ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය
ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය යනු යෝජිත කොන්දේසියක් හෝ න්‍යායක් වන අතර එය ප්‍රාණ ඇපකරුවන් සමහර විට ඔවුන් අල්ලා ගත් අය සමඟ මානසික බැඳීමක් ඇති කර ගන්නේ මන්දැයි පැහැදිලි කිරීමට උත්සාහ කරයි.[1][2] එය ප්‍රාණ ඇපයට ගැනීම, පැහැරගැනීම් සහ අපවාදාත්මක සබඳතාවල අඩංගු බල අසමතුලිතතාවයන් වැනි තරමක් නිශ්චිත තත්වයන් සමූහයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සැලකේ. එමනිසා, ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය අත්විඳින පුද්ගලයින් විශාල සංඛ්‍යාවක් ඕනෑම ආකාරයක වලංගු භාවයක් හෝ ප්‍රයෝජනවත් නියැදි ප්‍රමාණයක් සමඟ අධ්‍යයනය කිරීමට අපහසුය. මෙම තත්වයේ වර්ධනයේ සහ බලපෑම් වල ප්‍රවණතා නිර්ණය කිරීම අපහසු කරයි,[3] ඇත්ත වශයෙන්ම එය "තරඟකාරී රෝගයක්" වන්නේ තත්වයේ නීත්‍යානුකූල භාවය පිළිබඳ සැකයන් නිසාය.[4]
චිත්තවේගීය බැඳීම් අල්ලා ගන්නන් සහ වහලුන් අතර, සමීප කාලය තුළ ඇති විය හැක, නමුත් වින්දිතයින් විසින් විඳදරාගත් අන්තරාය හෝ අවදානම සම්බන්ධයෙන් ඇතැමුන් විසින් මේවා අතාර්කික ලෙස සලකනු ලැබේ. ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය කිසි විටෙක එක්සත් ජනපදයේ මානසික රෝග සහ ආබාධ හඳුනාගැනීමේ සම්මත මෙවලම වන මානසික ආබාධ පිළිබඳ රෝග විනිශ්චය සහ සංඛ්‍යාන අත්පොත (DSM) තුළ ඇතුළත් කර නොමැත, ප්‍රධාන වශයෙන් ස්ථාවර අධ්‍යයන පර්යේෂණ මණ්ඩලයක් නොමැතිකම හේතුවෙනි.[4] සින්ඩ්‍රෝමය දුර්ලභ ය: එෆ්බීඅයි හි දත්ත වලට අනුව, ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ගෙන් 8% ක් පමණ ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය පිළිබඳ සාක්ෂි පෙන්වයි. [5]
ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය පරස්පර විරෝධී වන්නේ වහලුන්ට තමන්ව අල්ලාගත් අය කෙරෙහි දැනෙන සානුකම්පිත හැඟීම් නරඹන්නෙකුට අල්ලා ගත් අය කෙරෙහි ඇති විය හැකි බිය සහ පිළිකුලට ප්‍රතිවිරුද්ධ බැවිනි.
ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය සංලක්ෂිත ප්‍රධාන කොටස් හතරක් ඇත:
- ප්‍රාණ ඇපකරුවෙකු විසින් අල්ලාගත් තැනැත්තා කෙරෙහි ධනාත්මක හැඟීම් වර්ධනය කිරීම
- ප්‍රාණ ඇපකරු සහ අල්ලාගත් අය අතර පෙර සම්බන්ධයක් නොමැත
- ප්‍රාණ ඇපකරුවන් විසින් පොලිසිය සහ අනෙකුත් රජයේ බලධාරීන් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම
- වින්දිතයා ආක්‍රමණිකයා හා සමාන වටිනාකම් දරන විට, අල්ලා ගත් තැනැත්තාගේ මනුෂ්‍යත්වය පිළිබඳ ප්‍රාණ ඇපකරුවෙකුගේ විශ්වාසය, ඔවුන් තර්ජනයක් ලෙස වටහා ගැනීම නතර කරයි.[6]
ඉතිහාසය
[සංස්කරණය]ස්ටොක්හෝම් බැංකු මංකොල්ලය
[සංස්කරණය]1973 දී, පේරෝල් මත වරදකරුවෙකු වූ ජන්-එරික් ඔල්සන් අසාර්ථක බැංකු මංකොල්ලයක් අතරතුර ස්වීඩනයේ ස්ටොක්හෝම් හි විශාලතම බැංකුවක් වන ක්‍රෙඩිට්බෑන්කන් හි සේවකයින් හතර දෙනෙකු (කාන්තාවන් තිදෙනෙකු සහ එක් පිරිමියෙකු) ප්‍රාණ ඇපයට ගත්තේය. ඔහුට සහාය වීම සඳහා ඔහුගේ මිතුරා ක්ලාක් ඔලොෆ්සන් සිරෙන් නිදහස් කිරීමට ඔහු සාකච්ඡා කළේය. ඔවුන් දින හයක් (අගෝස්තු 23-28) බැංකුවේ එක් සුරක්ෂිතාගාරයක ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ව රඳවා තබා ගත්හ. ප්‍රාණ ඇපකරුවන් නිදහස් කරන විට, ඔවුන්ගෙන් කිසිවෙක් උසාවියේදී අල්ලාගත් අයට එරෙහිව සාක්ෂි නොදුනි. ඒ වෙනුවට, ඔවුන් ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාව සඳහා මුදල් රැස් කිරීමට පටන් ගත්හ.[4]
1973 බැංකු මංකොල්ලයට ගොදුරු වූවන්ගේ ප්‍රතිචාර සහ ප්‍රාණ ඇපකරුවන් ලෙස ඔවුන්ගේ තත්ත්වය විශ්ලේෂණය කිරීමට ස්ටොක්හෝම් පොලිසිය ඔහුගෙන් සහාය ඉල්ලා සිටීමෙන් පසුව ස්වීඩන් අපරාධ විද්‍යාඥයකු සහ මනෝ වෛද්‍යවරයකු වන නිල්ස් බෙජෙරොට් මෙම යෙදුම නිර්මාණය කළේය. මොළ සේදීමේ අදහස නව සංකල්පයක් නොවූ බැවින්, "වහල්කරුවන් මුදා හැරීමෙන් පසු ප්‍රවෘත්තියක්" ගැන කතා කරමින් බෙජෙරොට්, ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ගේ ප්‍රතික්‍රියා විස්තර කළේ ඔවුන් අල්ලා ගත් අය විසින් මොළ සේදීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ය.[4] ඔහු එය හැඳින්වූයේ Norrmalmstorgssyndromet (කොල්ලකෑමට තැත් කළ නොර්මාල්ම්ස්ට්‍රොග් චතුරශ්‍රයෙන් පසුව), එහි තේරුම "නොර්මාල්ම්ස්ට්‍රොග් සින්ඩ්‍රෝම්" යන්නයි; එය පසුව ස්වීඩනයෙන් පිටත ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය ලෙස ප්‍රසිද්ධ විය.[7] එය මුලින් නිර්වචනය කරන ලද්දේ මනෝචිකිත්සක ෆ්‍රෑන්ක් ඔක්බර්ග් විසින් ප්‍රාණ ඇපකරුවන් තත්ත්වයන් කළමනාකරණය කිරීමට උපකාර කිරීම සඳහා ය.[8]
ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ගෙන් එක් අයෙකු වන ක්‍රිස්ටින් එන්මාර්ක්ගේ වාර්තාවලට අනුව, පොලිසිය ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ගේ ආරක්ෂාව ගැන එතරම් සැලකිල්ලක් නොදක්වා අදක්ෂ ලෙස ක්‍රියා කළේය. මෙය ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ට ඔවුන්ගේ ජීවිත ගැන සාකච්ඡා කිරීමටත් කොල්ලකරුවන් සමඟ තනිවම නිදහස් කිරීමටත් සිදුවිය. මෙම ක්‍රියාවලියේදී, ප්‍රාණ ඇපකරුවන් විසින් කොල්ලකරුවන් පොලිස් සාකච්ඡාකරුවන්ට වඩා තාර්කිකව හැසිරෙන ආකාරය දුටු අතර පසුව දෙවැන්නා කෙරෙහි දැඩි අවිශ්වාසයක් ඇති විය.[9] එන්මාර්ක් විසින් විශේෂයෙන් බෙජෙරොට් විවේචනය කර තිබුණේ ආක්‍රමණශීලී ලෙස හැසිරීමෙන් සහ අල්ලා ගත් අයව උද්ඝෝෂණය කිරීමෙන් ඔවුන්ගේ ජීවිත අනතුරේ හෙළීම ගැන ය. ප්‍රාණ ඇපකරුවන් ගිනි පෝලිමේ සිටියදී වරදකරුවන්ට තුවක්කු පෙන්වා පොලිසිය විවේචනය කර ඇති අතර, ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ගෙන් එක් අයෙකු වෙඩි තැබීමට හසු නොවී ආරක්ෂා කිරීමට උත්සාහ කළ බව ඇය ප්‍රවෘත්ති අංශයට පවසා තිබේ. ඇය නිදහස සඳහා අල්ලා ගත් අය සමඟ සාකච්ඡා කර ඇති බැවින්, ඇය අගමැති ඔලොෆ් පාම් ද විවේචනය කළාය, නමුත් අගමැතිවරයා ඇයට පැවසුවේ අල්ලා ගත් අයගේ ඉල්ලීම්වලට පාම් දෙනවාට වඩා තම තනතුරේ මිය යාමෙන් සෑහීමට පත් විය යුතු බවයි.[10][11] අවසානයේදී, එන්මාර්ක් පැහැදිලි කළේ ඇය පොලිසියට බිය වන බවත්, ඔවුන්ගේ ආකල්පය කොල්ලකරුවන්ට වඩා විශාල, සෘජු තර්ජනයක් ලෙස පෙනෙන්නට තිබූ බවත්ය.[12]
ඔල්සන් පසුව සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී පැවසුවේ ප්‍රාණ ඇපකරුවන් මුලදී පහසුවෙන්ම මරා දැමිය හැකි වූ නමුත් කාලයත් සමඟ ඔහු ඔවුන් සමඟ චිත්තවේගීය බැඳීමක් ඇති කර ගත් බැවින් එය වඩාත් දුෂ්කර වූ බවයි:[12]
එය ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ගේ වරදකි. මම කියපු හැමදේම එයාලා කළා. එයාලා නැත්නම් මම දැන් මෙතන නැහැ. ඔවුන්ගෙන් කිසිවෙකු මට පහර නොදුන්නේ ඇයි? ඔවුන් මරන්න අමාරු කළා. ඒ ජරාවේ එළුවෝ වගේ අපිව දවසින් දවස එකට ජීවත් කරවුවා. එකිනෙකා දැන හඳුනා ගැනීම හැර වෙන කරන්න දෙයක් තිබුණේ නැහැ.
පැටි හර්ස්ට්
[සංස්කරණය]විලියම් රැන්ඩොල්ෆ් හර්ස්ට්ගේ මිනිබිරිය වන පැටී හර්ස්ට් 1974 දී "නාගරික ගරිල්ලා කණ්ඩායමක්" වන සහජීවන විමුක්ති හමුදාව විසින් අල්ලාගෙන ප්‍රාණ ඇපයට තබා ගන්නා ලදී. ඇයගේ නව නම "ටානියා" භාවිතා කරමින් ඇය තම පවුලට මෙන්ම පොලිසියට ද හෙළා දකිමින් පටිගත කර ඇති අතර පසුව සැන් ෆ්රැන්සිස්කෝහි බැංකු කොල්ලකෑම සඳහා SLA සමඟ එක්ව කටයුතු කරන අයුරු දැකගත හැකි විය. ඇය SLA සහ ඔවුන්ගේ ලුහුබැඳීම් කෙරෙහි ඇයගේ "සානුකම්පික හැඟීම්" ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශ කළාය. 1975 ඇය අත්අඩංගුවට ගැනීමෙන් පසුව, ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය ආයාචනා කිරීම (එවකට එම යෙදුම භාවිතා නොකළ නමුත්, සිද්ධියේ මෑත කාලීන නිසා) උසාවියේදී නිසි විත්තිකාරයෙකු ලෙස ක්‍රියා නොකළ අතර, ඇයගේ විත්තියේ නීතිඥ එෆ්. ලී බේලිගේ කෝපයට හේතු විය. ඇයගේ සත් වසරක සිර දඬුවම පසුව ලිහිල් කරන ලද අතර, අවසානයේ ජනාධිපති බිල් ක්ලින්ටන් විසින් ඇයට සමාව දෙන ලදී, ඇය ඇයගේ නිදහස් කැමැත්තෙන් ක්‍රියා නොකරන බව දන්වන ලදී. [4]
ලීමා සින්ඩ්‍රෝමය
[සංස්කරණය]ලිමා සින්ඩ්‍රෝමය ලෙස හඳුන්වන ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමයේ ප්‍රතිලෝමයක් යෝජනා කර ඇති අතර, පැහැර ගන්නන් තම ප්‍රාණ ඇපකරුවන් කෙරෙහි අනුකම්පාව වර්ධනය කරයි. පැහැර ගන්නෙකුට ඔවුන්ගේ ගොදුරු වූවන් කෙරෙහි දෙවන සිතුවිලි හෝ අනුකම්පාව අත්විඳිය හැකිය.[13] ලීමා සින්ඩ්‍රෝමය ලෙස නම් කරන ලද්දේ 1996 දී පේරු හි ලීමා හි ජපන් තානාපති කාර්යාලයේ දී ජපාන තානාපති නිල නිවසේ පැවති සාදයකට සහභාගී වූ සටන්කාමී ව්‍යාපාරයක සාමාජිකයින් සිය ගණනක් ප්‍රාණ ඇපයට ගත් විට පැහැර ගැනීමක් හේතුවෙනි. මෙම විචලනය පිළිබඳ පර්යේෂණ සඳහා ප්‍රධාන උදාහරණය ලීමා හි ජපන් තානාපති කාර්යාලයේ ප්‍රාණ ඇපකරුවන් අර්බුදයෙන් පැමිණි බැවින්, ලීමා සින්ඩ්‍රෝමය දුර්වල ලෙස වටහාගෙන ඇත. ඇගැයීමේදී නිරීක්ෂණය වූ ප්‍රධාන සාධක දෙකක් නම්, වහලුන් සමඟ කාලය ගත කිරීම වහල් හා වහල්භාවය අතර බැඳීම් ශක්තිමත් කිරීමට හේතු විය හැකි නමුත්, බොහෝ වහලුන් කලින් නිදහස් කරන ලද බැවින් මෙයට පදනමක් නොතිබුණි. මෙම තත්ත්වය තුළ බොහෝ සිරකරුවන් තම සන්නිවේදන කුසලතා පිළිබඳ මනා දැනුමක් ඇති ඉහළ පෙළේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයන් වූ බැවින්, අල්ලාගත් අය සමඟ මිත්‍රශීලී සම්බන්ධතාවයක් ඇති කර ගැනීම ධනාත්මක බැඳීමකට දායක විය හැකිය.
රෝග ලක්ෂණ සහ හැසිරීම්
[සංස්කරණය]ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය පිළිබඳ විධිමත් නිර්වචනයේ වින්දිතයන් "තමන් අල්ලාගත් අය කෙරෙහි ධනාත්මක හැඟීම් සහ ඔවුන්ගේ හේතු සහ අරමුණු සඳහා අනුකම්පාව සහ පොලිසිය හෝ බලධාරීන් කෙරෙහි නිෂේධාත්මක හැඟීම්" වර්ධනය කරයි.[4] මෙම රෝග ලක්ෂණ බොහෝ විට පලා ගිය වින්දිතයින් ඔවුන්ගේ පෙර සාමාන්‍ය ජීවිතයට නැවත අනුගමනය කරයි.[14]
කායික හා මානසික බලපෑම්
[සංස්කරණය]- සංජානන: ව්‍යාකූලත්වය, බොඳ වූ මතකය, මායාව සහ පුනරාවර්තන ෆ්ලෑෂ්බැක්.
- චිත්තවේගීය: හැඟීමක් නොමැතිකම, බිය, අසරණභාවය, බලාපොරොත්තු සුන්වීම, ආක්‍රමණශීලී බව, මානසික අවපීඩනය, වරදකාරිත්වය, අල්ලාගත් තැනැත්තා මත යැපීම සහ පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධ (PTSD) වර්ධනය වීම.
- සමාජීය: කාංසාව, නුරුස්නා බව, සුපරීක්ෂාකාරී බව සහ වෙන්වීම.
- භෞතික: පෙර පැවති තත්වයන් වල බලපෑම වැඩි වීම; ආහාර, නින්ද සහ එළිමහනට නිරාවරණය වීම සීමා කිරීම හේතුවෙන් සෞඛ්‍ය තත්ත්වයන් වර්ධනය වීම.[15]
විවේචනය
[සංස්කරණය]රොබින්ස් සහ ඇන්තනි (1982)
[සංස්කරණය]ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය හා සමාන තත්වයක් ඓතිහාසිකව අධ්‍යයනය කළ රොබින්ස් සහ ඇන්තනි, විනාශකාරී කල්ට් ආබාධය ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර, ඔවුන්ගේ 1982 අධ්‍යයනයේ දී නිරීක්ෂණය කළේ 1970 දශකය මොළය සේදීමේ අවදානම් පිළිබඳ බියෙන් පොහොසත් බවයි. මෙම කාලය තුළ මොළය සේදීම සඳහා මාධ්‍ය අවධානය යොමු කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය මනෝවිද්‍යාත්මක තත්වයක් ලෙස දියාරු ලෙස පිළිගැනීමට හේතු වූ බව ඔවුහු ප්‍රකාශ කරති.[16]
FBI නීතිය බලාත්මක කිරීමේ බුලටින් (1999)
[සංස්කරණය]1998 දී FBI විසින් ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ගේ සිද්ධීන් 1,200 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් අඩංගු වාර්තාවකින් හෙළි වූයේ පැහැරගැනීම්වලට ගොදුරු වූවන්ගෙන් 8% ක් පමණක් ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝම් රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන බවයි. නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන පුද්ගලයින් කෙරෙහි නිෂේධාත්මක හැඟීමක් පමණක් පෙන්නුම් කළ වින්දිතයින් බැහැර කළ විට, ප්‍රතිශතය 5% දක්වා අඩු වේ. 1989 දී FBI සහ වර්මොන්ට් විශ්ව විද්‍යාලය විසින් සිදු කරන ලද පොලිස් ආයතන 600 ක සමීක්‍ෂණයකින් වින්දිතයා සහ පැහැරගත් තැනැත්තා අතර චිත්තවේගීය මැදිහත්වීම ප්‍රහාරයකට මැදිහත් වූ විට හෝ අනතුරට ලක් වූ විට එක සිද්ධියක්වත් සොයා ගත්තේ නැත. කෙටියෙන් කිවහොත්, මෙම දත්ත සමුදාය ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය දුර්ලභ සිදුවීමක් ලෙස පවතින බවට ආනුභවික සහාය සපයයි. නාට්‍යමය සිද්ධිවල සංවේදී ස්වභාවය මහජනයා මෙම සංසිද්ධිය ව්‍යතිරේකයට වඩා රීතියක් ලෙස වටහා ගැනීමට හේතු වේ. ප්‍රබන්ධ සහ චිත්‍රපටවල නිරූපණය කර ඇති අතර බොහෝ විට ප්‍රවෘත්ති මාධ්‍ය විසින් සඳහන් කරනු ලැබුවද, මෙම සංසිද්ධිය ඇත්ත වශයෙන්ම සිදුවන්නේ කලාතුරකිනි. එබැවින්, අර්බුද සාකච්ඡා කරන්නන් ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය නිසි ඉදිරිදර්ශනයක තැබිය යුතුය.[5]
නම්න්යාක් සහ වෙනත් අය. (2008)
[සංස්කරණය]නම්න්යාක් ප්‍රමුඛ පර්යේෂක කණ්ඩායමක් සොයාගෙන ඇත්තේ ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝම් පිළිබඳව විශාල මාධ්‍ය ආවරණයක් ඇතත්, මෙම සංසිද්ධිය පිළිබඳව එතරම් පර්යේෂණ සිදු කර නොමැති බවයි. කුඩා පර්යේෂණ සිදු කර ඇති දේ බොහෝ විට පරස්පර විරෝධී වන අතර ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය යනු කුමක්ද යන්න පිළිබඳව සැමවිටම එකඟ නොවේ. මෙම යෙදුම පැහැරගැනීම්වලින් ඔබ්බට අපයෝජනය පිළිබඳ සියලු නිර්වචන දක්වා වර්ධනය වී ඇත. සින්ඩ්‍රෝමය හඳුනා ගැනීම සඳහා රෝග ලක්ෂණ පිළිබඳ පැහැදිලි නිර්වචනයක් නොමැති බව එහි සඳහන් විය.[17]
රෝග විනිශ්චය සහ සංඛ්‍යාන අත්පොත (DSM 5, 2013)
[සංස්කරණය]DSM-5 ඇමරිකානු මනෝචිකිත්සක සංගමය විසින් "මානසික ආබාධ සඳහා වර්ගීකරණ පද්ධතිය" ලෙස බහුලව භාවිතා වේ.[4] ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය ඓතිහාසිකව අත්පොතෙහි දර්ශනය වී නැත, බොහෝ දෙනා විශ්වාස කරන්නේ එය කම්පන බන්ධන හෝ පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධ (PTSD) යටතේ වන අතර නිවැරදි පැහැදිලි කිරීම පිළිබඳ සම්මුතියක් නොමැති බැවිනි. ඊට අමතරව, තර්කය විසඳීමට උපකාර කිරීම සඳහා පුළුල් පර්යේෂණ හෝ සම්මුතියක් නොමැත.[තහවුරු කර නොමැත] පස්වන සංස්කරණය (DSM 5) නිකුත් කිරීමට පෙර, ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය 'අතිශයින්ම ආතතියේ ආබාධ, එසේ නොමැතිනම් නිශ්චිතව දක්වා නොමැත' යටතේ ඇතුළත් කිරීමට සලකා බලමින් සිටියේය.[4]
ඇලන් වේඩ් (2015)
[සංස්කරණය]2015 ඩිග්නිටි සම්මන්ත්‍රණයේදී, වෛද්‍ය ඇලන් වේඩ් ක්‍රිස්ටින් එන්මාර්ක් සම්මුඛ සාකච්ඡාවෙන් පසු "ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය" (සහ ප්‍රචණ්ඩත්වයට ගොදුරු වූ කාන්තාවන් අපකීර්තියට පත් කිරීම සඳහා නිර්මාණය කරන ලද වෙනත් සංකල්ප) පිළිබඳ මිථ්‍යාව ඉදිරිපත් කළේය. මෙම ඉදිරිපත් කිරීමේදී ඔහු "ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය" සහ ඒ ආශ්‍රිත අදහස් වන "කම්පන බන්ධන", "උගත් අසරණ භාවය", "පහරට ලක්වූ කාන්තා සින්ඩ්‍රෝමය", "අභ්‍යන්තර පීඩනය" සහ "ආක්‍රමණිකයා/පීඩකයා සමඟ හඳුනාගැනීම" වැනි කරුණු අවධානය වෙනතකට යොමු කරයි. වින්දිතයින්ගේ, විශේෂයෙන් කාන්තාවන්ගේ මනසෙහි ව්‍යාධි විද්‍යාව නිර්මාණය කරන ලද සන්දර්භය තුළ සත්‍ය සිදුවීම්. "ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය" වින්දිතයන් ලෙස, ඍණාත්මක සමාජ (එනම් ආයතනික) ප්‍රතිචාර ගැන ප්‍රසිද්ධියේ කතා කරන පුද්ගලයන් නිහඬ කිරීමට භාවිතා කරන බොහෝ සංකල්පවලින් එකක් ලෙස දැකිය හැකිය.[18][19][20]
ජෙස් හිල් (2019)
[සංස්කරණය]ගෘහස්ත ප්‍රචණ්ඩත්වය පිළිබඳ ඇගේ 2019 නිබන්ධනයේ ඔබ මා කළ දේ බලන්න, ඕස්ට්‍රේලියානු මාධ්‍යවේදිනී ජෙස් හිල් සින්ඩ්‍රෝමය "කිසිදු රෝග විනිශ්චය නිර්ණායකයක් නොමැති සැක සහිත ව්‍යාධි විද්‍යාවක්" ලෙස විස්තර කර ඇති අතර එය "ස්ත්‍රී ද්‍රෝහීත්වයෙන් පිරී ඇති අතර එය බොරුවක් මත පදනම් වූවක්" බව ප්‍රකාශ කළේය; 2008 සාහිත්‍ය සමාලෝචනයකින් හෙළි වූ "ස්ටොක්හෝම් සින්ඩ්‍රෝමය බොහෝ රෝග විනිශ්චය කරනු ලබන්නේ මාධ්‍ය මගින් මිස මනෝ විද්‍යාඥයින් හෝ මනෝ වෛද්‍යවරුන් විසින් නොවන බව" ඇය සඳහන් කළාය. විශේෂයෙන්ම, හිල්ගේ විශ්ලේෂණයෙන් හෙළි වූයේ, බෙජෙරොට්ගේ සෘජු මගපෙන්වීම යටතේ ස්ටොක්හෝම් බලධාරීන් කොල්ලකෑමට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ ප්‍රාණ ඇපකරුවන් ඔවුන්ව අල්ලාගත් අයට වඩා පොලිසියෙන් වැඩි අවදානමකට ලක් කරන ආකාරයෙන් බවයි (ප්‍රාණ ඇපකරු ක්‍රිස්ටින් එන්මාර්ක්, වැටලීමේදී දුරකථනයක් ලබා දෙන ලදී. ස්වීඩන් අගමැති ඔලොෆ් පාම් සමඟ කතා කරන්න, රජය අපරාධකරුවන් සමඟ සාකච්ඡා නොකරන බවත්, "ඔබ ඔබේ තනතුරේදී මිය ගිය බවට ඔබ සෑහීමට පත් විය යුතු බවත්" පාම් ඇයට පැවසූ බව වාර්තා විය; එසේම, බෙජෙරොට් විසින් එන්මාර්ක් රෝග විනිශ්චය කිසි විටෙක ඇය සමඟ කතා නොකර සිදු කර ඇති බව පමණක් නොව, වටලෑමේදී ඔහුගේ ක්‍රියාවන් පිළිබඳ ඇයගේ ප්‍රසිද්ධ විවේචනයට සෘජු ප්‍රතිචාරයක් ලෙසද ඇය නිරීක්ෂණය කළාය.[9]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2020 https://books.google.com/books?id=bu7VyQEACAAJ.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ^ Jameson C (2010). "The Short Step From Love to Hypnosis: A Reconsideration of the Stockholm Syndrome". Journal for Cultural Research. 14 (4): 337–355. doi:10.1080/14797581003765309.
- ^ Demarest, Rebecca A. (2009). "The Relationship Between Stockholm Syndrome and Post-Traumatic Stress Disorder in Battered Women". Inquiries Journal. 1 (11).
- ^ a b c d e f g h Adorjan, Michael; Christensen, Tony; Kelly, Benjamin; Pawluch, Dorothy (2012). "Stockholm Syndrome as Vernacular Resource". The Sociological Quarterly. 53 (3): 454–474. doi:10.1111/j.1533-8525.2012.01241.x. JSTOR 41679728.
- ^ a b Fuselier, G. Dwayne (July 1999). "Placing the Stockholm Syndrome in Perspective" (PDF). FBI Law Enforcement Bulletin. 68 (7): 22–25. 27 June 2004 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ Sundaram CS (2013). "Stockholm Syndrome". Salem Press Encyclopedia – via Research Starters.
- ^ Bejerot N (1974). "The six day war in Stockholm". New Scientist. 61 (886): 486–487. 2022-11-28 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2024-03-03.
- ^ "The Ties That Bind Captive to Captor". Los Angeles Times. 8 April 2005.
- ^ a b . June 24, 2019 https://books.google.com/books?id=KdnyDwAAQBAJ&pg=PT82.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ^ Westcott, Kathryn (22 August 2013). "Lyssna på Kristin Enmark prata med Olof Palme under gisslandramat". BBC News (ස්වීඩන් බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2015-10-05.
- ^ . Stockholm. 2020.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help)CS1 maint: location missing publisher (link) - ^ a b "What is Stockholm syndrome?". BBC News (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). 2013-08-21. සම්ප්‍රවේශය 2023-09-05.
- ^ Lama, Abraham (10 July 1996). "Peru: Tale of a Kidnapping – from Stockholm to Lima Syndrome". Inter Press Service.
- ^ Giambrone, Andrew (16 January 2015). "Coping After Captivity". The Atlantic.
- ^ Alexander DA, Klein S (January 2009). "Kidnapping and hostage-taking: a review of effects, coping and resilience". Journal of the Royal Society of Medicine. 102 (1): 16–21. doi:10.1258/jrsm.2008.080347. PMC 2627800. PMID 19147852.
- ^ Young, Elizabeth Aileen (31 December 2012). "The use of the 'Brainwashing' Theory by the Anti-cult Movement in the United States of America, pre-1996". Zeitschrift für junge Religionswissenschaft (7). doi:10.4000/zjr.387.
- ^ Namnyak M, Tufton N, Szekely R, Toal M, Worboys S, Sampson EL (January 2008). "'Stockholm syndrome': psychiatric diagnosis or urban myth?". Acta Psychiatrica Scandinavica. 117 (1): 4–11. doi:10.1111/j.1600-0447.2007.01112.x. PMID 18028254.
- ^ "Therapist challenges Stockholm Syndrome". NZ Herald (New Zealand English බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2023-03-14.
- ^ Wade, Allan (1 May 2015). "The myth of 'Stockholm Syndrome'" (PDF) (ඉංග්‍රීසි බසින්). Archived from the original on 23 January 2016. සම්ප්‍රවේශය 18 July 2023.
{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link) - ^ (in en) Rethinking Stockholm Syndrome, https://www.youtube.com/watch?v=drI4HFJkbCc, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2023-03-14