7 වන සියවස
(7වන සියවස වෙතින් යළි-යොමු කරන ලදි)
| සහශ්‍රය: | 1 වන සහස්‍රවර්ෂය |
|---|---|
| සියවස්: | |
| දශක: | 600ගණන් 610ගණන් 620ගණන් 630ගණන් 640ගණන් 650ගණන් 660ගණන් 670ගණන් 680ගණන් 690ගණන් |
| ප්‍රවර්ග: | උපත් – මරණ සංස්ථාපනයන් – විසංස්ථාපනයන් |
7 වන සියවස යනු පොදු යුගයේ ජූලියන් දින දර්ශනයට අනුව 601 ( DCI ) වර්ෂය සිට 700 ( DCC ) වර්ෂය දක්වා කාලයයි. මෙම කාලයේදි, විශේෂ සිදුවීම් රැසක් සිදුවිය. 622 දී මුහම්මද් නබිතුමා විසින් අරාබිය එක්සත් කිරීමත් සමඟ ඉස්ලාමයේ ව්‍යාප්තිය සහ මුස්ලිම් ආක්‍රමණ ආරම්භ විය. 632 දී මුහම්මද් නබිතුමාගේ මරණයෙන් පසු, ඉස්ලාම් ආගම අරාබි අර්ධද්වීපයෙන් ඔබ්බට රෂිඩුන් කැලිෆේට් (632-661) සහ උමයියාද් කැලිෆේට් (661-750) යටතේ ව්‍යාප්ත විය. 7 වන සියවසේදී මුස්ලිම්වරුන් පර්සියාව අත්පත් කර ගැනීම, සාසනියානු අධිරාජ්‍යයේ බිඳවැටීමට හේතු විය. 7 වන සියවසේදී සිරියාව, පලස්තීනය, ආර්මේනියාව, ඊජිප්තුව සහ උතුරු අප්‍රිකාව යටත් කර ගන්නා ලදී .
මුස්ලිම් අධිරාජ්‍යයේ ශීඝ්‍ර ව්‍යාප්තිය අතරතුර බයිසැන්තියානු අධිරාජ්‍යය දිගින් දිගටම පසුබෑමකට ලක් විය.
7 වන සියවස, අයිබීරියානු අර්ධද්වීපයේ සිග්ලෝ ඩි කොන්සිලියෝස් විය. එනම්, ටොලිඩෝහි කවුන්සිලයන් ගැන සඳහන් කරමින්, කවුන්සිලයේ සියවස යන්නයි.
චීනයේ, සුයි රාජවංශය වෙනුවට තාං රාජවංශය බලයට පත් අතර, ඔවුන් කොරියාවේ සිට මධ්‍යම ආසියාව දක්වා සිය හමුදා කඳවුරු පිහිටුවා ගන්නා ලදි. පසුව උමයියාද්වරුන් අසල දක්වා ව්‍යාප්ත විය. චීනය, ඔවුන්ගේ උපරිමයට ළඟා වීමට පටන් ගත්තේය. සිල්ලා රාජධානිය, තාං රාජධානිය සමග මිත්‍ර වී, කොරියානු අර්ධද්වීපය එක් පාලකයෙක් යටතේ එක්සත් කිරීමට, බෙක්ජේ රාජධානිය යටත් කොට, ගොගුර්යෝ පරාජය කළේය.
7 වන සියවස පුරා ජපානයේ අසුකා යුගය පැවතුණි.
6 වැනි සියවසේ ගුප්ත අධිරාජ්‍යයේ බිඳ වැටීමෙන් පසු කුඩා ජනරජ සහ ප්‍රාන්ත බවට පත් වූ උතුරු ඉන්දියාව හර්ෂ අධිරාජයා විසින් එක්සත් කළේය.
විශේෂ සිද්ධීන්
[සංස්කරණය]
- ඉස්ලාම් ආගම අරාබියෙහි ආරම්භ විය; එකල කුරානය ලියවිණි.
- ලෝක ජනගහනය මිලියන 208 දක්වා අඩු වෙයි.
- ක්ෂියෙං සාං භික්ෂුව බෞද්ධ ලියවිලි පරිවර්තනය කිරීම සඳහා චං'ආන් නගරයට පැමිණීමට පෙර චීනය සිට ඉන්දියාව දක්වා ගමන් කරන ලදි.
- බර්බ(ර්)වරුන් විසින් ඇල්ජීරියාව සහ ටිම්ගාඩ් විනාශ කරන ලදි.
- සින්ධ් ප්‍රදේශයේ වරින් වර ගෙන ගිය බෞද්ධ පාලනය අවසන් කරන ලදි.
- ටියෝටිහෞකන් නෙරපා දමයි. දේශපාලනික සහ ආගමික ගොඩනැගිලි පුළුස්සා විනාශ කරන ලදි.
- බුද්ධාගම, තාඕවාදය, ෂින්තෝ සහ ජපාන කඳු ප්‍රදේශවල බලපෑම හේතුවෙන්, ශුගෙන්දො ආගම බිහි විය.
- බල්හගේරියානුවන් බොල්කන් වෙත පැමිණීම; බලවත් බල්ගේරියානු අධිරාජ්‍යය පිහිටුවා ගැනීම.
- අරාබියානුවන් චැඩ් විල අයිති ප්‍රදේශයට ඇතුළු විය.
- පැරණිම සාක්ෂි සහිත ඉංග්‍රීසි නිසඳැස් කවි (poems).
- ක්ලාසෙහි (Classe) ශාන්ත ඇපොලිනෙයාර් බැසිලිකාවේ පැති පුවරු (පැනල්) ඉදි කරන ලදි.
- නාරා ප්‍රාන්තයේ හොර්යු ජි පන්සලේ ප්‍රධාන ගොඩනැගිල්ල ඉදි කරන ලදි. අසුකා යුගය.
- 600: ඉන්දියාවෙන් යුරෝපයට වසූරිය බෝ වීම.
- 602: මුල් කාලීන ලී රාජවංශයේ බිඳවැටීමෙන් පසුව, වියට්නාමයේ තුන්වන චීන ආධිපත්‍යය ආරම්භ වීම.
- 603: ග්‍රෙගෝරියානු රෙජිස්ටරයේ රෝම සෙනෙට් සභාව පිළිබඳ අවසාන සටහන. ෆොකස් අධිරාජ්‍යයාගේ සහ ලියොන්ෂියා අධිරාජිනියගේ පිළිරූ සෙනට් සභාව බාරයට ගත් බව එහි සඳහන් වේ.
- 606: සැබීනියන් පාප් වහන්සේගේ අභාවයත් සමඟ, තුන්වන බොනිෆේස් පාප් වහන්සේ පාප් පදවියට පත් වීම.
- 607: හොර්යු ජි පන්සල ඉදිකර අවසන් වුවා යැයි සැළකීම
- 610: හෙරක්ලියස් අප්‍රිකාවේ සිට කොන්ස්තන්තිනෝපල් වෙත නැවෙන් පැමිණ නැගෙනහිර රෝම අධිරාජ්‍යයා වූ ෆෝකාස් බලයෙන් පහ කර අධිරාජ්‍යයා බවට පත් වේ. ඔහුගේ පළමු ප්‍රධාන ක්‍රියාව වන්නේ නැගෙනහිර රෝම අධිරාජ්‍යයේ නිල භාෂාව ලතින් භාෂාවෙන් ග්‍රීක භාෂාවට (දැනටමත් ජනගහනයෙන් අතිමහත් බහුතරයකගේ භාෂාව) වෙනස් කිරීමයි.
- 615: දෙවන ෂා කොස්රොව් අධිරාජ්‍යයා යටතේ පැවති සැසේනියනු අධිරාජ්‍යය , සත්‍ය කුරුස ධාතුව රැගෙන ජෙරුසලම උදුරා ගනී.[1]
- 615: මහා පැකල් රජු මායා නගර ප්‍රාන්තයක් වන පැලෙන්ක් හි රජු බවට පත් වෙයි
- 616: දෙවන කොස්රෝව් රජු විසින් ඊජිප්තුව ආක්‍රමණය කරන ලදි.[1]
- 618: චෙන්ලා රාජධානිය සම්පූර්ණයෙන්ම ෆුනාන් අවශෝෂණය කර ගත්තේය
- චීනයේ ගුවන්ෂෝ, ඊජිප්තුව, නැගෙනහිර අප්‍රිකාව, අරාබිය, පර්සියාව, ඉන්දියාව, ශ්‍රී ලංකාව සහ අග්නිදිග ආසියාවේ සිට මුස්ලිම්, යුදෙව්වන්, හින්දු සහ නෙස්ටෝරියානු ක්‍රිස්තියානීන් ඇතුළු මුහුදු සංචාරකයින්ට සත්කාරකත්වය සපයන ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර වරායක් බවට පත් වේ.
- 622: ඉස්ලාමීය දින දර්ශනයේ පළමු වසර ආරම්භ වන අතර, එම කාලය තුළ හේගිරා සිදු වේ - මුහම්මද් සහ ඔහුගේ අනුගාමිකයන් සැප්තැම්බර් මාසයේදී මක්කම සිට මදීනාවට සංක්‍රමණය වේ.
- 623: ෆ්‍රෑන්ක් ජාතික වෙළෙන්දා සැමෝ, ස්ලාව් ජාතිකයන්ට ඔවුන්ගේ අවාර් පාලකයන්ට එරෙහිව සටන් කිරීමට සහය දක්වමින් මධ්‍යම යුරෝපයේ ප්‍රථම දන්නා ස්ලාව් රාජ්‍යයේ පාලකයා බවට පත්වේ.
- 626: අවාර්වරු, ස්ලාව් ජාතිකයන් සහ පර්සියානුවන් ඒකබද්ධව කොන්ස්තන්තිනෝපලය වැටලීමට තැත් කළද, එය අසාර්ථක විය.
- 627: හෙරක්ලියස් අධිරාජ්‍යයා පර්සියානුවන් පරාජය කරයි, රෝම-පර්සියානු යුද්ධ අවසන් කරයි.
- 629: අරාබි-බයිසන්ටයින් යුද්ධ්ය ආරම්භ වෙයි. කලිඩ් ඉබ්න් අල්-වලිඩ්ගේ මෙහෙයවීමෙන් මුස්ලිම් අරාබිවරුන් විසින් රෝම අධිරාජ්‍යය යටත් කරන ලදි.
- 629–630: නැගෙනහිර තුර්කි ජාතිකයින්ට එරෙහිව තාං රාජවංශය විරෝධය දැක්වීය, ලී ජිං සහ ලී ෂිජි අණදෙන නිලධාරීන් යටතේ චීන තාං රාජවංශ හමුදා ගොක්ටර්ක් ඛානේට් විනාශ කරයි.
- 632: මුස්ලිම් ආක්‍රමණ ආරම්භ වීම.
- 635-649: පර්සියානු ක්‍රිස්තියානි පූජකයෙකු වන ඇලෝපෙන් නෙස්ටෝරියානු ක්‍රිස්තියානි ධර්මය චීනයට හඳුන්වා දුන්නේ ය.
- 638: තායිසොං අධිරාජ්‍යයා (627-649) ආගම්වලට විශ්වීය ඉවසීමේ ආඥාවක් නිකුත් කරන ලදි; නෙස්ටෝරියානු ක්‍රිස්තියානුවන් චං'ආන්හි පල්ලියක් ඉදි කරන ලදි.
- 638: පලස්තීනය මුස්ලිම්වරු විසින් යටත් කර ගැනීම.
- 639: ඊජිප්තුව සහ ආර්මේනියාව මුස්ලිම්වරු විසින් යටත් කර ගැනීම.
- 639: ටෑං චීනයට එරෙහිව තුර්කි ජනයාගේ අෂිනා ජීෂෙෂුවායිගේ අසාර්ථක කැරැල්ල.
- 641: ඊජිප්තුවට ඉස්ලාම් ආගම හඳුන්වා දීමත් සමඟ, කොප්ටික් යුගය අවසන් විය.
- 649-683: ගැයොසොන් චීන අධිරාජ්‍යයා විසින් ප්‍රාන්ත 358 ක ක්‍රිස්තියානි ආරාම පිහිටුවීමට අවසර දෙයි.
- 650: අරාබි කාසා යුද්ධය ආරම්භ විය.
- 7 වන ශතවර්ෂයේ මැද - දුර්ගා මහීෂාසුර-මර්දිනි (බෆලෝ යක්‍ෂයාගේ ඝාතකයා ලෙස දුර්ගා), ඉන්දියාවේ තමිල්නාඩු ප්‍රාන්තයේ මාමල්ලපුරම්, පර්වතයෙන් කැපූ සහන සාදා ඇත. පල්ලව යුගය. එය දැන් ඈන් ආර්බර්හි මිචිගන් විශ්ව විද්‍යාලය පිහිටා ඇති ආසියානු කලා ලේඛනාගාරය තබා ඇත.
- 7 වන ශතවර්ෂයේ මැද - මෙක්සිකෝවේ පැලෙන්ක් හි ශිලාලේඛන විහාරයේ ඔහුගේ සොහොනෙන් පැකල් සාමිවරයාගේ ප්‍රතිමූර්තිය සාදන ලදී. (මායා සංස්කෘතිය) . එය දැන් මෙක්සිකෝ නගරයේ ජාතික මානව විද්‍යා කෞතුකාගාරයේ තබා ඇත.
- 7 වන සියවස පමණ මැද - ඉන්දියාවේ තමිල්නාඩුවේ මාමල්ලපුරම්හි ධර්මරාජ රථ ඉදිකරන ලදී - පල්ලව යුගය.
- 651 : Yazdegerd III අධිරාජයා ම(ර්)ව් හිදී ඝාතනය කරන අතර, එමඟින් පර්සියාවේ (ඉරානය), සස්සනිද් රාජ වංශයේ පාලනය අවසන් විය.
- 656 – 661 : පළමු ෆිට්නා (පළමු මුස්ලිම් සිවිල් යුද්ධය).
- 657 : ටෑංහි ගඕසොං අධිරාජ්‍යයා යටතේ ඇති චීන ටැන්ග් රාජවංශය බටහිර තුර්කි කගනේට් පරාජය කළේය.
- 661 : කලීෆ් අලි ඉබ්න් අබි තලිබ් ඝාතනය කෙරේ. ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ හසන් ඉබ්න් අලි , උමයියාද් කාලිෆේටයේ ආරම්භය සනිටුහන් කරමින් පළමු මු'ආවියා වෙත කැලිෆේට් රාජ්‍යය අත්හැරියේය. [1]
- 663 : චීනයේ ටෑං රාජවංශය සහ කොරියානු සිල්ලා රාජධානිය කොරියානු බෙක්ජේ රාජධානියට සහ ඔවුන්ගේ යමටෝ ජපන් සහචරයින්ට එරෙහිව බෙක්ගාං නාවික සටනේදී ජයග්‍රහණය ලබා ගනී .
- 664 : මුස්ලිම්වරුන් විසින් කාබුල් යටත් කර ගැනීම.
- 664 : මධ්‍යම ජාවා හි උතුරු වෙරළ තීරයේ කොතැනක හෝ පිහිටා ඇති හොලිං (කාලිංග) රාජධානිය ගැන සඳහන් වන අයි-චිං භික්ෂුව විසින් ලියන ලද ටැං රාජවංශ චීන මූලාශ්‍රයක්.
- 670 : 670 දී උක්බා ඉබ්න් නාෆි යටතේ අරාබි මුස්ලිම් හමුදාවක් ඉෆ්රිකියා ප්‍රදේශයටඇතුල් විය . 670 ගණන්වල අගභාගයේදී උතුරු අප්‍රිකාව යටත් කර ගැනීම අවසන් විය.
- 671 : යී-ජින්ග් භික්ෂුව ඉන්දියාවේ නාලන්දාවට යන අතරමගදී මැලේ අර්ධද්වීපයේ සුමාත්‍රා හි ශ්‍රීවිජය සහ මලයාහි කේඩා වෙත ගියේය. [2]
- 674 : කොන්ස්තන්තිනෝපල්හි පළමු අරාබි වටලෑම ආරම්භ වේ.
- 677 : අරාබි බලඇණියේ බොහෝමයක් ග්‍රීක ගින්නෙන් විනාශ වේ ; පර්සියානු ඔටුන්න හිමි කුමරු ට'ඇන් මළුවට පලා යයි.
- 680 : ඔන්ගල් සටනේදී බයිසැන්තියානුවන්ට එරෙහිව බල්ගේරියානුවන් තීරණාත්මක ජයග්‍රහණයක් ලබා ගැනීම.
- 680 : කර්බාලා සටන කුෆා අසල සිදු වූ අතර, එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ හුසේන් ඉබ්න් අලිගේ මරණය සහ මුස්ලිම් ප්‍රජාව බෙදීමයි.
- 681 :බයිසැන්තියානු අධිරාජ්‍යය විසින් බල්ගේරියාව ස්වාධීන රටක් ලෙස පිළිගනු ලැබේ.
- 682 : ඉල්ටෙරිෂ් කගන් හා ටොන්යුකුක්ගේ උත්සාහයන් විසින් තුර්කි රාජ්‍යයේ පුනරුදයක් ඇති වීම
- 683 – 685 : දෙවන ෆිට්නා .
- 686 : ශ්‍රීවිජය ජාවා වෙත නාවික ආක්‍රමණයක් දියත් කළ අතර එය කොටා කපූර් සෙල්ලිපියේ සඳහන් වේ. මෙය තරුමනගර රාජධානියේ අවසානයට දායක වන්නට ඇත. [3]
- 687 : ඉන්දියාවේ සිට චීනයට ආපසු එන අතරමගදී අයි-සිං ශ්‍රීවිජය වෙත ආපසු ගියේය. ඔහුගේ වාර්තාවේ ඔහු වාර්තා කළේ මලයූ රාජධානිය ශ්‍රීවිජය විසින් අල්ලා ගත් බවයි.
- 688 : බයිසැන්තියානු අධිරාජ්‍යයේ II ජස්ටිනියන් අධිරාජ්‍යයා බල්ගේරියානුවන් පරාජය කරයි.
- 690 : බෞද්ධ ගැති අධිරාජ්‍යයාගේ භාර්යාව වූ වු සේටියන් චීනයේ අධිරාජිනිය ලෙස බලය අල්ලාගෙන පාලනය කරයි.
- 691 : බුද්ධාගම චීනයේ රාජ්‍ය ආගම බවට පත් කෙරේ.
- 698 : අරාබිවරු බයිසැන්තියානු අධිරාජ්‍යයෙන් කාර්තේජ් අල්ලා ගත්හ.
- 698 : ක්‍රියාකාරී නමුත් නිල නොවන ක්‍රිස්තියානි විරෝධී හිංසනය චීනයේ ආරම්භ වේ
- 698 : උතුරු-දකුණු රාජ්‍ය කාලය කොරියාවේ ආරම්භ වේ.
- 700 : කැනඩාවේ උතුරු බ්‍රිතාන්‍ය කොලොම්බියාවේ මවුන්ට් එඩ්සිසා ගිනිකඳු සංකීර්ණය පුපුරා ගියේය.
- 700 : සුමාත්‍රා පදනම් කරගත් ශ්‍රීවිජය නාවික රාජධානිය සමෘද්ධිමත් වෙමින් පරිහානියට පත් විය. [4] (1500 දක්වා)
- 700 : තෙත් බිම් සහල් වගාව, කුඩා නගර සහ රාජධානි සමෘද්ධිමත් වේ. චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ වෙළඳ සබඳතා ස්ථාපිත කර ඇත. [5]
- 700 : සොජොමර්ටෝ ශිලා ලිපිය, 7 වන සියවසේ අගභාගයේ දී පමණ, මධ්‍යම ජාවා හි බැටැන්ග් හිදී සොයා ගන්නා ලදී. එහි සඳහන් වන්නේ ශෛලේන්ද්‍ර රාජවංශයේ මුතුන්මිත්තෙකු විය හැකි දපුන්ට සෙලේන්ද්‍ර ගැන ය. මෙම සෙල්ලිපිය, පැරණි මැලේ භාෂාවෙන් ලියා ඇති අතර, මෙම පවුලට ශ්‍රීවිජයන්ගේ සම්බන්ධයක් යෝජනා කරයි. [6]
නව නිපැයුම්, සොයාගැනීම්, හැඳින්වීම්
[සංස්කරණය]- චීනයේ සෙන්ඩින්හි ක්ෂූමි ස්ථූපය 636 දී නිර්මාණය කර ඇත.
- 650, පළමු චීන මුදල් නෝට්ටු (කඩදාසි මුදල්) නිකුත් කෙරේ. [1]
- ඉන්දියානු ගණිතඥ බ්‍රහ්මගුප්ත විසින් පරිමිත වෙනස අන්තර් පොලඹනයේ පළමු අවස්ථාව ඉදිරිපත් කරන ලදී.
- 670 ගණන්වල, කොන්ස්තින්තිනෝපලය ග්‍රීක ගින්න නම් ආයුධය සොයා ගන්නා ලදී.
- චෙස් ක්‍රීඩාවේ පූර්වගාමියා වූ චත්‍රං ක්‍රීඩාවේ පැරණිතම වාර්තාව.
- ඉතියෝපියාවේ සිට යාත්‍රා කිරීමෙන් පසු, සාද් ඉබ්න් අබි වක්කාස් විසින් පළමු අල් කුර්ආනය චීනයට ගෙන එන අතර, 630 ගණන්වලදී ගුවාන්සු හි චීනයේ පළමු ඉස්ලාමීය පල්ලිය පිහිටුවන ලදී.
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ^ a b c d Roberts, J: History of the World.. Penguin, 1994.
- ^ Junjiro Takakusu, (1896), A record of the Buddhist Religion as Practised in India and the Malay Archipelago AD 671–695, by I-tsing, Oxford, London.
- ^ Soekmono, R, Drs., Pengantar Sejarah Kebudayaan Indonesia 2, 2nd ed. Penerbit Kanisius, Yogyakarta, 1973, 5th reprint edition in 1988 p.39
- ^ Taylor (2003), pp. 22–26; Ricklefs (1991), p. 3.
- ^ Taylor (2003), pp. 8–9, 15–18
- ^ Boechari (1966). "Preliminary report on the discovery of an Old Malay inscription at Sojomerto". MISI. III: 241–251.