මෙඩූසා
මෙඩූසා | |
---|---|
පෞද්ගලික තොරතුරු | |
වල්ලභයා | පොසයිඩන් |
දෙමාපියන් | පෝර්සිස් සහ සෙටෝ |
සොයුරු/සොයුරියන් | හෙස්පෙරිඩස්, ස්තෙනෝ, එයුරියේල්, ග්රේයි, තෝසා, ස්කයිලා, සහ ලේඩන් |
දරුවන් | පෙගසස් and ක්රිසයෝර් |
මෙඩූසා සාමාන්යයෙන් විස්තර කරන්නේ හිසකෙස් වෙනුවට ජීවමාන සර්පයන් සිටින කාන්තාවක් ලෙසය. ඇගේ පෙනුම කෙතරම් පිළිකුල් සහගතද යත් ඇය දෙස බලන ඕනෑම අයෙකු ගල් බවට පත් විය. මෙඩූසා සහ ඇගේ ගොර්ගොන් සහෝදරියන් වන යුරියාල් සහ ස්ටෙනෝ සාමාන්යයෙන් විස්තර කරනු ලැබුවේ පෝර්සිස් සහ සීටෝගේ දියණියන් ලෙසය. තිදෙනාගෙන් මාරාන්තික වූයේ මෙඩූසා පමණි. ස්ටෙනෝ සහ යුරියාල් අමරණීය විය.[1]
ග්රීක වීරයා වන පර්සියස් විසින් මෙඩූසාගේ හිස ගසා දැමුවේය, පසුව ඇය ඇගේ හිස භාවිතා කළ අතර, එය ඇතීනා දේවතාවියට ඇගේ පලිහ මත තැබීමට දෙන තෙක් බලා සිටින්නන් ගල් බවට පත් කිරීමේ හැකියාව රඳවා තබා ගත්තේය.
Part of a series on |
ග්රීක පුරාණෝක්තිවේදය |
---|
දෙවිවරු |
|
වීරවරු සහ ශූරත්වය |
|
අදාළ |
Ancient Greece ද්වාරය Myths ද්වාරය |
ග්රීක පුරානෝක්ති විද්යාවට අනුව මෙඩූසා යනු හිසේ කෙස් වෙනුවට පන ඇති විශකුරු සර්පයන් සිටින භයානක මුහුනක් ඇති පියාපත් සහිත නපුරු දෘෂ්ටි ඇති මනුෂ්ය කාන්තා රාක්ශයෙකි. ඇයගේ මුහුන දෙස කෙලින් බලනා පුද්ගලයන් පිලිමයක් බවට හැරවීමේ හැකියාවක් ඇය සතුව පවතී. මූලාශ්ර වලට අනුව ඇය පෝර්සිස් සහ සෙටෝගේ දියනිය සේ සැලකේ.
මෙඩූසා යනු පැරණි ග්රීක කලාවෙන් ක්ෂණිකව හඳුනාගත හැකි චරිතයකි. ඇගේ මුහුණ, දරුණු සහ විකාර හෝ ස්ත්රී හා රචනා වූවත්, විවිධ සන්දර්භයන් තුළ සෑම මාධ්යකම පාහේ දක්නට ලැබේ. මෙඩූසාගේ වඩාත් සුලභ අර්ථකථනයෙන් ඇඟවෙන්නේ ඇය නූතන නපුරු ඇස මෙන් සෘණාත්මක දේවලින් ආරක්ෂා වීමට සහ වළක්වා ගැනීමට භාවිතා කරන ඇපොට්රොපික් සංකේතයක් (Apotropic සලකුණු යනු මායා කර්මයෙන් හෝ නපුරු ආත්මයන්ගෙන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ගොඩනැගිලිවල බිත්ති, බාල්ක සහ එළිපත්ත මත සීරීම් කරන ලද සංකේත හෝ රටා වේ.) බවයි. ඇය වෙනත් භයානක තර්ජන වළක්වා ගැනීමට අදහස් කරන භයානක තර්ජනයක් නියෝජනය කරයි, නපුර පලවා හැරීම සඳහා නපුරේ රූපයකි. ග්රීක මිථ්යා කථා සහ කලාව තුළ ඇයගේ භූමිකාව දෙස සමීපව බැලීමෙන් බහු පුනරාවර්තන සහ ඇඟවුම් සහිත සියුම් හා සංකීර්ණ චරිතයක් හෙළි වේ.
පුරාවෘත්ත සහා තොරතුරු.
[සංස්කරණය]ගොර්ගෝනියන් තෙදෙනා වන මෙඩුසා, ස්ටෙනෝ සහ යුරියාල් ය. හයිජිනස්ට (හයිජිනස් යනු - ලතින් ලේඛකයෙකි, විශාරද ඇලෙක්සැන්ඩර් පොලිහිස්ටර්ගේ ශිෂ්යයෙකි, සහ සීසර් ඔගස්ටස්ගෙන් නිදහස් වූවෙකි.) අනුව මුහුදු අධිපති දෙවියන් වන පොසයිඩන් (සාගරය, කුණාටු, භූමිකම්පා සහ තුරගුන්ට අධිපතිා) සහ ඔහුගේ සහෝදරිය සෙටෝගේ (මිත්යා කථා වලට අනුව මුහුදු රකුසන්ගේ සහ අනෙකුත් සාගර ජීවීන්ගේ දේවතාවියයි) දරුවන් ලෙසයි, කෙසේ වෙතත් තවත් තැනක ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් පෝර්සිස් සහා සෙටෝ ඔවුන්ගේ පෙළපත් වෙනත් අය සමඟ බෙදාගෙන ඇත.
ඔවුන් අසල ඔවුන්ගේ සහෝදරියන් තිදෙනා වන ගොර්ගොන්ස් පියාපත් ඇත..
හිසකෙස් සඳහා සර්පයන් සමඟ - මාරාන්තික මිනිසා කෙරෙහි වෛරය..
රෝමානු කවියෙකු වූ ඕවිඩ් විසින් ලියන ලද මෙඩූසා මිථ්යාවේ ප්රමාද අනුවාදයක, මෙඩූසා මුලින් රූමත් තරුණියක් වූ නමුත් පොසෙයිඩන්ට ඇය සමඟ ඇතීනාගේ දේවස්ථානයේදී සංසර්ගයේ යෙදෙන විට, ඇතීනා මෙඩූසාට දඬුවම් කළේ ඇගේ ලස්සන කොණ්ඩය බිහිසුණු සර්පයන් බවට පත් කරමිනි. තවද ඇතීනාගේ දේවස්ථානයට ඇතුළු වීමට උදව් කළ සහෝදරියන් දෙදෙනාද ගෝර්ගෝනියන් බවට පත් කර ඇත. මීට පෙර කිසිදු අනුවාදයක මේ ගැන සඳහන් නොවුනත්, මෙඩූසාගේ පුරාණ නිරූපනය බිහිසුණු රාක්ෂයෙකු වෙනුවට ලස්සන කන්යාවක් ලෙස ඕවිඩ්ට පෙර සිට ඇත.
ඉපැරණි ග්රීක වාස් පින්තාරු කරන්නන් සහ සහන කැටයම්කරුවන් මෙඩූසා සහ ඇගේ සොහොයුරියන් බිහිසුණු ස්වරූපයක් ඇති අය ලෙස සිතුවද, ක්රි.පූ පස්වන සියවසේ මූර්ති ශිල්පීන් සහ බඳුන් පින්තාරු කරන්නන් ඇය සුන්දර මෙන්ම බිහිසුණු තැනැත්තියක් ලෙස සිතීමට පටන් ගත්හ.
මෙඩූසාගේ හිස සිදින ලද්දේ පර්සියස් නම් වීරයා විසිනි. ඔහු එහි බලය භාවිතා කලේ තම සතුරන් පැරදවීමට ආයුධයක් ලෙසය[2]. ඔහු මෙඩූසාගේ හිස අවසානයේ ඇතීනා දෙවඟනට ලබා දෙන අතර ඇය මෙඩූසාගේ හිස ඇයගේ පලිහට සම්බන්ධ කර ගන්නා ලදි.
ඇගේ මරණයේ ඛේදජනක ය. පර්සියස් හිස ගසා දමන විට මෙඩූසා සාමකාමීව නිදා සිටින සුරූපී කාන්තාවක් නින්දේදී මරා දැමීමේ ක්රියාව තරමක් වීර ක්රියාවක් නොවන බැවින්, එම බඳුන් මතු කිරීමට අදහස් කරන්නේද යන්න පැහැදිලි නැත. මෙඩූසාගේ ඉරණම ගැන අනුකම්පාව, නැතහොත් සාම්ප්රදායික වීරයාට සමච්චල් කිරීම.
කතාවේ බොහෝ අනුවාද වලදී, ඇයව වීරයා වන පර්සියස් විසින් හිස ගසා දමනු ලැබූ අතර, පොලිඩෙක්ටස් පර්සියස්ගේ මව සමඟ විවාහ වීමට අවශ්ය වූ බැවින්, සෙරිෆස්හි පොලිඩෙක්ටස් රජු (යනු සෙරිෆෝස් දිවයිනේ පාලකයා විය.) විසින් ඇගේ හිස රැගෙන ඒමට යවන ලදී. දෙවිවරුන් මේ ගැන හොඳින් දැන සිටි අතර පර්සියස්ට උදව් ලැබුණි. ඔහුට ඇතීනාගෙන් (ප්රඥාව, යුධ කටයුතු සහ හස්ත කර්මාන්ත[3] සමඟ සම්බන්ධ වූ පුරාණ ග්රීක දේවතාවියකි) දර්පණ පලිහක්, හර්මීස්ගෙන් (හර්මීස් දෙවිවරුන්ගේ දූතයා සහ පණිවිඩකරු ලෙස ක්රියා කරයි) රන් පියාපත් සහිත සෙරෙප්පු, හෙපස්ටස්ගෙන් (කම්මල් දෙවියෙකු ලෙස හෙෆෙස්ටස් ඔලිම්පස්හි සියලු දෙවිවරුන්ගේ ආයුධ සෑදුවේය. ඔහු දෙවිවරුන්ගේ කම්මල්කරුවෙකු ලෙස සේවය කළහ.) කඩුවක් සහ අදෘශ්යමාන හේඩීස්ගේ (පුරාණ ග්රීක ආගමේ සහ පුරාවෘත්තවල, මළවුන්ගේ සහ යටගියවුන්ගේ දෙවියා වේ.) සුක්කානම ඔහුට ලැබුණි. ගෝර්ගෝනියන් තිදෙනාගෙන් මාරාන්තික වූ එකම තැනැත්තා මෙඩූසා වූ බැවින්, පර්සියස් හට ඇයව ඝාතනය කිරීමට හැකි විය. ඔහු එසේ කළේ ඇතීනාගෙන් ඔහුට ලැබුණු දර්පණ පලිහෙන් පරාවර්තනය දෙස බලමිනි. එම කාලය තුළ මෙඩූසා පොසෙයිඩන් විසින් ගැබ්ගෙන සිටියාය. පර්සියස් ඇගේ හිස ගසා දැමූ විට, පියාපත් සහිත අශ්වයෙකු වූ පෙගසස් (පියාපත් සහිත දිව්යමය අශ්වයෙකු වන අතර, ග්රීක මිථ්යා ප්රබන්ධ තුල සාමාන්යයෙන් තනි සුදු පැහැයෙන් නිරූපණය කෙරෙයි.) සහ රන් කඩුවක් අතින් ගත් යෝධයෙකු වූ ක්රයිසෝර් ඇගේ සිරුරෙන් පැන නැඟී සිටියහ.
අමරණීය සහෝදරියන් දෙදෙනා කෝපයෙන් පර්සියස් ලුහුබැඳ ගිය නමුත් වීරයා හර්මීස්ගේ පියාපත් සහිත බූට් සපත්තු සහ හේඩීස්ගේ අදෘශ්යමාන හිස්වැස්ම භාවිතා කරමින් ඔහුගේ ත්යාගය සමඟ ගැලවී ගියේය. කෙසේ වෙතත්, මරණයට පවා මෙඩූසාගේ බලය මැඩපැවැත්විය නොහැකි වූ අතර, පර්සියස්ට ඇගේ හිස කපා දැමූ හිස එය රඳවා ගැනීමට තරම් ශක්තිමත් විශේෂ ගෝනියක තබා ගැනීමට සිදු විය, එය කයිබිසිස් ලෙස හැඳින්වේ. ඔහුගේ ගමන්වලදී, ඇන්ඩ්රොමීඩා කුමරිය මුහුදු රකුසෙකුගෙන් ගල් ගසා ගලවා ගැනීමට සතුරන් හැරවීමට ඔහු හිස භාවිතා කළේය.
Pindar ගේ Twelfth Pythian Ode විස්තර කරන්නේ ස්ටෙනෝ සහ යුරියාල් කෝපයෙන් තම සහෝදරියගේ ඝාතකයා ලුහුබැඳ යාමේ ප්රතිඵලයක් ලෙස මෙඩූසා මිත්යාවේ තවත් පරිච්ඡේදයක් ඇති වූ ආකාරයයි. ඔවුන්ගේ දුක්ඛිත හා කෝපාවිෂ්ඨ කෑගැසීම් ඇසූ ඇතීනා ඔවුන් අනුකරණය කිරීමට නළාව නිර්මාණය කිරීමට පෙලඹුණාය. කෙසේ වෙතත්, දේවතාවිය නළාව වාදනය කරන විට, ඇගේ ප්රතිබිම්බය දැකීමෙන් පසු ඇය එය ඉවත දැමුවාය. ක්රීඩා කරන විට ඇගේ මුහුණ කැත වී කැත විය. ඇය හිතාමතාම සහ සාර්ථකව ගොර්ගොන්වරුන්ගේ විලාප අනුකරණය කරන අතරම, ඇය නොදැනුවත්වම ඔවුන්ගේ පුළුල් හා භයානක ලක්ෂණ අනුකරණය කළාය.
ඕවිඩ්ට අනුව, වයඹදිග අප්රිකාවේ, පර්සියස් අහස උසට අල්ලාගෙන සිටි ටයිටන් ඇට්ලස් පසුකර පියාසර කළ අතර ඇට්ලස් ඔහුට පහර දීමට උත්සාහ කළ විට ඇට්ලස් ගලක් බවට පරිවර්තනය කළේය. ඒ හා සමානව, රතු මුහුදේ කොරල්පර සෑදී ඇත්තේ මෙඩූසාගේ රුධිරයෙන් මුහුදු පැලෑටි මත වැගිරෙන පර්සියස් ඉතියෝපියාවේ කෙටි කාලයක් රැඳී සිටියදී වෙරළට ඔබ්බෙන් වූ හිස තැබූ විට ඔහු තම අනාගත බිරිඳ වන සොඳුරිය බේරාගෙන විවාහ කර ගත් බවයි. ඇන්ඩ්රොමීඩා කුමරිය, එවකට ලෝකයේ සිටි ලස්සනම කාන්තාව විය. මෙඩූසාගේ රුධිරයෙන් ඇම්ෆිස්බේනා (සර්ප හිස සහිත වලිගයක් සහිත අං සහිත මකරෙකු වැනි) ද බිහි විය.
පර්සියස් පසුව සෙරිෆෝස් (ඊජියන් මුහුදේ පිහිටි ග්රීක දූපත් මහ නගර සභාවකි, එය කිත්නොස්ට දකුණින් සහ සිෆ්නෝස් හි වයඹ දෙසින් පිහිටා ඇත.) වෙත පියාසර කළේය, එහිදී ඔහුගේ මවට හිසෙන් ගලක් බවට පත් වූ පොලිඩෙක්ටස් රජු සමඟ විවාහ වීමට බල කෙරුනි. පසුව පර්සියස් විසින් ගොර්ගන්ගේ හිස ඇතීනා වෙත ලබා දුන් අතර ඇය එය ඇගේ පලිහ වූ ඒජිස් මත තැබුවාය.
මෙම කථා අද මනරම් ලෙස පෙනුනද, පුරාණ ග්රීකයන්ට ඒවා අර්ධ ඓතිහාසික විය. මිථ්යාවන් මෙන්ම හෝමර් සහ හෙසියොඩ් විසින් වාර්තා කරන ලද කථාන්දර, පිරිමින් සහ ස්ත්රීන් වීරයන්, දෙවිවරුන් සහ අද්භූත දේ සමඟ අන්තර් ක්රියා කරන විට නැතිවූ වීරෝදාර අතීතයේ කොටසක් ලෙස සැලකේ. මෙම කාල පරිච්ඡේදයේ කථා සෑම මාධ්යයකින්ම පුනරාවර්තනය විය; ග්රීසියේ සාක්ෂි මගින් කාව්ය, ගද්ය සහ කලාව තුළ වීරයන් සහ රාක්ෂයන්ගෙන් සංතෘප්ත ලෝකයක් ඉදිරිපත් කරයි. එබැවින්, මෙඩූසා යනු මනරම් මෘගයෙකු පමණක් නොව, පැරණි නරඹන්නන්ගේ මනසෙහි බෙදාගත් අතීතයේ සහ වර්තමානයක කොටසකි. ඇය ඉතිහාසගත උවදුරක් සනිටුහන් කළාය - පර්සියස් පරාජය කර ඇගේ ශක්තිය උපයෝගී කර ගැනීමේ කතාව හුදු කතාවක් නොව, ග්රීකයන්ගේ හවුල් උපමා සහ ඓතිහාසික වාර්තාවේ පරිච්ඡේදයකි.
මූලාශ්ර
[සංස්කරණය]- ^ 1
- ^ Bullfinch, Thomas. "Bulfinch Mythology – Age of Fable – Stories of Gods & Heroes". සම්ප්රවේශය 2007-09-07.
...and turning his face away, he held up the Gorgon's head. Atlas, with all his bulk, was changed into stone.