තායිලන්තය

තායි රාජධානිය ราชอาณาจักรไทย රජ අණසක් තායි
කොඩිය Emblem
ජාතික ගීය: Phleng Chat Thai රාජකීය ගීය: Phleng Sansoen Phra Barami
Location of  තායිලන්තය  (green) in අග්නිදිග ආසියාව  (dark grey)  –  [Legend]
අගනුවර සහ විශාලතම නගරය	කෘංතෙප් හෙවත් බැංකොක්1
නිල භාෂා(ව)	තායි
Official scripts	තායි හෝඩිය
ජාති නාම(ය)	Thai
රජය	ඒකීය පාර්ලිමේන්තුව සහ ව්‍යවස්ථාපිත රාජාණ්ඩුව
• රජතුමා	රාම X
• අග්‍රාමාත්‍ය	ප්‍රායුත් චාන්-ඕ-චා
ව්‍යවස්ථාදායකය	ජාතික සභාව
• උත්තර මන්ත්‍රී මණ්ඩලය	සෙනට් සභාව
• පහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩලය	නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය
පිහිටුවීම
• සත්තොතායි රාජධානිය	1238 - 1448
• අයුත්තරා රාජධානිය	1351 - 1767
• තොන්බුරි රාජධානිය	1768 - 1782
• රත්තනකොසින් රාජධානිය	6 April 1782
• ව්‍යවස්ථාපිත රාජාණ්ඩුව	24 June 1932
• පසු ව්‍යවස්ථාව	24 August 2007
වර්ග ප්‍රමාණය
• සම්පූර්ණ	513,120 km2 (198,120 sq mi) (50th)
• ජලය (%)	0.4 (2,230 km2)
ජනගහණය
• 2010 ඇස්තමේන්තුව	63,525,062 (21st)
• 2000 ජන සංගණනය	60,606,947
• ඝණත්වය	132.1/km2 (342.1/sq mi) (88th)
දදේනි (ක්‍රශසා)	2009 ඇස්තමේන්තුව
• සම්පූර්ණ	$539.871 billion
• ඒක පුද්ගල	$8,060
දදේනි (නාමික)	2009 ඇස්තමේන්තුව
• සම්පූර්ණ	$263.889 billion
• ඒක පුද්ගල	$3,939
ගිනි (2002)	42 මධ්‍යම
මාසද (2017)	0.923  · 87th
ව්‍යවහාර මුදල	Baht (฿) (THB)
වේලා කලාපය	UTC+7
රිය ධාවන මං තීරුව	වමෙන්
ඇමතුම් කේතය	+66
අන්තර්ජාල TLD	.th
^ Thai name: Krung Thep Maha Nakhon or Krung Thep. The full name is Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Yuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Phiman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit. ^ According to the Department of Provincial Administration's official register, not taking into account unregistered citizens and immigrants.

tiny globe

                කොඩිය

ජාතික ගීය	Phleng Chat Thai
ගොනුව:250px-Location Thailand ASEAN.svg.png
අගනුවර	බැංකොක්
රාජ්‍ය භාෂාව	තායි
රාජ්‍ය ලේඛන	තායි හෝඩිය
රාජ්‍ය	පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදි හා ව්‍යවස්ථා රාජාණ්ඩුව
අගමැති	අධිසිටි
නීති සම්පාදනය	ජාතික සභාව
බලය පවත්වන පක්ෂය	සෙනේට්
විපක්ෂය	නියෝජිත සමුළුව
සැකැස්ම
සත්තොතායි රාජධානිය	1238 – 1448
අයුත්තයා රාජධානිය	1351 – 1767
තොබුරි රාජධානිය	1768 – 1782
රත්තනකොසින් රාජධානිය	06 අප්‍රේල් 1782
ව්‍යවස්ථාදායක රාජාණ්ඩුව	24 ජුනි 1932
පසු ව්‍යවස්ථාව	24 අගෝස්තු 2007
වර්ග ප්‍රමාණය
එකතුව	වර්ග කිලෝමීටර 513 120
	වර්ග සැතපුම් 198 115
ජලය (%)	0.4%
ජනගහනය
2010 තක්සේරුව	63 525 062
2000 ජන සංගණනය	60 606 947
ඝනත්වය	වර්ග කිලෝමීටර 132.1
	වර්ග සැතපුම් 342
දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (GDP)(PPP)	2008 තක්සේරුව
එකතුව	ඩොලර් 547.060 බිලියන
සාමාන්‍ය	ඩොලර් 8 239
දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (GDP)(සාමාන්‍ය)	2008 තක්සේරුව
එකතුව	ඩොලර් 273.313 බිලියන
සාමාන්‍ය	ඩොලර් 4 116
ගිනි (2002)	42
මානව සංවර්ධන දර්ශකය (HDI) (2007)	0.783 (මධ්‍යම)
මුදල්	බාත් (THB)
මං තීරුව	වම
අන්තර්ජාල TLD	.th
දුරකථන සංකේත	66

තායි රාජධාණිය හෙවත් තායිලන්තය අතීතයේදී සියමය ලෙස හැඳින්විනි. එය ආසියාවේ ගිණිකොණ පිහිටි ස්වාධීන රටකි. එහි මායිම් උතුරින් බුරුමය සහ ලාඕස්, නැගෙනහිරින් ලාඕස් සහ කාම්බෝජය, දකුණින් තායිලන්ත මුහුදු බොක්ක සහ මලයාසියාව, බටහිරින් අන්දමන් මුහුද සහ දකුණු දිග බුරුමයට සීමාවේ. එහි වරාය ඇතුළත් වන්නේ තායිලන්ත බොක්කෙහි, වියට්නාමය ගිණිකොණ දෙසට හා නිරිත දෙසට ඉන්දුනීසියාව සහ අන්දමන් මුහුදෙහි ඉන්දියාව වේ. මෙම රට රාජාධානියකි. ව්‍යවස්ථාදායක රාජාණ්ඩුවක් ඇති අතර, භූමිබොල් අදුල්යාදෙජ් රජු එහි 9 වන රජුය. ‍ මොහු 1946 සිට රට පාලනය කරන අතර ලෝකයේ දීර්ඝතම කාලයක් රාජ්‍ය පාලකයා හා තායි ඉතිහාසයේ දිර්ඝතම රාජතන්ත්‍රය වේ. රජු නිළ වශයෙන් රාජ්‍ය නායකයා, ත්‍රවිධ හමුදා නායකයා, බුද්ධ ධර්මය ඉදිරියට ගෙන යන සහ සෑම ආගමකම ආරක්ෂකයාය. තායිලන්තයේ විශාලතම නගරය වන්නේ බැංකොක්ය. එය රටේ දේශපාලන මුලස්ථානය, වාණිජ කර්මාන්ත සහ සංස්කෘතික ක්‍රියාකාරකම්වල මුලස්ථානයයි. භුමි ප්‍රමාණය 513,000 Km2 (198,000) වර්ග සැතපුම් වන තායිලන්තය ලෝකයේ භුමි ප්‍රමාණයෙන් 50 වන විශාලතම රටයි. ජනගහනය මිලියන 64 ක් වන මෙය ලෝකයේ 21 වන ජනාකීර්ණ රටයි. 75% ස්වදේශී තායි වන අතර, 14% චීන හා 3% ස්වදේශීය මැලේ ඉතිරිය කුඩා කණ්ඩායම් වන මොනිස්, කර්මස් සහ විවිධ කඳු ආශ්‍රිත ගෝත්‍රිකයන් වේ. තායිලන්තය තුල මිලියන 2.2 ක නීත්‍යානුකූල නොවන සංක්‍රමණිකයන් ප්‍රමාණයක් ඇත. එසේම ‍සංවර්ධිත රටවලින් පිටුවහල් කරන ලද පුද්ලයන් ද වේ. රාජ්‍ය භාෂාව වන්නේ තායි භාෂාවයි. මුලික වශයෙන් බුද්ධාගම අදහන රටක් වන තායිලන්තයේ 95% ක් බෞද්ධාමිකයන්ය. 1985 සිට 1995 දක්වා කාලයේ තායි ආර්ථිකය වේගයෙන් ඉහළ ගිය අතර අළුතින් කාර්මීකරණය වූ රටක් වන මෙය සංචාරක ව්‍යාපාරය සමඟ පටායා, බැංකොක්, පුකෙට් සහ චැන්මයි යන නගර සහ අපනයනය තුලින් සැළකිය යුතු අන්දමින් ආර්ථිකයට දායක වි ඇත. අතීතයේ සියම ලෙස මෙරටට කියන ලදී.

ඉතිහාසය

ප්‍රධාන ලිපිය: තායිලන්ත ඉතිහාසය

අගනුවර

ප්‍රධාන ලිපිය: බැංකොක්

බැංකොක් තායිලන්තයේ අගනගරයයි. මෙය කෙටියෙන් "තායි" ලෙස හදුන්වයි. මෙම නගරය තායිලන්තයේ දේශපාලන, සමාජීය හ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානය වෙයි. 1980 හා 1990 යන වර්ෂ වල ආසියානු ආයෝජනයේ උච්චතම අවස්ථාවේ පැවති බැංකොක් නගරය කලාපයේ ආර්ථික හා ව්‍යාපාර කේන්ද්‍රස්ථානය විය.එයින් ලෝකේ අනෙක් රටවලට දේශපාලන හා සංස්කෘතික අතින් කරන බලපෑම් වැඩි විණි. 2019 වර්ෂයේදී එයට ගිණිකොණ දිග ආසියාවේ වැඩිම වියදම් ඇති නගරය අතර දෙවැනි තැන හිමි විය.