අර්නස්ට් ද සිල්වා
සර් අර්නස්ට් ද සිල්වා | |
|---|---|
 | |
| උපත | 26 නොවැම්බර් 1887 |
| මියගිය දිනය | 9 May 1957 (වයස 69) |
| ජාතිකත්වය | ලාංකික |
| වෙනත් නම් | ශ්‍රීමත් ඒ. ඊ. ද සිල්වා |
| අධ්‍යාපනය | ක්ලෙයාර් විද්‍යාලය, කේම්බ්‍රිජ්, රාජකීය විද්‍යාලය, කොළඹ |
| කලත්‍රයා(යන්) | සෙනෙට් සභික ආර්යාව එවඩ්නේ ද සිල්වා |
ශ්‍රීමත් ඇල්බට් අර්නස්ට් ද සිල්වා (26 නොවැම්බර් 1887 - 9 මැයි 1957) යනු 20 වැනි සියවසේ ප්‍රමුඛතම ලංකා දානපතියා ලෙස සැලකෙන, ලංකා ව්‍යාපාරිකයෙක්, බැංකුකරුවෙක්, නීතිඥයෙක් සහ ප්‍රසිද්ධ චරිතයක් විය. [1] ධනවත් සහ බලගතු බහුමාධ්‍යයෙකු වන ඔහු, ලංකාවේ විශාලතම බැංකුව වන (වර්තමාන ශ්‍රී ලංකාව ) ලංකා බැංකුවේ නිර්මාතෘ-සභාපති, [2] රාජ්‍ය උකස් බැංකුවේ නිර්මාතෘ-අධිපති සහ ලංකා සමස්ත- සභාපති විය. පක්ෂ කමිටුව. ඔහු ලංකා සමාජයට බොහෝ දායාදයන් සිදු කළ අතර ලංකා ඉතිහාසයේ ප්‍රමුඛතම මුද්දර මුද්‍රණකරුවා ලෙසද සැලකේ. [3] ලංකාව නිදහස ලැබීමෙන් පසු, ඔහු ප්‍රථම ලංකා ආණ්ඩුකාර ජනරාල් (ලංකාවේ රජුගේ නියෝජිතයා, එනම් තථ්‍ය රාජ්‍ය නායකයා) බවට පත් වන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, එය පුද්ගලික හේතූන් මත ඔහු ප්‍රතික්ෂේප කළේය. [4] ද සිල්වා ඉහළ පංතියේ සමාජයේ උච්චතම ස්ථානයේ සිටි අතර, ඔහුගේ පරම්පරාවේ ධනවත්ම ලාංකිකයා ලෙස, ඔහු දිවයිනේ පාලක පන්තිය නිර්වචනය කළේය. ඔහුගේ අනුස්මරණ ඔහුව විස්තර කරන්නේ ඔහුගේ අඛණ්ඩතාව සහ අවංකකම සඳහා ඉතා ගෞරවයෙන් සලකනු ලබන අයකු ලෙසය. [1]
ආරම්භක වසර[සංස්කරණය]
ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ද සිල්වා උපන්නේ ලංකාවේ ධනවත්ම පවුලක ය. ඔහුගේ දෙමාපියන් සහ ආච්චිලා සීයලා අතිශයින් ධනවත් වූ අතර රට පුරා බොහෝ ඉඩම් හිමි විය. ඔහුගේ මී සීයා වන එමන්ස් ද සිල්වා ගුණසේකර සහ ඔහුගේ සීයා වන එස්.ඩී.එස් ගුණසේකර එම දේපළ ඔහුගේ පියා වූ ඒ.ඊ. ද සිල්වාට පවරා දුන් අතර ඔහු පසුව ලංකාවේ ධනවත්ම ව්‍යාපාරිකයා බවට පත් වූ අතර ඔහුගේ පුතාට ඇල්බට් අර්නස්ට් ද සිල්වා ජූනියර් යන නම තැබීය. අධ්‍යාපනය ප්‍රථමයෙන් කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයෙන්, පසුව කේම්බ්‍රිජ් හි ක්ලෙයාර් විද්‍යාලයෙන් උපාධිය ලබා ගෙන ඇතුල් පන්සලේ තැබෑරුමට කැඳවනු ලැබීය. [5] ඔහු කේම්බ්‍රිජ් හි ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වූ ඉන්දීය අගමැති ජවහර්ලාල් නේරුගේ සමීප මිතුරෙකු විය. ඔවුන් නැවත හමුවූයේ 1930 දී නේරු ලංකාවට සංචාරයක් සඳහා පැමිණි අවස්ථාවේදීය.
විවාහය සහ පවුල[සංස්කරණය]
ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ද සිල්වාගේ නයිට් පදවියෙන් පසු එවාඩ්නි ද සිල්වා ආර්යාව ලෙස ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ ඔහුගේ බිරිඳ එවාඩ්නි, ඇය ප්‍රමුඛ පෙළේ දානපතිනියක වූ අතර, නිදහස ලැබීමෙන් පසු, ලංකාවේ සෙනෙට් සභාවේ පළමු කාන්තාව බවට පත්විය. ඔහුට දරුවන් හය දෙනෙක් සිටියා. ඔහුගේ එක් දියණියක් වන සීතා, 20 වැනි සියවසේ ලංකාවේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන සහ බලගතු සිවිල් ඉංජිනේරුවරයා ලෙස සැලකෙන ව්‍යාපාරික යූ. එන්. ගුණසේකර සමඟ විවාහ වූ අතර, එහි ප්‍රථම තරු පහේ හෝටල් ඇතුළු ජාතියේ විශාලතම ගොඩනැඟිලි බොහොමයක් ගොඩනඟා ඇති අතර, ඔහුම නිහඬ දානපතියෙකු විය. තවත් දියණියක් වන ස්වර්ණපාලි, මහ රෝහලේ (කොළඹ) සම්මානිත උපදේශන වෛද්‍යවරියක වූ ඕ.ආර්. මෙඩොන්සා සමඟ විවාහ විය.
දානපතිකම[සංස්කරණය]
ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ද සිල්වා විසිවන සියවසේ ලංකාවේ සිටි ශ්‍රේෂ්ඨතම දානපතියා වූ අතර, අතිවිශාල පුණ්‍ය ප්‍රයත්නයන් සඳහා අරමුදල් සම්පාදනය කළේය. [6] ඔහුගේ විවිධ ව්‍යාපෘති අතර ප්‍රධාන පාසල් හතරක් (දේවපතිරාජ විද්‍යාලය, දෙමටගොඩ වේළුවනාරාම විද්‍යාලය සහ ලක්ෂ්මි විද්‍යාලය ඇතුළුව) ගොඩනැගීම සහ එහි සිසුන්ට නොමිලේ අධ්‍යාපනය මෙන්ම ශිෂ්‍යත්ව ලබා දීම ද විය. දේවපතිරාජ විද්‍යාලය හරහා ශ්‍රීමත් අර්නස්ට්, ලංකාවේ නිදහස් අධ්‍යාපනය ස්ථාපිත කිරීමට වසර 23කට පෙර, දකුණේ මංගල නිදහස් බෞද්ධ ඉංග්‍රීසි පාසල ආරම්භ කළ අතර, එම නිසා 'නිදහස් අධ්‍යාපනයේ සීයා' ලෙසින් ඇතැම් විට හඳුන්වනු ලබන්නේ සංකල්පනය සහ සාර්ථකව ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහාය. ඔහු සහ ඔහුගේ බිරිඳ, සෙනෙට් සභික එවඩ්නේ ද සිල්වා ආර්යාව, කටුනායක අක්කර 9 (මීටර් 36,000) ක පරිත්‍යාගයක් ලෙස ලංකාවේ සමාරම්භක ළමා නිවාසයට අරමුදල් සම්පාදනය කළහ.
ඔහු ලංකාවේ ප්‍රථම ක්ෂය රෝග නිවාරණ මධ්‍යස්ථානය කඳානේ ස්ථාපිත කළේය. සංවිධානයේ වියදම් පියවා ගැනීම සඳහා සර් අර්නස්ට් අක්කර ගණනක කුරුඳු සහ පොල් වත්තක් ද පරිත්‍යාග කළේය. ඔහු ක්ෂය රෝගය වැළැක්වීමේ ලංකා ජාතික සංගමයේ (CNAPT) සභාපති ලෙස කටයුතු කළේය. ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් සෞඛ්‍ය සේවය සඳහා කළ නොයෙකුත් දායකත්වයන් අතර, ඔහුගේ පියා වන ඒ. ඊ. ද සිල්වා (ජේෂ්ඨ) සිහිපත් කිරීම සඳහා ලංකාවේ පළමු X-ray යන්ත්‍රය ඇතුළුව විකිරණ අංශය ජාතික රෝහලට පරිත්‍යාග කිරීම ද විය.
ලංකා බැංකුවේ නිර්මාතෘ-සභාපතිවරයා වශයෙන්, ඔහු දිවයිනේ අඩු ආදායම්ලාභීන්ට මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා පිහිටුවන ලද රාජ්‍ය උකස් බැංකුවේ අධිපතිවරයා ද විය. ඇන්ජලා ළමා නිවාසය, පරාක්‍රම නිවාසය, මීගමුව, වලාන, බියගම, කඳාන, හීනටියන යන ප්‍රදේශවල ළමා නිවාස, බෝකන්ද ප්‍රදේශයේ මාතෘ නිවාසයක්, සල්ගල ප්‍රදේශයේ ආරාමයක්, රාජගිරියේ ආරාමයක් පිහිටුවීම ඔහුගේ විවිධ මානව හිතවාදී ක්‍රියා අතර විය. වැලිසර ළමා රෝහල සහ වන්නි අත්පත්තු කුරුණෑගල අංග සම්පූර්ණ රෝහල. ගාමිණී මාතා වැඩිහිටි නිවාසය, මල්ලිකා නිවහන, හරිශ්චන්ද්‍ර විද්‍යාලය වැනි වටිනා පුණ්‍ය ආයතන පිහිටුවීමට ද ඔහු සහාය විය. ඔහු අනාථ නිවාස, රෝහල්, පාසල්, සමාජ සේවා ආයතන, පන්සල් සහ ආරාම ගණනාවකට ඉඩම්, ගොඩනැගිලි සහ අරමුදල් ලබා දුන්නේ කිසිදු ප්‍රසිද්ධියක් හෝ ප්‍රචාරයක් නොමැතිව ය. [1]
විශ්වාසය[සංස්කරණය]
ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ද සිල්වා මහතා බුදුදහමේ උන්නතියට විශාල දායකත්වයක් ලබාදුන් ප්‍රබල බෞද්ධයෙකි. ඔහු 1911 දී දිවයිනක් (පොල්ගස්දූව) මිල දී ගෙන එය පූජ්‍ය නාහිමියන්ට පිරිනැමීම එවැනි එක් අවස්ථාවකි. ප්‍රසිද්ධ ජර්මන් ජාතික නානාතිලෝකේ බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලා සඳහා ආරාමයක් ආරම්භ කිරීමට. බුරුමයේ පැවිදි වූ කීර්තිමත් ජර්මානු මහාචාර්යවරයෙකු වන නිර්මාතෘ-ප්‍රෙසෙප්ටර්, ජර්මනිය, ප්‍රංශය, ඕලන්දය, යුගෝස්ලාවියාව, එංගලන්තය සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය යන රටවලින් කිහිප දෙනෙකු නම් කිරීමට ලෝකයේ සෑම ප්‍රදේශයකින්ම බොහෝ විද්වතුන් සහ චින්තකයින් ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. බටහිර සිට ඈත පෙරදිග දක්වා වූ අතර ලෝකයේ බුදුදහම පුනර්ජීවනය කිරීමේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළේය. ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ලංකාව දර්ශනයේ සහ ආගමික ලෝකයේ සිතියමට ඇතුළත් කිරීමට මූලික විය.
ජර්මන් ජාතික භික්ෂුවගේ ශ්‍රේෂ්ඨ ශ්‍රාවකයකු වූ පූජ්‍ය හාමුදුරුවෝ එදා. නයනපොනිකාට තම යුදෙව් මව නාසි සතුරුකම්වලින් ඈත් කිරීමට සිවුරු හැර ජර්මනියට යාමට අවශ්‍ය වූ අතර, ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ඔහුගේ බලපෑම භාවිතා කර ඔහුගේ මව සහ ඥාතීන්ට සහතික වී ඔවුන් ලංකාවට ගෙන්වා ගත් අතර සමහරු ඔහුගේ වත්තක පදිංචි වූහ.
ඔහු මෙම මව සමඟ පන්සලක් ද ඉදි කළේය: වේළුවනාරාමය . ඔහු YMBA (තරුණ පිරිමි බෞද්ධ සංගමය) සහ කළුතර බෝධි භාරයේ සභාපතිවරයා වූ අතර ඔහුගේ බිරිඳ ලංකා කාන්තා බෞද්ධ මහා සම්මේලනයේ සමාරම්භක සභාපතිනිය වූවාය. 1989 සිට 1993 දක්වා ලංකාවේ ජනාධිපතිව සිටි රණසිංහ ප්‍රේමදාස ඔහු ගැන පැවසුවේ "ඔහු උදව් නොකළ බෞද්ධ පන්සලක් හෝ පාසලක් තිබේ නම් එය ලංකාවේ නොවේ" යනුවෙනි. [7]
ධනය[සංස්කරණය]
ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ඔහුගේ කාලයේ ලංකාවේ ධනවත්ම පුද්ගලයා වූ අතර විසිවන සියවසේ සිටි ධනවත්ම ලාංකිකයන්ගෙන් කෙනෙකි. [1] ඔහුට උරුම වී තේ, රබර්, පොල් වතු අක්කර දහස් ගණනක් මෙන්ම කොළඹ ප්‍රමුඛ ප්‍රදේශවලින් ඉඩම් මිලදී ගෙන ඇත. එවැනි එක් වතුයායක් වූයේ සුප්‍රසිද්ධ අක්කර 1200 (5 km²) රබර් වගාවක් ලෙස භාවිතා කරන ලද සාලාව වත්ත. එමෙන්ම බිංගිරියේ රුක්කත්තන වතුයායද පොල් වත්තක් ලෙස භාවිතා කළ ඔහුගේ තවත් දේපලක් විය. කුරුඳුවත්තේ (කොළඹ 7) අක්කර 46ක (පර්චස් 7360) ඉඩමක් ඔහුට හිමිව තිබුණි, එය ලංකාවේ මිල අධිකම ප්‍රදේශයක් වන අතර එය 2010 ගණන්වල ආර්ථිකයේ දළ වශයෙන් ඩොලර් මිලියන 600ක් පමණ වනු ඇත. ඔහුගේ සමාගම ලංකා නිෂ්පාදන, ප්‍රධාන වශයෙන් ප්ලම්බගෝ (මිනිරන්), ඩෙසිකේටඩ් පොල්, කෙඳි, කොකෝවා, රබර්, කුරුඳු සහ තේ පිළිබඳ සෑම විස්තරයක්ම ගනුදෙනු කළේය. ප්‍රධාන අපනයන ව්‍යාපාරය ලන්ඩන්, හැම්බර්ග් සහ අනෙකුත් යුරෝපීය වරායන්හි සමාගමේ නියෝජිතයන් හරහා එක්සත් රාජධානිය සහ මහාද්වීපය සමඟ සිදු කරන ලදී. [8] ඔහුගේ නිවහන වූ "සිරිමතිපාය මන්දිරය" එවකට අශ්ව ගාල් සහ ටෙනිස් පිටිවලින් සමන්විත වූ අතර එය දැන් අගමැති කාර්යාලය ලෙස ක්‍රියා කරයි. [9]
විනෝදාංශ[සංස්කරණය]
මහජන ජීවිතය හැරුණු විට ද සිල්වාගේ කේන්ද්‍රීය ආශාව වූයේ මුද්දර එකතු කිරීමයි . ඔහුගේ ලංකා එකතුව , පස්වන ජෝර්ජ් රජුට පමණක් දෙවැනි වූ ලෝක මට්ටමේ ඒවා වූ බව පැවසේ. [10] ඔහු ලෝකයේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන මුද්දර කරුවන්ගෙන් කෙනෙකු බව කියනු ලබන අතර ජනප්‍රිය තැඹිලි-රතු "තැපැල් කාර්යාලය" මොරිෂස් වන් පෙනි (1847) මුද්දරය ද ඔහු සතු විය; ලෝකයේ දුර්ලභම සහ මිල අධික මුද්දර අතරට සැලකේ. ඔහුගේ පුණ්‍ය ක්‍රමවලට අනුව, ඔහු YMBA මූලස්ථාන ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම සඳහා මුද්දරය ඔහුගේ ඥාතියෙකු වන ශ්‍රීමත් සිරිල් ද සොයිසා වෙත පරිත්‍යාග කළේය. පසුව, 1993 දී වෙන්දේසියකදී මුද්දරය ඩොලර් මිලියන 1.1ක් ගෙන ආවේය [11]
ශ්‍රීමත් ඒ.ඊ.ද සිල්වා ඔහුගේ කාලයේ සිටි විශිෂ්ටතම ලංකා බිලියඩ් ක්‍රීඩකයෙකු ලෙසද ප්‍රකට වූ අතර ලංකා ආධුනික බිලියඩ් සංගමයේ අනුශාසකවරයාද විය. [12] ඔහු එවකට සිටි ලෝක ශූරයන් සමඟ ඔහුගේ මන්දිරයේ සහ සමාජ ශාලාවේ වට ක්‍රීඩා කළේය. ඔහු සිලෝන් ටර්ෆ් ක්ලබ් හි සභාපතිවරයා ද වූ අතර, ඔහුගේ ප්‍රියතමයන් වන ලුවෙලෝ සහ එල් ඇලෙග්‍රෝ සමග ලංකාවේ ආණ්ඩුකාර කුසලාන දෙකක් මෙන්ම කල්කටාවේ ආණ්ඩුකාර කුසලානයක් දිනා ගැනීමේ දුර්ලභ විශිෂ්ඨත්වය ද ඔහු සතු විය. ජනාධිපති වශයෙන්, ඔහු "රජවරුන්ගේ ක්‍රීඩාව" තුළ ඉහළ මට්ටමේ අඛණ්ඩතාවක් පවත්වා ගෙන ගියේය. ඔහු රෝල්ස් රොයිස් රථයක් හිමිකරගත් පළමු ලාංකිකයාද විය.
ගෞරව[සංස්කරණය]
අර්නස්ට් ද සිල්වා 1946 වසරේ නව අවුරුදු ගෞරව උළෙලේ දී ලංකාවේ සිදු කළ මහජන සේවය වෙනුවෙන් හයවන ජෝර්ජ් රජු විසින් 1946 ජනවාරි 1 වන දින නයිට් උපාධියක් ලබා ගන්නා ලදී. ඔහුගේ සේවය අගයමින් මල් පාර (ඔහු පදිංචිව සිටි) ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ද සිල්වා මාවත ලෙස නම් කර ඔහුට ගෞරවයක් වශයෙන් මුද්දරයක් නිකුත් කරන ලදී. ඔහුගේ පරම්පරාවේ වඩාත්ම ගෞරවනීය හා ධනවත්ම ලාංකිකයා ලෙස සැලකෙන ඔහුට පළමු ලංකා ආණ්ඩුකාරවරයා (ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යයාගේ නියෝජිතයා, එනම් තථ්‍ය රාජ්‍ය නායකයා) තනතුර පිරිනමන ලදී, එය ඔහු පුද්ගලික හේතූන් මත ප්‍රතික්ෂේප කළේය. [1]
ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ද සිල්වා වයස අවුරුදු 70 දී අභාවප්‍රාප්ත විය, ලංකාව නිදහස ලබා වසර දහයකට පමණ පසු, ඔහු වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කළේය. ඔහුගේ අවමංගල්‍ය උත්සවයේදී එවකට අගමැතිව සිටි එස්.ඩබ්ලිව්.ආර්.ඩී.බණ්ඩාරනායක අගමැතිව සිටි එස්.ඩබ්ලිව්.ආර්.ඩී.බණ්ඩාරනායක ජාතියට විඳීමට සිදුවන පාඩුව ගැන සඳහන් කළ අතර ශ්‍රී ලංකාව වෙනුවෙන් කළ සේවය වෙනුවෙන් මියගිය දානපතියාට ස්තුතිය පුද කළේය. "වචනයේ සෑම අර්ථයකින්ම සැබෑ මහත්මයා". [1]
යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Ratnayake, Shanika. "He owned much but gave away even more: Remembering Sir Ernest de Silva (1887–1957)", The Sunday Times Online, v. 41 no. 51 (20 May 2007).
- ↑ Sunday Times Online, vol. 42, no. 09 (29 July 2007)
- ↑ Fazli Sameer, Royal Alumni (1 November 2007)
- ↑ Ratnayake, Shanika. "He owned much but gave away even more: Remembering Sir Ernest de Silva (1887–1957)", The Sunday Times Online, v. 41 no. 51 (20 May 2007)
- ↑ "Sir Ernest de Silve - Profile" (PDF). Inner Temple Library. සම්ප්‍රවේශය 27 October 2020.
- ↑ http://island.lk/index.php?page_cat=article-details&page=article-details&code_title=31196 [භින්න වූ සබැඳිය]
- ↑ The Buddhist Channel
- ↑ "A. E. De Silva & Co.", 20th century Impressions of Ceylon, on line.
- ↑ "Official Website of the Prime Minister's Office of Sri Lanka". 2 February 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 19 June 2008.
- ↑ "History of the Royal Philatelic Collection" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 1 ජනවාරි 2007 at the Wayback Machine
- ↑ Morgan, Helen. Blue Mauritius Research Site
- ↑ "The Morning Leader : Home Page". 29 May 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 29 June 2008.
බාහිර සබැඳි[සංස්කරණය]
- රයිට්, ආර්නෝල්ඩ්. ලංකාවේ විසිවන සියවසේ හැඟීම්: එහි ඉතිහාසය, මිනිසුන්, වාණිජ්‍යය. . . Asian Educational Svcs.(1999) අයිඑස්බීඑන් 81-206-1335-X
- රත්නායක, ශානිකා. "ඔහුට බොහෝ දේ හිමි වූ නමුත් ඊටත් වඩා වැඩි යමක් ලබා දුන්නේය: සර් අර්නස්ට් ද සිල්වා (1887-1957) මතක තබා ගැනීම", ද සන්ඩේ ටයිම්ස් ඔන්ලයින්, v. 41 අංක. 51
- "සර් අර්නස්ට් චරිතාපදානයක් සමඟ මතකයි", "දිවයින"[permanent dead link]
- "අභ්‍යන්තර පන්සල් පුස්තකාලය"
- "ශ්‍රීමත් අර්නස්ට් ද සිල්වාට උපහාරයක්", "ඩේලි මිරර් (ශ්‍රී ලංකාව)"