චාබි

චාබි අධිරාජිනිය
පූර්වප්‍රාප්තිකයා	ක්වෑන් අධිරාජිනිය ටෙගුලෙන්
අනුප්‍රාප්තිකයා	නම්බුයි අධිරාජිනිය
උපත	1216
මරණය	20 March 1281(1281-03-20) (වයස 65)
වල්ලභයා	කුබ්ලයි ඛාන්
දරුවන්	චෙන්ජින්, කිරුළහිමි මිංෂියාඕ කුමරු
මරණාපර නාමය චාඕරුයි ෂුන්ෂෙං අධිරාජිනිය 昭睿順聖皇后
පියා	ඔංගිරාට් ගෝත්‍රයේ අන්චෙන්
ආගම	නෙස්ටෝරියානු ක්‍රිස්තියානි ආගම, මුලින් බුද්ධාගම

චාබි අධිරාජිනිය (1216–1281) යනු චීනයේ යුවාන් රාජවංශයේ ඛොන්ගිරාඩ් වල්ලභ අධිරාජිනියකි. ඇය කුබ්ලයි ඛාන්‍ සමග විවාහ වූවා ය. එලෙසින් ඇය 1270 දශකයේ සම්පූර්ණ චීනයම යටත් කරගත් මොංගෝල ඛාගන්වරයාගේ භාර්යාව වීමට සමත් වූවා ය.

දිවිය

"මොංගෝලයන්ගේ රහසිගත ඉතිහාසය" අනුව, චාබි කුබ්ලයිගේ ප්‍රියතම භාර්යාව වූ අතර, ඔහුගේ රාජ්‍ය සමය පුරා ඔහුගේ නිල නොවන උපදේශිකාව ලෙසින් කටයුතු කළා ය. කලාවන්ට අනුග්‍රහ දැක්වූ ඇය, තරුණ වැනීසියානු සංචාරකයකු වූ මාර්කෝ පෝලෝ‍ තුළ චීනය කෙරෙහි වූ උනන්දුව ඉහළ නැංවීමට දායක වූයේ යැයි සැලකේ. චාබි ඇගේ නැන්දණිය වූ සොර්ඝාඝ්ටානි මෙන් ක්‍රිස්තියානි බලපෑමට නතු වූයේ දැයි සැක කෙරේ.

චාබි අධිරාජිනිය මොංගෝල සංස්කෘතියේ කාන්තාවන් දැක්වූ ඉහළ දායකත්වය සම්බන්ධයෙන් නිදසුනක් ලෙස සලකනු ලැබේ. කුබ්ලයිගේ භාර්යාව සහ උ‍පදේශිකාව ලෙස, ඇය වැදගත් දේශපාලන සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික බල මූලාශ්‍රයක් වූවා ය. විශේෂයෙන්ම චීනවරුන් සමග සමාදාන වීමට ඇය මුලපිරුවා ය. රජයේ ඉහළ මට්ටම තුළ ඇය බුද්ධාගම ප්‍රවර්ධනය කළා ය. ඇය උතුරු චීන අධිරාජකීය පවුලට යහපත් අයුරින් සලකන මෙන් යෝජනා කළේ ජනතාව අස්වසාලීම පිණිසයි. එසේම චීන වගා බිම් මොංගෝලියානු තෘණ බිම් බවට පරිවර්තනය කිරීම වැළැක්වීමට ඇය කුබ්ලයිට සහාය වූවා ය. චාබි සහ කුබ්ලයිගේ මිශ්‍ර වූ විශ්වසාධාරණ මතයයන් චීන සංස්කෘතිය යටපත් නොකොට එය වැළඳ ගැනීම කෙරෙහි ඉවහල් විය. චාබි සිය නැන්දණිය වූ සොර්ඝාඝ්ටානි බෙකිගේ බලපෑම හමුවේ නෙස්ටෝරියානු ක්‍රිස්තියානි ආගම වැළඳගත්තා ය. චාබිගේ වැළඳගැනීමෙන් පසුව, නෙස්ටෝරියානු ධර්මය චීනය තුළ ශීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත විය. චාබිගේ සහාය ඇතිව කුබ්ලයිහට සිය මහේච්ඡ සොයුරාවත්, මුරණ්ඩු විද්වතුන් සහ ගොවීන් පාලනය කිරීමට අවස්ථාව හිමි විය.

ප්‍රභව

• Stearns, Peter N.; Michael Adas; Stuart B. Schwartz; Marc Jason Gilbert (2011). "14 • The Last Great Nomadic Challenges: From Chinggis Khan to Timur". World Civilizations: The Global Experience AP* Edition (6th ed.). pp. 327–328. ISBN 0-13-136020-5.
• factsanddetails.com/asian/cat65/sub423/entry-5241.html

පූර්වප්‍රාප්තිකයා ටෙගුලෙන්	කුබ්ලයි ඛාන්ගේ බිසව 1260–1281	අනුප්‍රාප්තික නම්බුයි
පූර්වප්‍රාප්තිකයා චුබෙයි	මොංගෝලයන්ගේ ඛාටුන්වරිය 1260–1281
පූර්වප්‍රාප්තිකයා ක්වෑන් අධිරාජිනිය (සොං රාජවංශය)	යුවාන්හි අධිරාජිනිය 1274–1281