එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මූලස්ථානය
| එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මුලස්ථානය | |
|---|---|
 නිව්යෝර්ක් නගරය තුල පිහිටි එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මුලස්ථානය, රෝසවෙල්ට් දිවයින සිට දිස්වන අයුරු. | |
| විකල්ප නම් | ඉංග්‍රීසි: Headquarters of the United Nations අරාබි: مقر الأمم المتحدة චීන: 联合国总部大楼 ප්‍රංශ: Siège des Nations unies රුසියානු: Штаб-квартира Организации Объединённых Наций ස්පාඤ්ඤ: Sede de las Naciones Unidas |
| සාමාන්‍ය තොරතුරු | |
| ගෘහනිර්මාණ ශෛලිය | International Style |
| පිහිටීම | New York City (අන්තර්ජාතික ප්‍රදේශය) |
| ලිපිනය | 760 United Nations Plaza, New York, New York 10017, United States |
| ඉදිකිරීම් ආරම්භ වූයේ | 1948[1] |
| සමාප්තිය | 9 ඔක්තෝබර් 1952[1] |
| පිරිවැය | $65,000,000 (in adjusted inflation $Error when using {{Inflation}}: |index=US (parameter 1) not a recognized index.) |
| හිමිකරු | එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය |
| උස | 155 මීටර (509 ft)[1] |
| තාක්ෂණික තොරතුරු | |
| මහල් සංඛ්‍යාව | 39[1] |
| සැලසුම සහ ඉදිකිරීම | |
| ගෘහනිර්මාණ ශිල්පියා | Oscar NiemeyerLe CorbusierHarrison & Abramovitz |
| ප්‍රධාන කොන්ත්‍රාත්කරු | [Fuller, Turner, Slattery, and Walsh] |
එය මෑන්හැටන් නගර කොට්ටාශයේ ටර්ට්ල් බේ වටපිටාවෙහි නැගෙනහිර නදිය දෙස ඉහල සිට බලාසිටින සිටින සේ විශාල ප්‍රදේශයක් වසා පිහිටා ඇත. එහි මායිම් වන්නේ බටහිර දිශාවෙන් පලමුවන හරස් වීදිය, දකුණු දිශාවෙන් නැගෙනහිර 42වන වීදිය, උතුරු දිශාවෙන් නැගෙනහිර 48වන වීදිය සහ නැගෙනහිර දිශාවෙන් නැගෙනහිර නදිය වශයෙනි. ටර්ට්ල් බේ යන්න ඇතැම් විට එක්සත් ජාතීන්ගේ මූලස්ථානය සඳහා මෙන්ම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සම්පූර්ණ වශයෙන් හැඳින්වීමේ අලංකාර පදයක් ලෙස ද යොදාගනු ලබයි.
එක්සත් ජාතීන් සතුව තවත් අමතර, උපකාරක, ප්‍රාදේශීය මූලස්ථාන/ මූලස්ථාන දිස්ත්‍රික්ක තුනක් ඇත. ඒවා ජිනීවා (ස්විට්සර්ලන්තය), වියානා (ඔස්ට්‍රියාව), සහ නයිරෝබි (කෙන්යාව) යන ස්ථානයන්හි පිහිටා ඇත. මෙම අනුබද්ද කාර්යාල එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්බන්ධතාවයන් නියෝජනය කිරීම, ජාත්‍යන්තර කටයුතු සඳහා පහසුකම් සැලසීම සහ නිශ්චිත බිහිදෙස් වරප්‍රසාද භුක්තිවිඳීම සිදුකලද, නිව්යෝර්ක් නුවර පිහිටි ප්‍රධාන මූලස්ථානය පමණක්, මහා මණ්ඩලය සහ ආරක්ෂක කවුන්සලය ඇතුලත්ව එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රධාන ආසන වලින් සමන්විතවේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂිත කාර්යාංශ පහලවම පිහිටා ඇත්තේ නිව්යෝර්ක් නුවරින් පිටත මෙම අනෙකුත් මූලස්ථාන වල හෝ අනෙකුත් නගර වල වේ.
මෙය නිව්යෝර්ක් නගරයෙහි පිහිටා තිබුණද, එක්සත් ජාතීන්ගේ මූලස්ථානය නියුක්ත වී ඇති භුමි ප්‍රදේශය සහ බදු ගෙන ඇති ගොඩනැගිලි අවකාශය එක්සත් ජාතීන්ගේ තනි පරිපාලනයට යටත් වේ. ඒවා එක්සත් ජනපද රජය සමග ඇති ගිවිසුම් එකඟතාවයක් මඟීන් රීත්‍යානුකූලව බිහිදෙස් කර ඇත. කෙසේවෙතත් හුවමාරුවක් වශයෙන් ප්‍රාදේශීය පොලිස්, ගිනි ආරක්ෂන සහ අනෙකුත් සේවාවන් සඳහා වැඩි වශයෙන් ප්‍රාදේශීය, රාජ්‍ය සහ ෆෙඩරල් නීති පිළිගැනීමට එක්සත් ජාතීන් එකඟතාවය පළකර ඇත.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථාන සංකීර්ණය ඉදිකරනු ලැබුයේ අවධි කිහිපයකින් වන අතර එහි සභා ගර්භ සංකීර්ණය අවසන් කරනු ලැබුවේ වර්ෂ 1948 සහ 1952 අතරතුර කාලයේදීය. මුලස්ථානය සමන්විතවන නැගෙනහිර නදියට පසෙකින් පිහිටි අක්කර 17 (69,000 m2) භුමිය මිලදිගනු ලැබුවේ එවක නිව්යෝර්ක්හි ප්‍රමුඛ ඉඩකඩම් සංවර්ධනය කරන්නේකුගෙනි. විලියම් සෙකෙන්ඩොර්ෆ් සහ ශ්‍රීමත් නෙල්සන් රොක්ෆෙලර් මෙම මිලදීගැනීම පිළියෙළ කරනුලැබුහ. පළමුවෙන් Kykuit හි රොක්ෆෙලර් පවුලේ වතුයායෙහි මෙය පිහිටුවීමට අර්පණයකර තිබුනද එම ප්‍රදේශය මෑන්හැටන් නගරයෙන් අතිශයින් හුදෙකලාව පිහිටි නිසා එය ප්‍රතික්ෂේප විය. එකල ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 8.5 (උද්ධමනය නිසා යථාවත්කල ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 83.4) ක්වූ එම මිලදීගැනීම සඳහා අරමුදල් සැපයීම ඔහුගේ පියා වූ ජෝන් ඩි. රොක්ෆෙලර් (කණිෂ්ඨ) විසින් සිදුකරන ලැබුවේ නගරයට කරනලද පරිත්‍යාගයක් වශයෙනි. රොක්ෆෙලර් පවුලේ පුද්ගලික වාස්තුවිද්‍යාත්මක උපදේශක මෙන්ම විශිෂ්ට ශ්‍රේණියේ ගෘහනිර්මාණ ශිල්පියෙකු වූ වොලස් හැරිසන්, එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානයේ සැලසුම් අධ්‍යක්ෂක ලෙස සේවය කළේය. ඔහුගේ වෙළඳ සමගම වූ Harrison and Abramovitz ආයතනය එම සැලසුම ක්‍රියාත්මකවීම අධීක්ෂණය කරනලදී.
සැලසුම්කරණය සහ නිර්මාණය
[සංස්කරණය].png)
එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය සැලසුම්කිරීම සඳහා තරඟකාරීත්වයක් ඇතිකිම වෙනුවට, එම සැලසුම්කරණය සඳහා සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමට ලොව ප්‍රමුඛ පෙලේ බහුජාතික ගෘහනිර්මාණ ශිල්පීන් කණ්ඩායමකට පැවරීමට එක්සත් ජාතීන් විසින් තීරණය කළහ. ඇමරිකානු වාස්තුවිද්‍යාඥ වොලස් කේ. හැරිසන් සැලසුම් අධ්‍යක්ෂක ලෙස නම්කරනලද අතර ගෘහනිර්මාණ ශිල්පීන්, සැලසුම්කරුවන් සහ ඉංජිනේරුවන්ගෙන් සමන්විත සැලසුම්කරණ උපදේශන මණ්ඩලයක් සාමාජික රටවල් විසින් පත්කරනලදී. එම මණ්ඩලය සෝවියට් සංගමයේ එන්. ඩි.බසොව්, ගැස්ටන් බ්‍රන්ෆවුට් (බෙල්ජියම), ඉමෙස්ට් කෝමියෙර් (කැනඩාව), ලෙ කෝබසියෙර් (ප්‍රංශය), ලියැන්ග් සෙව්-චෙන්ග් (චීනය), ස්වෙන් මාකේලියස් (ස්වීඩනය), ඔස්කාර් නියෙමියෙර් (බ්‍රසීලය), හොවාර්ඩ් රොබර්ට්සන් (එක්සත් රාජධානිය), ජී. ඒ. සොයිලියක්ස් (ඔස්ට්‍රේලියාව), සහ ජුලියෝ විලමාජෝ (උරුගුවේ) යන අයවලුන්ගෙන් සමන්විත විය.
පරිත්‍යාග කිරීමට පෙර මෙම ඉඩම සුනාගාරයක් ලෙස භාවිතාවුවකි. එක්සත් ජාතීන් එහි තම විශ්වීය අගනුවර සඳහා ස්වාධීන නගරයක් ඉදිකිරීමට සිහින දකින අතරතුර බොහෝ බාධාවන් විසින් සංවිධානයේ සැලසුම් සීමාකිරීමට බලපෑම් එල්ලවිය. නැගෙනහිර නදිය මත පිහිටි කුඩා භුමිය “රොක්ෆෙලර් මධ්‍යස්ථානය” මාදිලියේ සිරස් ගොඩනැගිලි සංකීර්ණයක අවශ්‍යතාවය පෙන්නුම්කල නිසා මහලේකම් කාර්යාලය උස්වූ කුළුනක ස්ථානගතකලයුතු බවට නියමිත විය. වර්ෂ 1947 පෙබරවාරි සිට ජූනි දක්වා පැවතී දෛනික රැස්වීම් අතරතුර සහයෝගී කණ්ඩායම අවම වශයෙන් නිර්මාණ සැලසුම් සහ විචලන 45ක් පමණ නිපදවුහ. බොහෝ සාකච්ඡා වලින් අනතුරුව රැස්වීම් සම්බන්ධීකරණය කල හැරිසන් විසින්, නියෙමියෙර්ගේ 32වන ව්‍යාපෘතිය සහ ලෙ කෝබසියෙර්ගේ 23වන ව්‍යාපෘතිය අවසන් ව්‍යාපෘතිය ලෙස වැඩිදියුණුකලයුතු බව නිශ්චය කළේය. ලෙ කෝබසියෙර්ගේ 23වන ව්‍යාපෘතියට, ගෙපලෙහි මධ්‍යයට නුදුරින් පිහිටි රැස්වීම් ශාලාව සහ මන්ත්‍රණ සභා ගර්භය යන අංශ දෙක සහ දකුණු දිශාවෙන් ඉල්පුණු මහලේකම් කාර්යාල කුළුණකින් සමන්විත වූ ගොඩනැගිලි පද්ධතියක් ඇතුලත් විය. නියෙමියෙර්ගේ සැලසුම සත්‍යවශයෙන් ඉදිවූ ගොඩනැගිල්ලට සමාන වූ අතර එය සුවිශේෂී මහා මණ්ඩල රැස්වීම් ශාලාවකින්, අනෙකුත් රැස්වීම් මැදිරි සමන්විත වූ පහතින් පිහිටි ඉතා දිගු තිරස් ගොඩනැගිලි පද්ධතියකින් සහ මහලේකම් කාර්යාලය සඳහා උස්වූ කුළුණකින් සමන්විත විය. කෙසේවෙතත් ගොඩනැගිල්ල ඉදිවූ පසු නියෙමියෙර්ගේ සැලසුමෙහි තිබූ මහා මණ්ඩල රැස්වීම් ශාලාව මෙම කොටස් තුනකින් සැදුම්ලත් කොටසෙහි උතුරු දිශාවෙහි නැවත ස්තානගතකෙරිණි. මෙම සැලසුමට පොදු චතුරශ්‍රයක්ද ඇතුලත්විය. කෝබසියෙර් සහ නියෙමියෙර් ඔවුන්ගේ යෝජනාක්‍රම 23-32 ඒකාබද්ධ කල අතර එයට සැලසුම්කරණ උපදේශන මණ්ඩලයේ අනෙකුත් සාමාජිකයන්ගේ යෝජනාවන්ද එක්කොට 42G ව්‍යාපෘතිය දක්වා වැඩිදියුණු කලහ. මෙම අවසන් ව්‍යාපෘතිය අඩුකිරීම් සහ වෙනස්කිරීම් කිහිපයක් සමග ගොඩනංවන ලදී.
නගරය සමග ඇතිකරගත් එකඟතාවයක් මත ගොඩනැගිල්ල ඉදිවුයේ සියල්ලම නොවුවත් සමහර ප්‍රාදේශීය ගිනි ආරක්ෂණ සහ ගොඩනැගිලි නීති සංග්‍රහයන්ට අනුකුලවය.[උපුටාදක්වීම් අවශ්‍යයි]. මහලේකම්වරයාගේ කාර්යාලය පිහිටා ඇත්තේ 38වන මහලෙහිය.
වර්ෂ 1948දි මුල් ගොඩනැගිල්ලේ ඉදිකිරීම් ආරම්භයද, වර්ෂ 1949 ඔක්තෝබර් 24වන දින මුල්ගල ඇතිරීමද, වර්ෂ 1952දී වැඩ අවසන්වීම ද සනිටුහන්විය. වර්ෂ 1961දී Harrison and Abramovitz ආයතනය විසින් නිර්මාණය කරනලද Dag Hammarskjöld පුස්තකාල ගොඩනැගිල්ල එයට එක්කෙරිණි. මුලස්ථානයේ ඉදිකිරීම් සඳහා මුදල් සැපයීමට ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 65ක පොලී රහිත ණය මුදලක් එක්සත් ජනපද රජය විසින් ලබාදුන් අතර ඉදිකිරීම් පිරිවැය ලෙස වාර්තාවුයේද ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 65ක මුදලකි.
යෝජිත විකල්පයන්
[සංස්කරණය]නිව්යෝර්ක් නගරය තෝරාගැනීමට පෙර බොහෝ නගර එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය සඳහා සත්කාරකත්වය සැපයීමට තරඟ කළහ. නැගෙනහිර නදිය අසල භුමිය තෝරාගැනීම සිදුවුයේ වසරකට වැඩි කාලයක් පුරා සිදුකල වෙහෙසකර අධ්‍යයනයකින් හා එක්සත් ජනපදය තුල පිහිටි අනෙකුත් භුමිභාගයන් සලකා බැලීමෙන් අනතුරුවය. ස්විට්සර්ලන්තයේ ජිනීවා හි පිහිටි එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ ගොඩනැගිලි සංකීර්ණය වෙත ආපසු පැමිණීමට පක්ෂව බලවත් මතභේදයන් සාමාජිකයන් අතර ඇතිවිය. සමස්ත සංකීර්ණයම එක් උස් ගොඩනැගිල්ලක ඇතුලත් කිරීම වැනි කාල්පනික අදහස් ඇතුළු විශාල අදහස් ප්‍රමාණයක් ඉදිරිපත් විය. ආධුනික ගෘහනිර්මාණශිල්පීන් සැලසුම් යොමුකළහ, ප්‍රාදේශීය රජයන් උද්‍යාන අවකාශ පිරිනැමුහ, නමුත් ග්රෝවර් වේලන්, තෝමස් ජේ. වොට්සන් සහ නෙල්සන් රොක්ෆෙලර් වැනි ප්‍රසිද්ධ උගතුන්ගෙන් සමන්විතවූ නිව්යෝර්ක්හි උද්යෝගිමත් අධිෂ්ඨානශීලී කණ්ඩායම ප්‍රභල ඉදිකිරීම් සම්බන්ධිකාරකයෙකු වූ රෝබර්ට් මෝසෙස් සහ පුරපති විලියම් ඕ’ඩ්වයර් සමග එක්ව පිළිගතහැකි මට්ටමේ අන්තර්කාලින පහසුකම් එකලස්කිරීමේ වෑයම සමායෝජනය කළහ. එක්සත් ජාතීන්ගේ අන්තර්කාලින වැඩබිම් කමිටුව තුල ඔවුමන්ගේ අධිෂ්ඨානශීලී කල්ගැසුනු ප්‍රයත්නයේ ප්‍රතිපලයක් වශයෙන් වැඩිකල් යන්නට මත්තෙන් නිව් යෝර්ක් ප්‍රදේශය පුරා පිහිටි බොහෝ ස්ථානයන්හි රැස්වීම් පැවැත්විය. අවසානයේ මෑන්හැට්න් තෝරාගැනීමට පෙර සැන් ෆ්රැන්සිස්කෝ (ප්රෙසිඩියෝ ඇතුලත්ව), මැරීන් ප්‍රාන්තය, ෆිලඩෙල්ෆියා, බොස්ටන්, චිකාගෝ, ෆෙයාෆීල්ඩ් ප්‍රාන්තය, CT, වෙස්ට්චෙස්ටර් ප්‍රාන්තය, නිව්යෝර්ක් සහ ක්වීන්ස්හි Flushing Meadows-Corona උද්‍යානය යන භුමි ප්‍රදේශ කෙරෙහි සැලකිල්ලක් දක්වනු ලැබීය. ඉඩම මිලදීගැනීම සඳහා ජෝන් ඩි. රොක්ෆෙලර් (කණිෂ්ඨ) විසින් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 8.5ක් පරිත්‍යාග කිරීමට ඉදිරිපත්වූ පසු මෑන්හැට්න් භුමිය තෝරාගනු ලැබිණි.
වර්ෂ 1945-6 දී ලන්ඩනය ප්‍රථම මහා මණ්ඩල රැස්වීම මෙතෝදිස්ත මධ්‍යම ශාලාවේදී ද ආරක්ෂක කවුන්සිලය දේවස්ථාන ශාලාවේදී ද පවත්වමින් සත්කාරකත්වය දරනු ලැබීය. වර්ෂ 1948දී සහ 1951දී තුන්වන සහ හයවන මහා මණ්ඩල සැසිවාරයන් පැරීසියේ Palais de Chaillot හිදී පැවැත්විණි. වර්තමාන ගොඩනැගිලි සංකීර්ණය ඉදිකිරීමට ප්‍රථම, වර්ෂ 1946 සිට 1952 දක්වා එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය නිව්යෝර්ක් Lake Success හි Sperry නගරශාලා කාර්යාලය, Long Island හි Nassau ප්‍රාන්තයේ නැගෙනහිරට වන්නට පිහිටි උපනගරයක ආදී ස්ථාන වල තාවකාලිකව මුලස්ථානගතව තිබුණි. එසේම වර්ෂ 1946 මාර්තු සිට අගෝස්තු දක්වා ආරක්ෂක කවුන්සලය, එකල Hunter විද්‍යාලයේ Bronx සරසවියේ (වර්තමාන Lehman විද්‍යාල භුමිය) සිය සැසිවාර පවත්වන්නට යෙදුණි. ඊට අමතරව දැනට නිව්යෝර්ක් නගර නැරඹුම් ශාලාව (1964 ඩි නිව්යෝර්ක්හි World's Fair භුමිය) තුලදීද එක්සත් ජාතීන් රැස්විය. වර්තමානයේ හිම මත ලිස්සායාමේ අවුරුපෙතක් ඇති ස්ථානයේදී මහා මණ්ඩලය රැස්වූ අතර Long Island දුම්රිය මාර්ගයේ කලින් තිබූ World's Fair දුම්රියපොළ එක්සත් ජාතීන්ගේ දුම්රියපොළ ලෙස නැවත විවෘත විය.
ලෙ කෝබසියෙර් සහ ඔස්කාර් නියෙමියෙර්
[සංස්කරණය]ඔස්කාර් නියෙමියෙර් නිව්යෝර්ක් නගරයට ළඟාවූ විගසම ලෙ කෝබසියෙර් හමුවුයේ ඔහුගේ ඉල්ලීම පරිදිය. ලෙ කෝබසියෙර් ඒවනවිටත් ඔහුගේ 23වන යෝජනාක්‍රමය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට දැඩි ප්‍රයත්නයක් දරමින් තිබිණි. ඒ නිසා නියෙමියෙර්ගෙන් නිර්මාණයක් ඉදිරිපත් නොකරන ලෙසට ඉල්ලීමක් කල අතර එසේ සිදු නොවනු පිණිස ඔහු නිර්මාණ සැලසුම් මණ්ඩලයේ මතභේදයට තුඩු දුන් රැස්වීම් තවදුරටත් ව්‍යාකුල කිරීමේ නිරතවිය. ඒ වෙනුවට ඔහුගේ ව්‍යපෘතියට උපකාර කරන ලෙස තරුණ ගෘහනිර්මාණ ශිල්පීන්ගෙන් ඔහු ඉල්ලීමක් කළේය. නියෙමියෙර් එම රැස්වීම් වලට නොපැමිණ සිටීමට පටන් ගත්තේය. හුදෙක් වොලස් හැරිසන් සහ මැක්ස් ඇබ්‍රමොවිට්ස් ඔහුට සහබාගීවන ලෙස පුන පුනා බලකළ පසු පමණි, නියෙමියෙර් ඔහුගේම ව්‍යාපෘතියක් ඉදිරිපත් කිරීමට එකඟ වුයේ.
කණ්ඩායම නිර්මාණ සැලසුම් 45ක් ඇගයුම් කල අතර අවසානයේ නියෙමියෙර්ගේ 32වන ව්‍යාපෘතිය තෝරාගන්නා ලදී. භුමියෙහි මධ්‍යයෙහි පිහිටි (ධුරානුක්‍රමිකව ඉතාමත් වැදගත්වූ ගොඩනැගිල්ලක් නිසා), රැස්වීම් ශාලාව සහ විධායක සභා යන අංශ දෙකෙන්ම සමන්විතවූ එකම ගොඩනැගිල්ලක් අන්තර්ගතවූ කෝබසියෙර්ගේ 23වන ව්‍යාපෘතියට විරුද්ධ වශයෙන් නියෙමියෙර්ගේ සැලසුමට අනුව රැස්වීම් ශාලාව විධායක සභාවෙන් වෙන්වුණු අතර පළමු කොටස ගංගාවට පසෙකින්ද දෙවැන්න මහලේකම් කාර්යාලයට දකුණු පසින්ද ස්ථානගත කෙරිණි. මෙමගින් පිහිටි භුමිය බෙදී වෙන්නොවිය හැකිවුවද ප්‍රතිවිරුද්ධ ලෙස විශාල නාගරික චතුරශ්‍රයක් නිර්මාණය වියහැකිව තිබිණි.
වොලස් හැරිසන්ගේ සහායක ගෘහනිර්මානශිල්පී ජෝර්ජ් ඩඩ්ලි පසුව මෙසේ ප්‍රකාශ කර තිබුණි:
“ඇත්ත වශයෙන්ම එය අපව පුදුමයට පත් කළා. පළමුවන හරස්වීදියේ සිට ගංගාව දක්වා භුමියේ සරල තලය විවෘතව තිබුණා, එහි එකතැන නිදහසේ රැදුනු ව්‍යුහ තුනක් පමණක් තිබුණා, හතරවැන්න ඒවාට පසුපසින් ගංඉවුර දිගේ පහතින් වැතිර තිබුණා...... ‘නිවැරදි අවකාශයේ ඇති ගොඩනැගිලි වලින් සුන්දරත්වය මතුවේවි!’ යැයි ඔහු (නියෙමියෙර්) තවදුරටත් පැවසුවා. ලෙ කෝබසියෙර්ගේ බරපතල ගොඩනැගිලි පද්ධතිය සහ නියෙමියෙර්ගේ විශ්මය දනවන, දර්ශනීය ලෙස ඈඳුණු නිර්මාණය අතර සංසන්දනය සෑමදෙනාගේම මනසේ තිබු බවයි මට නම් පෙනුනේ......“
පසුව, කෝබසියෙර් නැවතවරක් නියෙමියෙර් වෙත පැමිණ රැස්වීම් ශාලාව ආපසු භුමියෙහි මධ්‍යයට ස්ථානගතකරන ලෙස ඉල්ලාසිටියේය. එවැනි වෙනස්කිරීමක් තුලින්, විශාල නාගරික චතුරශ්‍රයක් සඳහා වූ නියෙමියෙර්ගේ සැලසුම් විනාශවිය හැකිව තිබුණි. කෙසේවෙතත් අවසානයේ ඔහු වෙනස්කිරීම් පිළිගැනීමට තීරණය කළේය: “මට දැනුනේ ඔහු (කෝබසියෙර්) ඔහුගේ ව්‍යාපෘතිය කිරීමට කැමැත්තෙන් සීටි බව, ඒ වගේම එහි ප්‍රධානියා වුනෙත් ඔහුයි. මම මගේ තීරණය පිළිබඳව පසුතැවිලි වෙන්නේ නැහැ.” ඔවුන් එක්ව 23-32වන යෝජනාක්‍රමය භාරදුන් අතර අදවනවිට දැකියහැකිවන්නේ පසුකාලීනව ගොඩනැගුනු එම සැලසුමයි.
අන්තර්ජාතික ස්වරූපය
[සංස්කරණය]
එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානයට දේශභුමි-බාහ්‍ය අයිතීන් ඇත. මෙය එක්සත් ජාතීන්ගේ නීති රීති නිව්යෝර්ක් නගරයේ නීති පාගාගෙන නැගීසිටින අවස්ථාවේදී ඇතැම් නීති බලාත්මක කිරීම් වවලට බලපෑම් ඇතිකරයි. නමුත් එය අපරාධ කරන්නන්ට නිර්මුක්තිය ලබනොදෙයි. තවද එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය එක්සත් ජනපදයේ අධිකරණ බලයට හා නීති රීති වලට යටත්ව පවතී. එසේ වුවත් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ කාර්යමණ්ඩල සාමාජීකයන් කිහිපදෙනෙකුට රාජ්‍ය දූත නිර්මුක්තිය ඇති අතර එනිසා මහලේකම්තුමා විසින් එම අයිතීන් ඉවත් නොකළහොත් ප්‍රාදේශීය අධිකරණ මගින් ඔවුන්ට අභිචෝදනා කලනොහැකිය. වර්ෂ 2005දී මහලේකම් කොෆී අනන් විසින් Oil-for-Food වැඩසටහන සම්බන්ධයෙන් බෙන් සෙවාන්, අලෙක්සැන්ඩර් යකොවෙලෙව් සහ ව්ලදිමීර් කුස්නෙට්සොව් යන අයගේ නිර්මුක්ති අයිතීන් ඉවත් කළේය. එම විෂමාචාර ක්‍රියාවට පටලවනු ලැබූ කොෆී අනන්ගේ පුත්‍රයා හැර අනෙක් සියලු දෙනාම නිව්යෝර්ක්හි එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් අධිකරණයේදී චෝදනාවට ලක්කෙරිණි. බෙන් සෙවාන් එක්සත් ජනපදයේ සිට සයිප්‍රසයට පලාගිය අතර අලෙක්සැන්ඩර් යකොවෙලෙව් සහ ව්ලදිමීර් කුස්නෙට්සොව් නඩු විභාගයට පෙනීසිටීමට තීරණය කළහ.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානයේ ව්‍යාපාරික කටයුතු වලදී යොදාගනුලබන වලංගු මුදල් වර්ගය වන්නේ එක්සත් ජනපද ඩොලර් ය. එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් කාර්යාලයේ ක්‍රියාකාරී භාෂාවන් වන්නේ ඉංග්‍රීසි සහ ප්‍රංශ භාෂාවන්ය. මහලේකම් කාර්යාලය ඇතුලත සිදුවන බොහොමයක් දෛනික සන්නිවේදන කටයුතු සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය තුල ඇති සංකේතයන් බොහොමයක් ඇත්තේ ඉංග්‍රීසි සහ ප්‍රංශ භාෂාවන් වලිනි. ආර්ථික හා සමාජයීය කවුන්සලයේ (ECOSOC) ක්‍රියාකාරී භාෂාවන් වන්නේ ඉංග්‍රීසි, ප්‍රංශ සහ ස්පාඤ්ඤ භාෂාවන්ය. එමෙන්ම අරාබි, චීන, ඉංග්‍රීසි, ප්‍රංශ, රුසියානු සහ ස්පාඤ්ඤ භාෂාවන් මහාමණ්ඩලයේ ක්‍රියාකාරී සහ නිල භාෂාවන් වේ.
මෙම ගොඩනැගිලි සංකීර්ණයට ‘එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය, නිව්යෝර්ක්, NY 10017, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය’ යන වීදි ලිපිනය හිමිව ඇත. ආරක්ෂක හේතු මත මෙම ලිපිනයට එවනුලබන සියලුම ලිපි වානුහරණය කරඇත. එබැවින් අවක්‍රමණිත යැයි සැලකියහැකි අයිතම පණිවුඩකරුවෙකු මගින් යැවියහැකි වේ. ගොඩනැගිල්ලේ සිට යවනු ලබන මුද්‍රා තැබූ ලිපි සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ තැපැල් පාලක මණ්ඩලය මගින් නිකුත් කරන මුද්දර යොදාගැනීම අනිවාර්යවේ. මාධ්‍යවේදීන් ගොඩනැගිලි සංකීර්ණයේ සිට වාර්තා කරනවිට ඔවුන් සිටින ස්ථානයේ දේශභුමි-බාහ්‍ය තත්වය හැඳින්වීම සඳහා “නිව්යෝර්ක්” යන්නට වඩා බොහෝවිට “එක්සත් ජාතීන්” ලෙස භාවිතා කරයි.
ආධුනික ගුවන්විදුලි ක්‍රියාකරුවන් සම්මාන අරමුණු සඳහා එය වෙන්වූ “ඒකකයක්” ලෙස සලකනු ලබන අතර සන්නිවේදන කටයුතු සඳහා 4U නමින් අන්තර්ජාතිකව පිළිගත් ඔවුන්ගේම ITU උපසර්ගයක් එක්සත් ජාතීන් සතුව පවතී.
ව්‍යුහ
[සංස්කරණය]මෙම සංකීර්ණයට ප්‍රධාන ගොඩනැගිලි ගණනාවක් අන්තර්ගතවේ. මහලේකම් කාර්යාල ගොඩනැගිල්ල මුලස්ථානයේ වඩාත් ප්‍රමුඛතම අංගය නිරුපණය කරන අතර ගෝලාකාර මුදුනක් සහිත මහාමණ්ඩල ගොඩනැගිල්ල, Dag Hammarskjöld පුස්තකාලය, එසේම මහාමණ්ඩල හා මහලේකම් කාර්යාල ගොඩනැගිලි අතරමැද පිහිටා ඇතිවාක් මෙන්ම FDR Drive හෝ නැගෙනහිර නදියේ සිට පමණක් දැකිය හැකි සම්මේලන සහ ආගන්තුකන්ගේ මධ්‍යස්ථානය ද එයට අන්තර්ගත වේ. සංකීර්ණයේ ප්‍රාකාර වැටෙන් ඇතුලුවූ වහාම, ඉංග්‍රීසි හෝඩියේ පිලිවෙලින් සාමාජික රටවල් 193හි ධජ සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ ධජය අහසට නැගී කොඩිකණු පෙළක් නැගීසිටිණු දැකිය හැකිය.
.jpg)
.jpg)
මහාමණ්ඩල ගොඩනැගිල්ල ආසන 1800ක ධාරිතාවකින් යුත් මහාමණ්ඩල රැස්වීම් ශාලාව දරා සීටි. අඩි 165ක් (50m) දිගින් හා අඩි 115ක් (35m) පළලින් යුත් මෙය සංකීර්ණයේ ඇති විශාලම මැදිරියයි. මෙම ශාලාව තුල ප්‍රංශ චිත්‍ර ශිල්පී Fernand Léger විසින් අඳින ලද බිතුසිතුවම් දෙකක් දක්නට ලැබේ. සභා ගර්භයෙහි ඉදිරිපසින් මහාමණ්ඩලයේ සභාපතිවරයා, මහලේකම්වරයා, මහාමණ්ඩල කටයුතු සහ සම්මේලන සේවා සඳහා පත්කර ඇති නියෝජ්‍ය මහලේකම්වරයා සහ කථිකයන් වෙනුවෙන් ඇති හරිත කිරිගරුඩයෙන් නිමවුණු මේසයක් සහිත කථිකාසනය පිහිටුවා ඇත. කථිකාසනයට පිටුපසින් රන්වන් පසුබිමක එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ ලාංඡනය කැටයම්කොට තිබේ. කථිකාසනයට පැත්තකින් ඇත්තේ සභාගර්භයේ ඉදිරිපස කොටස සිසාල, සිවිලිමට ආසන්නවත්ම ක්‍රමයෙන් සිහින්වන අර්ධ කවාකාර බිත්තියකි. එම බිත්ති වලට ඉදිරියෙන් ඇත්තේ අමුත්තන් සඳහා ආසන පනවා ඇති ප්‍රදේශ වන අතර පරිවර්තකයන්හට ඔවුන්ගේ රාජකාරි කරන අතරතුරම රැස්වීම් කටයුතු අධීක්ෂණය කිරීම සඳහා බිත්තිය තුල කවුළු පිහිටුවා ඇත. ශාලාවෙහි සිවිලිම අඩි 75ක් (23m) උස්වන අතර සරල ගෝලාකාර මුදුන මැඩපවත්වා ඇත්තේ වක්‍රාකාරව ඉහලට නැගුණු, සැඟවුණු, සැහැල්ලු සවිකිරීම් වලිනි. මහාමණ්ඩල ශාලාව අවසන් වරට වෙනස්කොට ඇත්තේ 1980දි වැඩිවූ සාමාජිකත්වයට ඉඩ සැලසීම වෙනුවෙන් ධාරිතාවය ඉහලදැමීම සඳහාය. 192ක් වන එක් එක් නියෝජිත පිරිස සඳහා ශාලාව තුල ආසන හයක් බැගින් ඇත්තේ මේසයක් අසල ආසන තුනක් හා ඒවාට පිටුපසින් විකල්ප ආසන තුනක් වශයෙනි.
සම්මේලන ගොඩනැගිල්ල, මහාමණ්ඩල හා මහලේකම් කාර්යාල ගොඩනැගිලි අතරින් නැගෙනහිර නදියට මුහුණලාසිටි. සම්මේලන ගොඩනැගිල්ල ආරක්ෂක කවුන්සල සභාගර්භය දරාසිටින අතර එය නොර්වේ වෙතින් ත්‍යාගයක් ලෙස ලැබුණු නොර්වේජියානු ගෘහනිර්මාණශිල්පී Arnstein Arneberg විසින් නිර්මාණයකල කොටසකි. ෆීනික්ස් පක්ෂියෙකු සිය අළු මතින් නැගීසිටින අයුරු නිරුපණයවන, නොර්වේජියානු චිත්‍ර ශිල්පී Per Krogh ඇඳි තෙල් සායම් සිතුවම කුටියෙහි ඉදිරිපසින් එල්ලා තිබේ.
තට්ටු 39ක් උසැති මහලේකම් කාර්යාල කුළුන, මහලේකම්වරයා, නීති කටයුතු පිලිබඳ නියෝජ්‍ය මහලේකම්වරයා සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ නීති කවුන්සලය, දේශපාලන කටයුතු සහ අවිහරණ කටයුතු පිලිබඳ නියෝජ්‍ය මහලේකම්වරයා, මහාමණ්ඩලය සහ සම්මේලන කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුව (DGACM) යන අයගේ කාර්යාල වලින් සමන්විත වේ. Dag Hammarskjöld පුස්තකාලය ප්‍රධානය කරනලද්දේ වර්ෂ 1961 නොවැම්බර් මස 16වන දිනයේදිය. එම ගොඩනැගිල්ල ෆෝඩ් පදනමේ පරිත්‍යාගයක් වූ අතර මුලස්ථාන මණ්ඩපයෙහි නිරිත කොණෙන් පිහිටි මහලේකම් කාර්යාලයට නුදුරින් ස්ථානගත කෙරිණි. එම පුස්තකාලය තුල පොත් 400,000ක්, පුවත්පත් හා වාර සංග්‍රහ 9,800ක්, සිතියම් 80,000ක් සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංගමයේ ලේඛන 8,600කින් සමන්විත Woodrow Wilson එකතුවක් සහ සබැඳි පොත් සහ පත්‍රිකා 6,500ක් අඩංගු වේ. පුස්තකාලයේ ආර්ථික හා සමාජයීය කටයුතු පිලිබඳ එකතුව DC-2 ගොඩනැගිල්ලෙහි පිහිටුවා තිබේ.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානයේ ඇති කලාකෘතීන්
[සංස්කරණය]
ප්‍රධාන ලිපිය: එක්සත් ජාතීන්ගේ කලාකෘති එකතුව මෙම මුලස්ථාන සංකීර්ණය උද්‍යාන සහ එළිමහන් මුර්තීන් සඳහාද ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි. ලක්සම්බර්ග් රජයෙන් පරිත්‍යාගකළ අවිහිංසාව ලෙස නම්කර ඇති "Knotted Gun," කට ගැටගැසූ Colt Python රිවෝල්වරයක ප්‍රතිමාවද, සෝවියට් සමුහාආණ්ඩුවෙන් පරිත්‍යාගකළ "Let Us Beat Swords into Plowshares" මූර්තියද ඒවා අතර වේ. පසුව සඳහන් කල මුර්තිය “Swords into Plowshares" යන උදෘතය වෙනුවෙන් Isaiah 2:4 සිට මුලස්ථාන සංකීර්ණය තුල ඇති එකම දර්ශනය වේ. පොදු පිළිගැනීමට පටහැනිව ගත්කල, එම උදෘතය එක්සත් ජාතීන්ගේ ගොඩනැගිල්ල තුල කැටයම් කර නැත. අනිත් අතට එය පළමුවන හරස්වීදියට ප්‍රතිවිරුද්ධව ඇති Ralph Bunche උද්‍යානයෙහි "Isaiah Wall" මත කැටයම් කර ඇත. බර්ලින් තාප්පයේ කොටසක්ද එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථාන උද්‍යානය තුල පිහිටා ඇත.
Dag Hammarskjöld ගේ මරණය සිහිගන්වන Marc Chagall stained glass ජනේලය, වසන්ත විෂූවයේදී හා සෑම මහාමණ්ඩල සැසිවාරයකදීම හඬ නැංවූ ජපාන සාම සීනුව, වර්ෂ 1974දි (වර්ෂ 1989දී ඇත්දළ වෙළඳාම බොහෝදුරට තහනම් කිරීමට ප්‍රථම) නිර්මාණයකල චීන ඇත්දළ කැටයම සහ Norman Rockwellගේ The Golden Rule නම් චිත්‍රය නිරූපණයවන වෛවර්ණ වීදුරු කැබලි වලින් සැදි වැනීසියානු මොසෙයිකය භුමිය මත පිහිටි අනෙකුත් කලා කෘති වලට ඇතුලත් වේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථාන ගොඩනැගිල්ලේ ආරක්ෂක කවුන්සල කුටියේ පිවිසුම අසල බිත්තිය මත පැබ්ලෝ පිකාසෝගේ Guernica සිතුවමේ ගෙත්තම් කල පිටපතක් එල්ලා ඇත. වර්ෂ 1952දි Léger බිතුසිතුවම් දෙකක් මහාමණ්ඩල ශාලාව තුල ස්ථාපනය කරන ලදී. මෙම ක්‍රියාවන් සංකේතවාදයකින් තොරව හුදෙක් අලංකාරය සඳහා පමණක් අදහස් කරනලද ඒවා වේ.
බ්‍රසීල ජාතික කලාකරුවෙකු වූ Cândido Portinari අඳිනලද, යුද්ධය හා සාමය (Guerra e Paz) ලෙස නම්කර තිබු ඇති විශාල බිතුසිතුවම් දෙක කමිටු ශාලාවෙහි පිහිටුවා ඇත. මෙම කෘතීන් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංගමයේ පරිත්‍යාගයක් වූ අතර Portinari අදහස් කරගෙන සිටියේ ඒවා එක්සත් ජනපදයේදී නිමකිරීමටයි. කෙසේවෙතත් ඔහු දැඩි කොමියුනිස්ට්වාදියෙකු වූ නිසා ඔහුට වීසා බලපත් ලබාදීම ප්‍රතික්ෂේප වීමත් සමග එම චිත්‍ර රියෝ ඩි ජනයිරෝ හිදී සිතුවම් කිරීමට තීරණය කළේය. පසුව ඒවා මුලස්ථානය තුලදී එකලස්කෙරිණි. වර්ෂ 1957දි එම අග්‍රකෘති ආරම්භකරනවිටත් අසනීපයෙන් පසුවූ Portinari එම චිත්‍ර නිමකිරීමෙන් පසුව, ඊයම් විෂවීමකට හසුවූයේ ඔහුගේ වෛද්‍යවරුන් අත්හැරදමන ලෙස අවවාද කර තිබූ වර්ණක නිසා ය.
අනෙකුත් ගොඩනැගිලි
[සංස්කරණය]
ඒ අතරම ගොඩනැගිලි සංකීර්ණයෙන් පරිබාහිරව, සංවිධානයේ කාර්යාංශ සහ වැඩසටහන් සඳහා වන කාර්යාල ලෙස සේවය කරන විශාල කාර්යාල ගොඩනැගිලි දෙකක් මුලස්ථානයට ඇතුලත් වේ. DC-1 සහ DC-2 ලෙස හැඳින්වෙන මෙම ගොඩනැගිලි දෙක පිලිවෙලින් UN Plaza 1 හා 2 හි පිහිටා ඇත. DC-1 වර්ෂ 1976දී ඉදිවූවකි. 46වන වීදීයෙහි කොනක ඇති පැරණි බැංකු ශාඛාවක, කලින් බලය පැවරුණු රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයින්, වාර්තාකරුවන් සහ අනෙකුත් අයවලුන් සිය අවසරපත්‍ර ලබාගන්නා අනන්‍යකරණ කාර්යාලයක් පිහිටා ඇත. එසේම එක්සත් ජාතීන්ගේ ළමා අරමුදල (UNICEF House) (3 UN Plaza), සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ පුහුණු හා පර්යේෂණ ආයතනය (UNITAR) ගොඩනැගිල්ල (807 UN Plaza) ද මුලස්ථානයට අයත්වේ. ඊට අමතරව අන්තර්විශ්වාසී අවකාශයක් වන, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන කිහිපයක් පිහිටා ඇති එක්සත් ජාතීන්ගේ දේවස්ථාන කේන්ද්‍රය (777 UN Plaza) එක්සත් මෙතෝදිස්ත දේවස්ථානයට පුද්ගලිකව හිමි ගොඩනැගිල්ලකි. අභ්‍යන්තර පාලන සේවා කාර්යාලය (OIOS) 380 මැඩිසන් මාවත යන ස්ථානයේ පිහිටා ඇත.
අලුත්වැඩියාව
[සංස්කරණය]මුලස්ථාන ගොඩනැගිල්ල තුල දිය ඉසිනයන් ස්ථාපනය කිරීම, කාන්දුවීම් පිළිසකර කිරීම සහ ඇස්බැස්ටෝස් අපහරණය ඇතුළුව පුළුල් අලුත්වැඩියාවක් අවශ්‍යව තිබිණි.
2007 වර්ෂයේ ජුලි මස 28වන දින එක්සත් ජාතීන්ගේ නිලධාරීන් නිවේදනය කලේ හිමපතනය ආරම්භයත් සමගම ගොඩනැගිලි සංකීර්ණය ඩොලර් බිලියනයක අලුත්වැඩියාවකට යටත්වන බවයි. Skanska AB නම් ස්වීඩන් සමාගමක් ගොඩනැගිල්ල අලුත්වැඩියා කිරීමේ ලන්සුව දිනාගත් අතර එම අලුත්වැඩියාවට සම්මේලන, මහාමණ්ඩල සහ මහලේකම් කාර්යාල යන ගොඩනැගිලි ඇතුලත් විය. මුලස්ථාන සංකීර්ණය 1950 වර්ෂයේ විවෘතකලායින් පසුව සිදුවන්නට යෙදුනු පළමුවන අලුත්වැඩියාව වන මෙය වසර 7කින් සම්පූර්ණ කිරීමට අපේක්ෂිත විය. තවද එලෙස නිමවූ පසු ගොඩනැගිලි සංකීර්ණය වඩාත් බලශක්ති කාර්යක්ෂම වීමට සහ වැඩිදියුණු ආරක්ෂාවකින් යුක්ත වීමට අපේක්ෂිත විය. 2008 වසරේ මැයි මස 5වන දින එහි වැඩ ආරම්භ වුවද ව්‍යාපෘතිය ටික කාලයකට ප්‍රමාද විය. 2009 වර්ෂය වන විට මෙම කටයුත්තෙහි පිරිවැය ඩොලර් බිලියන 1.2 සිට 1.6 දක්වා ඉහලනැග තිබුණු අතර ඇතැම් ඇස්තමේන්තු කියාපෑවේ එම මුදල ඩොලර් බිලියන 3 දක්වා ඉහළයනු ඇති බවයි. අලුත්වැඩියා කල ගොඩනැගිල්ල LEED රිදී ඇගයුම අත්පත්කරගනු ඇති බවට නිලධාරීන් බලාපොරොත්තු විය. ප්‍රමාදවීම් සහ පිරිවැය ඉහළයාම් කිහිපයක් තිබියදීත් සම්පූර්ණ එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානයේ අලුත්වැඩියා කටයුතු වේගයෙන් ඉදිරියට යමින් තිබිණි. 2012 වසරේදී මහලේකම් කාර්යාල ගොඩනැගිල්ලේ වීදුරු මුහුණත ස්ථාපනය කිරීම සම්පූර්ණ විය. මෙම නව වීදුරු බිත්තිය මුල් මුහුණතෙහි පෙනුම එසේම රඳවාගන්නා අතරම වඩා බලශක්ති කාර්යක්ෂම වනු ඇති. මහලේකම් කාර්යාල ගොඩනැගිල්ලේ අලුත්වැඩියා කටයුතු නිමවූ පසු 2012 වසරේ ජුලි මාසයේදී එක්සත් ජාතීන්ගේ කාර්යමණ්ඩලය නව ගොඩනැගිල්ලට සංචලනය විය.
අලුත්වැඩියා කටයුතු අතරතුරදී තාවකාලික රැඳවුම් ස්ථාන ලෙස විකල්ප ප්‍රදේශ සලකා බලන ලදී. 2005 වර්ෂයේදී නිලධාරීන් විසින් Lake Success හි නව තාවකාලික ස්ථානයක් පිහිටුවීම පිලිබඳව විමර්ශනය කළහ. Brooklyn ද එසේම යෝජනාවූ තවත් තාවකාලික ස්ථානයකි. ලෝක වෙළඳ මධ්යස්ථාන භූමියද එලෙස තාවකාලික මුලස්ථානයක් හෝ ස්ථිර පහසුකමක් සඳහා වූ විකල්පයකි. නැවත වරක්, මෙම සැලසුම් කෙරෙහි අභ්‍යන්තරව එක්සත් ජාතීන්ගෙන් මෙන්ම එක්සත් ජනපද හා නිව්යෝර්ක් රජයන්ගෙන් විරෝධතා එල්ලවූ අතර පසුව ඒවා අතහැර දැමිණි.
පුළුල්කිරීම
[සංස්කරණය]2011 වසරේ ඔක්තෝබර් මාසයේදී, එක්සත් ජාතීන් දිගු කාලයක සිට බලාපොරොත්තු වූ නව කාර්යාල කුළුණක්, පවත්නා මණ්ඩපයට යාබදව ඉදිකිරීමට අනුමැතිය ලබාදීමට නිව්යෝර්ක් නගර සහ නිව්යෝර්ක් ප්‍රාන්ත නිලධාරීන් එකඟත්වය ප්‍රකාශ කළහ, එය Robert Moses ක්‍රීඩා පිටියෙහි ස්ථානගත කිරීමටත් මෙම ක්‍රීඩා පිටිය වෙනත් ස්ථානයක පිහිටුවීමටත් සැලසුම් කෙරිණි. මේ සඳහා හුවමාරුවක් ලෙස එක්සත් ජාතීන් විසින් නැගෙනහිර නදිය අසල නගර මධ්‍යයෙහි ක්‍රීඩා භූමියක් ඉදිකිරීමට ඉඩ ලබාදිය යුතු විය. මෙමගින් පදිකයන් සහ පාපැදි සඳහා වෙන්වූ ගමන්මගක් සහිත ජලාශ්‍රිත නාගරික ප්‍රදේශයක් වන East River Greenway ව්‍යාපෘතිය නිමකිරීමට නියමිත විය. සත්කාරක රාජ්‍යයේ බලධාරීහු සැලසුමට ඇතුලත් කරුණු වලට එකඟවන අතරතුර එය ක්‍රියාවට නැංවීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ අනුමැතිය අවශ්‍ය විය. මෙම සැලසුම සංකල්පමය වශයෙන් වර්ෂ 2000දී ප්‍රසිද්ධ කල යෝජනාවකට සමාන වූ නමුත් ඉන් ඉදිරියට ගමන් නොකරණ ලදී.
ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය තුල
[සංස්කරණය]අන්තර්ජාතික දේශපාලනය තුල එහි භූමිකාව හේතුවෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය නිතර සිනමාපටවල සහ අනෙකුත් පොප් සංස්කෘතිය තුල විශේෂාංගයක්ව ඇත. මහලේකම් වරයාගේ අනුමැතිය යටතේ සත්‍ය වශයෙන්ම එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය තුල රුපගතකරනලද එකම සිනමාපටය වන්නේ The Interpreter (2005) ය. එහෙත් U. N. Me නම් දේශපාලනික වාර්තා චිත්‍රපටියෙහි දර්ශන කිහිපයක් අවසර නොමැතිව රහසින් මුලස්ථානය තුල රුපගතකර ඇත. එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය තුල රුපගතකිරීමට අවසර නොලද අවස්ථාවකදී Alfred Hitchcock නම් අධ්‍යක්ෂකවරයා North by Northwest වෘතාන්තයේ Cary Grant ගේ පැමිණීම රහසිගත ලෙස රුපගත කළේය. ගොඩනැගිල්ල තුල ක්‍රියාකාරකම් වලින් පසු Grant ගොඩනැගිල්ලේ පියස්සේ සිට පහල බලමින් පොදු චතුරශ්‍රය හරහා ගොඩනැගිල්ලෙන් පිටව යන අයුරු තවත් දර්ශනයක පෙන්වයි. මෙය නිර්මාණය කර ඇත්තේ සිතුවමක් උපයෝගීකරගෙනය. The Amazing Race හි ඇමරිකානු සංස්කරණයේ 21වන අදියරේදී අවසන් මාර්ගබාධකය තිබුණේද මෙම ගොඩනැගිල්ලේ දොරටුවට ඇතුලතින් වූ අතර තරඟය අතරතුර අසන්නට ලැබුණු විවිධ “පිළිගැනීම්” හා “සමුදීම්” සමග ජාතික ධජයන් අතින් ගත් සහයක කණ්ඩායම් එහි යොදවා තිබුණි. 2008 වසරේදී පරිගණක ක්‍රීඩාවක් වූ Grand Theft Auto IV හි මෙම ගොඩනැගිල්ල දක්නට ලැබුනද එහිදී එය Civilization Committee Building (CC) ලෙස නම්කර තිබුණි.
මහජන රැස්වීම්
[සංස්කරණය]එක එල්ලේම පළමුවන හරස්වීදියේ විශාල ප්‍රමාණයේ විරෝධතා, පෙළපාලි සහ අනෙකුත් රැස්වීම් පැවැත්වීම ඉතා කලාතුරකින් සිදුවන්නකි. සමහර රැස්වීම් Ralph Bunche උද්‍යානයේදී පැවැත්වුනත් එය විශාල ප්‍රමාණයේ පෙළපාලි පැවැත්වීමට තරම් ඉඩකඩ සැලසීමට ප්‍රමාණවත් නොවේ. නිව්යෝර්ක් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සාමාන්‍යයෙන් පෙළපාලිකරුවන්ට අවසර ලබාදෙන සමීපතම ස්ථානය වන්නේ 47වන වීදියෙහි හා පළමුවන හරස් වීදියෙහි පිහිටා ඇති Dag Hammarskjöld පොදු චතුරශ්‍රයයි. එය අමුත්තන්ගේ පිවිසුමේ සිට එක් ගොඩනැගිලි පද්ධතියක දුරකින්ද, ඉතා ඉහල මට්ටමේ රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයින් යොදාගන්නා පිවිසුමේ සිට ගොඩනැගිලි පද්ධති හතරක දුරකින් සහ ප්‍රධාන කාර්යමණ්ඩල පිවිසුමේ සිට ගොඩනැගිලි පද්ධති පහක දුරකින් පිහිටා ඇත.
මෙහි රැස්වන රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයින්ට සහ ශාස්ත්‍රඥයන්ට අමතර වශයෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය තුල සාමාන්‍යයෙන් උත්සවයන් පවත්වන සංවිධාන ඇත්තේ ඉතා අල්පයකි. රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් වන ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංගමය (UNA-USA) එහි වාර්ෂික “සාමාජික දිනය” මෙහි ඇති එක් සම්මේලන ශාලාවක පවත්වනු ලබයි. UNA-USA අනුග්‍රහය දක්වන එක්සත් ජාතීන්ගේ ආදර්ශ සම්මේලනය, ජාතික විද්‍යාපීඨ සම්මේලන සංගමය (NCCA/NMUN), සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ අන්තර්ජාතික ආදර්ශ සංගමය (IMUNA/NHSMUN) ඔවුන්ගේ සැසිවාර වලින් කොටසක් මහාමණ්ඩල සභාගර්භයේ පවත්වනු ලබයි. Seton Hall සරසවියේ ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා පිලිබඳ Whitehead පාසලේ එක්සත් ජාතීන්ගේ ගිම්හාන අධ්‍යයන වැඩසටහන පැවැත්වෙන්නේ ද මුලස්ථානය තුලයි.
ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමේ යෝජනාවන්
[සංස්කරණය]සංවිධානයේ ඇති වැදගත්කම නිසාම මුලස්ථාන ගොඩනැගිල්ල නව ස්ථානයක පිහිටුවීමේ යෝජනාවන් සහ පිරිනැමීම් පිළිබඳව අතරින් පතර සාකච්ඡාවට බඳුන් වෙමින් තිබේ. රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයින්ට එක්සත් ජනපද වීසා බලපත් ලබාගැනීමට දැඩි පරිශ්‍රමයක් දැරීමට සිදුවීම සහ උසස් පදවි දරන්නන් පැමිණෙන සෑම අවස්ථාවකදීම මාර්ග වසාදැමීම නිසා එම ප්‍රදේශයේ පදිංචිකරුවන්ට සිදුවන අපහසුතාවයන් වත්මන් පිහිටීම සම්බන්දයෙන් ඇති පොදු චෝදනාවන් අතරට අයත් වේ. 2001 වසරේදී පැවැත්වූ දුරකථන මත විමසුමකදී හෙලිවුයේ එයට සහභාගීවවූවන්ගෙන් 67%ක්ම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය රටින් පිටවිය යුතු බවට පක්ෂ බවයි. ඉරානය වැනි එක්සත් ජනපදයට තීරණාත්මක රටවල් විසින් එක්සත් ජනපදයට අයත් ප්‍රදේශයෙහි පවත්නා ගොඩනැගිලි වල පිහිටීම සම්බන්ධයෙන් විශේෂයෙන් වාචික ප්‍රශ්න නගමින් සීටි.
2001 වසරේදී Dmitriy Rogozin නම් තැනැත්තා මුලස්ථානය ශාන්ත පීටර්ස්බර්ග් වෙත ගෙනයාමට යෝජනාකළේ එක්සත් ජාතීන් වෙත ගෙවියයුතු ගාස්තු ගෙවීමට ඇමරිකාව අපොහොසත්වූ නිසා ය. ඔහු මෙසේ පැවසුවේය, “ඇමරිකානුවන්ගේ ආකල්පය වෙනස් වුයේ නැතිනම් ඒ වගේම එහි ප්‍රතිපලයක් ලෙස නිව්යෝර්ක්හි වැඩකරන සිවිල් සේවකයන්ට අපහසුතාවයක් ඇතිවුවහොත්, මා සිතන්නේ එක්සත් ජාතීන්ගේ මුලස්ථානය උතුරු වැනීසියේ ශාන්ත පීටර්ස්බර්ග් වෙත ගෙනයාම පිළිබඳ ප්‍රශ්නය අප විසින් මතුකළ යුතුයි.” පැවතී ගොඩනැගිල්ල අලුතින් සකස් කිරීමේ උත්සාහයේදී එක්සත් ජාතීන් ප්‍රමාදයන්ට මුහුණදෙමින් සිටින කාලසීමාව අතරතුර තාවකාලික ලෙස යොදාගැනීමට සලකා බැලූ විකල්ප ස්ථාන අතර තිබූ ලෝක වෙළඳ මධ්යස්ථාන භුමිය, ස්ථිර පහසුකම් සහිත ස්ථානයක් ලෙස යොදාගැනීමට යෝජනා විය.
ඇතැම් රජයන් එක්සත් ජාතීන් ස්ථානගතවීමට සුදුසු යැයි සලකණු ලැබූ ස්ථාන පිරිනැමුහ. 2007 වර්ෂයේදී La Presse වාර්තා කලේ, කැනේඩියානු රජය පළාත් සහ නාගරික බලධාරීන් සමග එක්ව මුලස්ථානය සඳහා භූමියක් ලෙස මොන්ට්‍රියෙල් යෝජනා කල බවයි. පැරණි තටාක භූමියක් විශේෂයෙන් සංලක්ෂිත කොට මුලික ඇඳීම්ද සිදුකරනලද නමුත් එක්සත් ජාතීන් විසින් 2007 වසරේදී එම ඉල්ලීම ප්‍රතික්ෂේප කොට ඒ වෙනුවට පවතින පහසුකම් අලුත්වැඩියා කිරීමට තීරණය කරන ලදී. 2010 වසරේදී ඩුබායි රජය ඩුබායි නගරය මේ සඳහා පරිපුර්ණ ස්ථානයක් ලෙස පිරිනැමුවේ අන්තර්ජාතික “මර්මස්ථාන” වලට එහි සිට තිබු සමීපත්වය නිසාය.
2013 වසරේදී සිදුකලායැයි කියන ඔත්තු බැලීම් (2013 global surveillance disclosures බලන්න) හේතුකොටගෙන ප්‍රතිස්ථාපනය පිලිබඳ මාතෘකාව යලි කරලියට පැමිණියේ ප්‍රධාන වශයෙන් ආරක්ෂක හේතුන් මත පදනම්වය.
අමතර අවධානයට
[සංස්කරණය]
- U Thant Island
- UN Campus, Bonn, Germany
- UN City, Copenhagen
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ^ a b c d Hamilton, Thomas J. (10 October 1952). "Work Completed on U.N. Buildings". The New York Times. p. 1. සම්ප්‍රවේශය 20 August 2011.
වැඩිදුර අධ්‍යයනයට
[සංස්කරණය]- Charlene Mires, Capital of the World: The Race to Host the Unite Nations. New York: New York University Press, 2013.
බාහිර සබැඳුම්
[සංස්කරණය]
- UN Visitors Centre (ඉංග්‍රීසි බසින්)
- UN: Building an International Headquarters in New York – historical overview, on the UN 60th Anniversary webpage (ඉංග්‍රීසි බසින්)
- Agreement Establishing the UN headquarters – with information on legal status (ඉංග්‍රීසි බසින්)
| General |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Military |
| ||||
.svg){kind=small}
| ජාතික | |
|---|---|
| භූගෝලීය | |
- එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මූලස්ථානය
- එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය
- Turtle Bay, Manhattan
- Office buildings in Manhattan
- Modernist architecture in New York City
- Headquarters in the United States
- Buildings of the Rockefeller family
- Oscar Niemeyer buildings
- Tourist attractions in Manhattan
- 42nd Street (Manhattan)
- 1950 establishments in New York City
- Government buildings completed in 1952