ඩී. බී. නිහාල්සිංහ
D. B. Nihalsinghe ඩී. බී. නිහාල්සිංහ | |
|---|---|
| උපත | Diongu Badaturuge Nihalsingha මැයි 27, 1939 |
| මියගිය දිනය | April 21, 2016 (වයස 76) |
| ජාතිකත්වය | Sri Lankan |
| අධ්‍යාපනය | Ananda college |
| උගත් ශාස්ත්‍රාලය | University of South Australia Norwich University University of Ceylon |
| රැකියාව | Director, cinematographer, editor, producer |
| සක්‍රීය වසර | 1964–2016 |
| දෙමව්පියන් |
|
ආචාර්ය ඩියොංගු බඩතුරුගේ නිහාල්සිංහ ( ඩී.බී. නිහාල්සිංහ ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ, 1939 මැයි 27 - 2016 අප්‍රේල් 21) [1] දක්ෂ ශ්‍රී ලාංකික චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂක, කැමරා අධ්‍යක්ෂ, සංස්කාරක, නිෂ්පාදකවරයෙකි . ඔහු ඔහුගේ බහුකාර්යතාව සඳහා කැපී පෙනුණි : චිත්‍රපට කැමරා ශිල්පියෙකු ලෙස, චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂවරයෙකු ලෙස, (පුරෝගාමී) රූපවාහිනී අධ්‍යක්ෂවරයෙකු ලෙස, පරිපාලකයෙකු ලෙස සහ ගුරුවරයෙකු ලෙස. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ සහ දකුණු ආසියාවේ ප්‍රථම වර්ණ ටෙලි නාට්‍යය වන දිමුතු මුතු සමඟින් ආරම්භ කරමින් (1979 දී) ශ්‍රී ලංකාවට වෘත්තීය රූපවාහිනී නිෂ්පාදනය හඳුන්වා දුන් පුරෝගාමියෙකි. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථාවේ ආරම්භක ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී සහ සාමාන්‍යාධිකාරීවරයා වූ අතර එවකට ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය, පේරාදෙණිය (වර්තමානයේ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය) හි කීර්තිමත් ආදි ශිෂ්‍යයෙකි. 1915 දී පිහිටුවන ලද ලොව පැරණිතම චිත්‍රපට සංවිධානය වන සොසයිටි ඔෆ් මෝෂන් පික්චර් සහ ටෙලිවිෂන් ඉංජිනියර්ස් යූඑස්ඒ හි Life Fellowship පිරිනමන ලද එකම ශ්‍රී ලාංකිකයා ඔහුය. සමාජය ලොව පුරා චිත්‍රපට සහ රූපවාහිනී ප්රමිතීන් තීරණය කරයි.[තහවුරු කර නොමැත]
ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපති සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබූ හොඳම ශ්‍රී ලාංකේය චිත්‍රපට දහය අතරට ඇතුළත් වූ ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු සහ දකුණු ආසියාවේ දෙවන සිනමාස්කෝප් චිත්රපටය වන වැලිකතර ඔහුගේ හොඳම කෘතිය වන අතර මල්දෙණියේ සිමියොන් එහි නිළි අනෝජා වීරසිංහ හොඳම නිළිය ලෙස සම්මානයෙන් ද කැපී පෙනේ. 16 වැනි නවදිල්ලි ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙලේදී . ඔහුගේ තවත් චිත්‍රපට දෙකක් වන රිදෙයි නිමනය සහ කෙළිමඬල ද කැපී පෙනෙන අතර, එම කාලයේ වැඩිම ජාතික සම්මාන ප්‍රමාණයක් දිනා ගත්තේ දෙවැන්නයි. ඔහු කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයෙන් රූපවාහිනී සහ සිනමා උපාධිය සඳහා ප්‍රථම උපාධිය ලබා ගත් පුරෝගාමියා වීම ද කැපී පෙනේ.[2]
චරිතාපදානය
[සංස්කරණය]ළමා අවධිය
[සංස්කරණය]නිහාල්සිංහ ආනන්ද විද්‍යාලයේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායක හා ශිෂ්‍යභට කණ්ඩායමේ සැරයන්වරයා වශයෙන් දක්ෂ ශිෂ්‍ය නායකයකු වූ අතර මුලින් බලාපොරොත්තු වූයේ හමුදාවට බැඳීමටය. පාසල් අධ්‍යාපනය අවසන් වන විට ඔහු සිනමාවට වැඩි කැමැත්තක් දැක්වූවා. එස්.එස්.සී විභාගය අවසන් කිරීම සඳහා තෑග්ගක් ලෙස නිහාල්සිංහගේ පියා ප්‍රවීණ මාධ්‍යවේදී ඩී.බී ධනපාල ඔහුට මිලිමීටර් 16 බොලෙක්ස් සිනමා කැමරාවක් ප්‍රදානය කළේය.[3]
නිහාල්සිංහ පේරාදෙණියේ ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් වී ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ උපාධියක් සඳහා කියෙව්වේය. විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයෙකු වූ කේ.කේ.එල්. ද සිල්වා විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද "නියනද රට" නම් විශ්වවිද්‍යාල සිසුන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද පළමු වාර්තා චිත්‍රපටයේ කැමරාකරණය කළේ ඔහු විශ්වවිද්‍යාලයේ සිටියදීය.
විශ්ව විද්‍යාලයෙන් ඉවත් වූ පසු නිහාල්සිංහට චිත්‍රපට ක්ෂේත්‍රයට පිවිසීමට අවස්ථාවක් ලැබුණේ ඔහුගේ පියාගේ මිතුරෙකු ඔහු රැගෙන ගිය කොළඹ ඕස්ට්‍රේලියානු ගුවන්විදුලි සංස්ථාවේ කැමරා ශිල්පියෙකු ලෙස රැකියාවක් ලබා දීමෙනි. 1965 දී ඔහුට වියට්නාමයේ හමුදා සහය විධානය සඳහා සතිපතා ප්‍රවෘත්ති චිත්‍රපටයේ Metro News හි හර්ස්ට් මෙට්‍රොටෝන් ප්‍රවෘත්ති සමඟ තනතුරක් පිරිනමන ලදී.[3]
සිනමා ජීවිතය
[සංස්කරණය]ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි පසු නිහාල්සිංහට සත් සමුදුරේ කැමරා ශිල්පියෙකු සහ කර්තෘ ධූරයක් ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. මිලිමීටර් 35 Arriflex චිත්‍රපට කැමරාව අතින් අල්ලාගෙන, (ඉන්දියානු චිත්‍රාගාර මාදිලියේ කැමරාකරණයෙන් සම්පූර්ණයෙන් ඉවත්ව යාමක්) ඔහු චිත්‍රපටයට ගෙන ආවේ විචාරකයින් විසින් සටහන් කරන ලද කරුණකි. ඔහු ලංකාවේ ප්‍රථම ටෙලිනාට්‍යය වන දිමුතු මුතු නිසා ප්‍රසිද්ධයි.
නිහාල්සිංහට ඔහුගේ පළමු චිත්රපටය වන බක්ති වෙනුවෙන් Cardiff Commonwealth Film Festival සම්මානය හිමි විය. 1971 දී ඔහු සිනමාස්කෝප් හි වැලිකතර පෙරළිය කළේය. "වැලිකතර" දකුණු ආසියාවේ දෙවන සිනමා විෂය පථය වන අතර ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු චිත්රපටය විය. මල්දෙණියේ සිමියොන් (1986) 1987 වසරේ 11 වැනි දිල්ලි ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙලේ හොඳම නිළිය ලෙස අනෝජා වීරසිංහ ‘රිදී මයුර’ සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබුවාය. කෙළිමඩල (1992) සරසවිය සිනමා උළෙලේ සම්මාන දුසිමක් දිනා ගත්තේය. Ridi Nimnaya (1982) සනත් ගුණතිලක රඟපෑවේය.[3]
කර්මාන්ත කටයුතු
[සංස්කරණය]ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ උපාධියක් ලබා ගැනීමෙන් පසු, නිහාල්සිංහ සිය වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ කළේ, 1965 දී කාඩිෆ් ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙලේ දී ඔහුගේ භක්ති වාර්තා චිත්රපටය සඳහා වඩාත්ම බලාපොරොත්තු සහගත සිනමාකරු සම්මානය දිනා ගනිමිනි. ඉන්පසු ඔහු 1965 දී එක්සත් ජනපදය පදනම් කරගත් සතිපතා ගෝලීය ප්‍රවෘත්ති චිත්‍රපටයක් වන හර්ස්ට් මෙට්‍රොටෝන් නිව්ස් හි ප්‍රවෘත්ති චිත්‍රපට කැමරාකරුවෙකු ලෙස ආරම්භ කළේය. DAY සතිපතා ගෝලීය ප්‍රවෘත්ති චිත්‍රපටයේ NEWS සඳහා යුද්ධයට සම්බන්ධ වැඩ ආවරණය කිරීම සඳහා වියට්නාමයේ (MAC-V) හමුදා සහය විධානයට අනුයුක්තව ඔහු වියට්නාමයට යවන ලදී. ශ්‍රී ලංකාවට ආපසු පැමිණි ඔහු, සත් සමුදුරේ කැමරා ශිල්පියා සහ සංස්කාරකවරයා ලෙසින් ආරම්භ වූ වාර්තාමය සහ වෘත්තාන්ත චිත්‍රපට ඇතුළත් චිත්‍රපටවල වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ කළේය (Nuwan Nayanajith in Nihalsingha:The Pioneering Third Eye) ශ්‍රී ලාංකේය සිනමාවේ සන්ධිස්ථානයක් ලෙස. ඔහුගේ ප්‍රවෘත්ති චිත්‍රපට අත්දැකීමෙන් ආරම්භ වූ මෙම චිත්‍රපටයේ ඔහුගේ දියාරු කැමරා ක්‍රියාකාරිත්වය, දැවැන්ත මිචෙල් ඉන්දියානු විලාසිතාවේ නිශ්චල කැමරා ක්‍රියාකාරිත්වය සාමාන්‍ය දෙයක් වූ කර්මාන්තයක ලෙස පුළුල් ලෙස හඳුනාගෙන ඇත.[4]
වයස අවුරුදු 29 දී, ජෝර්ජ් වික්‍රමසිංහ (එහි ප්‍රථම ශ්‍රී ලාංකික අධ්‍යක්ෂවරයා වූ) ගෙන් පසුව, නිහාල්සිංහ ලංකා රජයේ චිත්‍රපට ඒකකයේ අධ්‍යක්ෂ ධූරය දැරූ ලාබාලතම පුද්ගලයා බවට පත් විය. වාර්තා චිත්‍රපට සඳහා වැඩිම ජාත්‍යන්තර සම්මාන ප්‍රමාණයක් හිමිකරගෙන ඇති නිෂ්පාදනවල අඛණ්ඩ පැවැත්මක් ඇති එකම ආයතනය රජයේ චිත්‍රපට ඒකකයයි.[තහවුරු කර නොමැත]
වාර්තා චිත්‍රපට නිෂ්පාදනය ප්‍රබෝධමත් කිරීමට අමතරව, ජාතික හැඳුනුම්පත් ව්‍යාපෘතියේ ඡායාරූප අංශ අධීක්ෂණය කිරීමට ඔහුගෙන් ඉල්ලා සිටි විට චිත්‍රපට 120 වෙනුවට මිලිමීටර් 35 නිශ්චල චිත්‍රපටයක් ශ්‍රී ලංකාවට හඳුන්වා දීමට ඔහු මූලික විය. (එවකට) නැඟෙනහිර ජර්මනිය විසින් තෑගි කරන ලද ප්‍රැක්ටිකා කැමරා භාවිතා කරමින් සහ ඡායාරූප ශිල්පීන්ගේ බොහෝ විරුද්ධත්වය මධ්‍යයේ, ඔහු ඒවා දිනා ගැනීමටත් එමඟින් 35 ස්ථාපිත කිරීමටත් සමත් විය. mm නිශ්චල චිත්රපටය ශ්‍රී ලාංකීය නිශ්චල ඡායාරූපකරණයේ ප්‍රධාන අංගය ලෙස ඩිජිටල් ඡායාරූපකරණයෙන් එය අභිබවා යන තුරු.
1972 සිට 1978 දක්වා රාජ්‍ය චිත්‍රපට සංස්ථාවේ ආරම්භක ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී සහ සාමාන්‍යාධිකාරීවරයා ලෙස නිහාල්සිංහ මහතා කළ සේවය තුළින් චිත්‍රපට පරිපාලක ලෙස නිහාල්සිංහගේ දක්ෂතාවය හොඳින්ම දැකගත හැකි විය. ශ්‍රී ලංකාවේ සිනමාහල්වල විදේශීය ආධිපත්‍යය (සියයට 80) හිලව් කිරීම සඳහා නිහාල්සිංහ විසින් දේශීයව නිෂ්පාදනය කරන ලද චිත්‍රපට සඳහා යටපත් කර ඇති ඉල්ලුම මුදා හරින ලද මුලපිරීම් මාලාවක් දියත් කළේය. මෙම මුලපිරීම්වල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස 1971 වසරේ වාර්ෂික පැමිණීමේ ප්‍රේක්ෂක සංඛ්‍යාව වසරකට මිලියන 30 සිට 1979 වන විට පෙර නොවූ විරූ ලෙස මිලියන 74.4 දක්වා ඉහළ ගියේය. දේශීය චිත්‍රපට තිර කාලය 1971 දී 20% සිට 1979 දී 58% දක්වා වැඩි විය. (පරීක්ෂණ කමිටු වාර්තාව, 1985; කමිටු වාර්තාව 1997)[3]
සම්මාන
[සංස්කරණය]නිහාල්සිංහ ශ්‍රී ලාංකේය චිත්‍රපට සහ රූපවාහිනිය සඳහා කළ ජීවිත කාලය පුරාවටම කලාකීර්ති යන ශ්‍රී ලංකා ජාතික ගෞරව සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබූ අතර, ඇමරිකාවේ චලන චිත්‍ර සහ රූපවාහිනී ඉංජිනේරුවරුන්ගේ සංගමය (SMPTE) විසින් 2004 දී "විශිෂ්ඨ තරාතිරමක් ලබා ගැනීම සඳහා ඔහුගේ සාමාජිකයෙකු සහ පසුව Life Fellow" බවට පත් කරන ලදී. ප්‍රවීණතාවය සහ දායකත්වය අනුව චලන පින්තූර සහ රූපවාහිනියේ ඉංජිනේරුවන් සහ පරිපාලකයින් අතර." ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ සහ දකුණු ආසියාවේ SMPTE හි එකම සාමාජිකයා විය. SMPTE යනු 1915 දී නිව් යෝර්ක් හි පිහිටුවන ලද ලොව පැරණිතම චිත්‍රපට සහ රූපවාහිනී ආයතනයයි. එය චලන පින්තූරය සහ රූපවාහිනී ප්රමිතීන් තීරණය කරයි.
බ්‍රිතාන්‍ය Kinematograph, Sound and Television Society ද ඔහුව සමාජයේ සාමාජිකයෙකු බවට පත් කළේ ශ්‍රී ලංකාවේ සහ දකුණු ආසියාවේ චිත්‍රපට සහ රූපවාහිනිය සඳහා "චිත්‍රපට සහ රූපවාහිනී නිෂ්පාදන ශිල්පීය ක්‍රම දියුණු කිරීම" සඳහා වූ ජීවිත කාලය තුළ කරන ලද සේවාවන් අගයමින් දකුණේ පුරෝගාමී වෘත්තීය වර්ණ රූපවාහිනි නිෂ්පාදනය ද ඇතුළත් ය. 1979 දී ආසියාව.
1979 දී නිහාල්සිංහ රාජ්‍ය චිත්‍රපට සංස්ථාවෙන් ඉවත් වී හේමසිරි ප්‍රේමවර්ණ සහ චන්ද්‍රා සෙනෙවිරත්නගේ සහාය ඇතිව Tele-Cine Limited පිහිටුවා ගත්තේය. Tele-Cine Ltd යනු රූපවාහිනී නාට්‍ය, වෙළඳ දැන්වීම්, සංගීතමය සහ වාර්තා චිත්‍රපටවල වෘත්තීය වර්ණ රූපවාහිනී නිෂ්පාදනයේ දකුණු ආසියාවේ සහ ශ්‍රී ලංකාවේ පුරෝගාමියා විය. වසර 16 ක් Tele-Cine හි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී ලෙස කටයුතු කළ නිහාල්සිංහ දකුණු ආසියාවේ ප්‍රථම රූපවාහිනී නාට්‍ය මාලාව වන දිමුතු මුතු අධ්‍යක්ෂණය කර පුරෝගාමී විය. [3] පසුව ඔහු පුරෝගාමී ටෙලි නාට්‍ය මාලාවන් කිහිපයක් අධ්‍යක්ෂණය කරමින්, ටෙලි නාට්‍ය නිෂ්පාදනය සඳහා අච්චුව නිර්මාණය කිරීම සහ පුහුණු කිරීම සහ තාක්ෂණික පිරිස් නොමැති සන්දර්භයක් තුළ හඳුන්වා දීම සිදු කළේය. මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ අද දක්වාම පවතින දායාදයකි.
1995 දී, නිහාල්සිංහ 1994 දී හොංකොං හි Television Broadcast (Overseas) Limited වෙත සම්බන්ධ වීමට ආරාධනා කළ විට TCL වෙතින් ඉල්ලා අස්විය. ඔහු මැලේසියාවේ ASTRO වෙත එහි චිත්‍රපට සහ රූපවාහිනී නිෂ්පාදනයේ සාමාන්‍යාධිකාරී ලෙසත් පසුව 2003 දී එහි විශේෂාංග චිත්‍රපට නිෂ්පාදනයේ විධායක අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙසත් යවන ලදී. ක්වාලාලම්පූර්හිදී නිහාල්සිංහ මැලේසියානු තරුණ තරුණියන් සිය ගණනක් චිත්‍රපට සහ රූපවාහිනී නිෂ්පාදනයේ සෑම අංශයකම පුහුණු කළේය.
ඔහු 2006 මුල් භාගයේදී නැවත ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි අතර චිත්රපටය ඩිජිටල් වෙත සංක්‍රමණය කිරීම සහ රූපවාහිනිය ඩිජිටල් වෙත සංක්‍රමණය කිරීම සඳහා ක්‍රියාකාරී විය.
පේරාදෙණිය ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ ශාස්ත්‍රවේදී උපාධියට අමතරව නිහාල්සිංහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ වර්මොන්ට්හි නොර්විච් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් චිත්‍රපට අධ්‍යයනය පිළිබඳ ශාස්ත්‍රපති උපාධියක් ද ඇඩිලේඩ්හි දකුණු ඕස්ට්‍රේලියානු විශ්වවිද්‍යාලයෙන් රාජ්‍ය ව්‍යවසාය පිළිබඳ ආචාර්ය උපාධියක්ද ලබා ඇත.
චිත්‍රපටකරණය
[සංස්කරණය]| අවුරුදු | චිත්රපටය | Ref. |
|---|---|---|
| 1971 | වැලිකතර | |
| 1982 | Ridee Nimnaya | |
| 1986 | මල්දෙණියේ සිමියොන් | |
| 1991 | කෙළිමඩල |
සිනමාකරණය
[සංස්කරණය]| අවුරුදු | චිත්රපටය | Ref. |
|---|---|---|
| 1967 | සත් සමුදුර | |
| 1968 | Dahasak Sithuvili | [5] |
| 1969 | බිනරමලි | |
| 1969 | පාර වළලු | |
| 1971 | වැලිකතර | |
| 1982 | කැලේ මල් | |
| 1983 | මුහුදු ලිහිණි | |
| 1986 | මල්දෙණියේ සිමියොන් |
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ "Veteran filmmaker Nihalsingha passes away". Daily Mirror. 21 April 2016. සම්ප්‍රවේශය 22 April 2016.
- ^ "D. B. creates history heading first ever degree for TV and cinema". Sunday Times. සම්ප්‍රවේශය 13 December 2019.
- ^ a b c d e "Through his lens of life". The Nation. 2006. 13 January 2007 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 25 April 2008.
- ^ Nuwan Nayanajith in Nihalsingha: The Pioneering Third Eye
- ^ "All about Dahasak Sithuvili". Sarasaviya. සම්ප්‍රවේශය 22 February 2020.
ට්‍රැෆර්ඩ් ප්‍රකාශන, බ්‍රිටිෂ් කොලොම්බියා, කැනඩාවේ "චිත්‍රපට සංවර්ධනයේ පොදු ව්‍යවසාය-ශ්‍රී ලංකාවේ සාර්ථකත්වය සහ අසාර්ථකත්වය".