ස්රැති (සංගීතය)
හින්දුස්තානී ශාස්ත්රීය සංගීතය |
---|
සංකල්ප |
ප්රභේද |
ථාට |
තාල |
රාග |
ශ්රුති ( සංස්කෘත "ඇසූ දෙය", "ශබ්ද " ; śruti ලෙසද ලියා ඇත) යනු ඉන්දියානු සම්භාව්ය සංගීතයේ සුසර කිරීමේ පද්ධතියේ කුඩාම විරාමය යි.
ශ්රැති වර්ග
[සංස්කරණය]බොහෝ කතුවරුන් භේදකාරී ස්වභාවයක් ව්යංගයෙන් උපකල්පනය කළද, වැඩි හෝ අඩු ශෘති සහිත පද්ධති යෝජනා කර ඇතත්, කැනොනිකල් වශයෙන් අෂ්ටකයක ශ්රුති 22ක් ඇත.[තහවුරු කර නොමැත] මෙහි ඒවා හුදෙක් ස්වරයෙන් දක්වා ඇත.
මේවට අසීමිත අනුපාත ඇත, ඒ නිසා ශ්රුති වර්ග, පූර්ණ නිදහස ඇති පරිදි ඉන්දියානු සංගීතය විස්තර කර ඇති සම්භාව්ය අගයන් වේ. එනම්,
- Chatuh shruti : 9/8
- ත්රී ශ්රුතිය: 10/9
- ද්වි ශ්රුතිය: 16/15
- තනි හෝ ඒකීය ශ්රුතිය (ප්රමාණ ශ්රුතිය): 81/80.
තවද, ස්වර දෙකක් (මාත්රා) අතර දුර ලබා දෙන අන්තර්-ශ්රුති ඇත:
- 2:1 ස සිට ස' (හෝ රි සිට රි', ග සිට ග', ආදිය) දක්වා දුර ලෙස ගනු ලබන අතර, එය "4 වන ශ්රැතිය" මත තබා ඇත.
# 3:2 ස සිට ප දක්වා (එනම් 1 සිට 5 වන ස්වරය දක්වා) දුර ලෙස ගනු ලබන අතර, "17වන ශ්රැතිය" මත තබා ඇත. # 4:3 ස සිට ම දක්වා දුර ලෙස ගනු ලබන අතර, එය "13 වැනි ශ්රුතිය" මත තබා ඇත. # 5:4 ස සිට ග දක්වා දුර ලෙස ගනු ලබන අතර, එය "9 වැනි ශ්රුතිය" මත තබා ඇත. # 6:5 යනු ස සිට ග දක්වා ඇති දුර ලෙස වන අතර, මහලු වියේදී ග' වෙත ගමන් කරන බැවින් තීව්ර ලෙස හැඳින්වේ.
Shrutis in Hindustani Music
[සංස්කරණය]The table lists the 22 shrutis canonically defined in Hindustani music, defined as intervals from the swara Shadja. Shadja is assumed to be equivalent to the note A♯. Their width is given as frequency ratio or in cents. A comparison with intervals in Western music (5-limit tuning) is also provided.
Shruti | Equivalent interval in 5-limit tuning |
Swara | Note | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Name | Ratio | Cents | Name | Frequency (Hz) |
Name | Frequency in 12-TET (Hz) | |
Kshobhini | 1 | 0 | Unison | ෂඩ්ජය | 466.1638 | A♯ | 466.1638 |
Tivra | 256/243 | 90 | කෝමල රිෂභය | 491.1026 | B | 493.8833 | |
Kumdavati | 16/15 | 112 | Minor second | 497.2414 | |||
Manda | 10/9 | 182 | Major second | 517.9598 | C | 523.2512 | |
Chandovati | 9/8 | 204 | ශුද්ධ රිෂභය | 524.4343 | |||
Dayavanti | 32/27 | 294 | Minor third | කෝමල ගාන්ධාරය | 552.4904 | C♯ | 554.3653 |
Ranjani | 6/5 | 316 | 559.3966 | ||||
Raktika | 5/4 | 386 | Major third | ශුද්ධ ගාන්ධාරය | 582.7048 | D | 587.3296 |
Rudri | 81/64 | 408 | 589.9886 | ||||
Krodhi | 4/3 | 498 | Perfect fourth | ශුද්ධ මධ්යමය | 621.5517 | D♯ | 622.2540 |
Vajrika | 27/20 | 520 | 629.3211 | ||||
Prasarini | 45/32 | 590 | Augmented fourth | තීව්ර මධ්යමය | 655.5428 | E | 659.2552 |
Priti | 729/512 | 612 | 663.7371 | ||||
Marjani | 3/2 | 702 | Perfect fifth | පංචමය | 699.2457 | F | 698.4565 |
Kshiti | 128/81 | 792 | කෝමල ධෛවතය | 736.6539 | F♯ | 739.9889 | |
Rakta | 8/5 | 814 | Minor sixth | 745.8621 | |||
Sandipini | 5/3 | 884 | Major sixth | 776.9397 | G | 783.9909 | |
Alapini | 27/16 | 906 | ශුද්ධ ධෛවතය | 786.6514 | |||
Madni | 16/9 | 996 | Minor seventh | කෝමල නිෂාදය | 828.7356 | G♯ | 830.6095 |
Rohini | 9/5 | 1018 | 839.0948 | ||||
Ramya | 15/8 | 1088 | Major seventh | 874.0571 | A | 880.0001 | |
Ugra | 243/128 | 1110 | ශුද්ධ නිෂාදය | 884.9828 | |||
Kshobhini | 2 | 1200 | Octave | ෂඩ්ජය | 932.3276 | A♯ | 932.3276 |
This table does not reflect contemporary Indian point of view on Srutis in Hindustani music[1].
Further reading
[සංස්කරණය]- Lentz, Donald A. Tones and Intervals of Hindu Classical Music. University of Nebraska-Lincoln, 1961.
- Deva, B Chaitanya The Music of India: A Scientific Study.
- Rao, Suvarnalata Acoustical Perspective on Raga Rasa Theory.
References
[සංස්කරණය]- ^ Datta, A. K., Sengupta, R., Dey, N. and Nag, D. Experimental Analysis of Shrutis from Performances in Hindustani Music. Kolkata: Scientific Research Department ITC Sangeet Research Academy, 2006.
External links
[සංස්කරණය]- http://www.22shrutiharmonium.com සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2019-07-15 at the Wayback Machine A 22-shruti harmonium by Dr. Vidyadhar Oke
- www.soundofindia.com Article on shrutis by Jeyanthe Ratnakumar
- Sound samples of Indian shrutis and their names
- A software implementation of 22 Srutis with 12 Indian Classical Instruments