මොහාන් මුණසිංහ
Mohan Munasinghe | |
|---|---|
| උපත | Colombo, Sri Lanka |
| අධ්‍යාපනය | Royal College, Colombo, Cambridge University, Massachusetts Institute of Technology (MIT), McGill University and Concordia University |
| රැකියාව | Economist, Sustainable Development, Energy, Water & Climate Change Expert |
| සේවායෝජකයා | Munasinghe Institute for Development (MIND) |
| ප්‍රසිද්ධව ඇත්තේ | Vice-Chair of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) |
| තනතුර | Professor |
| කලත්‍රයා(යන්) | Sria Munasinghe, Exec.Vice Chair, Munasinghe Inst. for Development (MIND) |
| දරුවන් | Dr. Ranjva Munasinghe, CEO MIND Analytics & Management; Dr. Anusha Munasinghe Gunasekera, Senior Manager, Sanaria Inc. USA |
| වෙබ් අඩවිය | Mohan Munasinghe |
මොහාන් මුණසිංහ ශ්‍රී ලාංකික භෞතික විද්‍යාඥයෙක්, ඉංජිනේරුවෙක් සහ ආර්ථික විද්‍යාඥයෙක් වන අතර බලශක්තිය, ජල සම්පත්, තිරසාර සංවර්ධනය සහ දේශගුණික විපර්යාස කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. ඔහු 2021 බ්ලූ ප්ලැනට් ත්‍යාගලාභියා වූ අතර, එක්සත් ජනපදයේ හිටපු උප ජනාධිපති අල් ගෝර් සමඟ 2007 නොබෙල් සාම ත්‍යාගය බෙදාගත් දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ අන්තර් රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ (IPCC) උප සභාපතිවරයා විය.[1] මුණසිංහ සංවර්ධනය සඳහා වූ මුණසිංහ ආයතනයේ ආරම්භක සභාපතිවරයා වේ.[2] ඔහු 1980 සිට ශ්‍රී ලංකා රජයේ ගෞරවනීය ජ්‍යෙෂ්ඨ උපදේශකයෙකු ලෙස ද කටයුතු කර ඇත.
අධ්‍යාපනය
[සංස්කරණය]ශ්‍රී ලංකාවේ උපන් මහාචාර්ය මුණසිංහ අධ්‍යාපනය ලැබුවේ කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයේය. ඔහු 1967 දී ඉංජිනේරු විද්‍යාව පිළිබඳ ශාස්ත්‍රවේදී (ගෞරව) උපාධියක් ලබා ගත් අතර පසුව කේම්බ්‍රිජ් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් MA උපාධියක් ලබා ගත්තේය. ඉන් පසුව ඔහු 1970 දී මැසචුසෙට්ස් තාක්ෂණ ආයතනයෙන් විදුලි ඉංජිනේරු විද්‍යාව පිළිබඳ SM සහ PE උපාධියක් ලබා ගත්තේය. 1973 දී McGill විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ඝන රාජ්‍ය භෞතික විද්‍යාව පිළිබඳ ආචාර්ය උපාධියක් සහ 1975 දී Concordia විශ්වවිද්‍යාලයෙන් සංවර්ධන ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ ශාස්ත්‍රපති උපාධියක් ලබා ඇත. ඔහු ගෞරව ආචාර්ය උපාධි, ගෞරවනීය ආචාර්ය උපාධි කිහිපයක් ලබා ඇත.
වෘත්තීය
[සංස්කරණය]1982 සිට 1987 දක්වා ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයාගේ ජ්‍යෙෂ්ඨ උපදේශක (බලශක්ති හා තොරතුරු තාක්ෂණ) ලෙස ජාතික බලශක්ති උපාය මාර්ග සහ පරිගණක ප්‍රතිපත්තිය සැකසීමට සහ ක්‍රියාත්මක කිරීමට සහාය විය. ඔහු පරිගණක හා තොරතුරු තාක්ෂණ කවුන්සිලයේ (CINTEC) ආරම්භක සභාපතිවරයා වූ අතර ජාතික විදුලි සංදේශ ප්‍රතිපත්තිය තීරණය කළ ජනාධිපති කොමිසමේ සේවය කළේය. මෙම කාලසීමාව තුළ ඔහු ශ්‍රී ලංකා ස්වභාවික සම්පත්, බලශක්ති සහ විද්‍යා අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩල සාමාජිකයෙකු ලෙසද කටයුතු කළේය. ආණ්ඩුකාර, ආතර් ක්ලාක් නවීන තාක්ෂණ මධ්‍යස්ථානය, ශ්‍රී ලංකාව; සහ ශ්‍රී ලංකා බලශක්ති කළමනාකරුවන්ගේ සංගමයේ නිර්මාතෘ-සභාපති.[3] ඔහු 1988 හි ආරම්භයේ සිට දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ අන්තර් රාජ්‍ය මණ්ඩලයට සම්බන්ධ වූ අතර ඔස්ලෝ හි ජාත්‍යන්තර ජල ඇකඩමියේ කුලපති ලෙස සේවය කර ඇත. 1990 සිට 1992 දක්වා මුණසිංහ එක්සත් ජනපද ජනාධිපතිගේ පරිසර තත්ත්ව පිළිබඳ කවුන්සිලයේ (PCEQ) උපදේශකවරයා විය. 2002 දක්වා ඔහු ලෝක බැංකුවේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කළමනාකරුවෙකු/උපදේශකයෙකු විය.
ශාස්ත්‍රාලිකයෙකු ලෙස, ඔහු පීකිං විශ්ව විද්‍යාලයේ කීර්තිමත් ආරාධිත මහාචාර්යවරයෙකු ලෙසත්, ටෝකියෝ හි එක්සත් ජාතීන්ගේ විශ්ව විද්‍යාලයේ බාහිර මහාචාර්යවරයෙකු ලෙසත් සේවය කරයි. මීට පෙර, ඔහු මැන්චෙස්ටර් විශ්ව විද්‍යාලයේ තිරසාර පරිභෝජන ආයතනයේ තිරසාර සංවර්ධනය පිළිබඳ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් සහ මහාචාර්යවරයා සහ බ්‍රසීලයේ පැරා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ වේල් තිරසාර සංවර්ධන ආයතනයේ ආයතනයේ මහාචාර්යවරයා විය. ඔහු ග්‍රීන් ක්‍රොස් ඉන්ටර්නැෂනල් හි අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේ ද සේවය කළ අතර රෝම සමාජයේ සාමාජිකයෙකි. ඔහු පොත් 120 කට අධික ප්‍රමාණයක් සහ සඟරා ලිපි 400 කට අධික ප්‍රමාණයක් කර්තෘ හෝ සම-කර්තෘ කර ඇත.[4] 1992 රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පැවති පෘථිවි සමුළුවේදී සංවර්ධනය වඩාත් තිරසාර කිරීම සඳහා තිරසාර රාමුව[5] යෝජනා කිරීම සහ වඩාත් මෑතකදී එක්සත් ජාතීන්ගේ සහස්‍ර පරිභෝජන ඉලක්ක[6] යෝජනා කිරීම සඳහා ඔහු පුළුල් ලෙස පිළිගැනේ. ඔහු Technische Universität Darmstadt හි ආරාධිත මහාචාර්යවරයා ලෙස සිටියේය.[7]
සම්මාන සහ ගෞරව
[සංස්කරණය]ලැයිස්තුගත කර ඇති ප්‍රධාන සම්මාන සහ ගෞරව මහාචාර්ය මුණසිංහට ලැබී ඇත;
- Blue Planet ත්‍යාගලාභී (2021)
- ප්‍රංශ ලෙජියන් ඔෆ් ඔනර් (2017) නිලධාරියා
- Eminence in Engineering Award 2014 - ඉංජිනේරු වෘත්තියට සහ ශ්‍රී ලංකාවේ සහ ලොව පුරා තිරසාර සංවර්ධනය සඳහා සුවිශේෂී දායකත්වයක් ලබා දීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ ඉහළම ඉංජිනේරු ආයතනය වන ඉංජිනේරු ආයතනය විසින් පිරිනමන ඉහළම ත්‍යාගය.
- මනුෂ්‍යත්වයට කළ සේවය වෙනුවෙන් Anita Garibaldi රන් පදක්කම (බ්‍රසීල රජය, 2007) [8]
- මනුෂ්‍යත්වය, සාමය සහ සංවර්ධනය සඳහා වූ සර්වෝදය සම්මානය (2007)
- 2007 නොබෙල් සාම ත්‍යාගය (2007) බෙදාගත් දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ අන්තර් රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ (IPCC) උප සභාපති
- සහස්‍ර පරිසර පද්ධති තක්සේරුවට (2006) දායකත්වය වෙනුවෙන් පරිසරය සඳහා වන Zayed ජාත්‍යන්තර ත්‍යාගය (අනෙකුත් කතුවරුන් සමඟ ඒකාබද්ධව)
- බලශක්තිය, ආර්ථික විද්‍යාව සහ පරිසරය සඳහා වූ සුවිශේෂී දායකත්වය සඳහා බංග්ලාදේශයේ ස්වාධීන විශ්ව විද්‍යාලයේ සාමාජිකත්වයේ නියෝගය (ගෞරවය) (බංග්ලාදේශය, 2005)
- ප්‍රධාන වෘත්තීය ආයතන 16කින් විශිෂ්ට ජීවිත කාලීන ජයග්‍රහණ සම්මානය (ශ්‍රී ලංකාව, 2003)
- USAEE වෙතින් බලශක්ති පර්යේෂණ සඳහා අද්විතීය සහ නව්‍ය දායකත්වය සඳහා ඇඩෙල්මන්-ෆ්‍රැන්කල් ත්‍යාගය (එක්සත් ජනපදය, 2003)
- Int වෙතින් තිරසාර සංවර්ධනය සඳහා සුවිශේෂී දායකත්වය සඳහා හරිත සම්මානය. පරිසර මාධ්‍යවේදීන්ගේ සම්මේලනය (1998)
- 1994 ලෝක ජල සම්මේලනයේදී (අබුඩාබි, 1994) පිරිනමන ලද තිරසාර ජල සම්පත් කළමනාකරණය සඳහා ජාත්‍යන්තර හොඳම නිබන්ධන සම්මානය සහ පදක්කම.
- Int වෙතින් බලශක්ති ආර්ථික විද්‍යාව සඳහා කැපී පෙනෙන දායකත්වය සඳහා සම්මානය . සහකාර බලශක්ති ආර්ථික විද්‍යාඥයින්ගේ (එක්සත් ජනපදය, 1986)
- ජාත්‍යන්තර සිංහ සමාජ වෙතින් විශිෂ්ට විද්‍යාත්මක ජයග්‍රහණ සඳහා සිංහ රන් පදක්කම (ශ්‍රී ලංකාව, 1985)
- Albert M. Grass Prize (MIT, US, 1968)
- JW Beauchamp ත්‍යාගය (IET, UK, 1966) [9]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ The Nobel Peace Prize for 2007
- ^ Munasinghe Institute for Development
- ^ SLEMA, http://www.slema.org.lk/, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2023-05-26
- ^ articles
- ^ Sustainomics framework
- ^ Millennium Consumption Goals
- ^ "Archived copy" (PDF). 25 July 2019 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 25 July 2019.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ^ "Professor Mohan Munasinghe - Intelligence Squared". www.intelligencesquared.com. 2011-07-20 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ "Delhi Sustainable Development Summit 2003".
බාහිර සබැඳි
[සංස්කරණය]- MIND – Munasinghe Institute for Development – පුද්ගලික, ලාභ නොලබන සංවිධානයක්, ලොව පුරා තිරසාර සංවර්ධන ගැටලු ආමන්ත්‍රණය කරන විද්වතුන්ගේ සහ වෘත්තිකයින්ගේ ප්‍රජාවන් පෝෂණය කිරීමේ ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීම සඳහා පිහිටුවා ඇති අතර ආර්ථික, පාරිසරික සම්මුතියකින් තොරව ශ්‍රී ලංකාවේ සහ වෙනත් තැන්වල මෙම ඉලක්කය සපුරා ගැනීමේ ශක්‍ය ක්‍රම ගවේෂණය කරයි. සහ සමාජ සංස්කෘතික අඛණ්ඩතාව.
- IPCC - දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ අන්තර් රාජ්‍ය මණ්ඩලය
- පුද්ගලික වෙබ් අඩවිය