ඇක්‍රොබැටික්ස්
| ප්‍රාසාංගික කලාවහි කොටසක් |
| ප්‍රාසාංගික කලාව |
|---|
ඇක්‍රොබැටික්ස් (ඉංග්‍රීසි: Acrobatics; පුරාණ ග්‍රීක: ἀκροβατέω)[1] යනු සමතුලිතතාවය, වේගවත් බව සහ මෝටර් සම්බන්ධීකරණයේ මානව දස්කම්වල කාර්ය සාධනය යි. ඇක්‍රොබැටික් කුසලතා ප්‍රසංග කලාව, ක්‍රීඩා ඉසව් සහ සටන් කලාවන්හි භාවිතා වේ. ඇක්‍රොබැටික් කුසලතා පුළුල් ලෙස භාවිතා කිරීම බොහෝ විට සිදු කරනු ලබන්නේ ඇක්‍රෝ නැටුම්, සර්කස්, ජිම්නාස්ටික් සහ නිදහස් ධාවන වල දී සහ කුඩා ප්‍රමාණයකට බැලේ, ස්ලැක්ලින් සහ කිමිදීම ඇතුළු අනෙකුත් මලල ක්‍රීඩා වලදී ය. ඇක්‍රොබැටික්ස් බොහෝ විට මිනිස් සිරුරේ ක්‍රියාකාරීත්වය සමඟ සම්බන්ධ වුව ද, මෙම යෙදුම භාවිතා කරනුයේ ඇරෝබැටික්ස් වැනි වෙනත් කාර්ය සාධනයන් විස්තර කිරීමටය.
ඉතිහාසය
[සංස්කරණය]
.jpg)
ඇක්‍රොබැටික් සම්ප්‍රදායන් බොහෝ සංස්කෘතීන් තුළ දක්නට ලැබෙන අතර එවැනි පැරණිතම සම්ප්‍රදායන් වසර දහස් ගණනකට පෙර සිදු වූ බවට සාක්ෂි තිබේ. උදාහරණයක් ලෙස, මිනෝආන් කලාව ආ. 2000 BC ගොනුන්ගේ පිටේ ඇක්‍රොබැටික් දස්කම් නිරූපණය කරයි. පුරාණ ග්‍රීකයෝ ඇක්‍රොබැටික් ක්‍රීඩා කළ අතර,[2] යුරෝපීය මධ්‍යතන යුගයේ උදාර උසාවි සංදර්ශනවලට බොහෝ විට ජුගුල් ඇතුළු ඇක්‍රොබැටික් ප්‍රසංග ඇතුළත් විය.
චීනයේ, ටෑං රාජවංශයේ (618-907) සිට ඇක්‍රොබැටික් සංස්කෘතියේ කොටසක් වී ඇත. ගම්වල අස්වනු නෙළීමේ උත්සවවල අංගයක් වූයේ ඇක්‍රොබැටික් ය.[3] ටෑං රාජ වංශයේ දී, ඇක්‍රොබැටික් මධ්‍යතන යුගයේ යුරෝපීය ඇක්‍රොබැටික්ස් දුටු ආකාරයටම බොහෝ දියුණුවක් දක්නට ලැබුණි.[4] ඇක්‍රොබැටික්ස් නවීන චීන විවිධ කලාවේ වැදගත් අංගයක් ලෙස දිගටම පවතී.
මෙම පදය මුලින් තද කඹ ඇවිදීම සඳහා යෙදුව ද, 19 වැනි සියවසේ දී සර්කස් ක්‍රියා ඇතුළු ප්‍රසංග කලාවක් ද මෙම යෙදුම භාවිතා කිරීමට පටන් ගත්තේය. 19 වන ශතවර්ෂයේ අගභාගයේදී, ටම්බල් සහ අනෙකුත් ඇක්‍රොබැටික් සහ ජිම්නාස්ටික් ක්‍රියාකාරකම් යුරෝපයේ තරඟකාරී ක්‍රීඩාවක් බවට පත්විය.
ඇක්‍රොබැටික්ස් බොහෝ විට ලලිත කලාව සඳහා විෂයයක් ලෙස සේවය කර ඇත. ජර්මානු ඇක්‍රොබැටික් සහෝදරියන් දෙදෙනෙකු නිරූපණය කරන Impressionist Pierre-Auguste Renoir විසින් රචිත Acrobats at the Cirque Fernando (Francisca and Angelina Wartenberg) සහ Viktor Vasnetsov විසින් Acrobats in a Paris උපනගරය වැනි චිත්‍ර මෙයට උදාහරණ වේ.
වර්ග
[සංස්කරණය]
ඇක්‍රොසමතුලිතතාව
[සංස්කරණය]ඇක්‍රොසමතුලිතතාව නැතහොත් ඇක්‍රොබැලන්ස් යනු බිම පදනම් කරගත් ඇක්‍රොබැටික් කලාවක් වන අතර එය සමතුලිතතා, එසවීම සහ යුගල හෝ කණ්ඩායම් වශයෙන් සිදු කරන හැඩතල නිර්මාණය කිරීම ඇතුළත් වේ.
ඇක්‍රො නර්තන
[සංස්කරණය]ඇක්‍රො නර්තන නැතහොත් ඇක්‍රෝ ඩාන්ස් යනු සම්භාව්‍ය නර්තන ශිල්පීය ක්‍රමය නිරවද්‍ය ඇක්‍රොබැටික් අංග සමඟ ඒකාබද්ධ කරන නර්තන විලාසයකි.
ඒරියල්
[සංස්කරණය]ඒරියල් යනු අත්හිටුවන ලද උපකරණයක් මත වාතයේ සිදු කරනු ලබන ඇක්‍රොබැටික් ය.[5]
ට්රේපීස්
[සංස්කරණය]ට්රේපීස් යනු ආධාරකයකින් ලණු හෝ ලෝහ පටි මගින් එල්ලා ඇති කෙටි තිරස් තීරුවකි. ට්රේපීස් ක්‍රියා ස්ථිතික විය හැකිය, කැරකෙමින් (තනි ලක්ෂ්‍යයක සිට රිග් කිරීම), පැද්දීම හෝ පියාසර කිරීම, සහ තනි, ද්විත්ව, ත්‍රිත්ව හෝ කණ්ඩායම් ක්‍රියාවක් ලෙස සිදු කළ හැකිය.[6]
කෝඩ් ලිස්
[සංස්කරණය]කෝඩ් ලිස් යනු සිරස් අතට එල්ලෙන කඹයක් මත ඇක්‍රොබැටික් ක්‍රියාකාරකම් ඇතුළත් කුසලතා හෝ ක්‍රියාවකි. "සිනිඳු කඹය" සඳහා නම ප්‍රංශ වේ.
වලාකුළු පැද්දීම
[සංස්කරණය]වලාකුළු පැද්දීම යනු සාමාන්යයෙන් ස්ථිතික සහ පැද්දෙන ට්රේපීස් කුසලතා, drops, holds සහ rebound lifts ඒකාබද්ධ කරන කුසලතාවකි.
තොටිල්ල
[සංස්කරණය]තොටිල්ල (ගුවන් තොටිල්ල හෝ වාත්තු තොටිල්ල ලෙස ද හැඳින්වේ) යනු රංගන ශිල්පියෙකු විශාල සෘජුකෝණාස්රාකාර රාමුවකින් දණහිසෙන් එල්ලී තවත් රංගන ශිල්පියෙකු අල්ලා ගන්නා ගුවන් සර්කස් කුසලතාවකි.
සිල්ක්
[සංස්කරණය]ඒරියල් සිල්ක්ස් යනු රාමුවකින් හෝ සිවිලිමකින් අත්හිටවූ දිගු රෙදි කැබැල්ලක එල්ලී සිටියදී එක් කලාකරුවෙකු හෝ කිහිප දෙනෙකු ගුවන් ඇක්‍රොබැටික්ස් සිදු කරන ගුවන් කුසලතා වර්ගයකි.
හූප්
[සංස්කරණය]ඒරියල් හූප් (lyra, aerial ring or cerceau / cerceaux' ලෙස ද හැඳින්වේ) යනු කලාකරුවන්ට ගුවන් ඇක්‍රොබැටික් කළ හැකි සිවිලිමෙන් හෝ රාමුවකින් අත්හිටවූ වෘත්තාකාර වානේ උපකරණයකි (හුලා හූප් එකකට සමානයි). එය ස්ථිතික, කැරකෙන හෝ පැද්දීම භාවිතා කළ හැකිය.
ගුවන් කලාකරුවන්ගේ ගැලරිය
[සංස්කරණය]
|
ඇඟදඟර
[සංස්කරණය]ඇඟදඟර (ඉංග්‍රීසි: Contortion; සමහර විට contortionism) යනු ඇඟදඟර ගසන්නා (contortionists) ලෙස හඳුන්වන ප්‍රසංග කරන්නන් ඔවුන්ගේ අතිශය භෞතික නම්‍යශීලී කුසලතා ප්‍රදර්ශනය කරන ප්‍රසංග කලාවකි.
|
කඹ සහ කම්බි ඇවිදීම
[සංස්කරණය]ටයිට්‍රොප් වෝකින්ග්, ෆුනම්බුලිසම් ලෙසද හැඳින්වේ, සිහින් වයරයක් හෝ කඹයක් දිගේ ඇවිදීමේ දක්ෂතාවයයි. එහි පැරණිතම කාර්ය සාධනය පුරාණ ග්‍රීසියේ දක්නට ලැබේ. [7] එය සාමාන්යයෙන් සර්කස් සමඟ සම්බන්ධ වේ. තද කඹ ඇවිදීම හා සමාන අනෙකුත් කුසලතා අතර ස්ලැක් ලණු ඇවිදීම සහ ලිහිල් කිරීම ඇතුළත් වේ.
|
තම්බ්ලින්ග්
[සංස්කරණය]තම්බ්ලින්ග් යනු මුළු ශරීරයම භාවිතා කරමින් රෝල්ස්, කරකැවීම්, සමර්සෝල්ට් සහ වෙනත් භ්‍රමණ ක්‍රියාකාරකම් ඇතුළත් ඇක්‍රොබැටික් කුසලතාවකි. එහි මූලාරම්භය පුරාණ චීනය, පුරාණ ග්‍රීසිය සහ පුරාණ ඊජිප්තුවෙන් සොයාගත හැකිය.[8] තරඟකාරී ක්‍රීඩාවක් වීමට පෙර මධ්‍යතන යුගයේ ද පසුව සර්කස් සහ රංග ශාලාවල ද පෙරළීම දිගටම පැවතුනි.
මේකත් බලන්න
[සංස්කරණය]
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ^ ἀκροβατέω, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek–English Lexicon, Perseus Project
- ^ Iversen, Rune (June 2014). "Bronze Age acrobats: Denmark, Egypt, Crete". World Archaeology. 46 (2): 242–255. doi:10.1080/00438243.2014.886526.
- ^ "redpanda2000". 2018-01-14 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2006-03-27.
- ^ "Chinese - Languages and ESL Division - Pasadena City College". pasadena.edu. 16 Jan 2022 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ "Circus Dictionary". National Institute of Circus Arts. 2011-07-19 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2009-10-01.
- ^ "Circus Dictionary". National Institute of Circus Arts. 2011-07-19 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2009-10-01.
- ^ "Acrobatics | entertainment". Encyclopedia Britannica (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2021-03-05.
- ^ "Tumbling | acrobatics". Encyclopedia Britannica (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2021-03-05.
බාහිර සබැඳි
[සංස්කරණය]- "Acrobat". එන්සයික්ලොපීඩියා බ්‍රිටැනිකා (11th ed.). 1911.
