Jump to content

දකුණු අප්‍රිකාවේ රජය සහ දේශපාලනය

විකිපීඩියා වෙතින්
Photo of the Union Buildings
ප්‍රිටෝරියා හි යුනියන් ගොඩනැගිලි, විධායකයේ ආසනය
ව්‍යවස්ථාදායකයේ ආසනය වන කේප් ටවුන් හි පාර්ලිමේන්තු මන්දිර
Photo of the Constitutional Court
ජොහැන්නස්බර්ග්හි ව්‍යවස්ථා අධිකරණය

දකුණු අප්‍රිකාව පාර්ලිමේන්තු ජනරජයකි, නමුත් එවැනි බොහෝ ජනරජ මෙන් නොව, ජනාධිපතිවරයා රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා වන අතර ඔවුන්ගේ ධුර කාලය පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය මත රඳා පවතී. විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය සහ අධිකරණය දකුණු අප්‍රිකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ උත්තරීතරභාවයට යටත් වන අතර, විධායක ක්‍රියාමාර්ග සහ පාර්ලිමේන්තුවේ ක්‍රියා ව්‍යවස්ථා විරෝධී නම් ඒවා කපා හැරීමට උත්තරීතර උසාවිවලට බලය ඇත. පාර්ලිමේන්තුවේ පහළ මන්ත්‍රණ සභාව වන ජාතික සභාව මන්ත්‍රීවරුන් 400කින් සමන්විත වන අතර සෑම වසර පහකට වරක්ම පක්ෂ-ලැයිස්තු සමානුපාතික නියෝජන ක්‍රමයකින් තේරී පත් වේ. ජාතික පළාත් සභාව, ඉහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩලය, මන්ත්‍රීවරුන් අනූ දෙනෙකුගෙන් සමන්විත වන අතර, එක් එක් පළාත් ව්‍යවස්ථාදායක නවයෙන් මන්ත්‍රීවරුන් දස දෙනෙකු තෝරා ගනු ලැබේ.

සෑම පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකින් පසු, ජාතික සභාව එහි සාමාජිකයෙකු ජනාධිපති ලෙස තෝරා පත් කර ගනී; එබැවින් ජනාධිපතිවරයා සභාවට සමාන ධුර කාලයක්, සාමාන්‍යයෙන් වසර පහක් සේවය කරයි. කිසිම ජනාධිපතිවරයෙකුට වාර දෙකකට වඩා වැඩි කාලයක් ධූර දැරීමට නොහැකිය.[1] ජනාධිපතිවරයා විසින් කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවන නියෝජ්‍ය ජනාධිපතිවරයෙකු සහ ඇමතිවරුන් (එක් එක් දෙපාර්තමේන්තුවක් නියෝජනය කරන) පත් කරයි. ජාතික සභාවට විශ්වාසභංගයක් මගින් ජනාධිපතිවරයා සහ කැබිනට් මණ්ඩලය ඉවත් කළ හැකිය. 2024 මැයි 29 වන දින පැවති මෑත මැතිවරණයේදී, වර්ණභේදවාදය අවසන් වීමෙන් පසු පළමු වතාවට ANC හට බහුතරය අහිමි වූ අතර,[2] ඡන්ද 40% ක් සහ ආසන 159 ක් පමණක් දිනා ගත් අතර ප්‍රධාන විපක්ෂය වන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සන්ධානය ( DA), ඡන්ද 22% ක් සහ ආසන 87 ක් දිනා ගත්තේය. හිටපු ජනාධිපති සහ ANC නායක ජේකබ් සූමා විසින් ආරම්භ කරන ලද නව පක්ෂයක් වන uMkhonto weSizwe, ඡන්දවලින් 14.6% ක් සහ ආසන 58 ක් දිනාගත් අතර, ANC තරුණ ලීගයේ හිටපු සභාපති ජූලියස් මලේමා විසින් පිහිටුවන ලද ආර්ථික නිදහස් සටන්කාමීන් විසින් පසුව නෙරපා හරින ලදී. ANC, ඡන්දවලින් 9.5% ක් සහ ආසන 39 ක් දිනා ගත්තේය. මැතිවරනයෙන් පසුව, ANC, DA සහ කුඩා පක්ෂ කිහිපයක් සමග ජාතික සමගි රජයක් පිහිටුවීය.[3]

දකුණු අප්‍රිකාවට නීත්‍යානුකූලව අර්ථ දක්වා ඇති අගනුවරක් නොමැත. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සිව්වන පරිච්ඡේදයේ සඳහන් වන්නේ "පාර්ලිමේන්තු ආසනය කේප් ටවුන්ය, නමුත් 76(1) සහ (5) වගන්තියට අනුව පනවන ලද පාර්ලිමේන්තු පනතක් මඟින් පාර්ලිමේන්තු ආසනය වෙනත් ස්ථානයක ඇති බව තීරණය කළ හැක."[4] රටේ රජයේ ශාඛා තුනක් විවිධ නගරවලට බෙදී ඇත. පාර්ලිමේන්තුවේ ආසනය ලෙස කේප් ටවුන් ව්‍යවස්ථාදායක අගනුවර වේ; ජනාධිපති සහ කැබිනට් මණ්ඩලයේ ආසනය ලෙස ප්‍රිටෝරියා පරිපාලන අගනුවර වේ; සහ බ්ලූම්ෆොන්ටයින් යනු අභියාචනාධිකරණ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ආසනය වන අතර, සම්ප්‍රදායිකව අධිකරණ අගනුවර ලෙස සැලකේ;[5] ඉහළම අධිකරණය වුවද, දකුණු අප්‍රිකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය 1994 සිට ජොහැන්නස්බර්ග් හි පිහිටා ඇත. බොහෝ විදේශ තානාපති කාර්යාල පිහිටා ඇත්තේ ප්‍රිටෝරියා හිය.

2004 සිට, දකුණු අප්‍රිකාවට දහස් ගණන් ජනප්‍රිය විරෝධතා ඇත,[6] සමහර ප්‍රචණ්ඩකාරී, එය එක් විද්‍යාඥයෙකුට අනුව, "ලෝකයේ වඩාත්ම විරෝධතා-පොහොසත් රට" බවට පත් කර ඇත.[7] ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කරමින් දේශපාලන මර්දනයේ සිදුවීම් මෙන්ම අනාගත මර්දනයේ තර්ජන රාශියක් ඇති අතර, සමහර විශ්ලේෂකයින් සහ සිවිල් සමාජ සංවිධාන දේශපාලන මර්දනයේ නව වාතාවරණයක් ඇති බවට හෝ ඇති විය හැකි බවට නිගමනය කිරීමට හේතු විය.[8][9]

2022 දී, දකුණු අප්‍රිකාව අප්‍රිකානු පාලනයේ ඊබ්‍රාහිම් දර්ශකයේ උප සහරා අප්‍රිකානු රටවල් 48 න් හයවන ස්ථානයට පත්විය. දකුණු අප්‍රිකාව නීතියේ ආධිපත්‍යය, විනිවිදභාවය, දූෂණය, සහභාගීත්වය සහ මානව හිමිකම් යන කාණ්ඩ යටතේ හොඳින් ලකුණු ලබා ගත් නමුත් ආරක්ෂාව සහ ආරක්ෂාව අතින් අඩු ලකුණු ලබා ගත්හ.[10] 2006 දී, දකුණු අප්‍රිකාව සමලිංගික විවාහ නීතිගත කළ ලොව පළමු අධිකරණ බල ප්‍රදේශවලින් එකක් බවට පත් විය.[11][12]

දකුණු අප්‍රිකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව රටේ උත්තරීතර නීතියයි. දකුණු අප්‍රිකානු නීතියේ මූලික මූලාශ්‍ර වන්නේ රෝමානු-ලන්දේසි වෙළඳ නීතිය සහ පුද්ගලික නීතිය සහ ඉංග්‍රීසි පොදු නීතිය, ලන්දේසි ජනාවාස සහ බ්‍රිතාන්‍ය යටත්විජිතවාදය ආනයනය කිරීම ලෙසයි.[13] දකුණු අප්‍රිකාවේ ප්‍රථම යුරෝපීය පාදක නීතිය ලන්දේසි නැගෙනහිර ඉන්දියා සමාගම විසින් ගෙන එන ලද අතර එය රෝම-ලන්දේසි නීතිය ලෙස හැඳින්වේ. එය යුරෝපීය නීතිය නැපෝලියන් සංග්‍රහයට ඇතුළත් කිරීමට පෙර ආනයනය කරන ලද අතර ස්කොට්ලන්ත නීතියට බොහෝ ආකාරවලින් සැසඳිය හැකිය. මෙය 19 වන සියවසේදී ඉංග්‍රීසි නීතිය මගින් පොදු සහ ව්‍යවස්ථාපිත ලෙස අනුගමනය කරන ලදී. 1910 දී එක්සත් වීමෙන් පසුව, දකුණු අප්‍රිකාවට තමන්ගේම පාර්ලිමේන්තුවක් තිබූ අතර එය දකුණු අප්‍රිකාව සඳහා විශේෂිත වූ නීති සම්මත කරන ලද අතර එය තනි සාමාජික ජනපද සඳහා කලින් සම්මත කරන ලද ඒවා මත පදනම් විය. අධිකරණ පද්ධතිය සමන්විත වන්නේ අඩු අපරාධ නඩු සහ කුඩා සිවිල් නඩු විභාග කරන මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණවලින් ය; විශේෂිත ප්‍රදේශ සඳහා සාමාන්‍ය අධිකරණ බලයේ අධිකරණ ලෙස සේවය කරන කොට්ඨාශ ඇති මහාධිකරණය; අභියාචනාධිකරණය; සහ ඉහළම අධිකරණය වන ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා අධිකරණය.

විදේශ සබඳතා

[සංස්කරණය]
2023 අගෝස්තු මාසයේ ජොහැන්නස්බර්ග් හි පැවති 15 වන BRICS සමුළුව අතරතුර රමෆෝසා සහ අනෙකුත් BRICS නායකයින්.

දකුණු අප්‍රිකාවේ සංගමය ලෙස, රට එක්සත් ජාතීන්ගේ (UN) ආරම්භක සාමාජිකයෙකු වූ අතර, අගමැති ජෑන් ස්මට්ස් විසින් එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රඥප්තියට පෙරවදන ලියා ඇත.[14][15] දකුණු අප්‍රිකාව අප්‍රිකානු සංගමයේ (AU) ආරම්භක සාමාජිකයෙකු වන අතර සියලුම සාමාජිකයින්ගේ විශාලතම ආර්ථිකය ඇත. එය අප්‍රිකාවේ සංවර්ධනය සඳහා AU හි නව හවුල්කාරිත්වයේ ආරම්භක සාමාජිකයෙකි. වර්ණභේදවාදය අවසන් වූ පසු, දකුණු අප්‍රිකාව නැවත පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයට ඇතුළත් විය. රට 77 කණ්ඩායමේ සාමාජිකයෙකු වන අතර 2006 හි සංවිධානයේ මුලසුන දැරීය. දකුණු අප්‍රිකාව දකුණු අප්‍රිකානු සංවර්ධන ප්‍රජාව, දකුණු අත්ලාන්තික් සාම සහ සහයෝගීතා කලාපය, දකුණු අප්‍රිකානු රේගු සංගමය, ඇන්ටාක්ටික් ගිවිසුම් පද්ධතිය, ලෝක වෙළඳ සංවිධානය, ද සාමාජිකයෙකි. ජාත්‍යන්තර මුල්‍ය අරමුදල, G20, G8+5, සහ නැගෙනහිර සහ දකුණු අප්‍රිකාවේ වරාය කළමනාකරණ සංගමය හි සාමාජිකයකි.

බුරුන්ඩි, කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය, කොමරෝස්, මොසැම්බික් සහ සිම්බාබ්වේ වැනි පසුගිය දශකය තුළ අප්‍රිකානු ගැටුම්වල මැදිහත්කරුවෙකු ලෙස දකුණු අප්‍රිකාව ප්‍රධාන භූමිකාවක් ඉටු කර ඇත.

ජනාධිපති ජේකොබ් සූමා සහ චීන ජනාධිපති හූ ජින්ටාඕ 2010 දී දෙරට අතර ද්විපාර්ශ්වික සබඳතා වැඩිදියුණු කරන ලද අතර, ඔවුන් චීනය සමඟ දකුණු අප්‍රිකාවේ පෙර “උපායමාර්ගික හවුල්කාරිත්වය” ආර්ථික හා දේශපාලන කටයුතු දෙකෙහිම “පුළුල් උපායමාර්ගික හවුල්කාරිත්වයේ” ඉහළ මට්ටමට ඔසවා තබන බීජිං ගිවිසුමට අත්සන් කළහ. , ඔවුන්ගේ අදාළ පාලක පක්ෂ සහ ව්‍යවස්ථාදායකයන් අතර හුවමාරු ශක්තිමත් කිරීම ඇතුළුව.[16][17] 2011 දී, දකුණු අප්‍රිකාව බ්‍රසීලය-රුසියාව-ඉන්දියාව-චීනය (BRICS) රටවල් සමූහයට එක් වූ අතර, සූමා විසින් රටේ විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරුවන් ලෙස හඳුනාගෙන ඇති අතර සමස්තයක් ලෙස අප්‍රිකාව සමඟ විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරුවා ද විය. UN, G20, සහ ඉන්දියාව, බ්‍රසීලය, දකුණු අප්‍රිකාව (IBSA) සංසදය හරහා BRICS සාමාජික රටවල් ද එකිනෙකා සමඟ කටයුතු කරන බව සූමා ප්‍රකාශ කළේය.[18]

හමුදා

[සංස්කරණය]
දකුණු අප්‍රිකානු ගුවන් හමුදාව සාබ් ග්‍රිපෙන්
දකුණු අප්‍රිකාවේ නිෂ්පාදිත රූයිවල්ක් ප්‍රහාරක හෙලිකොප්ටරය
SAS Spioenkop (F147), දකුණු අප්‍රිකානු නාවික හමුදාවේ වොලර් පන්තියේ රහසිගත මඟ පෙන්වන මිසයිල යාත්‍රා හතරෙන් එකකි.

දකුණු අප්‍රිකානු ජාතික ආරක්ෂක බලකාය (SANDF) 1994 දී[19][20] නිර්මාණය කරන ලද්දේ හිටපු දකුණු අප්‍රිකානු ආරක්ෂක බලකාය, අප්‍රිකානු ජාතිකවාදී කණ්ඩායම්වල (uMkhonto we Sizwe සහ Azanian People's Liberation Army) බලවේග වලින් සමන්විත ස්වේච්ඡා හමුදාවක් ලෙසිනි. සහ හිටපු බන්ටස්තාන් ආරක්ෂක හමුදා.[19] SANDF ශාඛා හතරකට බෙදා ඇත, දකුණු අප්‍රිකානු හමුදාව, දකුණු අප්‍රිකානු ගුවන් හමුදාව, දකුණු අප්‍රිකානු නාවික හමුදාව සහ දකුණු අප්‍රිකානු හමුදා සෞඛ්‍ය සේවය.[21] SANDF 2019 වන විට වෘත්තීය සොල්දාදුවන් 75,000කින් පමණ සමන්විත වේ.[22] මෑත වසරවලදී, SANDF අප්‍රිකාවේ ප්‍රධාන සාම සාධක හමුදාවක් බවට පත්ව ඇත,[23] සහ ලෙසෝතෝ, ඩීආර්සී,[23] සහ බුරුන්ඩි,[23] අනෙකුත් ප්‍රදේශවල මෙහෙයුම්වලට සම්බන්ධ වී ඇත. එය UN Force Intervention Brigade වැනි බහුජාතික එක්සත් ජාතීන්ගේ සාම සාධක හමුදාවන්හි ද සේවය කර ඇත. 2022 දී ජාතිය සිය සන්නද්ධ හමුදාවන් සඳහා ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 3.069 ක් වියදම් කර ඇති අතර එය ජාතියේ සමස්ත දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.86% ක් පමණ වේ. වසර ගණනාවක් පුරා, ජාතිය දැනට කිසිදු බාහිර හමුදා තර්ජනවලට මුහුණ නොදෙන බැවින් ආරක්ෂක වියදම් කපා හැර ඇත.[24]

SANDF බොහෝ විට අපරාධ සටන් සඳහා යොදවනු ලබන අතර දකුණු අප්‍රිකානු පොලිස් සේවයට (SAPS) තවදුරටත් තත්ත්වය පාලනය කිරීමට නොහැකි වේ.[25] 2021 දකුණු අප්‍රිකානු නොසන්සුන්තාව අතරතුර, වර්ණභේදවාදයේ අවසානයෙන් පසු දකුණු අප්‍රිකාවේ දරුණුතම ප්‍රචණ්ඩත්වය, 25,000 භට පිරිස්, මිලිටරි හෙලිකොප්ටර් දුසිමකට වැඩි ප්‍රමාණයක් සහ දැඩි ලෙස සන්නද්ධ වාහන යොදවා ජාතියේ ක්වාසුලු-නටාල් සහ ගවුටෙන්ග් පළාත් ලෙස දකුණු අප්‍රිකානු පොලිස් ප්‍රාන්තවල ස්ථානගත කරන ලදී. කෝලාහල අවසන් කිරීමේදී සහ කොල්ලකෑම, මෙය 1994 සිට ජාතියේ විශාලතම හමුදා යෙදවීම් වලින් එකකි, වර්ණභේදවාදය අවසන් වීමෙන් පසු විශාලතම හමුදා යෙදවීම 2020 මාර්තු මාසයේදී, COVID-19 පැතිරීම මැඩපැවැත්වීම සඳහා ජාතියේ දැඩි අගුලු දැමීමේ නීති බලාත්මක කිරීම සඳහා භටයින් 70,000 ක් යොදවා ඇත.[26] දකුණු අප්‍රිකාවේ රට පුරා බෙදා හරින ලද හමුදා කඳවුරු රාශියක් ඇත, මෙයට නාවික කඳවුරු දෙකක්, ගුවන් හමුදා කඳවුරු නවයක් ඇතුළත් වන අතර හමුදාව රටේ පළාත් නවයේම විශාල කඳවුරු පවත්වාගෙන යයි.[27]

දකුණු අප්‍රිකානු ආරක්ෂක කර්මාන්තය අප්‍රිකානු මහාද්වීපයේ වඩාත්ම දියුණු වන අතර ලෝකයේ වඩාත්ම දියුණු එකකි.[28][29] 2020 වන විට දකුණු අප්‍රිකාව ලෝකයේ 24 වැනි විශාලතම ආයුධ අපනයනකරු වන අතර අප්‍රිකාවේ එකම ජාතිය වේ.[30] ජාතිය සන්නද්ධ සටන් වාහනවල සිට බැලස්ටික් මිසයිල දක්වා විහිදෙන විවිධ වර්ගයේ ආයුධ නිර්මාණය කරයි, කැපී පෙනෙන දකුණු අප්‍රිකාවේ නිෂ්පාදිත ආයුධ අතරට ලොව ප්‍රථම රෝද සහිත පාබල සටන් වාහනය වන Ratel IFV ඇතුළත් වේ, දකුණු අප්‍රිකාව "රූයිවල්ක්" ලෙස හැඳින්වෙන තමන්ගේම ප්‍රහාරක හෙලිකොප්ටරයක් ​​ද සාදන ලදී. එය ලෝකයේ දියුණුම ප්‍රහාරක හෙලිකොප්ටර වලින් එකක් ලෙස හැඳින්වේ.[28] මෑත වසරවලදී SANDF සඳහා බැජර් IFV ඒකක 244ක් නිෂ්පාදනය කිරීම අරමුණු කරගත් දේශීය ආරක්ෂක කර්මාන්තය සමඟ R බිලියන 16 (ඇ. ඩොලර් බිලියන 1) ගිවිසුමක් අත්සන් කරන ලදී.[31]

න්‍යෂ්ටික අවි නිපදවා ඇති එකම අප්‍රිකානු රට දකුණු අප්‍රිකාවයි. එය ස්වේච්ඡාවෙන් තම වැඩපිළිවෙල අත්හැරීමට සහ විසුරුවා හැරීමට න්‍යෂ්ටික හැකියාව ඇති ප්‍රථම රට බවට පත් විය (යුක්රේනය විසින් අනුගමනය කරන ලද) සහ එම ක්‍රියාවලියේදී 1991 දී න්‍යෂ්ටික ව්‍යාප්ති නොවන ගිවිසුම අත්සන් කරන ලදී.[32] දකුණු අප්‍රිකාව 1970 ගණන් වලදී න්‍යෂ්ටික අවි වැඩසටහනක් දියත් කළේය.[32] දකුණු අප්‍රිකාව 1979 දී අත්ලාන්තික් සාගරය හරහා න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීමක් සිදු කළ බවට චෝදනා එල්ල වේ,[33] මෙය නිල වශයෙන් ප්‍රතික්ෂේප කළද; ඩී ක්ලර්ක් කියා සිටියේ දකුණු අප්‍රිකාව "කිසි විටෙක රහසිගත න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීමක් සිදු කර නොමැති බවයි."[34] 1980 සහ 1990 අතර න්‍යෂ්ටික උපාංග හයක් සම්පූර්ණ කරන ලද නමුත් 1991 වන විට සියල්ල විසුරුවා හරින ලදී.[34] 2017 දී, දකුණු අප්‍රිකාව න්‍යෂ්ටික අවි තහනම් කිරීම පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ ගිවිසුමට අත්සන් තැබීය.[35]

නීතිය බලාත්මක කිරීම සහ අපරාධ

[සංස්කරණය]
2010 ජොහැන්නස්බර්ග් හි පැවති පෙළපාලියකදී Vektor R5 රයිෆල් සමඟ දකුණු අප්‍රිකානු පොලිස් සේවයේ නිලධාරීන්

දකුණු අප්‍රිකාවේ නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම මූලික වශයෙන් වගකීම වන්නේ දකුණු අප්‍රිකාවේ ජාතික පොලිස් බලකාය වන දකුණු අප්‍රිකානු පොලිස් සේවයේ (SAPS) ය. රට පුරා අපරාධ සහ ආරක්ෂාව විමර්ශනය කිරීම සඳහා SAPS වගකීම දරයි. දකුණු අප්‍රිකානු පොලිස් සේවයට රට පුරා පොලිස් ස්ථාන 1,154කට අධික සංඛ්‍යාවක් සහ නිලධාරීන් 150,950කට අධික සංඛ්‍යාවක් ඇත.[36] 2023 දී විශේෂ කාර්ය බළකාය (SAPS) ජාත්‍යන්තර SWAT තරගයේ දී ලොව පුරා සිටින නීති බලාත්මක කිරීමේ කණ්ඩායම් 55 කින් 9 වැනි ස්ථානයට පත් වූ අතර එය අප්‍රිකාවේ හොඳම ඒවා බවට පත් විය.[37]

දකුණු අප්‍රිකාවට ලොව විශාලතම පුද්ගලික ආරක්ෂක කර්මාන්තය ඇත,[38] පුද්ගලික ආරක්ෂක සමාගම් 10,380කට අධික සංඛ්‍යාවක් සහ මිලියන 2.5ක පුද්ගලික ආරක්ෂක නිලධාරීන්ගෙන් 556,000කට වැඩි පිරිසක් ක්‍රියාකාරීව සිටිති,[39] එය දකුණු අප්‍රිකානු පොලිස් බලකාය සහ හමුදාවට වඩා විශාල වේ.[40] පුද්ගලික ආරක්ෂාව ප්‍රධාන වශයෙන් දකුණු අප්‍රිකානු පොලිස් සේවයට (SAPS) රට පුරා අපරාධවලට එරෙහිව සටන් කිරීමට සහාය වේ. වසර ගණනාවක් පුරා පුද්ගලික ආරක්ෂක කර්මාන්තයේ දැවැන්ත වර්ධනයක් දක්නට ලැබේ.[41]

2023 පෙබරවාරි වන විට, දකුණු අප්‍රිකාව ලෝකයේ හයවන ඉහළම අපරාධ අනුපාතය ඇත.[42] 2017 අප්‍රේල් සිට 2018 මාර්තු දක්වා සාමාන්‍යයෙන් දකුණු අප්‍රිකාවේ දිනකට මිනීමැරුම් 57ක් සිදුවී ඇත.[43] 2017 මාර්තු අවසන් වූ වර්ෂය තුළ මිනීමැරුම් 20,336 ක් සිදු වූ අතර මිනීමැරුම් අනුපාතය 100,000 කට 35.9 ක් විය - ගෝලීය සාමාන්‍ය 100,000 ට 6.2 ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩිය.[44] 1994 සිට 2019 දක්වා දකුණු අප්‍රිකානුවන් 526,000කට වඩා ඝාතනය කර ඇත.[45]

කේප් ටවුන් හි රිට්‍රීට් හි ස්මාෂ් සහ ග්‍රාබ් හොට් ස්පොට් ලකුණ

දකුණු අප්‍රිකාවේ ස්ත්‍රී දූෂණ අනුපාතය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, 2014/15 තුළ ස්ත්‍රී දූෂණ 43,195ක් වාර්තා වී ඇති අතර, නොදන්නා ලිංගික අතවර සංඛ්‍යාවක් වාර්තා වී නොමැත.[46] වෛද්‍ය පර්යේෂණ කවුන්සිලය විසින් ක්වාසුලු-නටාල් සහ ඊස්ටර්න් කේප් හි පිරිමින් 1,738 දෙනෙකුගේ 2009 සමීක්ෂණයකදී පිරිමින් හතර දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙක් යමෙකු දූෂණය කළ බවට පිළිගෙන ඇත,[47] සහ ජොහැන්නස්බර්ග්හි කාන්තාවන් 4,000ක් යොදාගෙන CIET අප්‍රිකාව විසින් කරන ලද තවත් සමීක්ෂණයකින් ඔවුන් තිදෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකු පවසා ඇති බව සොයාගෙන ඇත. පසුගිය වසරේ දූෂණයට ලක් විය.[48] ස්ත්‍රී දූෂණය බහුලව සිදු වන්නේ සබඳතා තුළය, නමුත් බොහෝ පිරිමින් සහ කාන්තාවන් පවසන්නේ සබඳතා තුළ දූෂණය සිදුවිය නොහැකි බවයි; කෙසේ වෙතත්, කාන්තාවන් හතර දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකු සමීප සහකරුවෙකු විසින් අපයෝජනයට ලක් වූ බව වාර්තා විය.[49] ස්ත්‍රී දූෂණ සිදු කරනු ලබන්නේ ළමුන් විසිනි (සමහර අය වයස අවුරුදු දහය දක්වා).[50] ළමා හා ළදරු දූෂණ සිදුවීම් ලෝකයේ ඉහළම සිදුවීම් අතර වේ, බොහෝ දුරට කන්‍යා පිරිසිදු කිරීමේ මිථ්‍යාවේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, සහ ඉහළ පෙළේ සිද්ධීන් ගණනාවක් (සමහර විට මාස අටක් තරම් කුඩා)[50] ජාතිය කෝපයට පත් කර ඇත.[51]

1994 සහ 2018 අතර, දකුණු අප්‍රිකාවේ විදේශිකයන්ට එරෙහිව විජාතික ප්‍රහාර 500කට වඩා සිදු විය.[52] 2019 ජොහැන්නස්බර්ග් කැරලි ස්වභාවයෙන් සමාන වූ අතර ජොහැන්නස්බර්ග්හි ද ඇති වූ 2008 විජාතික කෝලාහලවලට සම්භවය විය.[53]

පරිපාලන අංශ

[සංස්කරණය]
දකුණු අප්‍රිකාවේ පළාත්

සෑම පළාත් නවයක්ම පාලනය කරනු ලබන්නේ පක්ෂ-ලැයිස්තු සමානුපාතික නියෝජනයෙන් සෑම වසර පහකට වරක්ම තේරී පත්වන ඒකමණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයක් මගිනි. ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් රජයේ ප්‍රධානියා ලෙස අග්‍රාමාත්‍යවරයෙකු තෝරා පත් කර ගන්නා අතර අග්‍රාමාත්‍යවරයා විසින් පළාත් කැබිනට් මණ්ඩලයක් ලෙස විධායක සභාවක් පත් කරයි. පළාත් ආණ්ඩු වල බලතල ව්‍යවස්ථාවේ ලැයිස්තුගත කර ඇති මාතෘකා වලට සීමා වේ; මෙම මාතෘකා වලට සෞඛ්‍යය, අධ්‍යාපනය, පොදු නිවාස සහ ප්‍රවාහනය වැනි ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ.

පළාත් අනෙක් අතට දිස්ත්‍රික්ක 52 කට බෙදා ඇත: 8 මහානගර සහ දිස්ත්‍රික් මහ නගර සභා 44. දිස්ත්‍රික් මහ නගර සභා තවදුරටත් ප්‍රාදේශීය මහ නගර සභා 205 කට බෙදා ඇත. විශාලතම නාගරික එකතු කිරීම් පාලනය කරන මෙට්‍රොපොලිටන් මහ නගර සභා, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාදේශීය මහ නගර සභා දෙකෙහිම කාර්යයන් ඉටු කරයි.

පළාත පළාත් අගනුවර විශාලතම නගරය ප්‍රදේශය (කි.මී.2)[54] ජනගහනය (2022)[55]
නැගෙනහිර කේප් භිෂෝ ගකෙබෙර්හා 168,966 7,230,204
ෆ්‍රී ස්ටේට් බ්ලූම්ෆොන්ටයින් බ්ලූම්ෆොන්ටයින් 129,825 2,964,412
ගවුටෙන්ග් ජොහැන්නස්බර්ග් ජොහැන්නස්බර්ග් 18,178 15,099,422
ක්වාසුලු-නටාල් පීටර්මරිට්ස්බර්ග් ඩර්බන් 94,361 12,423,907
ලිම්පෝපෝ පොලොක්වානේ පොලොක්වානේ 125,754 6,572,720
එම්පුමලන්ගා ම්බම්බෙලා ම්බම්බෙලා 76,495 5,143,324
වයඹ මහිකෙන්ග් ක්ලර්ක්ස්ඩෝප් 104,882 3,804,548
උතුරු කේප් කිම්බර්ලි කිම්බර්ලි 372,889 1,355,946
බටහිර කේප් කේප් ටවුන් කේප් ටවුන් 129,462 7,433,019

යොමු කිරීම්

[සංස්කරණය]
  1. ^ "Term Limits in Africa". The Economist. 6 April 2006. 19 October 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2013.
  2. ^ Akinwotu, Emmanuel (1 June 2024). "In a historic election, South Africa's ANC loses majority for the first time". NPR. සම්ප්‍රවේශය 26 August 2024.
  3. ^ Usher, Barbara Plett (14 June 2024). "A landmark moment in South Africa for a humbled ANC". BBC. සම්ප්‍රවේශය 26 August 2024.
  4. ^ "Chapter 4 – Parliament". 19 August 2009. 30 May 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 3 August 2013.
  5. ^ Marais, Lochner; Twala, Chitja (2020-05-07). "Bloemfontein: the rise and fall of South Africa's judicial capital". African Geographical Review. 40 (1). Informa UK Limited: 49–62. doi:10.1080/19376812.2020.1760901. ISSN 1937-6812. S2CID 218929562.
  6. ^ Alexander, Peter (27 March 2012). "Protests and Police Statistics: Some Commentary". Amandla. 28 November 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 8 April 2024.
  7. ^ Buccus, Imraan (27 August 2007). "Mercury: Rethinking the crisis of local democracy". Abahlali.org. 19 October 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 30 October 2011.
  8. ^ J. Duncan (31 May 2010). "The Return of State Repression". South African Civil Society Information Services. 30 June 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2013.
  9. ^ "Increasing police repression highlighted by recent case". Freedom of Expression Institute. 2006. 20 January 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2013.
  10. ^ "South Africa's recent performance in the Ibrahim Index of African Governance". Mo Ibrahim Foundation. 18 February 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 16 February 2013.
  11. ^ "SA marriage law signed". BBC News. 30 November 2006. 20 November 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2013.
  12. ^ Wines, Michael (2 December 2005). "Same-Sex Unions to Become Legal in South Africa". The New York Times. 10 October 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය February 5, 2018.
  13. ^ Snyman, Pamela & Barratt, Amanda (2 October 2002). "Researching South African Law". w/ Library Resource Xchange. 17 June 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 23 June 2008.
  14. ^ Rosenberg, Rosalind (Summer 2001). "Virginia Gildersleeve: Opening the Gates (Living Legacies)". Columbia Magazine. 2 January 2004 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 14 December 2009.
  15. ^ Schlesinger, Stephen E. (2004). Act of Creation: The Founding of the United Nations: A Story of Superpowers, Secret Agents, Wartime Allies and Enemies, and Their Quest for a Peaceful World. Cambridge, Massachusetts: Westview, Perseus Books Group. pp. 236–7. ISBN 978-0-8133-3275-8.
  16. ^ "China, South Africa upgrade relations to "comprehensive strategic partnership"". Capetown.china-consulate.org. 25 August 2010. 31 July 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2013.
  17. ^ "New era as South Africa joins BRICS". Southafrica.info. 11 April 2011. 18 April 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2013.
  18. ^ "SA brings 'unique attributes' to BRICS". Southafrica.info. 14 April 2011. 9 July 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2013.
  19. ^ a b "Constitution of the Republic of South Africa Act 200 of 1993 (Section 224)". South African Government. 1993. 12 June 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 23 June 2008.
  20. ^ L. B. van Stade (1997). "Rationalisation in the SANDF: The Next Challenge". Institute for Security Studies. 16 March 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 23 June 2008.
  21. ^ "Defence Act 42 of 2002" (PDF). South African Government. 12 February 2003. p. 18. 24 June 2008 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 23 June 2008.
  22. ^ "Career Descriptions – S. A. National Defence Force". www.bmdnet.co.za. 14 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-12.
  23. ^ a b c Lekota, Mosiuoa (5 September 2005). "Address by the Minister of Defence at a media breakfast at Defence Headquarters, Pretoria". Department of Defence. 14 December 2007 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 23 June 2008.
  24. ^ Martin, Guy (2021-05-05). "SA defence budget falling to only .86% of GDP". defenceWeb (ඉංග්‍රීසි බසින්). 28 February 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-12.
  25. ^ "SANDF deployment to prevent & combat crime; Update on security situation in the country; with Minister | PMG". pmg.org.za (ඉංග්‍රීසි බසින්). 14 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-14.
  26. ^ "25,000 troops deployed to quell South Africa riots, 117 dead". AP NEWS (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2021-07-15. 8 February 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-14.
  27. ^ Husseini, Talal (2019-06-13). "Air force bases in South Africa: past and present operations". Airforce Technology (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 14 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-14.
  28. ^ a b Lionel, Ekene (2017-11-28). "Here are some of South African Made weapons". Military Africa (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 8 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-03-09.
  29. ^ "South Africa: An Overview of the Defence Industry". ciaotest.cc.columbia.edu. 6 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-14.
  30. ^ "Arms exports by country, around the world". TheGlobalEconomy.com (ඉංග්‍රීසි බසින්). 19 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-14.
  31. ^ Martin, Guy (2020-11-06). "Hoefyster the biggest threat to Denel – Hlahla". defenceWeb (ඉංග්‍රීසි බසින්). 14 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-14.
  32. ^ a b Roy E. Horton III (October 1999). "Out of (South) Africa: Pretoria's Nuclear Weapons Experience". USAF Institute for National Security Studies. 6 May 2008 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 June 2008.
  33. ^ Dodson, Christine (22 October 1979). "South Atlantic Nuclear Event (National Security Council, Memorandum)" (PDF). George Washington University under Freedom of Information Act Request. 29 June 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 23 June 2008.
  34. ^ a b Educational Foundation for Nuclear Science, Inc. (May 1993). "South Africa comes clean". Bulletin of the Atomic Scientists. Bulletin of the Atomic Scientists: Science and Public Affairs. Educational Foundation for Nuclear Science, Inc. pp. 3–4. ISSN 0096-3402. 11 October 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2013.
  35. ^ "Chapter XXVI: Disarmament – No. 9 Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons". United Nations Treaty Collection. 7 July 2017. 13 August 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 10 August 2019.
  36. ^ "South Africa Yearbook 2019/20 | Government Communication and Information System (GCIS)". www.gcis.gov.za. 2 March 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-03-02.
  37. ^ Mitchley, Alex. "Best in Africa: SAPS' Special Task Force Unit places ninth at international SWAT competition". News24 (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2 March 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-03-02.
  38. ^ Martin, Guy (2012-10-30). "South Africa has world's largest private security industry; needs regulation – Mthethwa". defenceWeb (ඉංග්‍රීසි බසින්). 9 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-09.
  39. ^ "Security guards vs police officers in South Africa". BusinessTech. 13 May 2021. 9 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
  40. ^ Eastwood, Victoria (2013-02-08). "Bigger than the army: South Africa's private security forces | CNN Business". CNN (ඉංග්‍රීසි බසින්). 9 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-09.
  41. ^ "Recent Growth In The Private Security Industry". Building Security Services (ඉංග්‍රීසි බසින්). 28 June 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-09.
  42. ^ "The safest and most dangerous countries in the world – and where South Africa ranks". BusinessTech. 3 February 2023. 9 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 April 2023.
  43. ^ Staff Writer. "Here's how South Africa's crime rate compares to actual warzones". businesstech.co.za (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 19 July 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2019.
  44. ^ "Global Study on Homicide – Statistics and Data". dataunodc.un.org. 15 July 2019 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2019.
  45. ^ Gibson, Douglas (3 March 2020). "SA's murder rate is worse than the coronavirus mortality rate". iol.co.za. IOL. 4 August 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 August 2021.
  46. ^ "GUIDE: Rape statistics in South Africa – Africa Check". 25 March 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 11 July 2018.
  47. ^ "South African rape survey shock". BBC News. 18 June 2009. 17 August 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 May 2010.
  48. ^ "South Africa's rape shock". BBC News. 19 January 1999. 2 April 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 30 May 2010.
  49. ^ "Sexual Violence Against Women in South Africa" (PDF). Sexuality in Africa 1.3. 2004. 18 October 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 29 February 2012.
  50. ^ a b "Child rape in South Africa". Medscape. 29 December 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 31 December 2010.
  51. ^ Perry, Alex (5 November 2007). "Oprah scandal rocks South Africa". Time. 18 August 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 15 May 2011.
  52. ^ "After a Week of Xenophobic Attacks, South Africa Grapples for Answers". VOA News. 6 September 2019. 22 September 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 September 2019.
  53. ^ "Gauteng xenophobia attacks akin to 2008 crisis – Institute of Race Relations". News24 (ඉංග්‍රීසි බසින්). 5 September 2019. 15 September 2019 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 22 September 2019.
  54. ^ Stats in Brief, 2010 (PDF). Pretoria: Statistics South Africa. 2010. p. 3. ISBN 978-0-621-39563-1. 20 August 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 14 January 2011.
  55. ^ "2022 Census Statistical Release" (PDF). Statistics South Africa. 15 October 2023. 15 October 2023 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 15 October 2023.
"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=දකුණු_අප්‍රිකාවේ_රජය_සහ_දේශපාලනය&oldid=728380" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි