ඇලබාමා
| ඇලබාමා ජනපදය | |||||
| |||||
| අපනාමය(න්): යෙලෝහැමර් ජනපදය, ඩික්සි ප්‍රදේශයේ හදවත, කපු ජනපදය | |||||
| ආදර්ශ පාඨය(න්): ඕඩෙමුස් ජූරා නෝස්ට්‍රා ඩිෆෙන්ඩ්‍රෙ (ලතින්) අපගේ හිමිකම් රැකගැනුමට අපි අභියෝග කරමු | |||||
 | |||||
| නිල භාෂාව(න්) | ඉංග්‍රීසි | ||||
| කථන භාෂාව(න්) | As of 2010
| ||||
| ජාති නාමය | ඇලබාමානු හෝ ඇලබාමියානු[1] | ||||
| අගනගරය | මොන්ට්ගමරි | ||||
| විශාලතම නගරය | බර්මිංහැම් 212,038 (2012 ඇස්තමේන්තුව) | ||||
| විශාලතම පුරවර ප්‍රදේශය | මහා බර්මිංහැම් ප්‍රදේශය | ||||
| භූමි ප්‍රමාණය | එ. ජ. හි 30වන අනුස්ථානය ලැබ. | ||||
| - සම්පූර්ණ | 52,419 වර්ග සැත (135,765 කිමී2) | ||||
| - පළල | 190 සැතපුම් (305 කිමී) | ||||
| - දිග | 330 සැතපුම් (531 කිමී) | ||||
| - % ජලය | 3.20 | ||||
| - අක්ෂාංශකය | 30° 11′ N to 35° N | ||||
| - දේශාංශකය | 84° 53′ W to 88° 28′ W | ||||
| ජනගහණය | එ. ජ. හි 24වන අනුස්ථානය ලැබ. | ||||
| - සම්පූර්ණ | 4,858,979 (2015 ඇස්ත.)[2] | ||||
| - ඝණත්වය | 94.7 (2011 ඇස්ත.)/වර්ග සැත (36.5 (2011 ඇස්ත.)/කිමී2) එ. ජ. හි27වන අනුස්ථානය ලැබ | ||||
| - මධ්‍යනය ආදායම | $40,489 (2009) (46වන) | ||||
| උන්නතාංශය | |||||
| - උසම ස්ථානය | චිහා කන්ද[3][4][5] 2,413 අඩි (735.5 මී) | ||||
| - මධ්‍යනය | 500 අඩි (150 මී) | ||||
| - පහළම ස්ථානය | මෙක්සිකෝ බොක්ක[4] මුහුදු මට්ටම | ||||
| සංගමයට ඇතුලත් කර ගැනීම | දෙසැම්බර් 14, 1819 (22වන) | ||||
| ආණ්ඩුකාර | රොබට් ජේ. බෙන්ට්ලි (රි) | ||||
| උප ආණ්ඩුකාර | කේ අයිවි (රි) | ||||
| ව්‍යවස්ථාදායකය | ඇලබාමා ව්‍යවස්ථාදායකය | ||||
| - උත්තර මන්ක්‍රී මණ්ඩලය | සෙනෙට් මන්ත්‍රී මණ්ඩලය රි-25, ඩි-8 | ||||
| - පහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩලය | මහජන මන්ත්‍රී මණ්ඩලය රි-72, ඩි-33 | ||||
| එ.ජ. සෙනෙට් සභිකයන් | රිචඩ් ෂෙල්බි (රි) ජෙෆ් සෙෂන්ස් (රි) | ||||
| එ.ජ. මන්ත්‍රී මණ්ඩල නියෝජිත කණ්ඩායම | 6 රිපබ්ලිකානුවන්, 1 ඩිමොක්‍රැට්වරුන් (ලැයිස්තුව) | ||||
| වේලා කලාප | |||||
| - ජනපදයෙහි බොහෝ තැන් වල | මධ්‍යම: UTC −6/−5 | ||||
| - ෆිනික්ස් සිටි, ඇලබාමා ප්‍රදේශය | නැගෙනහිර: UTC −5/−4 | ||||
| කෙටි යෙදුම් | AL Ala. US-AL | ||||
| වෙබ් අඩවිය | Alabama.gov | ||||
ඇලබාමා (
i/ˌæləˈbæmə/ AL-ə-BAM-ə)[6] යනු එක්සත් ජනපදයේ ගිනිකොනදිග කලාපයේ පිහිටි ප්‍රාන්තයකි. එය උතුරින් ටෙනසි, නැගෙනහිරින් ජෝර්ජියාව, දකුණින් ෆ්ලොරිඩා සහ මෙක්සිකෝ බොක්ක සහ බටහිරින් මිසිසිපි මායිම් වේ. ඇලබාමා ප්‍රදේශය අනුව 30 වන විශාලතම වන අතර එක්සත් ජනපද ප්‍රාන්ත 50 න් 24 වන වැඩිම ජනගහනය වේ.[7]
ඇලබාමා රාජ්‍ය පක්ෂියාට අනුව යෙලෝහැමර් ප්‍රාන්තය ලෙස හැඳින්වේ. ඇලබාමා "ඩික්සිගේ හදවත" සහ "කපු ප්‍රාන්තය" ලෙසද හැඳින්වේ. ප්‍රාන්තය විවිධ භූගෝලීය වශයෙන් යුක්ත වන අතර උතුරින් කඳුකර ටෙනසි නිම්නය සහ දකුණින් ඓතිහාසික වශයෙන් වැදගත් වරායක් වන මොබයිල් බේ ආධිපත්‍යය දරයි. ඇලබාමා හි අගනුවර මොන්ට්ගොමරි වන අතර ජනගහනය සහ ප්‍රදේශය අනුව එහි විශාලතම නගරය හන්ට්ස්විල් වේ.[8] එහි පැරණිතම නගරය මොබයිල් වන අතර එය 1702 දී ප්‍රංශ ලුසියානා හි අගනුවර ලෙස ප්‍රංශ යටත් විජිතවාදීන් (ඇලබාමා ක්‍රියෝල්ස්) විසින් ආරම්භ කරන ලදී.[9][10] මහා බර්මින්හැම් යනු ඇලබාමා හි විශාලතම අගනගර ප්‍රදේශය සහ එහි ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයයි.[11] දේශපාලනිකව, ගැඹුරු දකුණේ හෝ "බයිබල් තීරයේ" කොටසක් ලෙස, ඇලබාමා ප්‍රධාන වශයෙන් ගතානුගතික රාජ්‍යයක් වන අතර එහි දකුණු සංස්කෘතිය සඳහා ප්‍රසිද්ධය. ඇලබාමා තුළ, ඇමරිකානු පාපන්දු, විශේෂයෙන් විද්‍යාල මට්ටමින්, ප්‍රාන්තයේ සංස්කෘතියේ ප්‍රධාන කොටසක් ඉටු කරයි.
මුලින් බොහෝ ස්වදේශික ගෝත්‍රිකයන්ට නිවහන වූ වර්තමාන ඇලබාමා, දහසයවන සියවසේ සිට දහඅටවන සියවසේ මුල් භාගයේදී ප්‍රංශ ජාතිකයන් එය අත්පත් කර ගන්නා තෙක් ස්පාඤ්ඤ භූමියක් විය. 1763 දී ඇමරිකානු විප්ලවවාදී යුද්ධයේදී එය අහිමි වන තෙක් බ්‍රිතාන්‍යයන් එම ප්‍රදේශය දිනා ගත්හ. ස්පාඤ්ඤය 1813 දක්වා ස්පාඤ්ඤ බටහිර ෆ්ලොරිඩාවේ කොටසක් ලෙස මොබයිල් රඳවා ගත්තේය. 1819 දෙසැම්බර් මාසයේදී ඇලබාමා රාජ්‍යයක් ලෙස පිළිගැනුණි. පූර්ව කාල පරිච්ඡේදයේදී, ඇලබාමා කපු නිෂ්පාදනයේ ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකු වූ අතර අප්‍රිකානු ඇමරිකානු වහල් ශ්‍රමය බහුලව භාවිතා විය. 1861 දී, ප්‍රාන්තය එක්සත් ජනපදයෙන් වෙන් වී ඇමරිකානු කොන්ෆෙඩරේට් රාජ්‍යවල කොටසක් බවට පත් වූ අතර, මොන්ට්ගොමරි එහි පළමු අගනුවර ලෙස ක්‍රියා කළ අතර, 1868 දී නැවත සංගමයට එක් විය. ඇමරිකානු සිවිල් යුද්ධයෙන් පසුව, ඇලබාමා දශක ගණනාවක් ආර්ථික දුෂ්කරතාවන්ට මුහුණ දීමට සිදු විය, එයට හේතුව කෘෂිකර්මාන්තය සහ මුදල් බෝග කිහිපයක් රාජ්‍යයේ ආර්ථිකයේ ප්‍රධාන ධාවකය වීමයි. අනෙකුත් පැරණි වහල් රාජ්‍යයන් මෙන්, ඇලබාමියානු නීති සම්පාදකයින් 19 වන සියවසේ අග භාගයේ සිට 1960 දශකය දක්වා ජිම් ක්‍රෝ නීති භාවිතා කළහ. සෙල්මා සිට මොන්ට්ගොමරි පාගමන් වැනි ඉහළ පෙළේ සිදුවීම් 1950 සහ 1960 ගණන්වල සිවිල් අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරයේ ප්‍රධාන කේන්ද්‍රස්ථානයක් බවට පත් කළේය.
දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී සහ ඉන් පසුව, ඇලබාමා රාජ්‍යයේ ආර්ථිකය නව කර්මාන්ත සමඟ විවිධාංගීකරණය වූ විට වර්ධනය විය. 1960 දී, හන්ට්ස්විල් හි නාසා හි මාෂල් අභ්‍යවකාශ පියාසැරි මධ්‍යස්ථානය පිහිටුවීම, දේශීය අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තයක් සංවර්ධනය කිරීමෙන් ඇලබාමාහි ආර්ථික වර්ධනය ඉහළ නැංවීමට උපකාරී විය. 21 වන සියවසේ ඇලබාමා හි ආර්ථිකය පදනම් වී ඇත්තේ මෝටර් රථ, මූල්‍ය, සංචාරක, නිෂ්පාදන, අභ්‍යවකාශ, ඛනිජ නිස්සාරණය, සෞඛ්‍ය සේවා, අධ්‍යාපනය, සිල්ලර වෙළඳාම සහ තාක්ෂණය මත ය.[12]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ "ස්ටේට් ඔෆ් ඇලබාමා". ද බැට්ල් ඔෆ් ගෙටිස්බර්ග්. සම්ප්‍රවේශය ජූලි 21, 2015.
- ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;PopEstUSනමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ "චීහාහා". NGS දත්ත ලේඛනය. එ.ජ. ජාතික භූමිතික සමීක්ෂණය. සම්ප්‍රවේශය ඔක්තොම්බර් 20, 2011.
- ^ a b "එක්සත් ජනපදයෙහි උන්නතාංශයන් සහ දුරවල්". එක්සත් ජනපද භූමිතික සමීක්ෂණය. 2001. සම්ප්‍රවේශය ඔක්තොම්බර් 21, 2011.
- ^ 1988 උතුරු ඇමරිකානු සිරස් දත්තය වෙත උන්නතාංශය සීරුමාරු කෙරිණි.
- ^ සැකිල්ල:Cite Collins Dictionary
- ^ "Ranking of U.S. States by Area". Archived from the original on December 17, 2022. සම්ප්‍රවේශය November 7, 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link) - ^ "Huntsville rockets past Birmingham in Census, now Alabama's largest city". al (ඉංග්‍රීසි බසින්). August 12, 2021. August 12, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය August 12, 2021.
- ^ Thomason, Michael (2001). Mobile: The New History of Alabama's First City. Tuscaloosa: University of Alabama Press. pp. 2–21. ISBN 978-0-8173-1065-3.
- ^ Melton McLaurin, Michael Thomason (1981). Mobile the life and times of a great Southern city (1st ed.). United States of America: Windsor Publications. pp. 12, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 24, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 41. 42, 43, 44, 45, 46, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 88, 92, 105, 119, 120, 123.
- ^ "Alabama's largest county looks to continue economic development momentum". August 31, 2018. October 21, 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය September 21, 2020.
- ^ "Alabama Occupational Projections 2008–2018" (PDF). Alabama Department of Industrial Relations. State of Alabama. January 17, 2013 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය September 22, 2012.