ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් සහ මාධ්‍ය
ශ්‍රී ලංකා ගුවන්විදුලි සංස්ථාව (කලින් රේඩියෝ සිලෝන්) යනු ආසියාවේ පැරණිතම ක්‍රියාත්මක වන ගුවන් විදුලි මධ්‍යස්ථානයයි.[1] යුරෝපයේ විකාශනය ආරම්භ වී වසර තුනකට පසුව එඩ්වඩ් හාපර් විසින් 1923 දී පිහිටුවන ලදී. මෙම ස්ථානය සිංහල, දෙමළ, ඉංග්‍රීසි සහ හින්දි භාෂාවලින් සේවා විකාශනය කරයි. 1980 දශකයේ සිට බොහෝ පෞද්ගලික ගුවන් විදුලි මධ්‍යස්ථාන ද හඳුන්වා දී ඇත. රූපවාහිනිය 1979 දී ස්වාධීන රූපවාහිනී ජාලය ආරම්භ කරන විට හඳුන්වා දෙන ලදී. මුලදී, සියලුම රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථාන රාජ්‍ය පාලනයට යටත් වූ නමුත් පුද්ගලික රූපවාහිනී ජාල 1992 දී විකාශනය කිරීම ආරම්භ කළේය.[2]
2020 වන විට, පුවත්පත් 192 (සිංහල 122, දෙමළ 24, ඉංග්‍රීසි 43, බහුභාෂා 3) ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති අතර රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථාන 25 ක් සහ ගුවන් විදුලි මධ්‍යස්ථාන 58 ක් ක්‍රියාත්මක වේ.[3] මෑත වසරවලදී, ශ්‍රී ලංකාවේ මාධ්‍ය නිදහස ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටවල දුප්පත්ම අය අතර සිටින බවට මාධ්‍ය නිදහස උදෙසා වූ කණ්ඩායම් විසින් චෝදනා කරනු ලැබ ඇත.[4] රජයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ අමාත්‍යවරයකු විසින් පුවත්පත් කර්තෘවරයකු අපයෝජනය කළ බවට ජාත්‍යන්තර ප්‍රසිද්ධියට පත් වූයේ[5] රජයේ විවේචකයකු වූ සහ මරණින් පසු පළ වූ ලිපියකින් ඔහුගේම මරණය ගැන පුරෝකථනය කළ කර්තෘගේ පූර්වගාමියා වූ ලසන්ත වික්‍රමතුංග[6] ඝාතනය කිරීම නොවිසඳී තිබීම හේතුවෙනි.[7]
නිල වශයෙන්, ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් අනුමත කරන ලද මානව හිමිකම් සහතික කරයි. කෙසේ වෙතත්, ඇම්නෙස්ටි ඉන්ටර්නැෂනල්, ෆ්‍රීඩම් ෆ්‍රොම් ටෝචර්, හියුමන් රයිට්ස් වොච්,[8] මෙන්ම බ්‍රිතාන්‍ය රජය[9] සහ එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් විවේචනය කර ඇත.[10] ශ්‍රී ලංකා රජයට සහ එල්.ටී.ටී.ඊ සංවිධානයට මානව හිමිකම් කඩ කළ බවට චෝදනා එල්ල වී තිබේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම්වරයා වෙත උපදේශක මණ්ඩලයක් විසින් නිකුත් කරන ලද වාර්තාවක් සිවිල් යුද්ධයේ අවසන් අදියරේදී එල්ටීටීඊයට සහ ශ්‍රී ලංකා රජයට යුද අපරාධ චෝදනා එල්ල කළේය.[11][12]දූෂණය ශ්‍රී ලංකාව තුළ ගැටලුවක්ව පවතින අතර දූෂණයට එරෙහිව නැගී සිටින්නන්ට ඇති රැකවරණය අල්පය.[13] වසර 135 ක් පැරණි ශ්‍රී ලංකා දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 365 වගන්තිය සමලිංගික සේවනය අපරාධයක් ලෙස සලකන අතර වසර දහයක් දක්වා සිරදඬුවම් නියම වේ.[14]
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ශ්‍රී ලංකාවේ ආරක්ෂක අංශ විසින් රඳවා තබා ගැනීමෙන් පසු අතුරුදහන් වූ පුද්ගලයන් 12,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් ලේඛනගත කර ඇත, 1980 දී ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායම බිහිවීමෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන ඉහළම අගය වේ.[15] ඉන් 6,445ක් මියගිය බව ශ්‍රී ලංකා රජය තහවුරු කළේය. මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් පිළිබඳ චෝදනා වාර්ගික ගැටුම අවසන් වීමෙන් අවසන් වී නැත.[16]
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කොමසාරිස් නවනීදම් පිල්ලේ 2013 මැයි මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණියාය. ඇයගේ සංචාරයෙන් පසු ඇය මෙසේ පැවසුවාය: "යුද්ධය [ශ්‍රී ලංකාවේ] අවසන් වන්නට ඇත, නමුත් ඒ අතරතුර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හෑල්ලුවට ලක් වී නීතියේ ආධිපත්‍යය ඛාදනය වී ඇත." සිවිල් ජන ජීවිතයට හමුදාව වැඩි වැඩියෙන් මැදිහත් වීම සහ හමුදාව ඉඩම් කොල්ලකෑම් පිළිබඳ වාර්තා ගැන පිල්ලේ කතා කළේය. ශ්‍රී ලංකාවේ සිටියදී ඇයට අවශ්‍ය ඕනෑම තැනකට යාමට අවසර දී තිබූ නමුත් තමා හමුවීමට පැමිණි ශ්‍රී ලාංකිකයින්ට ආරක්ෂක අංශ විසින් හිරිහැර හා බිය ගැන්වීම්වලට ලක් වූ බව ද ඇය පැවසුවාය.[17][18]
2012 දී, එක්සත් රාජධානියේ පුණ්‍යායතනය වන ෆ්‍රීඩම් ෆ්‍රොම් ටෝචර් වාර්තා කළේ, ශ්‍රී ලංකාවෙන් වධහිංසාවෙන් දිවි ගලවා ගත් අයගෙන් සායනික ප්‍රතිකාර හෝ පුණ්‍යායතනය විසින් සපයනු ලබන වෙනත් සේවාවන් සඳහා යොමු කිරීම් 233 ක් ලැබී ඇති බවයි. එම වසරේම, කණ්ඩායම විසින් Out of the Silence ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, එය ශ්‍රී ලංකාවේ වධහිංසා පැමිණවීම් පිළිබඳ සාක්ෂි ලේඛනගත කරන අතර, 2009 සිවිල් යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසුව බොහෝ කලකට පසුවත් එම පුරුද්ද දිගටම පැවති බව පෙන්නුම් කරයි.[19] 2020 ජූලි 29 වන දින හියුමන් රයිට්ස් වොච් ප්‍රකාශ කළේ රජයට එරෙහි විවේචන මැඩපැවැත්වීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා රජය නීතීඥයින්, මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින් සහ මාධ්‍යවේදීන් ඉලක්ක කර ඇති බවයි.[20]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ "Radio Ceylon/Sri Lanka Broadcasting Corporation: The history of broadcasting in Sri Lanka" (PDF). Sri Lanka Broadcasting Corporation. p. 1. 20 March 2016 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 15 September 2011.
- ^ "Sri Lanka Press, Media, TV, Radio, Newspapers". Pressreference.com.
- ^ "Annual Report 2020". treasury.gov.lk. Ministry of Finance. 23 May 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 May 2022.
- ^ "Media under fire: Press freedom lockdown in Sri Lanka" (PDF). International Press Freedom and Freedom of Expression Mission to Sri Lanka. pp. 5–6.
- ^ Jansz, Frederica (8 July 2012). "Gota goes berserk". Sunday Leader. 20 October 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 24 November 2012.
- ^ "Chronicle of a death foretold". The Economist. 15 January 2009. සම්ප්‍රවේශය 24 November 2012.
- ^ Wickramasinghe, Lasantha (11 January 2009). "And then they came for me". Sunday Leader. 16 October 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 25 November 2012.
- ^ "Amnesty International – Sri Lanka Human Rights Reports". Amnesty International. 17 February 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 December 2016.
- ^ Keerthisinghe, Lakshman I. (2013). "The British duplicity in protecting human rights in Sri Lanka". Daily Mirror. 21 October 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 21 October 2013.
- ^ "Sri Lanka: Country Report on Human Rights Practices". United States Department of State. 23 February 2001. 7 June 2001 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ "Report of the Secretary – General's Panel of Experts on Accountability in Sri Lanka" (PDF). United Nations. 31 March 2011. p. 71.
- ^ "L'ONU a caché l'ampleur des massacres au Sri Lanka". Le Monde. 28 May 2009. සම්ප්‍රවේශය 26 February 2013.
- ^ "Business Corruption in Sri Lanka". Business Anti-Corruption Portal. 8 April 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 8 April 2014.
- ^ "Department for Justice" (PDF).
- ^ United Nations, Human Rights Council Nineteenth session. "Report of the Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances" (PDF). UN. pp. 3, 113. සම්ප්‍රවේශය 24 November 2012.
'The original mandate derives from Commission on Human Rights resolution 20 (XXXVI) of 29 February 1980','Since its establishment, the Working Group has transmitted 12,460 cases to the Government; of those, 40 cases have been clarified on the basis of information provided by the source, 6,535 cases have been clarified on the basis of information provided by the Government, 214 cases were found to be duplications and were therefore deleted, and 5,671 remain outstanding.'
- ^ Disappearances in Sri Lanka (14 January 2012). "Murky business: People are disappearing – and the government has been accused". The Economist. සම්ප්‍රවේශය 24 November 2012.
- ^ "UN Human Rights Commissioner: 'democracy has been undermined' in Sri Lanka". GlobalPost. 31 August 2013. සම්ප්‍රවේශය 10 September 2013.
- ^ "UN's Navi Pillay attacks Sri Lanka human rights record". BBC News. 31 August 2013. සම්ප්‍රවේශය 10 September 2013.
- ^ Sri Lanka: Out of the Silence. freedomfromtorture.org
- ^ "Sri Lanka: Human Rights Under Attack". Human Rights Watch. 29 July 2020. සම්ප්‍රවේශය 29 July 2020.