ත්රස්තවාදය
 | මෙම ලිපිය විකිපීඩියාවෙහි ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ ප්රමිතිය සපුරාලීම සඳහා ශුද්ධ පවිත්ර කිරීම අවශ්ය විය හැක. (2024 සැප්තැම්බර්) |
_-_B6019~11.jpg)
ත්රස්තවාදය, එහි පුළුල් අර්ථයෙන්, දේශපාලන හෝ මතවාදී අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා සටන් නොකරන අයට එරෙහිව ප්‍රචණ්ඩත්වය යොදා ගැනීම යි.[1] මෙම යෙදුම මූලික වශයෙන් සාම කාලය තුළ හෝ සටන්කාමී නොවන අයට (බොහෝ විට සිවිල් වැසියන් සහ මධ්‍යස්ථ හමුදා නිලධාරීන්) එරෙහි යුද්ධයේ සන්දර්භය තුළ චේතනාන්විත ප්‍රචණ්ඩත්වය හැඳින්වීමට භාවිතා කරයි.[2] ත්රස්තවාදය පිළිබඳ විවිධ නිර්වචන ඇත, ඒ පිළිබඳ විශ්වීය එකඟතාවයක් නොමැත.[3][4][5] ත්‍රස්තවාදයේ විවිධ නිර්වචන මගින් එහි අහඹු බව, භීතිය ඇතිකිරීමේ අරමුණ සහ එහි ක්ෂනික වින්දිතයන්ගෙන් ඔබ්බට එහි පුළුල් බලපෑම අවධාරණය කරයි.[1]
| ත්රස්තවාදය |
|---|
|
|
පූර්ව පුනරාවර්තනයන්ගෙන් විකාශනය වූ නවීන ත්රස්තවාදය, දේශපාලන අරමුණු හඹා යෑම සඳහා විවිධ උපක්‍රම භාවිතා කරයි, බොහෝ විට තීරණ ගන්නන්ට බලපෑම් කිරීමට උපායමාර්ගික මෙවලමක් ලෙස භීතිය උත්තේජනය කරයි. ප්‍රවාහන මධ්‍යස්ථාන, ගුවන් තොටුපළ, සාප්පු මධ්‍යස්ථාන, සංචාරක ආකර්ෂණ ස්ථාන සහ රාත්‍රී ජීවිත ස්ථාන වැනි ජනාකීර්ණ පොදු ප්රදේශ ඉලක්ක කර ගනිමින්, ත්‍රස්තවාදීන්ගේ ඉලක්කය වන්නේ පුලුල්ව පැතිරුණු අනාරක්ෂිත භාවය ඇති කිරීම, මනෝවිද්‍යාත්මක උපාමාරු මගින් ප්‍රතිපත්තිමය වෙනස්කම් ඇති කිරීම සහ ආරක්ෂක පියවරයන් කෙරෙහි ඇති විශ්වාසය බිඳ දැමීමයි.[6]
"ත්රස්තවාදය" සහ "ත්රස්තවාදය" යන පද 18 වැනි සියවසේ අගභාගයේ[7] ප්‍රංශ විප්ලවය අතරතුර ආරම්භ වූ නමුත් ජාත්යන්තර වශයෙන් පුළුල් ලෙස භාවිතා වූ අතර 1970 ගණන්වල උතුරු අයර්ලන්තයේ කරදර, බාස්ක් ගැටුම සහ ඊශ්‍රායල-පලස්තීන ගැටුම අතරතුර ලොව පුරා අවධානයට ලක් විය. 1980 ගණන්වල සිට මරාගෙන මැරෙන ප්‍රහාර වැඩි වශයෙන් භාවිතා කිරීම 2001 සැප්තැම්බර් 11 එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රහාරයෙන් නිරූපණය විය. මේරිලන්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලය, College Park විසින් පවත්වාගෙන යනු ලබන Global Terrorism Database, රාජ්‍ය නොවන ත්‍රස්තවාදයේ සිදුවීම් 61,000කට වඩා වාර්තා කර ඇති අතර, 2000 සහ 2014 අතර අවම වශයෙන් 140,000ක් මිය ගොස් ඇත.[8]
විවිධ සංවිධාන තම අරමුණු ඉටුකර ගැනීම සඳහා ත්රස්තවාදය යොදාගෙන ඇත. මේවාට වාමාංශික සහ දක්ෂිණාංශික දේශපාලන සංවිධාන, ජාතිකවාදී කණ්ඩායම්, ආගමික කණ්ඩායම්, විප්ලවවාදීන් සහ පාලක ආණ්ඩු ඇතුළත් වේ.[9] මෑත දශක කිහිපය තුළ, දෙමුහුන් ත්රස්තවාදී සංවිධාන මතු වී ඇති අතර, මිලිටරි සහ දේශපාලන අවි දෙකම ඇතුළත් කර ඇත.[1]
නිරුක්තිය සහ අර්ථ දැක්වීම
[සංස්කරණය]නිරුක්තිය
[සංස්කරණය]ප්‍රංශ විප්ලවයේ "ත්‍රස්තවාදයේ පාලන සමයේදී" ජැකොබින් සමාජයේ ක්‍රියා විස්තර කිරීමට "ත්රස්තවාදය" යන යෙදුමම මුලින් භාවිතා කරන ලදී. "ත්රස්තවාදය යනු යුක්තිය, කඩිනම්, දරුණු, අනම්‍යශීලී මිස අන් කිසිවක් නොවේ", ජැකොබින් නායක මැක්සිමිලියන් රොබෙස්පියර් පැවසීය. 1795 දී, එඩ්මන්ඩ් බර්ක් ප්‍රංශයේ "ත්රස්තවාදීන් ලෙස හැඳින්වෙන එම නිරය දඩයම්කරුවන් දහස් ගණනකට... ජනතාව මත මුදා හැරීමට" ජැකොබින්වරුන් හෙළා දුටුවේ ය.[10] 16 වැනි සියවසේ ජෝන් කැල්වින්ගේ ජිනීවා පාලනය ත්රස්තවාදී පාලනයක් ලෙසද විස්තර කර ඇත.[11][12][13]
"ත්රස්තවාදය" සහ "ත්‍රස්තවාදියා" යන යෙදුම් 1970 ගණන් වලදී අලුත් මුදල් ලබා ගත්තේ පලස්තීන විමුක්ති සංවිධානය (PLO),[14] අයර්ලන්ත රිපබ්ලිකන් හමුදාව (IRA),[15] Basque බෙදුම්වාදී කණ්ඩායම, ETA,[16] සහ රතු හමුදා කණ්ඩායම වැනි කණ්ඩායම්වල මෙහෙයුම්.[17] ලයිලා කලීඩ් 1970 ලයිෆ් සඟරාවේ ත්‍රස්තවාදියෙකු ලෙස විස්තර කර ඇත.[18] ත්රස්තවාදය පිළිබඳ පොත් ගණනාවක් 1970 ගණන්වල ප්රකාශයට පත් කරන ලදී.[19] මෙම මාතෘකාව 1983 බීරුට් බැරැක්ක බෝම්බ ප්‍රහාරවලින්[20] සහ 2001 සැප්තැම්බර් 11 ප්‍රහාරවලින්[20][21][22] සහ 2002 බාලි බෝම්බ ප්‍රහාරවලින් පසුව[20] තව දුරටත් ඉදිරියට පැමිණියේ ය.
අර්ථ දැක්වීම
[සංස්කරණය]ත්රස්තවාදය පිළිබඳ කිසිදු නිර්වචනයක් විශ්වීය එකඟතාවයකට පැමිණ නැත,[23][24][25] අභියෝග මතුවන්නේ එම යෙදුමේ දේශපාලනික සහ චිත්තවේගීය ආරෝපිත ස්වභාවය, එය යෙදීමේදී භාවිතා කරන ද්විත්ව ප්‍රමිති,[26] සහ ත්‍රස්තවාදයේ ස්වභාවය පිළිබඳ එකඟ නොවීම හේතුවෙනි. ස්වයං නිර්ණ අයිතියේ ක්‍රියා සහ සීමාවන්.[27][28] හාවඩ් නීති මහාචාර්ය රිචඩ් බැක්ස්ටර්, යුද නීතිය පිළිබඳ ප්‍රමුඛ විශේෂඥයෙක්, සංශයවාදී විය: "'ත්රස්තවාදය' පිළිබඳ නෛතික සංකල්පයක් අප මත කවදා හෝ පටවා තිබීම ගැන අපට කනගාටු වීමට හේතුවක් ඇත. එම යෙදුම අපැහැදිලි ය; එය අපැහැදිලි ය; සහ ඉහත සියල්ල, එය ක්‍රියාකාරී නෛතික අරමුණක් ඉටු නොකරයි."[29][30]
විවිධ නීති පද්ධති සහ රාජ්‍ය ආයතන ත්රස්තවාදය පිළිබඳ විවිධ නිර්වචන භාවිතා කරන අතර, විශ්වීය වශයෙන් පිළිගත්, නීත්‍යානුකූලව බැඳී පවතින නිර්වචනයක් ස්ථාපිත කිරීමට රජයන් මැලිකමක් දක්වයි. එක්සත් ජනපද සංග්‍රහයේ 18 වැනි මාතෘකාව ත්රස්තවාදය සිවිල් වැසියන් හෝ රජය බිය ගැන්වීමට හෝ බල කිරීමට අදහස් කරන ක්‍රියා ලෙස අර්ථ දක්වයි.[31] මෙම අපරාධය පිළිබඳ විශ්වීය වශයෙන් එකඟ වූ, නීත්‍යානුකූලව බැඳී ඇති නිර්වචනයක් සැකසීමට ජාත්යන්තර ප්‍රජාව ප්‍රමාද වී ඇති අතර, ත්රස්තවාදය පිළිබඳ තනි, සියල්ල ඇතුළත්, නීත්‍යානුකූලව බැඳී, අපරාධ නීති නිර්වචනයක් ඇතුළත් ජාත්යන්තර ත්රස්තවාදය පිළිබඳ විස්තීරණ සම්මුතියක් අවසන් කිරීමට නොහැකි වී ඇත.[31] මෙම දුෂ්කරතා පැන නගින්නේ "ත්රස්තවාදය" යන යෙදුම දේශපාලනිකව සහ චිත්තවේගීය වශයෙන් ආරෝපණය කර ඇති බැවිනි.[32] ජාත්යන්තර ප්‍රජාව ඒ වෙනුවට විවිධ වර්ගයේ ත්රස්තවාදී ක්‍රියාකාරකම් නිර්වචනය කරන සහ අපරාධ කරන ආංශික සම්මුතීන් මාලාවක් සම්මත කර ඇත.[33]
ත්‍රස්තවාදයට එරෙහි විශ්ලේෂක බෲස් හොෆ්මන් සඳහන් කර ඇත්තේ ත්රස්තවාදය පිළිබඳ තනි නිර්වචනයකට එකඟ විය නොහැකි එකම රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණය තුළ සිටින තනි පුද්ගල ආයතන පමණක් නොවන බවයි. ප්‍රවීණයන් සහ ක්ෂේත්‍රයේ දිගුකාලීනව ස්ථාපිත විද්වතුන් සම්මුතියකට පැමිණීමට සමානව අසමත් ය.[34] 1992 දී ත්රස්තවාදී අධ්‍යයන විශාරද ඇලෙක්ස් පී. ෂ්මිඩ් එක්සත් ජාතීන්ගේ අපරාධ වැළැක්වීමේ සහ අපරාධ යුක්තිය පිළිබඳ කොමිසමට (CCPCJ) "යුධ අපරාධවලට සාම කාලීන සමානයන්" ලෙස සරල අර්ථ දැක්වීමක් යෝජනා කළ නමුත් එය පිළිගත්තේ නැත.[34][35] 2006 දී, ත්රස්තවාදය පිළිබඳ විවිධ නිර්වචන 109 කට අධික සංඛ්‍යාවක් ඇති බව ගණන් බලා ඇත.[35]
මතභේදාත්මක නිර්වචන
[සංස්කරණය]ඊශ්‍රායල-පලස්තීන ගැටුමේ දී මෙම යෙදුම භාවිතා කිරීම ත්රස්තවාදීන් නිර්වචනය කර හඳුනා ගන්නා ආකාරය පිළිබඳ නොපැහැදිලි බව පිළිබඳ මතභේදවලට තුඩු දී තිබේ. 2023-4 ඊශ්‍රායල-හමාස් යුද්ධය සහ ප්‍රාණ ඇපකරුවන් ගලවා ගැනීමේ මෙහෙයුමක සන්දර්භය තුළ, පලස්තීනුවන් 270 කට අධික සංඛ්‍යාවක් මරා දමා ප්‍රාණ ඇපකරුවන් 4 දෙනෙකු බේරා ගත් සන්දර්භය තුළ, මෙම යෙදුම පැහැදිලි කරන ලෙස ඉල්ලා සිටි විට, ඊශ්‍රායලයේ ඩ්‍රෝන් බලඇණියේ අණ දෙන නිලධාරියා පිළිතුරු දුන්නේ: "අපි පහර දුන්නා. සාමාන්‍ය වැසියන් පලවා හැරීමට වීදි දෙපස සිටි අතර, ඔහු නිරායුධව සිටියත් පලා නොගිය තැනැත්තා, අප සැලකූ පරිදි, අප විසින් මරා දැමූ සියල්ලන්ම ත්‍රස්තවාදියෙකු විය යුතුය."[36]
ත්‍රස්තවාදයේ ගොදුරු
[සංස්කරණය]
ත්රස්තවාදය යනු මතභේදයට තුඩු දෙන වදනක් වන අතර ඒ සඳහා අන්තර්ජාතිකව පිළිගත් තනි අර්ථ දැක්වීමක් නොමැත. කෙසේ නමුත් ත්රස්තවාදය පිළිබඳ ජාත්යන්තර සම්මුති කිහිපයක් තිබෙන අතර ඒවා යම්තාක් දුරකට වෙනස් අර්ථ දැක්වීම් දක්වයි. එක් නූතන ක්‍රමයකට අනුව එය භය ඇති කිරීම තුළින් දේශපාලනික හෝ මතවාදීය අභිමතාර්ථ ඉටු කර ගැනීම සඳහා මහජනයාට එරෙහිව සිදු කරන ප්‍රචණ්ඩත්වය ලෙස හැඳින්විය හැකිය. ත්‍රස්තවාදයේ බොහෝමයක් බහුල අර්ථ දැක්වීම්වලට ඇතුළත් වන්නේ බිය ඇති කිරීමට, මතවාදී අභිමතාර්ථ ඉටු කර ගැනීමට හා යුද්ධයට සහභාගී නොවන අයගේ ආරක්ෂාව ගැන නොසිතා හෝ ඔවුන්ව සිතා මතා ඉලක්ක කර ගනිමින් සිදු කරන ක්‍රියාය. සමහරක් අර්ථ දැක්වීමවලට නීතියට පටහැනි ප්‍රචණ්ඩතා හා යුද්ධය ඇතුළත් වේ.
ත්රස්තවාදය සම්මුතිය බැහැරවන යුධ ගැටුම් හා මානසික යුධ ගැටුම් ආකාරයක් ද වේ. මෙම වදන දේශපාලනික හා චෛතසික වශයෙන් අධික ලෙස ආරෝපණය වී ඇති අතර එමනිසා නිරවද්‍ය අර්ථ දැක්වීමක් සැපයීම අපහසු වේ. US හමුදාව මඟින් 1988 දී කරන ලද අධ්‍යනයක් පෙන්වා දුන්නේ ත්රස්තවාදය යන වදන සඳහා අර්ථ දැක්වීම් 100කට වැඩි ප්රමාණයක් යොදා ගෙන තිබූ බවයි. ත්රස්තවාදය පුහුණු කරන පුද්ගලයා ත්‍රස්තවාදියා ලෙස හැඳින්වේ.
ත්රස්තවාදය බොහොමයක් දේශපාලනික සංවිධාන මඟින් ඔවුන්ගේ අභිමතාර්ථ ඉටු කර ගැනීම සඳහා විශාල වශයෙන් භාවිතා කර ඇත. ඒවා අතරට දක්ෂිණාංශික හා වාමාංශික දේශපාලන පක්ෂ, ජාතිවාදී හා ආගමික කණ්ඩායම්, විප්ලව වාදීන් හා ඒකාධිකාරී ආණ්ඩු අයත් වේ.
යුධ උපාය සම්බන්ධ පූර්වාදර්ශ කණ්ඩායම් මඟින් පවත්වන ලද ජාත්යන්තර සාමය නඟා සිටුවීමේ හා ත්රස්තවාදය බිඳ දැමීමේ සමුළුව නිර්දේශ කළේ ත්රස්තවාදය හා ත්රස්තවාදී ක්‍රියා අතර වෙනසක් ඇති කළ යුතු බවයි. ත්රස්තවාදී ක්‍රියා එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිල සම්මතය 1373 හා ලෝකයේ බොහෝමයක් රටවල දේශීය නීති පද්ධතියට අනුව සාපරාධී ක්‍රියා වන අතර ත්‍රස්වාදය යනුවෙන් අදහස් කෙරෙන්නේ එම ක්‍රියා හා එම ක්‍රියා සිදු කරන පුද්ගලයන් හා ඔවුන්ගේ අරමුණු ඇතුළත් සංසිද්ධියයි. ත්‍රස්තවාදයේ අර්ථ දැක්වීම් පිළිබඳ අසම්මුතියක් ඇත. කෙසේ නමුත් ලෝකයම පිළිගත් සම්මතයක් වන්නේ කිසිදු හේතුවක් මත ත්රස්තවාදී ක්‍රියා පිළිනොගත යුතුයි යන්නයි. මෙය එක්සත් ජාතීන්ගේ ත්‍රස්තවාදයට විරෝධී ක්‍රියා පිළිවෙල, ත්රස්තවාදය පිළිබඳ වූ මැඩ්රිඩ් සම්මන්ත්‍රණයේ තීරණ, යුරෝපීය පාර්ලිමේන්තුවේ යුධ උපාය සම්බන්ධ පූර්වාදර්ශ කණ්ඩායම හා ALDE හි සාකච්ඡා ඇතුළත්ව බොහෝමයක් වැදගත් සම්මේලනවලට බලපෑම් ඇති කළේය.
ත්‍රස්තවාදයේ ආකාර
[සංස්කරණය]1975 වසන්තයේ දී එක්සත් ජනපදයේ නීතිය බලාත්මක කිරීමේ සහයෝගීතා අධිකාරිය අපරාධ නීති තත්වයන් හා අරමුණු සම්බන්ධ ජාතික උපදේශන කමිටුවක් ඇති කළේය. කමිටුවේ වෙළුම් 5 අතරින් 1ක් නම් කොට ඇත්තේ අක්‍රමිකතා හා ත්රස්තවාදය ලෙසය. එය එළි දැක්වූයේ අක්‍රමිකතා හා ත්රස්තවාදය පිළිබඳ HHA Cooper විසින් මෙහෙය වූ කාර්ය සාධක බලකාය මඟිනි. ඔවුන් ත්රස්තවාදය ආකාර 6කට වර්ග කළේය.
- සිවිල් අක්‍රමිකතා - සාමය, ආරක්ෂාව හා ප්‍රජාවගේ සාමාන්‍යය ජීවිතය නිරෝධනය කරන බිහිසුණු ක්‍රියාකාරකම්වල එකතුවකි.
- දේශපාලනික ත්රස්තවාදය - දේශපාලනික අරමුණු සඳහා ප්‍රජාව අතර බිය ඇති කිරීමට සිදු කරන බිහිසුණු අපරාධයන්ය.
- දේශපාලනික නොවන ත්රස්තවාදය - දේශපාලන අරමුණු මත පදනම් නොවූ බලහත්කාරමය අරමුණු මත තැති ගැන්වීමේ සැලසුමක් වන අතර අවසානය තනි හෝ සාමූහික පුද්ගල අරමුණකි.
- සදිසි ත්රස්තවාදය - බිහිසුණු අපරාධ සිදු කරන පැහැදිලි ත්රස්තවාදී ක්‍රියාකාකම්වලට සමාන ත්‍රස්තවාදයේ අන්තර්ගතයන් ඌන වූ ක්‍රියාකාරකම් ය. ක්ෂණික ගොදුර මත සැබෑ ත්රස්තවාදය මෙන් ත්‍රස්තවාදයේ පැතිරවීම සිදු නොකරන අතර සමාන තත්වයන් හා ප්‍රතික්‍රියාවන් ඇති කරයි. උදාහරණයක් ලෙස ක්‍රියාකාරකම් සමාන වූ අරමුණු සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වූ කල්ලි විසින් පුද්ගලයන් සිර අඩස්සියට ගැනීම.
- සීමිත දේශපාලන ත්රස්තවාදය - සැබෑ දේශපාලනික ත්රස්තවාදී ලක්ෂණයක් වන්නේ විප්ලවීය එළඹුමයි. නමුත් සීමිත දේශපාලන ත්රස්තවාදී, ආදර්ශවාදී හෝ දේශපාලන ව්‍යාපාරිකවාදී වුව ද රාජ්‍යයක බලය අල්ලා ගැනීමේ කුමන්ත්‍රණයක කොටසක් නොවේ.
- නිල හෝ රාජ්‍යය ත්රස්තවාදය - බිය හා පීඩනය පදනම් වූ නීති ක්රියාත්මක කෙරෙන ත්රස්තවාදය අනුරූප වූ රටවල් සඳහා භාවිතා වේ. දේශපාලනික අරමුණු මුදුන් පමුණුවා ගැනීමට ඔවුන්ගේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස රාජ්‍යයන් මඟින් සිදු කරන ත්රස්තවාදී ක්‍රියාකාරකම් ව්‍යුහමය ත්රස්තවාදය ලෙස හැඳින්වේ. එක්සත් ජනපද බුද්ධි අංශයේ වි‍ශ්ලේෂණයන්ට අනුව ආකාර 4කි.
- ජාතිවාදී - බෙදුම්වාදී
- ආගමික මූලධර්මවාදී
- නව ආගමිකවාදී
- සමාජ විප්ලවවාදී
ශ්‍රී ලංකාවේ ත්රස්තවාදය
[සංස්කරණය]- ශ්‍රී ලංකාවේ ත්රස්තවාදය-(Y.W.B).
- ශ්‍රී ලංකාවේ ජනවාර්ගික අර්බුදය බෙදුම්වාදය සහ ඊළාම් සටන
- දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි නමැති ත්රස්තවාදී සංවිධානය විසින් මෙහෙයවන ලද ශි‍්‍ර ලංකාවේ පැවති ත්රස්තවාදය දශක තුනකට ආසන්න කාලයක් පැවති දික්ගැස්සුණු ගැටුමක් ලෙස සැලකිය හැකිය.
- ලංකාව තුල ක්රියාත්මක වූ ත්රස්තවාදී ගොන්නට ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ද අයත්වෙති.
- 1971 රාජ්‍ය විරෝධි කරැල්ල මෙන්ම 1988-1989 කාලයේදී දේශප්‍රේමී ජනතා ව්‍යාපාරය ඔස්සේ ඔවුන් ජන ජීවිතයට කල බලපෑම් ත්‍රස්තවාදයම වෙයි.
- ශී‍්‍ර ලංකාව වූ කලී 1956 සිටම වාර්ගික ප්රචණ්ඩ කි‍්‍රයා, ඝාතන සහ කැරලි සම්බන්ධ සිදුවීම් ගණනාවක් අත්දැක තිබෙන රටකි.
- රටේ සිංහල හා දෙමළ සම්බන්ධතා විෂයෙහි සලකා බලන විට වාර්ගික පහරදීම් ප්රධාන මිනුම් දඬු බවට පත්ව තිබේ.
- 1956 දී ගල්ඔය නිම්නයේදී ඇතිවූ ප්රචණ්ඩ කි‍්‍රයාවල ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් දෙමළ ජීවිත 150ක් පමණ විනාශ වී තිබේ.
- එයින් වසර දෙකකට පසුව නිදහසින් පසු ලංකාවේ හටගත් ප‍්‍රථම වාර්ගික ප්රචණ්ඩ කි‍්‍රයාදාමය දියත් විය.
- එහිදී දෙමළ ජාතිකයන්ට එරෙහිව සිංහල කල්ලි විසින් සංවිධානය කරන ලද වාර්ගික ප්රචණ්ඩ කි‍්‍රයා සහ සංහාර දින හයක් තිස්සේ කි‍්‍රයාත්මක වී දෙමළ ජාතිකයන් සිය ගණනක් මරා දැමුණු අතර 25000කට වැඩි පිරිසක් සරණාගතයින් බවට පත් විය.
- වාර්ගික ප්රචණ්ඩ කි‍්‍රයා නැවතත් 1960 ගණන්වලදී සුළු සුළු සිද්ධීන් වශයෙන් පැනනැගි අතර 1970 ගණන්වල එය කෲර පොලිස් කි‍්‍රයාවන් ලෙසින් පැන නැගුණි. මෙය ගැටුමේ වර්ධනීය අවස්ථාව ලෙස සැලකිය හැක.
- මේ අවස්ථාව වන විට දෙමළ ජනතාව තමන් වෙනම ජාතියක් ය යන හැඟීම සහ එම අරමුණ සාධනය කර ගැනීම සඳහා යුධ සටන්කාමීත්වය වෙත පිවිසීම ආරම්භ වුනි.
- ඒ අනුව 1975 වනවිට යුධවාදී දෙමළ තරුණයන් සංවිධානගත වීම ආරම්භ විය.
- එම වර්ෂයේදීම යාපනයේ නගරාධිපතිව සිටි ඇල්ෆ‍්‍රඩ් දොරේ අප්පා ඝාතනය කළ අතර එය දෙමළ සටන්කාමී තරුණයන්ගේ පළමු දේශපාලන ඝාතනය විය.
- ද්‍රවිඩ සංගමය, ෆෙඩරල් පක්ෂය, ලංකා කම්කරු සංගමය එකතු වී 1976 දී දෙමළ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණ පිහිටුවීමෙන් දේශපාලන වශයෙන් ද ගැටුම ලියලමින් පැවති බව සනාථ වේ.
- 1974 දී යාපනයේ දෙමළ භාෂා පර්යේෂණ සමුළුවට එල්ල වූ මැර ප‍්‍රහාරයත් තරුණයන් නව දෙනෙකු මරුමුවට පත්වීමත් විශාල තරුණයන් පිරිසක් අත් අඩංගුවට ගැනීමත් හරහා දෙමළ දේශපාලන පක්ෂවල දිශානතිය වෙනස් කිරීමට බලපෑවේය.
- ඒ අනුව දෙමළ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණ 1976 මැයි 14 දින වඩුක්කොඩෙයි ආසනයේ සම්මේලනයක් කැඳවා දමිළ ජනතාවගේ නිදහස වෙනුවෙන් ඊළාම් රාජ්‍යයක් ඇතිකර ගත යුතු බව ප‍්‍රථම වරට ප‍්‍රකාශ කළේය.
- 1977 මැතිවරණයට තරඟ කළ ද්‍රවිඩ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණ වෙනම රාජ්‍යයක් පිළිබඳ මතවාදය ඉදිරිපත් කරමින් ආසන 23කට තරඟ කර ආසන 18ක් දිනා ගත්තේය.එහිදී පාර්ලිමේන්තුවේ ප්රධාන විපක්ෂය බවට ද පත් විය.
- 1978 වර්ෂයේ නව ව්‍යවස්ථාවක් සම්පාදනය කිරීමේ දී එක්සත් ජාතික පක්ෂය මුලින් පොරොන්දු වූ පරිදි සර්ව පාක්ෂික සම්මේලනයක් කැඳවීමට කටයුතු කළේ නැත.
- ඒ අනුව 1972 දී මෙන්ම 1978 ව්‍යවස්ථාව ද දෙමළ ජනතාවගේ දුක් ගැනවිලි නොසලකා සිංහල ජාතිකත්වය පැහැදිලිව ම ඉස්මතු කරන ලද ජාතිකත්ව වශයෙන් ආධිපත්‍යය දැරීමේ ක‍්‍රමයක් ද ඇති කළේය.
- සිංහල රාජ්‍ය පාලනය හා බුද්ධාගම රාජ්‍ය ආගම බවට පත් කිරිම එම ජාතිකත්ව ආධිපත්‍යයේ ලක්‍ෂණ වේ.
- මේ අනුව යළිත් දේශපාලන පක්ෂ අර්බුදයකට මුහුණ දුන්නේය.
- ජනවාර්ගික ගැටළුව යුදකරණයට පත් වීම.
- 1979 ජුනි මාසයේ දී හදිසි නීතිය පනවමින් ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතෙහි උතුරු නැගෙනහිර ත්රස්තවාදය තුරන් කරලිමේ මෙහෙයුමක් දියත් කෙරිණි.
- මේ තුළ දෙමළ සටන්කාමීන්ගේ සන්නද්ධ බලය හමුදා බලයෙන් මර්දනය කිරීම ආරම්භ විය. තත්වය මෙසේ තිබියදී ජාතිකත්ව ප‍්‍රශ්නයට විසඳුම් සෙවීම සඳහා යැයි යෝජනා කරන ලද දිස්ති‍්‍රක් සංවර්ධන සභා ක‍්‍රමය කි‍්‍රයාත්මක කිරීමට කරුණු සොයා බැලීම සඳහා කමිටුවක් පත් කෙරුණි.
- 1981 දිස්ති‍්‍රක් සභා මැතිවරණයේදී දෙමළ සටන්කාමීන් විසින් අපේක්ෂකයින් ගණනාවක් ඝාතනය කරන ලදී. ඊට එරෙහිව කි‍්‍රයාත්මක වන රජයේ මිලිටරි හමුදාව ප‍්‍රතිප‍්‍රහාර එල්ල කළේය.
- එහිදී දෙමළ සංස්කෘතියේ පමණක් නොව මෙරට ඉතිහාසයේ ඥාණ ගබඩාවක් වූ යාපනයේ පුස්තකාලයේ පොත් 95000ක් පමණ විනාශ විය.
- නිවාස 200ක් පමණ ගිනිතබා විනාශ කරන ලදී .
- ඊලනාඩු පුවත්පත් කාර්යාලයද විනාශ විය. (ගුරුගේ 2005:44) පුස්තකාලය ගිනි තැබීමේ සිද්ධිය යාපන ජනතාව දුටුවේ රාජ්‍ය බලය යොදවා තමන්ගේ සංස්කෘතිය විනාශ කරන කි‍්‍රයාවලියක් ලෙසටය.
- මෙවැනි කි‍්‍රයාවන් හරහා සිදුවුයේ දෙමළ ජනතාව තව තවත් දුරස්ථවී යාම පමණි.
1983 ප්රචණ්ඩ ක්‍රියා
[සංස්කරණය]- නිදහසින් පසු දරුණුතම ප්රචණ්ඩ කි‍්‍රයා ඇතිවූයේ 1983දී ය.
- දෙමළ සටන්කාමීහු හමුදා ට්රක් රථයක් පුපුරවා සොල්දාදුවන් 13 දෙනෙකු ඝාතනය කිරීමත් සමගින් ගැටුම ආරම්භ විය.
- ආණ්ඩුව සමහර මැර කණ්ඩායම් විසින් කොළඹ ඇතුළු රටේ දකුණු ප‍්‍රදේශවල ජීවත් වූ දෙමළ ජනතාවට එරෙහිව පහරදීම් පටන් ගැනුනි.
- මෙම ප්රචණ්ඩ කි‍්‍රයාවල ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ජීවිත 600කට වඩා වැඩි ප්රමාණයක් විනාශයට පත් වූ අතර 79000කට අධික පුද්ගල සංඛ්‍යාවක් සරණාගතභාවයට පත්විය.
- කෙසේ වෙතත් 1983 ජූලි සිද්ධිය ”දෙමළ ජනතාව වෙන්වී යා යුතුය” යන මතය දෙමළ සමාජය තුළ වඩාත් තහවුරු කිරීමට සමත් විය.
- දෙමළ ජනතාවට වෙනම රාජ්‍යයක් පිළිබඳ අරගලය සහයෝගය ලැබෙන්නට පටන් ගන්නේ මින් පසුවය.
- ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවට හයවැනි සංශෝධනය ගෙන එමින් වෙනම රාජ්‍යයක් පිළබඳ අදහස නීති විරෝධී බව ප්රකාශයට පත් කළේය.
- මේ හරහා ශී‍්‍ර ලංකාවේ වෙසෙන දෙමළ ජන වර්ගයේ නියෝජනය බෙහෙවින් අඩපණ විය.
- ත්රස්තවාදී කණ්ඩායම්.
- 1983න් පසුව දෙමළ සටන්කාමී කණ්ඩායම් වඩාත් ශක්තිමත් වීම ආරම්භ විය.
- උමා මහේෂ්වරන් විසින් ද්‍රවිඩ ඊළාම් විමුක්ති සංවිධානය(ප්ලොට්)
- වේලූපිල්ලේ ප‍්‍රභාකරන් විසින් ද්‍රවිඩ ඊළාම් විමුක්ති කොටි සංවිධානයද (එල්ටීටීඊ)ස්ථාපිත කරන ලදී .
- මීට අමතරව ඊළාම් ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ(ඊ.පී.ආර්.එල්.එෆ්)
- දෙමළ ඊළම් විමුක්ති සංවිධානය(ටෙලෝ)
- ඊළාම් විප්ලවීය ශිෂ්‍ය සංගමය(ඊරෝස්)ද අවි ගැටුමේ ප්රධාන පාර්ශවකරුවන් බවට පත් විය.
- අනතුරුව ගැටුමේ පාර්ශවය ද සන්නද්ධ මුහුණුවරක් ගනිමින් ත්රස්තවාදී කි‍්‍රයාවන්ගේ නියැලීම වේගවත් කළේය.
- 1987 ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම ඔස්සේ පළාත් සභා ස්ථාපිත කිරීමත් සමග බොහෝ දෙමළ සංවිධාන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පාලන ව්‍යුහයට පිවිසිනි.
- මෙමගින් සනාථ වන කරුණක් වන්නේ දෙමළ ජනවාර්ගිකත්වය වෙනුවෙන් සන්නද්ධ සටනකට එළඹීම සඳහා සංවිධාන රාශියක් කි‍්‍රයාත්මක වුවද,පළාත් සභා ස්ථාපිත කිරීමෙන් අනතුරුව එම භූමිකාව නිරූපණය කරන ප්රධාන සංවිධානය බවට පත්වූයේ එල්ටිටිඊ සංවිධානය බවයි.
පළමු ඊළාම් යුද්ධය-(1979-1989).
[සංස්කරණය]- ජේ.ආර්.ජයවර්ධන ගේ "මග නතර වූ යුද්ධය".
- පළමු ඊළාම් යුද්ධය 1970 දශකය මැද භාගයේ සිට 1989 දක්වා ක්රියාත්මක විය.
- ආරම්භයේ දී මධ්‍යස්ථ දෙමළ දේශපාලඥයින් හා පොලිස් ඔත්තුකරුවන් ඉලක්ක බවට පත්විය.
- 1984 සිට උතුරු නැගෙනහිර පළාතේ සිංහල ජනපදිකයන් සමූල ඝාතනය කිරීම අරඹන අතර ඊට අමතරව කොළඹ, අනුරාධපුරය ආදී ප්රදේශ ඉලක්ක කොට ගෙන ත්රස්තවාදීන් කි‍්‍රයාත්මක විය.
- 1975 ජූලි 27 වන දින ඇල්ෆ‍්‍රඩ් දොරේ අප්පා ඝාතනය කිරීමත් සමඟ පළමු ඊළාම් යුද්ධය ආරම්භ විය.
- 1978 එල්ටීටීඊ හා ටෙලෝ කණ්ඩයම් දෙකම යාපනයේ පොලිස් නිලධාරීන් හා ඔත්තුකරුවන් ඝාතනය නොනවත්වාම සිදු කරන ලදී.
- පළමුවැනි ඊළාම් යුද්ධය මදින් මද වර්ධනය වූ අතර කොළඹ තුළ ත්රස්තවාදී කි‍්‍රයා ඇතිකරන තත්වයට ලත් විය.
- 1981 ජුනි 01 වැනි දින යාපන පුස්තකාලයට ගිනි තබා විනාශ කරන ලදී.
- 1982 ජුනි 05 වනි දින යාපනය කොළඹ තැපැල් දුම්රියේ බෝම්බයක් පිපිරීමෙන් සිවිල් වැසියන් දෙදෙනෙකු මියගිය අතර 1982 ජූලි 02 වැනි දින යාපනයේ නෙල්ලිඅඩි හිදී ත්රස්තවාදීන් පොලිස් ජංගම මුර රථයකට වෙඩිතබා සිව්දෙනෙක් මිය ගියේය.
- 1982 ඔක්තෝබර් 27 වැනි දින චාවකච්චේරි පොලීසියට එල්ටීටීඊ ප්රහාරයක් දියත් විය.
- 1983 සිද්ධීන්.
- 1983 ජූලි 06 වැනි දින කන්කසන්තුරේ සිමෙන්ති කම්හලට ප්රහාරයක් එල්ල කරන ලදී.
- 1983 ජූලි 15 වැනි දින ලූකස් චාල්ස් ඇන්තනී මිය ගියේය.
- එහි පළිගැනීමක් ලෙසට ප‍්‍රභාකරන් 1983 ජූලි 23 වැනි දින තිරුකෝල්වේලි හන්දියේදී බිම්බෝම්බයක් යොදාගෙන සහ වෙඩි තැබීමෙන් සෙබළු 13 දෙනෙකු ඝාතනය කිරීමේ සිද්ධියත් සමග මෙ අර්බුදය මහා යුද්ධයකට පෙරළිණ.
- මෙතෙක් තැනින් තැන සිදුවූ වෙඩි තැබීම්, මංකොල්ලකෑම් මුහුණට මුහුණ ලා කරන සටනක් බවට පත්වූයේ මෙම කාල වකවානුවෙන් පසුවය.
- 1983 ජූලියෙන් පසුව සටනට පිවිසුනු අය මෙන්ම නොපිිවිසුනු අයද සිය ගණනින් මරුමුවට පත් වූහ.දහස් ගණන් දමිළයෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලැබූහ.
- තිම්පු සාකච්ඡා.
- මේ අතර තිම්පු සාකච්ඡා මේසයේදී පළමු එල්ටීටීඊ ඇතුළු ද්‍රවිඩ සංවිධාන සියල්ලම එකම මේසයක සාකච්ඡාවට පැමිණි නමුත් එකඟත්වයකට පැමිණිය නොහැකි විය.
- දෙවැනි ඊළාම් යුද්ධය-(1990 ජුනි සිට 1994 අගෝස්තු දක්වා).
- රණසිංහ පේ‍්‍රමදාස ගේ "දෙකටම නැති යුද්ධය".
- 1990 ජුනි සිට 1994 අගෝස්තු දක්වා දෙවැනි ඊළාම් යුද්ධය කි‍්‍රයාත්මක විය.
- මෙය ශී‍්‍ර ලංකා රජයේ හමුදා හා එල්ටීටීඊ සංවිධානය අතර සිදුවිය.
- ආරම්භයේදී පොලිස් ස්ථාන සහ හමුදා කඳවුරු ඔවුන්ගේ ඉලක්ක විය.
- 1980 දී සහ 1990 දී පැවති රාජ්‍යයන් දෙමළ ජනතාව සතුටු කිරීම සදහා දෙමළ භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාවක් ලෙස පිළිගැනීම සහ උතුරු නැගෙනහිර ඒකාබද්ධ කිරීම වැනි පනත් කීපයක් සම්මත කර ගන්නා ලදී.
- එසේ වුවත් ප්‍රචණ්ඩකාරී ක්‍රියාවන් දිගටම සිදුවිය.
- ඉන්දිය සාම සාධක හමුදාව ඉවත් වු පසු එල් .ටී.ටී.ඊ. ය අනෙකුත් තරගකාරී ආයුධ සන්නද්ධ කණ්ඩායම් විනාශ කරමින් බලවත් විය.
- රජය ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නැගී සිටීමද මර්දනය කළේය. ප්රධාන විරුද්ධ පාර්ශවයන් දෙකම ඔවුනොවුන්ගේ බලය තර කර ගත් පසු දෙපාර්ශවයම සටන් විරාමය කඩ කළහ.
- රජය නැවත යාපනය අත්පත් කර ගැනීමට සටනක් දියත් කළේය.
- නිදහස් කරන පොරොන්දුව මත එල්.ටී.ටී.ඊ.යට යටත් වු සිංහල හා මුස්ලිම් පොලිස් නිළධාරීන් 113 ක් එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් ඝාතනය කරන ලදී.
- රජය ආහාර හා බෙහෙත් ද්‍රව්‍ය යාපනයට ගෙන යාම තහනම් කළහ.
- ගුවන් හමුදාව ප්‍රදේශයේ එල්.ටී.ටී.ඊ. ඉලක්ක වලට අනුකම්පා විරහිතව බෝම්බ ප්‍රහාර එල්ල කළහ.
- මෙය ට එල්.ටී.ටී.ඊ.ය ප්‍රතික්‍රියා දැක්වුයේ සිංහල හා මුස්ලිම් ගම්මානවලට පහර දී සිවිල් වැසියන් 166 දෙනෙකු එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් ඝාතනය කිරිම යුද්ධයෙන් සිදුවු විශාලතම මනුෂ්‍ය ඝාතනය විය.
- නැගෙනහිර පළාතේ සැලකිය යුතු සිවිල් දෙමළ ජනතාවක් ඝාතනය වු අතර ඒ පිළිබද වගකීම රජයේ හමුදාවනට එල්ල විය.
- මෙලෙස දෙවන ඊළාම් යුද්ධය ආරම්භ වූ අතර එයින් සති කිහිපයකින් එල්ටීටීඊය සුළු ප්රදේශ කිහිපයක් හැර යාපන අර්ධද්වීපයේම එනම් කිලිනොච්චි, වවුනියා, මුලතිව්, මන්නාරම් දිස්ති‍්‍රක්කයන්හි විශාල ප‍්‍රදේශයන්ද නැගෙනහිර පළාතේ ප‍්‍රත්‍යන්ත ඇතුළු කොටස්හිද අණසක යළි රැුඳවූහ.
- 1990 ජූලි මස 12 වැනි දින එල්ටීටීඊ ත්රස්තවාදීන් කොකාවිල් හමුදා කඳවුර මුළමනින්ම විනාශ කළහ.
- මේ අතර එල්ටීටීඊ ය උතුරු නැගෙනහිර ප‍්‍රදේශවල සාමාන්‍ය ජනතාව ඝාතනය කිරීම නොකඩවා කරගෙන යන ලදී.
- 1991 ජූලි 10 අලිමංකඩ කඳවුරට ප්රහාරයක් එල්ල වුනි. 1992 මුල් භාගයේදී ත්රස්තවාදීන් විසින් අම්පාර, පොළොන්නරුව දිස්ති‍්‍රක්කවල අහිංසක සිවිල් වැසියන් සිය ගණනක් මරා දමූහ.
- 1992 අපේ‍්‍රල් 10 වැනිදා සිවිල් වැසියන් රැගත් බසයක් බෝම්බවලින් පුපුරවා හැරීය.
- විශාලතම යුද්ධයක් ඇතිවුයේ 1991 දී එල්.ටී.ටී.ඊ. හමුදා භටයින් 5000ක් විසින් යාපනය අර්ධද්වීපයට පිවිසුම් මාර්ගයක් වුද ශ්‍රී ලංකා හමුදාවන්ට අයිතිවුද අලිමංකඩ කදවුර මාසයක් තිස්සේ වටලා සිටි අවස්ථාවේදීය.
- මාසයක් පුරා පැවතුණු වටලෑමේදී දෙපාර්ශවයේම 2000කට අධික සංඛ්‍යාවක් මිය ගියේ රජයේ 10000ක ආධාර හමුදාව ඒමට පෙරාතුවය.
- 1992 අගෝස්තු 08 වන දින යාපනය අරාලි තුඩුවේදි ජෙනරාල් කොබ්බෑකඩුව ඇතුළු ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් පිරිසකගේ මරණය ත්රස්තවාදී බිම් බෝම්බයකින් සිදුවිය.
- මේ අතර 1992 නොවැම්බර් 10 වැනි දින නාවික හමුදාපති වයිස් අද්මිරාල් ක්ලැන්සි ප‍්‍රනාන්දු ඝාතනයට ලක්විය.
- 1991 මැයි 21 වන දින රජීව් ගාන්ධි ඝාතනය කළේය.
- 1993 මැයි 01 ත්රස්තවාදීන් විසින් කොළඹ ආමර් වීදියේදී මරාගෙන මැරෙන බෝම්බකරුවකු යොදා ගනිමින් ජනාධිපති රණසිංහ පේ‍්‍රමදාසයන්ද මරණයට පත් කරන ලදී.
- මෙම තත්වය මෙලෙස සිදු කිරීම තුළින් එල්ටීටීඊ ය ලෝකය තුළ ප‍්‍රබල ගරිල්ලා ත්රස්තවාදී සංවිධානයක් බවට පත් විය.
- සාමය සදහා ගත් උත්සාහයන්.
- 1994 පැවති පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේන් එක්සත් ජාතික පක්ෂය පරාජයට පත්වු අතර විශාල බලාපොරොත්තු මැද චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංගගේ නායකත්වයෙන් යුත් එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය බලයට පත් වුයේ සාමය අපේක්ෂාවෙනි.
- එමෙන්ම විරුද්ධ පක්ෂ නායක ගාමිණි දිසානායක එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් ඝාතනය කිරීමෙන් පසු චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක ජයගත්තාය.
- 1995දී සටන් විරාමයකට එකග වුණද පසුව පැවැත්වු සාකච්ඡා ඵල රහිත විය.
- 1995 ජනවාරි 08 දින යුධ විරාමයක් ප්රකාශයට පත් විය.
- මේ අතර සාම සාකච්ඡා සාම සාකච්ඡා පැවැත්වුණු අතර නමුත් ඒ සියල්ල බිද වැටුණි.
තුන්වැනි ඊළාම් යුද්ධය-(1995 අපේ‍්‍රල් 19-2001 දෙසැම්බර්)
[සංස්කරණය]- චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග ගේ-“සාමය සදහා යුද්ධය”.
- 1995 අපේ‍්‍රල් 19 වන දින ත්රස්තවාදීන් ති‍්‍රකුණාමලයේ ඇතුල් වරායේ නැංගුරම් ලා තිබුණු නාවික හමුදාවට අයත් නෞකා දෙකක් විනාශ කළහ.මරාගෙන මැරෙන ත්රස්තවාදීන් යොදවා මෙය සැළසුම් සහගතව කර තිබුණි.
- ඉන්පසු තුන්වන ඊළාම් යුද්ධය ආරම්භ විය.
- නව රජය “සාමය සදහා යුද්ධය” නම් ප්‍රතිපත්තිය අනුගමනය කලේය.
- ඒ මගින් කැරලිකරුවන් 2000ක් විසින් අත්පත් කරගෙන සිටි යාපනයේ ප්රධාන බලකොටු ආපසු ලබාගැනීමේ පරමාර්ථයෙන් විශාල හමුදාවක් යාපනයට යවන ලදී.
- රජයේ හමුදාවල පළමු කාර්යය වුයේ යාපනය අර්ධවීපය දිවයිනේ සෙසු ප්‍රදේශවලින් වෙන් කිරීමයි.
- 1995 අපේ‍්‍රල් 28 වන දින පළමුවන ඇව්රෝ ගුවන් යානය ත්රස්තවාදීන් වෙඩි තබා බිම හෙළන ලදී.මෙහිදී ගුවන් හමුදාවේ ඉතා දක්ෂයෙකු වූ රොජර් වීරසිංහ ඇතුළු පිරිසක් ජීවිතක්ෂයට පත් විය.
- 1995 අපේ‍්‍රල් 29 වන දින දෙවන ඇව්රෝ යානයද වෙඩි තබා බිම හෙළන ලදී.
- තුන්වන ඊළාම් යුද්ධයේදී විවිධ ප‍්‍රහාරයන්ට නිරතුරුවම ලක්වූ අතර ඒවායින් ත්රස්තවාදීන් ද සෙබළුන් ද ඝාතනයට ලක්විය.
- රිවිරැස කි‍්‍රයාන්විතය.
- මෙහිදී රිවිරැස කි‍්‍රයාන්විතය සුවිශේෂී වේ.
- රිවිරැස මෙහෙයුම 1995 ඔක්තෝම්බර් 17 වන දින පලාලි කඳවුරෙන් ආරම්භ විය. අවසානයේදී බි‍්‍රගේඩියර් ජානක පෙරේරාගේ නායකත්වයෙන් යුතු 53 සේනාංකය 1995 දෙසැම්බර් 02 දින යාපනය නගරය අල්ලා ගන්නා ලදී. නිලධාරීන් 16ක් හා සෙබළුන් 337ක් රිවිරැස පළමු පියවරේදී ජීවිතය පූජා කළහ.
- 1995 දෙසැම්බර් 5 වන දින ශ්‍රී ලංකා ආරක්ෂක ඇමති අනුරුද්ධ රත්වත්තේ උත්සවයක්ද පවත්වා යාපනය කොටුව තුළ ජාතික ධජය එසවුයේය.
- මෙම සටනින් හමුදා භටයින් සහ කැරළි කරුවන් 2500කට ආසන්න ප්රමාණයක් මියගොස් 7000 ක් දෙනා තුවාල ලත් බව රජය ඇස්තමේන්තු කර ඇත.
- රිවිරැස දෙවන අදියරේදී 1996 අපේ‍්‍රල් 19 වන දින තෙන්නමාරච්චි ප්රදේශය අත්පත් කර ගැනීම අරමුණ විය.
- 1996 මැයි 02 දා වන විට තෙන්නමාරච්චි ප්රදේශය මුදාගත් පසු රිවිරැස මෙහෙයුමේ තුන්වන හා අවසාන අදියර 1996 මැයි 15 වන දින දියත් කෙරිණි. 1996 මැයි 25 දින වන විට පේදුරුතුඩුව, වැල්වටිතුරේ, නෙල්ලිඅඩි ප්රදේශ ඇතුළු වඩමාරච්චි ප්රදේශය හමුදාව මුදවා ගනු ලැබිණ.
- 1996 දී රජය නැවත වරක් තවත් යුද්ධයක් දියත් කළේය.
- බොහෝ ප්රචණ්ඩ ක්‍රියා හේතුවෙන් තවත් 200000ක් සිවිල් ජනයා පලා ගියහ. කිලිනොච්චි නගරය (ගිරානික්කෙ) සැප්තැම්බර් මස 29 අත්පත් කර ගන්නා ලදී. 1997 මැයි 13 දින ආණ්ඩුවේ හමුදාවේ 20000ක් එල්.ටී.ටී.ඊ.ය පාලනය කළ වන්නි ප්රදේශය හරහා සැපයුම් මාර්ගයක් විවාත කිරීමට උත්සාහ කළද එය ව්‍යර්ථ විය. දෙපාර්ශවයම සිවිල් වැසියන් ඝාතනය කළහ. තුවාල කළහ.
- උතුරේ දරුණු ක්‍රියා මෙසේසිදුවෙද්දී දකුණේ ජනාකීර්ණ නගරවලද,මහජන ප්‍රවාහන සේවාවන් තුළද වන්නි එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් බෝම්බ පුපුපරුවා හරින ලදී.
- මෙයින් සිවිල් ජනතාව සිය ගණනක් මිය ගියහ. 1996 ජනවාරි මාසයේදී එල්.ටී.ටී.ඊ. ය ඔවුන්ගේ අති දරුණු මරාගෙන මැරෙන බෝම්බකරුවන් යොදා ගෙන කොළඹ මහ බැංකුවට ප්රහාරයක් එල්ල කළ අතර එයින් 90 දෙනෙකු මිය ගොස් 1400ක් තුවාල ලදහ.
- 1997 ඔක්තෝබරයේදී ඔවුන් ශ්‍රී ලංකාවේ ලෝක වෙළද මධ්‍යස්ථානයට ප්රහාරයක් එල්ල කළ අතර
- 1998 ජනවාරියේදී ට්රක් රථයක ඇටවු බෝම්බයක් පුපුරවා හැර ලෝකයේ අති පුජනීය බෞද්ධ සිද්ධ ස්ථානයන්ගෙන් එකක් වුද බුදුන්ගේ දන්ත ධාතුව තැන්පත් කර තිබෙන්නා වුද දළදා මාළිගායට හානි සිදු කළහ.මෙම බොම්බ ප්‍රහාරයට ප්‍රතිචාර දක්වමින් ශ්‍රී ලංකා රජය එල්.ටී.ටී.ඊ. සංවිධානය තහනම් සංවිධානයක් බවට ප්රකාශයට පත් කළ අතර ලෝකයේ සෙසු රටවලින්ද එසේ කරන ලෙස දැඩි ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. මෙය එල්.ටී.ටී.ඊ.යට අරමුදල් රැස්කිරීම සම්බන්ධයෙන් දැඩි ලෙස බලපෑවේය.
- 1999 දී රජය ‘රණගොස’ මෙහෙයුම ක්රියාත්මක කරමින් දකුණු දෙසින් වන්නියට ඇතුලු වීමට උත්සාහ කළේය.හමුදාව ජයග්‍රහන කීපයක් අත්පත් කර ගත්තේය. ඔඩ්ඩුසුඩාන්(ඔත්තන් තුඩුව)සහ මඩු යන ස්ථානයන්හි බලය අල්ලා ගත් නමුත් එල්.ටී.ටී.ඊ.ය එම පෙදෙසින් ඉවත් කිරීමට අපොහොසත් විය.
- 1999 දී ගෝනගලදී එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් සිංහල වැසියන් 50ක් ඝාතනය කරන ලදී.
‘නොනවතින රැල්ල’.
[සංස්කරණය]- 1999 නොවැම්බර් 2වැනි දින එල්.ටී.ටි.ඊ.යට නැවත වරක් ‘නොනවතින රැල්ල’ නම් වු මෙහෙයුමකට මුහුණ දීමට සිදුවිය. වන්නි ප්රදේශය මුලුමනින්ම ඉතා වේගයෙන් එල්.ටී.ටී.ඊ.ය අතට පත්විය.
- එල.ටී.ටී.ඊ ය ප්රදේශය තුල සාර්ථක පහර දීම් 17ක් සිදු කළ අතර එය පරන්තන් (පුරාණතැන්න) හමුදා කදවුර සහ කුරක්කන්කුඩුකුලම් (කුරක්කන් කැලේ වැව) කදවුරේද බලය අල්ලා ගැනිමෙන් අවසාන විය. මෙම සටන් වලින් දහස් ගණන් ජනතාව මිය ගියහ. කැරළි කරුවෝ අලිමංකඩ සහ යාපනය දක්වා උතුරු දෙසට ගමන් ගත්හ. කිලිනොච්චි සහ අවටප්‍රදේශවිලන් ශ්‍රි ලංකා හමුදාවට ගොඩබිමින් හා මුහුදින් තිබුණු සැපයුම් මාර්ග අහුරා දැමීමට එල්.ටී.ටි.ඊ.ය සමත් විය.
- 1999 දෙසැම්බරයේදී පැවැත්වු මැතිවරණ පුර්ව ප්‍රචාරක රැලියකදී මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ කරුවෙකු යොදවා ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග ඝාතනය කිරීමට එල්.ටී.ටී.ඊ.ය උත්සාහ කලේය.ඇයට එක් ඇසක් අහිමි විය.
- එහෙත් ජනාධිපතිවරණයෙන් විරුද්ධ පක්ෂ නායක රනිල් වික්‍රමසිංහ පරාජය කිරීමට ඇය සමත් වු අතර ජනාධිපති වශයෙන් දෙවැනි ධුර කාලයකට ඇය තෝරා ගනු ලැබුවාය.
- යාපනය අර්ධද්වීපය සහ වන්නි ප්රදේශය අවුරුදු 17ක් තිස්සෙන් වෙන් කෙරෙමින් පැවතුනු අලිමංකඩ හමුදා කදවුර 2000 අප්‍රේල් 22 දින සම්පුර්ණයෙන් එල්.ටී.ටී.ඊය අතට පත් විය.
- හමුදාව යාපනය අර්ධවීපයේ දකුණු පෙදෙස අල්ලා ගැනිමට “අග්නි කීල” මෙහෙයුම දියත් කළ නමුත් පරාජය විය. එල්.ටී.ටී.ඊ. ය ඔවුන්ගේ යාපනය දක්වා ඉදිරි ගමන නොකඩවා ගෙන ගිය අතර යාපනය ඔවුන් අතට පත්වේයයි බොහෝ දෙනා බිය වුහ.
- එහෙත් හමුදාවට එල්.ටී.ටී.ඊ. ආක්‍රමණය සාර්ථකව මැඩ පැවැත්වීමටත් යාපනය නගරයේ බලය අත්පත් කර ගැනීමටත් හැකිවිය.
- සටන් විරාම ගිවිසුම.
- 2001 බලයට පත් ආණ්ඩුව යුද්ධය වෙනුවට සාම මාවත හරහා යුද්ධයට තිරසාර විසඳුමක් සෙවීමට උත්සාහ ගත්හ.
- මීට පෙර ඇතිකර ගත් සාම සාකච්ඡා වලට වඩා වෙනස් අයුරකින් මෙය මෙහය වූ අතර ඒ සඳහා ජාත්යන්තර අවධානයද විශාල වශයෙන් යොමු විය. නෝර්වීජියානු පහසුකම් හා ජාත්යන්තර සහය ඇතිව පැවතුණු 2002-2003 සාම කි‍්‍රයාවලිය 2006 වන විිට යළිත් පණගැන්විය නොහැකි ලෙස අඩපණ විය.
- දෙපාර්ශවය විසින්ම සටන් විරාම ගිවිසුම උල්ලංඝනය කළේය.
- 2005 නොවැම්බර් මාසයේ දී සිංහල ජාතිකවාදී බලවේගවල සහයෝගය මත බලයට පත් වූ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා එල්ටීටීඊ ය සමඟ සාකච්ඡා නැවතත් ආරම්භ කිරීමට උත්සාහ ගත්තේය.
- 2006 වසර මුලදී ස්විස්ටර්ලන්තයේ ජිනීවා නුවර දී සාකච්ඡා වට දෙකක් පැවතුනත් ඒවායින් එතරම් ප‍්‍රතිඵල ලැබුනේ නැත.
- අප‍්‍රකාශිත යුද්ධය.
- මේ වන විට පාර්ශව දෙකම පැමිණ තිබූ නිගමන ලෙස පෙනුනේ තම තමන්ගේ ඒක පාර්ශවීය අරමුණු ඉදිරියට දැමීමට තිබුනු හොඳම විකල්පය යුද්ධය යන්න බවයි.
- 2002 පෙබරිවාරි මස අත්සන් කළ සටන් විරාම ගිවිසුම 2008 ජනවාරි වන තෙක් පැවතුණි.
- යුද්ධය නැවත ආරම්භ වන අතර දෙපාර්ශවයම සටන් විරාම ගිවිසුමේ පාර්ශවකරුවන් හැටියට දිගටම සිටියහ.
- එසේ වවත් 2006 මැදදී ආණ්ඩුවත් එල්ටීටීඊ යත් තරමක මහා පරිමාණ යුද්ධයකට එළඹුනේ සටන් විරාම ගිවිසුමෙන් ඉවත්වන්නේ නැතිවය.
- මේ නිසා 2006 සහ 2007 වසර වලදී ලංකාවේ යුද්ධය අප‍්‍රකාශිත යුද්ධයක් ලෙස පවතුනි.
- සිව්වන ඊළාම් යුද්ධය(2006 ජූලි 26 -2009 මැයි 19).
- මහින්ද රාජපක්ෂ ගේ උතුර සහ නැගෙනහිර මුදාගැනීමේ "මානුෂීය මෙහෙයුම".
මාවිල්ආරු.
[සංස්කරණය]- මෙහි ආරම්භක අවස්ථාව ලෙස 2006 ජූලි 21 වැනිදා ති‍්‍රකුණාමලයෙන් දකුණේ වූ 30,000කට ජනතාවකට ජල සැපයුම අහිමි කරමින් එල්ටීටී ය මාවිල්ආරු ජල දොරටුව වසා දැමුවේ අමානුෂික කි‍්‍රයාවත් සමඟ ය.
- මේ නිසා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ රජය 2006 ජූලි 26 දා මාවිල්ආරු මුදා ගැනීමේ මානුෂික මෙහෙයුම ආරම්භ කිරීමත් සමඟ සිව්වන ඊළාම් යුද්ධය ආරම්භ විය.
- ඉන් ඇරඹි "මානුෂීය මෙහෙයුම" ඉතාමත් තීරණාත්මක විය මෙලෙස ආරම්භ කළ යුද්ධයේදි පෙනුණු දෙයක් නම් ලංකාව මහා පරිමාණ සිවිල් යුද්ධයකට ගමන් කරවීමේ මංසලකුණු සටහන් කළ බවය. මේ වන විට ආණ්ඩුවේ අරමුණු දෙකක් පැහැදිලිය.
- එල්ටීටීඊ ය යුධමය වශයෙන් පරාජය කර එහි යුධ ශක්තීන් විනාශ කර දාවිඩ ජාතිකවාදී ව්‍යාපෘතියේ නියෝජිතයෙකු හැටියට එල්ටීටීඊ ය නැති කිරීමය.
- දෙවැන්න සම්පූර්ණයෙන් ම පරාජය කිරීමට නොහැකි වුවත් ලංකාවේ රාජ්‍යයට තව දුරටත් තර්ජනයක් නොවන පරිදි එල්ටීටීඊ ය යුධ හා දේශපාලන වශයෙන් දුර්වල කිරීමය.මෙකී අරමුණු ඇතිව ආරම්භ වූ යුද්ධයේදී ආණ්ඩුව විශ්වාස කළ දෙයක් වූයේ අතීතයේ ද එල්ටීටීඊ ය යුධමය වශයෙන් පරාජය කිරීමට සන්නද්ධ හමුදාවන්ට හැකියාවක් තිබුණ ද කරුණු කිහිපයක් නිසා ඒ අවස්ථාව වැළකී ගිය බවය.
- යුද්ධය සැලසුම් කිරීමේ දී සහ කි‍්‍රයාත්මක කිරීමේ දී ආණ්ඩුවේ බලයේ සිටින දේශපාලඥයින් ඒවාට මැදිහත් වී යුධ කි‍්‍රයා මාර්ග දේශපාලන න්‍යාය පත‍්‍රයන්ට යටත් කර අවුල් කිරීම.
- යුධමය විසඳුම් ක්‍රියාමාර්ගයෙන් ඉවත්වන ලෙස කෙරුණු ජාත්යන්තර බලපෑම්වලට ආණ්ඩුව යට වීම.
- යුද්ධයේ දී සිදුවන මානව අයිතිවාසිකම් කඩකිරීම් හා මනුෂිකවාදී ගැටළු ගැන අනවශ්‍ය ලෙස වැදගත්කමක් දීම මඟින් යුද මෙහයුම් දුර්වල කිරීම.
- මේ නිසා රාජපක්ෂ ආණඩුව එල්ටීටීඊ යට විරුද්ධව යුද්ධය සැලසුම් කිරීමේදී මූලෝපායන් සකස් කිරීම හා කි‍්‍රයාත්මක කිරීමේ වගකීම හා ස්වාධීනත්වය සම්පූර්ණයෙන් ම ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයටත් සන්නද්ධ හමුදා ප‍්‍රධානීන්ටත් භාර දී ඇත
- මේ තත්ත්වය තුළ එල්ටීටීඊ ය කල්පනා කලේ යුද්ධය දිග්ගැස්සෙන විට එයින් ඇතිවන මානව අයිති වාසිකම් කඩවීම් හා මානුෂවාදී අර්බුද හේතුවෙන් ආණ්ඩුව ජාත්යන්තර වශයෙන් හුදකලා විය හැකි බවත් යුද්ධයේ ආර්ථික පිරිවැය වැඩිවීමත් සමඟ ප්රචණ්ඩ කි‍්‍රයා පැතිරෙන විට ආර්ථිකයට හානි පැමිණ ආණ්ඩුවේ මහජන සහයෝගීතා පදනම අඩු වී යුද්ධය ආර්ථික වශයෙන් නඩත්තු කිරීමට ආණ්ඩුවට නොහැකි වන බවයි.
- එපමණක් නොව ආර්ථිකයට හානි පමුණුවන නීතියේ පාලනය සහ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී කි‍්‍රයාවලිය දුබල කරන යුද්ධයක පසුබිම තුළ දකුණේ දේශපාලන ප‍්‍රතිවිරෝධතා ඇති වීමත් සමඟ යුද්ධය පවත්වාගෙන යාම ආණ්ඩුවට දුෂ්කර වෙද්දී නව බල තුලනයන් ගොඩනැගීමට මූලෝපායික ඉඩකඩ තමාට උදාවේය යන්නය.
- නමුත් 2006 අවසානයේදී නැගෙනහිර පළාතේ කෙරුණු යුද්ධයේ දී නැගෙනහිර පළාත ජය ගැනීමට පහසුවෙන්ම ආණ්ඩුවට හැකි විය.
- යුද්ධය යළි ඇරඹීමත් සමඟ විශාල මානුෂිකවාදී ප‍්‍රශ්න උග‍්‍ර විය.ඒ අතර සිවිල් ජනයාට උන් හිටි තැන් අහිමි වීම, ගේ දොර මෙන්ම ආර්ථික ජීවන රටා අහිම් වීම, සිවිල් වැසියන් යුද්ධයට ගොදුරු වී මිය යෑම, තුවාල ලැබීම, යුද්ධය කේන්දා ගතවී නොමැති කොළඹ වැනි ප‍්‍රදේශවල බෝම්බ පිපිරීම් සිදුවීම, උදාහරණ ලෙස කොටුව බෝම්බ ප්රහාරය, මේ ආකාරයට සිදු වූ මානව අයිතීන් කඩවීම සම්බන්ධයෙන් දේශීය හා ජාත්යන්තර විරෝධය හා බලපෑම් නොසලකා හැරීමට තීරණය කර ඇත.
- ආණ්ඩුවේ තර්කය වූයේ ‘‘ආණ්ඩුව ඒවාට යටවුවහොත් ඒ මඟින් තම යුධ ප‍්‍රයත්නය අඩාල වන බවයි. මානව අයිතිවාසිකම් හා මානුෂවාදී කරුණු රණවිරුවන් අධෛර්යමත් කරන සහ එල්ටීටීඊ යට සේවය කරන පියවරක් ලෙස ද ආණ්ඩුව හඳුන්වයි.
- ”ත්රස්තවාදය පරාජය කිරීමේ” යුද්ධයේ දී මානව අයිතිවාසිකම්වලට වැඩි ප‍්‍රමුඛත්වයක් දිය යුතු නැත යන තර්කය මත ආණ්ඩුව තම ස්ථාවරය සාධාරණය කර ඇත.
- මේ ආකාරයට දශක තුනකට ආසන්න කාලයක් පුරා ලංකාවේ සමාජ දේශපාලනික ආර්ථික මෙන්ම සංස්කෘතික ප‍්‍රපංචයන්ට බරපතල හානි සිදු කළ ත්රස්තවාදය 2009.05.19 වන දින යුධමය වශයෙන් පරාජය කළේය.එය මුළු ආණ්ඩුව පමණක් නොව රාජ්‍යම ලැබූ ජයග‍්‍රහණයකි.(Y.W.B).
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ^ a b c Ganor, Boaz (2015). "Introduction to Multidimensional Warfare". Global Alert: The Rationality of Modern Islamist Terrorism and the Challenge to the Liberal Democratic World. Columbia University Press. pp. 2–3, 5–6, 14–16. doi:10.7312/gano17212. ISBN 978-0-231-53891-6. JSTOR 10.7312/gano17212.
- ^ Wisnewski, J. Jeremy, ed. (2008). Torture, Terrorism, and the Use of Violence (also available as Review Journal of Political Philosophy Volume 6, Issue Number 1). Cambridge Scholars Publishing. p. 175. ISBN 978-1-4438-0291-8. January 10, 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය September 15, 2017.
- ^ "The ordinary current use of the word terrorism is much too wide. That is to say, if we list all the different phenomena which are at one time or another described as terrorism in ordinary conversation, or in ordinary newspapers, or by ordinary politicians, we will end up with a huge rag-bag of not very similar items . . The disadvantages of trying to construct an ordinary-language definition based on current usage can be seen, too, in the plethora of conflicting definitions occurring in philosophical and political literature. Thus philosophers for instance disagree about whether or not terrorism is wrong by definition or wrong just as a matter of fact; they disagree about whether terrorism should be defined in terms of its aims, or its methods, or both, or neither; they disagree about whether or not states can perpetrate terrorism; they even disagree about the importance or otherwise of terror for a definition of terrorism." Jenny Teichman, "How to Define Terrorism", Philosophy, October 1989, Vol. 64, No. 250, pp. 505–517.
- ^ Halibozek, Edward P.; Jones, Andy; Kovacich, Gerald L. (2008). The corporate security professional's handbook on terrorism (illustrated ed.). Elsevier (Butterworth-Heinemann). pp. 4–5. ISBN 978-0-7506-8257-2. සම්ප්‍රවේශය December 17, 2016.
- ^ Mackey, Robert (November 20, 2009). "Can Soldiers Be Victims of Terrorism?". The New York Times. June 12, 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය January 11, 2010.
Terrorism is the deliberate killing of innocent people, at random, in order to spread fear through a whole population and force the hand of its political leaders.
- ^ Ganor, Boaz (2015). "The Challenges and Dilemmas Faced by Liberal Democracies coping with Modern Islamist Terrorism". Global Alert: The Rationality of Modern Islamist Terrorism and the Challenge to the Liberal Democratic World. Columbia University Press. pp. 21–23. doi:10.7312/gano17212. ISBN 978-0-231-53891-6. JSTOR 10.7312/gano17212.
- ^ Stevenson, Angus, ed. (2010). Oxford dictionary of English (3rd ed.). New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-957112-3.
- ^ "Global Terrorism Index 2015" (PDF). Institute for Economics and Peace. p. 33. February 7, 2019 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය July 19, 2016.
- ^ "Terrorism". Encyclopædia Britannica. p. 3. https://www.britannica.com/topic/terrorism. ප්‍රතිෂ්ඨාපනය September 8, 2020.
- ^ Edmund Burke – To The Earl Fitzwilliam (Christmas, 1795.) In: Edmund Burke, Select Works of Edmund Burke, vol. 3 (Letters on a Regicide Peace) (1795). This Internet version contains two, mingled, indications of page numbers: one with single brackets like [260], one with double brackets like [ [309] ]. Burke lengthily introduces his view on 'this present Directory government', and then writes on page [359]: "Those who arbitrarily erected the new building out of the old materials of their own Convention, were obliged to send for an Army to support their work. (...) At length, after a terrible struggle, the Troops prevailed over the Citizens. (...) This power is to last as long as the Parisians think proper. (...) [315] To secure them further, they have a strong corps of irregulars, ready armed. Thousands of those Hell-hounds called Terrorists, whom they had shut up in Prison on their last Revolution, as the Satellites of Tyranny, are let loose on the people. (...)"
- ^ de Niet, J.; Paul, H. (2009). Sober, Strict, and Scriptural: Collective Memories of John Calvin, 1800-2000. Brill's Series in Church History. Brill. p. 275. ISBN 978-90-474-2770-4. October 21, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය October 21, 2022.
- ^ Oechsli, W.; Paul, E.; Paul, C. (1922). History of Switzerland, 1499-1914. Cambridge historical series. The University Press. p. 166. October 21, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය October 21, 2022.
- ^ Association of American Law Schools (1916). The Continental Legal History Series. Little, Brown, & Company. p. 297. October 21, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය October 21, 2022.
- ^ Peleg, Ilan (1988). "Terrorism in the Middle East: The Case of the Arab-Israeli Conflict". In Stohl, Michael (ed.). The Politics of Terrorism (Third ed.). CRC Press. p. 531. ISBN 978-0-8247-7814-9. සම්ප්‍රවේශය February 14, 2019.
- ^ Crenshaw, Martha (2010). Terrorism in Context. Penn State Press. p. xiii. ISBN 978-0-271-04442-2. සම්ප්‍රවේශය February 14, 2019.
- ^ Shabad, Goldie; Llera Ramo, Francisco Jose (2010). "Political Violence in a Democratic State: Basque Terrorism in Spain". In Crenshaw, Martha (ed.). Terrorism in Context. Penn State Press. ISBN 9780271044422. March 29, 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය February 14, 2019.
- ^ Corrado, Raymond R.; Evans, Rebecca (January 29, 1988). "Ethnic and Ideological Terrorism in Western Europe". In Stohl, Michael (ed.). The Politics of Terrorism (Third ed.). CRC Press. p. 373. ISBN 9780824778149. March 29, 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය February 14, 2019.
- ^ Khaled, Leila (September 18, 1970). "This is Your New Captain Speaking". Life. p. 34. March 29, 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය February 14, 2019.
- ^ Committee on the Judiciary, Terroristic Activity: International terrorism සංරක්ෂණය කළ පිටපත මාර්තු 29, 2024 at the Wayback Machine; Lester A. Sobel, Political Terrorism සංරක්ෂණය කළ පිටපත මාර්තු 29, 2024 at the Wayback Machine; Lauran Paine, The Terrorists සංරක්ෂණය කළ පිටපත මාර්තු 29, 2024 at the Wayback Machine (1975); Walter Laqueur, Guerrilla Warfare: A Historical and Critical Study; Paul Wilkinson, Terrorism versus liberal democracy: the problems of response සංරක්ෂණය කළ පිටපත මාර්තු 29, 2024 at the Wayback Machine; Albert Parry, Terrorism: from Robespierre to Arafat (1976); Ovid Demaris, Brothers in Blood: The International Terrorist Network (1977); Yonah Alexander, David Carlton and Paul Wilkinson, Terrorism: Theory and Practice; Christopher Dobson and Ronald Payne, The Weapons of Terror: International Terrorism at Work; Brian Michael Jenkins, The Terrorist Mindset and Terrorist Decisionmaking සංරක්ෂණය කළ පිටපත මාර්තු 29, 2024 at the Wayback Machine (1979)
- ^ a b c Heryanto, Ariel (April 7, 2006). State Terrorism and Political Identity in Indonesia: Fatally Belonging. Routledge. p. 161. ISBN 978-1-134-19569-5.
- ^ Faimau, Gabriel (July 26, 2013). Socio-Cultural Construction of Recognition: The Discursive Representation of Islam and Muslims in the British Christian News Media. Cambridge Scholars Publishing. p. 27. ISBN 978-1-4438-5104-6.
- ^ Campo, Juan Eduardo (January 1, 2009). Encyclopedia of Islam. Infobase Publishing. p. xxii. ISBN 978-1-4381-2696-8.
- ^ Williamson, Myra (2009). Terrorism, war and international law: the legality of the use of force against Really aj 2001. Ashgate Publishing. p. 38. ISBN 978-0-7546-7403-0. March 29, 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය December 18, 2023.
- ^ Schmid, Alex P. (2011). "The Definition of Terrorism". The Routledge Handbook of Terrorism Research. Routledge. p. 39. ISBN 978-0-203-82873-1. March 29, 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය December 18, 2023.
- ^ Frampton, Martyn (2021), English, Richard, ed., "History and the Definition of Terrorism", The Cambridge History of Terrorism (Cambridge: Cambridge University Press): pp. 31–57, , https://www.cambridge.org/core/books/cambridge-history-of-terrorism/history-and-the-definition-of-terrorism/9AAA71F34DEDBC0A911AFA0041BA5115, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය May 11, 2021
- ^ ’Scholars have similarly noticed a double standard, in which the media is more likely to adopt an Islamic terror frame when the perpetrator is Muslim, and more likely to explore the attacker's personal life and mental health if the perpetrator is not.’ Connor Huff, Joshua D. Kertzer, How the Public Defines Terrorism American Journal of Political Science, January 2018, Vol. 62, No. 1, pp. 55-71 p.56.
- ^ Hoffman (1998), p. 23, See the 1 Nov 1998 review by Raymond Bonner සංරක්ෂණය කළ පිටපත අප්‍රේල් 17, 2017 at the Wayback Machine in The New York Times of Inside Terrorism
- ^ "Battling Aerial Terrorism and Compensating the Victims". Naval Law Review. 39: 242–243. 1990.
- ^ International and Transnational Criminal Law. Aspen Publishing. 2010. p. 617.
- ^ "Battling Aerial Terrorism and Compensating the Victims". Naval Law Review. 39: 242–243. 1990.
- ^ a b 18 U.S.C. §§ 113B–2331
- ^ Diaz-Paniagua (2008), Negotiating terrorism: The negotiation dynamics of four UN counter-terrorism treaties, 1997–2005[permanent dead link], p. 47.
- ^ "Radicalisation, De-Radicalisation, Counter-Radicalisation: A Conceptual Discussion and Literature Review". The International Centre for Counter-Terrorism – The Hague (ICCT). March 27, 2013. December 7, 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය September 6, 2016.
- ^ a b Siegel, Larry (January 2, 2008). Criminology. Cengage Learning. ISBN 9780495391029. සම්ප්‍රවේශය November 27, 2015.
- ^ a b Schmid, Alex P. (October 7, 2020). Brunton, Gillian; Wilson, Tim (eds.). "Discussion 1 - Revisiting the wicked problem of defining terrorism". Contemporary Voices: St Andrews Journal of International Relations. 1 (1). Issue title: Terrorism: Its Past, Present & Future Study - A Special Issue to Commemorate CSTPV at 25. doi:10.15664/jtr.1601. ISSN 2516-3159.
Text may have been copied from this source, which is available under a Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) licence. (Per this page සංරක්ෂණය කළ පිටපත ඔක්තෝබර් 4, 2023 at the Wayback Machine.
- ^ Meron Rapoport, "Israeli society's dehumanization of Palestinians is now absolute", +972 Magazine, August 23, 2024.
ආශ්‍රිත ලිපි
[සංස්කරණය]ශ්‍රී ලංකාව
[සංස්කරණය]- දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි ත්රස්තවාදී සංවිධානය
- එල්.ටී.ටී.ඊ. ත්රස්තවාදීන් සිවිල් ජනයාට සිදුකළ ප්‍රහාර ලයිස්තුව
- 1998 දළදා මාලිගා ප්රහාරය
- රණසිංහ ප්‍රේමදාස ඝාතනය