ලුසාකා පළාත, සැම්බියාව
ලුසාකා පළාත සැම්බියාවේ පළාත් දහයෙන් එකකි. එහි අගනුවර ලුසාකා වන අතර එය ජාතික අගනුවර ද වේ. එය සැම්බියාවේ කුඩාම පළාත වන අතර එහි භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 21,896 කි.. 2022 වන විට 3,079,964 ක ජනගහනයක් සහ 2022 වන විට වර්ග කිලෝමීටරයකට පුද්ගලයින් 140 ක ඝනත්වයකින් යුත් ලුසාකා සැම්බියාවේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ සහ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ පළාත ද වේ.[1] එය වැඩිම වෛද්‍යවරුන් සහ මැලේරියාව ආශ්‍රිත සිදුවීම් අඩුම නාගරික පළාතයි. පළාත සිම්බාබ්වේ සහ මොසැම්බික් වලට මායිම් වන අතර පහළ සැම්බේසි ජාතික වනෝද්‍යානය මගින් වෙන් කරනු ලැබේ.
පහළ සැම්බෙසි ජාතික වනෝද්‍යානය, ලුන්සෙම්ෆ්වා ගංගා නිම්නයේ කොටසක්, ඊසාන දෙසින් පහළ ලුආන්ග්වා නිම්නය සහ නිරිත දෙසින් පිහිටි කෆු තට්ටු නිවාස ලුසාකා පළාතේ ප්‍රධාන ජාතික වනෝද්‍යාන සහ ක්‍රීඩා ප්‍රදේශ වේ. ලුසාකා හි, ංකොම්බල්යාංග උත්සවය ජූලි මාසයේදී සොලි ගෝත්‍රිකයන් විසින් චොන්ග්වේ දිස්ත්‍රික්කයේ සමරනු ලබන අතර, සැප්තැම්බර් මාසයේදී චිකුන්ඩා ගෝත්‍රිකයන් විසින් ලුආන්ග්වා දිස්ත්‍රික්කයේ දන්තෝ උත්සවයද, සැප්තැම්බර් මාසයේදී සෝලි ගෝත්‍රිකයන් විසින් චක්වේලා මකුම්බි උත්සවයද සමරනු ලබයි.
පළාතේ දිස්ත්‍රික්ක හයක් ඇත. 2004 වන විට සාක්ෂරතා අනුපාතය 83% ක් වූ අතර විරැකියා අනුපාතය 31% කි. තරුණයන්ගේ සාමාන්‍ය විරැකියා අනුපාතය 2008 වන විට 52% කි. කෙනත් කවුන්ඩා ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ (ලුසාකා ට අයත්, චොංවේ දිස්ත්‍රික්කයේ කොටසක් වුවද) සහ ලුසාකා සිටි ගුවන් තොටුපළ (ලුසාකා හි) පළාතේ ගුවන් තොටුපළ දෙක වේ.
පරිපාලනය[සංස්කරණය]
පළාත් පරිපාලනය තනිකරම පරිපාලන අරමුණු සඳහා පිහිටුවා ඇත. පළාතේ නායකත්වය දරන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරන ලද අමාත්‍යවරයෙකු විසින් වන අතර, එක් එක් පළාත සඳහා මධ්‍යම රජයේ අමාත්‍යාංශ ඇත. පළාතේ පරිපාලන ප්‍රධානියා වන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරනු ලබන ස්ථිර ලේකම්වරයාය. නියෝජ්‍ය ස්ථිර ලේකම්වරයෙක්, රජයේ දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන්, පළාත් මට්ටමින් සිවිල් සේවකයන් සිටී. ලුසාකා පළාත දිස්ත්‍රික්ක හයකට බෙදා ඇත, එනම්
- චිලංග දිස්ත්‍රික්කය
- චොංවේ දිස්ත්‍රික්කය
- කෆු දිස්ත්‍රික්කය
- ලුආන්ග්වා දිස්ත්‍රික්කය
- ලුසාකා දිස්ත්‍රික්කය
- රුෆුන්සා දිස්ත්‍රික්කය .
සියලුම දිස්ත්‍රික් මූලස්ථාන දිස්ත්‍රික් නම් වලට සමාන වේ. පළාතේ සභා හයක් ඇති අතර, ඒ සෑම එකක්ම සභා මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස හැඳින්වෙන තේරී පත් වූ නියෝජිතයෙකු විසින් මෙහෙයවනු ලැබේ. සෑම මන්ත්‍රීවරයෙකුම වසර තුනක් නිලතල දරයි.[2] කවුන්සිලයේ පරිපාලන කාර්ය මණ්ඩලය දිස්ත්‍රික්කය තුළ හෝ ඉන් පිටත පළාත් පාලන සේවා කොමිෂන් සභාවක් විසින් තෝරා ගනු ලැබේ. පළාත් පාලන කාර්යාලය සෑම දිස්ත්‍රික් මූලස්ථානයකම පිහිටා ඇති අතර පළාත් පාලන නිලධාරීන් සහ විගණකවරුන් ඇත. සෑම කවුන්සිලයක්ම දේශීය බදු ඉහළ නැංවීම සහ එකතු කිරීම සඳහා වගකිව යුතු අතර වාර්ෂික අයවැයෙන් පසු සෑම වසරකම සභාවේ අයවැය විගණනය කර ඉදිරිපත් කරනු ලැබේ. කවුන්සිලයේ තේරී පත් වූ සාමාජිකයින් වැටුප් ලබා නොගනී, නමුත් සභාවෙන් දීමනා ගෙවනු ලැබේ. ලුසාකා යනු පළාතක් වන අතර සැම්බියාවේ අගනුවර ද එක් නගර සභාවක් සහිත ලුසාකා වේ. රජය විසින් සභා සඳහා විවිධ කාර්යයන් 63ක් නියම කර ඇති අතර ඒවායින් බහුතරයක් යටිතල පහසුකම් කළමනාකරණය සහ ප්‍රාදේශීය පරිපාලනය වේ. ඔවුන්ගේ එක් එක් ප්‍රජා මධ්‍යස්ථාන, සත්වෝද්‍යාන, ප්‍රාදේශීය උද්‍යාන, ජලාපවහන පද්ධතිය, ක්‍රීඩා පිටි, සුසාන භූමි, තවලම් ස්ථාන, පුස්තකාල, කෞතුකාගාර සහ කලාගාර නඩත්තු කිරීමට කවුන්සිලවලට අනිවාර්ය වේ. කෘෂිකර්මය, ස්වභාවික සම්පත් සංරක්ෂණය, තැපැල් සේවා, සහ රෝහල්, පාසල් සහ විද්‍යාල පිහිටුවීම සහ නඩත්තු කිරීම සඳහා ඔවුන් විශේෂිත රජයේ දෙපාර්තමේන්තු සමඟ එක්ව කටයුතු කරයි. සභා ප්‍රජා සහභාගීත්වය දිරිමත් කරන යෝජනා ක්‍රම සකස් කරයි.[3]
යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]
- ↑ "Lusaka (Province, Zambia) - Population Statistics, Charts, Map and Location". www.citypopulation.de. සම්ප්‍රවේශය 2024-01-16.
- ↑ සංරක්ෂිත පිටපත (PDF) (Report). 2017-01-04 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2024-05-29.
- ↑ (PDF) (Report). p. 218–220 http://www.clgf.org.uk/default/assets/File/Country_profiles/Zambia.pdf.
{{cite report}}: Missing or empty|title=(help)