිනමාවේ මෙතෙක් බිහි වූ විශිෂ්ටතම චරිතාංග චිත්‍රපට නළුවෙකු බවට පත්විය.[2][3][4][5] ඔහු සරසවිය සම්මාන සහ ජනාධිපති සම්මාන 18ක් දිනාගෙන ඇත.[6] අබේවික්‍රම 1999 දී පුර හඳ කළුවර චිත්‍රපටයේ ශෝකයට පත් පියෙකුගේ චරිතය නිරූපණය කිරීම වෙනුවෙන් සිංගප්පූරු ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙලේදී හොඳම ආසියානු නළුවාට හිමි රිදී තිර සම්මානය දිනා ගත්තේය.[7]
ඔහු ශ්‍රී ලාංකේය සිනමා ඉතිහාසයේ කිරුළු පැළඳි රජෙකු ලෙස ප්‍රචලිතව සිටින අතර කිරුළු පැළඳි සිනමා වීරයන් තිදෙනා අතරින් මිය ගිය දෙවැන්නා ඔහුය. (මිය ගිය පළමු සිනමා රජු ගාමිණී ෆොන්සේකා වන අතර තිදෙනාගෙන් අවසන් වරට මිය ගියේ ටෝනි රණසිංහ ය.[8] 1966 දී ඔහු ෆිල්ම්ෆෙයාර් සිනමා උළෙල සඳහා සහභාගී වූ පළමු ශ්‍රී ලාංකික නළුවා බවට පත්විය.[9]
පෞද්ගලික ජීවිතය[සංස්කරණය]
අබේවික්‍රම රත්නපුර ලෙල්ලෝපිටියේ 1927 ජුනි 22 වන දින උපත ලැබූ අතර හැදී වැඩුණේ ග්‍රාමීය ප්‍රදේශයක ය. ඔහු දරුවන් හතර දෙනෙකුගෙන් වැඩිමලා විය. ඔහුගේ වටපිටාව ඔහු තුළ ස්වභාවධර්මය සහ වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීම පිළිබඳ දැඩි ඇගයීමක් ඇති කළේය.[10] ඔහුගේ පියා ජෝන් ඩොයිලි සමඟ සමීප මිතුරෙකු වූ නිසා ජෝට ඔහුගේ නම ලැබුණි. වයස 15දී පමන ජෝ අබේවික්‍රම පනාමුරේ සිදුකල ලංකාවේ අවසන් අලි ගාල සියැසින් දැකඇත. පසුකාලීනව පනාමුරේ අවසන් අලි ගාලේ සැබෑ සිදුවීම පලිබඳව සමාජය දැනුවත් වීම‍ට ඔහුගේ මතකය ඉවහල්විය.
ඔහු ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය හැදෑරුවේ ලෙල්ලෝපිටියට නුදුරු දිප්පිටිගල මිශ්‍ර පාසලෙනි. අනතුරුව ද්විතීයික අධ්‍යාපනය සඳහා රත්නපුර සීවලී මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයට සහ රත්නපුර ශාන්ත ඇලෝසියස් විද්‍යාලයට ඇතුළත් විය. අධ්‍යාපනයෙන් පසු ලෙල්ලෝපිටිය සමූපකාරයේ කළමනාකරු ලෙස කටයුතු කළේය. 1940 ගණන්වල ඔහු කොළඹ පදිංචි වී සිරිසේන විමලවීරගේ නවජීවන චිත්‍රාගාරයේ වැඩ කිරීමට පටන් ගත්තේය. මුලදී කාර්යාලීය වැඩකටයුතුවලට සීමා වූ අබේවික්‍රම අවසානයේ චිත්‍රාගාරයෙන් රත්නපුරේ තිරගත වූ චිත්‍රපටවලට සම්බන්ධ විය. ඔහු චිත්‍රාගාරයේ සිටියදී චිත්‍රපට කර්මාන්තය අභ්‍යන්තරිකයින් සමඟ සම්බන්ධතා ඇති කර ගත් අතර ඔහුගේ නිවාඩුව මත දේවසුන්දරී චිත්‍රපටයෙහි භූමිකාවක් ලබා ගත්තේය.[11]
වෘත්තීය ජීවිතය[සංස්කරණය]
අබේවික්‍රම සිය රංගන ජීවිතය ආරම්භ කළේ වේදිකා නාට්‍යෙනි. 1955 දී එම්.එච්. විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද ‘‘දේවසුන්දරී’’ චිත්‍රපටයේ හාස්‍යමය චරිතයක් සමඟින් ඔහු සිනමා රංගනයට පිවිසියේය. ඉන්දියාවේ සිට චිත්‍රපට තැනූ ශ්‍රී ලාංකිකයෙක් වන මුනාස්.[4] අබේවික්‍රමගේ පළමු කැපී පෙනෙන භූමිකාව වූයේ ටී. සෝමසේකරන් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සරදම චිත්‍රපටයේ කුහුඹුවන් එකතු කරන විකේන්ද්‍රික පොලිස් නිලධාරි ලෙසිනි. ඔහු තම මිතුරිය වූ ෆ්ලොරිඩා ජයලත්ගේ සහය ඇතිව එම චරිතය ලබා ගත් අතර එය ඔහුගේ පළමු සැබෑ භූමිකාව සහ ඔහුගේ වෘත්තීය ජීවිතයේ හැරවුම් ලක්ෂය ලෙස සලකයි.[11] "සිරිමලී", "නලගන", "පිරිමියෙක් නිසා", "කොළඹ සන්නිය" සහ "දරුවා කාගෙද" වැනි මුල් චිත්‍රපට සියල්ලේම ඔහු විකට නළුවෙකු ලෙස කැපී පෙනෙන චරිත ඉදිරිපත් කළේය. ඉන්පසුව 1962 දී ඔහු ගාමිණී ෆොන්සේකා සමඟ ප්‍රථම වරට රඟපෑ රන්මුතු දූව චිත්‍රපටයේ ප්‍රධාන චරිතයක් සඳහා ආරාධනා කරන ලදී.[12] 1956 දී ඔහු ප්‍රේම්නාත් මොරායස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද ශ්‍රී 296 චිත්‍රපටයේ "විකට රහස් පරීක්ෂක" ලෙස චරිතයක් කළේය.
ඉන්පසු වසරවලදී ඔහු දීපශිකා, සොල්දාදු උන්නැහේ, චණ්ඩියා, ස්වීප් ටිකට්, අල්ලපු ගෙදර, එක්ටැම් ගේ, සහ සාරවිට වැනි විචාරක පැසසුමට ලක්වූ චිත්‍රපට කිහිපයකම නාට්‍යමය චරිත රැසකට පෙනී සිටියේය.[13] 1965 දී ඔහු සාරවිට චිත්‍රපටයේ "සාරයියා" චරිතය වෙනුවෙන් හොඳම නළුවාට හිමි සරසවිය සම්මානය දිනා ගත්තේය.[14] 1971 දී ඔහු ඩී. බී. නිහාල්සිංහ අධ්‍යක්ෂණය කළ වැලිකතර චිත්‍රපටයේ "ගෝරින් මුදලාලි" ලෙස රඟපෑවේය.[15][11] මෙම චිත්‍රපටය දේශීය චිත්‍රපට උළෙලවලදී සම්මාන කිහිපයක් ලබා ගත් අතර එය ශ්‍රී ලංකාවේ හොඳම චිත්‍රපට දහයෙන් එකක් ලෙස සැලකේ.[16][17] ඔහු 1970 දී මහගම සේකරගේ තුං මං හන්දිය' චිත්‍රපටයේ ද රඟපෑවේය. ඔහුගේ අනෙක් කැපී පෙනෙන රංගනයන් ගැටවරයෝ හරහා "සේමනේරිස්" ලෙසත්, සැඩොල් කඳුළු චිත්‍රපටයේ "ගොළු සේවකයා" ලෙසත් සිදු විය. සැඩොල් කඳුළු චිත්‍රපටයේ ඔහුගේ චරිතය වෙනුවෙන් ඔහු පසුව හොඳම නළුවාට හිමි සරසවිය සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීය.[18] ඔහු ජාත්‍යන්තර සහ දේශීය සිනමා උළෙලවල් ඇතුළුව සම්මාන හතළිහක් දිනා ගත්තේය.[19]
ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද බැද්දේගම චිත්‍රපටයේ ඔහු "සිලිඳු" ලෙස විචාරක පැසසුමට ලක්වූ චරිතයක් නිරූපණය කළේය. 1982 දී එම චරිතය ඔහුට හොඳම නළුවා ලෙස තවත් සරසවිය සම්මානයක් ලබා දුන්නේය. ඔහුගේ දෑස නිසා චිත්‍රපටයේ "නිරුදක" චරිතය ද විචාරක පැසසුමට ලක් වේ. ඔහු පීටර් ඔෆ් ද එලිෆන්ට් සහ ද ත්‍රී යෙලෝ කැට්ස් යන ඉංග්‍රීසි චිත්‍රපට දෙකක ද පෙනී සිටියේය. 2001 දී ඔහු ප්‍රසන්න විතානගේ අධ්‍යක්ෂණය කළ පුර හඳ කළුවර චිත්‍රපටයේ රඟපෑවේය. මෙම චිත්‍රපටය සිංහල සිනමා ඉතිහාසයේ කැපී පෙනෙන සලකුණක් ලෙස සැලකේ. ඔහු 12 වැනි සිංගප්පූරු ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙලේ හොඳම නළුවාට හිමි සම්මානය දිනා ගත්තේ චිත්‍රපටයේ “වන්නිහාමි” චරිතය වෙනුවෙන්.[18] ඔහුගේ අවසාන චිත්‍රපට භූමිකාව පැමිණියේ සෙල්වම් චිත්‍රපටය හරහාය. ඔහු මිය යන තුරු චිත්‍රපට 172 ක රඟපා ඇති අතර ඉන් 62 ක ප්‍රධාන නළුවා ලෙසත් ඉතිරි 110 ක සහාය නළුවෙකු ලෙසත් රඟපා ඇත. ඔහු ඉන්දියාවේ ෆිල්ම්ෆෙයාර් සම්මාන සඳහා සහභාගී වූ පළමු ශ්‍රී ලාංකික නළුවා ද විය.[12]
සිනමාවට අමතරව, ඔහු මල් යහනාව, බැරි සිල් (1960) සහ කැලේ මල් (1962) වැනි වේදිකා නාට්‍ය කිහිපයක ද පෙනී සිටියේය.[20] ඒ වගේම අඳුරු කොළ, වනස්පති, ගම්පෙරළිය, සකිසඳ එළියස්, ඇසළ කළුවර වැනි රූපවාහිනී කතාමාලා රැසකද ඔහු රංගනයෙන් දායක වුණා. ජනප්‍රිය විකට කතා මාලාවක් වන සබඳ පබිලිස් සඳහා පිටපත ද ඔහු විසින් නිර්මාණය කරන ලදී. එම ටෙලිනාට්‍යයේ එන ප්‍රධාන නළු ඇන්ටන් ජූඩ් විසින් ගායනා කරන ලද "උන පුරුකේ බලු වලිගේ" තේමා ගීතය ද ලිවීය. මේ අතර ඔහු ඔහුගේ රූපවාහිනී නිෂ්පාදනයක් වන තහංචි ටෙලි නාට්‍යයේ “වැල් එළියට” ගීතයද ගායනා කළේය.[21] 2004 දී ඔහු සකිසඳ එළියස් රූපවාහිනී කතාමාලාවේ පිටපත ලිවීය.[22]
කර්තෘ කාර්යය[සංස්කරණය]
අබේවික්‍රම 1972 දී සිය පළමු නවකතාව "මහ බඹට මුහුද දෙකයි" ප්‍රකාශයට පත් කළේය.[10]
උරුමය[සංස්කරණය]
2020 සැප්තැම්බර් 21 වන දින, ජෝ අබේවික්‍රම මහතාගේ 9 වැනි ගුණ සමරුව වෙනුවෙන් විශේෂ සමරු උත්සවයක් පවත්වන ලදී. එය ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථාව විසින් සංවිධානය කරන ලද අතර සවස 6 ට ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථා ශ්‍රවණාගාරයේදී පැවැත්විණි. උත්සවයෙන් පසු ඔහුගේ ජනප්‍රිය චිත්‍රපටයක් වන තුං මං හන්දිය තිරගත විය.[21]
චිත්‍රපටකරණය[සංස්කරණය]
- සම්මාන*
සරසවිය සිනමා සම්මාන[සංස්කරණය]
| වර්ෂය | නිර්දේශිත පුද්ගලයා/කෘතිය | සම්මානය | ප්‍රතිඵලය |
|---|---|---|---|
| 1965 | ගැටවරයෝ | කුසලතා සම්මානය | දිනාගති [23] |
| 1966 | සාරවිට | හොඳම නළුවා | දිනාගති[24] |
| 1982 | බැද්දේගම | හොඳම නළුවා | දිනාගති[25] |
| 1983 | මලට නොඑන බඹරු | හොඳම නළුවා | දිනාගති |
| 1986 | සිනමාවට දායකත්වය | රණ තිසර සම්මානය | දිනාගති[26] |
| 1987 | මල්දෙණියේ සිමියොන් | හොඳම නළුවා | දිනාගති[27] |
| 1991 | පාලම යට | හොඳම සහය නළුවා | දිනාගති |
| 1992 | ගොළු මුහුදේ කුණාටුවක් | හොඳම නළුවා | දිනාගති |
| 1993 | උමයංගනා | හොඳම නළුවා | දිනාගති |
| 1997 | බිතු සිතුවම් | හොඳම නළුවා | දිනාගති |
| 1998 | බිතු සිතුවම් | හොඳම නළුවා | දිනාගති[28] |
| 2001 | පුරහඳ කළුවර | හොඳම නළුවා | දිනාගති |
ජනාධිපති සිනමා සම්මාන[සංස්කරණය]
| වර්ෂය | නිර්දේශිත පුද්ගලයා/කෘතිය | සම්මානය | ප්‍රතිඵලය |
|---|---|---|---|
| 1979 | බඹරු ඇවිත් | කුසලතා සම්මානය [29] | දිනාගති |
| 1980 | වසන්තයේ දවසක් | හොඳම සහය නළුවා [30] | දිනාගති |
| 1981 | සිරිබෝ අයියා | හොඳම නළුවා [31] | දිනාගති |
| 1982 | බැද්දේගම | හොඳම නළුවා | දිනාගති |
| 1983 | මලට නොඑන බඹරු | හොඳම නළුවා [32] | දිනාගති |
සිංගප්පූරු ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙල[සංස්කරණය]
| වර්ෂය | නිර්දේශිත පුද්ගලයා/කෘතිය | සම්මානය | ප්‍රතිඵලය |
|---|---|---|---|
| 1999 | පුර හඳ කළුවර | හොඳම නළුවා සඳහා රිදී තිර සම්මානය | දිනාගති |
සුමති සම්මාන[සංස්කරණය]
| වර්ෂය | නිර්දේශිත පුද්ගලයා/කෘතිය | සම්මානය | ප්‍රතිඵලය |
|---|---|---|---|
| 1999 | නාට්‍ය සඳහා දායකත්වය | යූ.ඩබ්ලිව්. සුමතිපාල යාවජීව සම්මානය | |
| 2000 | ඉමදිය මංකඩ | හොඳම ටෙලිනාට්‍ය නළුවා [33] | දිනාගති |
ශ්‍රී ලංකා ජාතික ගෞරව[සංස්කරණය]
| වර්ෂය | නිර්දේශිත පුද්ගලයා/කෘතිය | සම්මානය | ප්‍රතිඵලය |
|---|---|---|---|
| 2005 | නාට්‍ය සඳහා දායකත්වය | දේශබන්දු[34] | දිනාගති |
යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]
- ↑ "Comedians of Sinhala Cinema". Sarasaviya. 29 December 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 26 August 2017.
- ↑ "Remembering Joe". sundaytimes. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-11.
- ↑ "The struggle of the common man for self-dignity is very profound". World Socialist Web Site. Retrieved December 18, 2006.
- ↑ 4.0 4.1 "Joe Abeywickrama passes away" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2011-10-25 at the Wayback Machine. Daily Mirror (Sri Lanka). Retrieved August 05, 2014.
- ↑ "Joe Abeywickrama the actor extraordinaire" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2014-08-08 at the Wayback Machine. Sunday Observer (Sri lanka). Retrieved August 05, 2014.
- ↑ "Sinhala Cinema database" Films lk.Retrieved August 05, 2014.
- ↑ "Awards for Joe Abeywickrama". Internet Movie Database Inc. Retrieved December 18, 2006.
- ↑ "Trinity of Sinhala cinema". Divaina. සම්ප්‍රවේශය 5 May 2019.
- ↑ "First Sri Lankan to participate Filmfare - ෆිල්ම් ෆෙයාර් උලෙළට ගිය මුල්ම ලාංකික නළුවා". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 11 March 2017.
- ↑ 10.0 10.1 "Meet Joe Abeywickrema, the writer". Sunday Times. 1998. සම්ප්‍රවේශය 2007-05-19.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 "Face of a thousand expressions". The Nation. 2006. 2007-09-30 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2007-05-19.
- ↑ 12.0 12.1 "Ten years commemoration of Joe". Sarasaviya. 2021-09-22. සම්ප්‍රවේශය 2021-09-24.
- ↑ Thushi. "Joe Abeywickrama: The man who made us laugh - News Features". www.dailymirror.lk (English බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2021-09-24.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "All about Saaravita". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 29 February 2020.
- ↑ "All about the film "Welikathara"". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-23.
- ↑ WIJEKOON, Channa Bandara. "Clash of the masters". Daily News (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2021-09-24.
- ↑ "'Weli Kathara' returns to the screen". Lankadeepa. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-23.
- ↑ 18.0 18.1 "Joe Abeywickrama: The actor who ennobled the Sinhala cinema". Sunday Observer (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2021-07-02. සම්ප්‍රවේශය 2021-09-24.
- ↑ "Joe Abeywickrama the actor extraordinaire". archives.sundayobserver.lk. සම්ප්‍රවේශය 2021-09-24.
- ↑ "Security News: Sundayobserver.lk - Sri Lanka". archives.sundayobserver.lk. සම්ප්‍රවේශය 2021-09-24.
- ↑ 21.0 21.1 "Remembering Joe Abeywickrema". www.dailymirror.lk (English බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2021-09-24.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "BBCSinhala.com". www.bbc.com. සම්ප්‍රවේශය 2021-09-24.
- ↑ "Road to Prestige 1964-2018". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-09.
- ↑ "Road to Prestige 1964-2018". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-10.
- ↑ "Road to Prestige 1964-2018". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-09.
- ↑ "Road to Prestige 1964-2018". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-09.
- ↑ "Road to Prestige 1964-2018". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-09.
- ↑ "Road to Prestige 1964-2018". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 2021-01-10.
- ↑ "1979 Presidential Award Winners". National Film Corporation of Sri Lanka. සම්ප්‍රවේශය 2021-06-07.
- ↑ "1980 Presidential Award Winners". National Film Corporation of Sri Lanka. සම්ප්‍රවේශය 2021-06-07.
- ↑ "1981 Presidential Award Winners". National Film Corporation of Sri Lanka. සම්ප්‍රවේශය 2021-06-07.
- ↑ "1981 Presidential Award Winners". National Film Corporation of Sri Lanka. සම්ප්‍රවේශය 2021-06-07.
- ↑ "1979 Presidential Award Winners". National Film Corporation of Sri Lanka. සම්ප්‍රවේශය 2021-06-07.
- ↑ "National Honours Ceremony". Government of Sri Lanka. 16 November 2005. 10 July 2006 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.