උතුරු ඉරාක ක්‍රියාන්විත (ජූනි 2014)

විකිපීඩියා වෙතින්
2014 උතුරු ඉරාක ක්‍රියාන්විත (සිරියානු සිවිල් යුද්ධය, ඉරාකය වෙත ඔඩුදිවීම)
ඉරාක ත්‍රස්තවාදය සහ සිරියානු සිවිල් යුද්ධය වෙතින් ඔඩුදිවීම හි කොටසකි

2014 ජූනි වන විට අයිඑස්අයිඑස් විසින් පාලනය කෙරුනු භූමි ප්‍රදේශය (රතු පැහැයෙන්) හෝ ක්‍රියාත්මක වූ භූමි ප්‍රදේශය (පළාත්, තද රෝස පැහැයෙන්). ඉරාකයේ වර්තමාන හමුදාමය තත්ත්වය පිළිබඳ සිතියමක් සඳහා, මෙතැන බලන්න.
දිනය5 ජූනි 2014 – වර්තමානය (9 years, 10 months and 2 weeks)
පිහිටුම
ප්‍රතිඵලය

දැනට පවතින

  • අයිඑස්අයිඑස් සහ බාත් පාක්ෂිකයන් විසින් උතුරු ඉරාකයේ සැලකිය යුතු භූමි ප්‍රමාණයන් අල්ලා ගෙන ජෝර්දානය සහ සිරියාව හා සමගින් ඉරාකයේ සම්පූර්ණ බටහිර දේශ සීමාව යටතට ගන්නා ලදි[12][13]
  • රජය විසින් ක්‍රියාත්මක කෙරුණු ප්‍රති-ක්‍රියාන්විතයන් වෙතින් බැග්ඩෑඩ් නගරයට උතුරින් සහ දේශ සීමාවට සමීප නගර කිහිපයක බලය යළි අල්ලා ගන්නා ලදි[14][15][16][17]
  • කුර්දි බලකායන් විසින් කර්කූක්, උතුරු නිනාවාහී සහ ඊසාන දිග දියාලා හී කොටස් වල පාලන තතු කර ගනියි [18]
  • කාලිෆ් රාජ්‍යයක් ප්‍රකාශයට පත් කෙරිණි
යුද්ධාවතීරයන්

ඉරාක රජය

 සිරියාව

 ඉරානය[5]


 ඉරාක කුර්දිස්තානය

ඉස්ලාමීය රාජ්‍යය[11]

2013 දෙසැම්බර් මාසයේදී ඇතිවූ ගැටුම් වලින් අනතුරුව, ඉරාකයේ සහ ලෙවන්තයේ ඉස්ලාමීය රාජ්‍යය (අයිඑස්අයිඑස්; සමහරවිට අයිඑස්අයිඑල්) සහ එය වටා පෙලගැසුනු බලකායන් විසින්, 2014 ජූනි මාසයෙහිදී ඉරාක රජයට එරෙහිව, උතුරු ඉරාකයෙහිදී ප්‍රධාන ක්‍රියාන්විතයක් අරඹන ලදි.

ක්‍රියාන්විතය[සංස්කරණය]

යළි-ඇරඹුනු ත්‍රස්තවාදී ප්‍රගමනය[සංස්කරණය]

ජූනි 15 දිනයේ අගභාගයේදී, පුනරාගත පහරදීම් වලින් පසුව, නක්ෂබන්දි හමුදාව සහ හිටපු බාත්වරුන් විසින් ප්‍රාථමික ලෙසින් මෙහෙයවුනු ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයක් තුලින්, ටා ලා ෆර් සහ එහි අසබඩ වූ ගුවන් කඳවුර අල්ලා ගත්හ[19] ස්ථානය ආරක්ෂකළ පිරිස, බෙහෙවින් ෂියා ටර්කමියන්වරු සහ මොසල් වෙතින් පසුබසිමින් සිටි සොල්දාදුවන් වෙතින් සමන්විත වූ අතර, ඔවුහු කුර්දි-පාලනය යටතැති භූමි භාගය වෙතට පැන ගත්හ.[20] [21]ටා ලා ෆර් සඳහා සටනෙහිදී, සටන්කාමින් 18 දෙනෙකු මිය ගිය අතර ත්‍රස්තවාදීන් විසින් නගරයට ෂෙල් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම නිසා ජනයා දසදෙනෙක් මිය ගියහ. [22] ප්‍රාදේශීය ආරක්ෂක සේනාංකය වෙත අධික හානි සිදුවූ නමුදු, අපාතිකයන් සංඛ්‍යාව පිළිබඳ අවබෝධයක් නොමැත. [23] ටා ලා ෆර් හිදී, මේජර් ජනරාල් අබු අල්-වලීඩ් අත් අඩංගුවට පත් වූ බවට විවරණය කෙරුණු නමුදු, රාජ්‍ය රූපවාහිනියෙහි පෙනී සිටි ඔහු පසුව මෙය ප්‍රතික්ෂේප කළේය. [24] අත්අඩංගුවට පත් සොල්දාදුවන් 1,000–1,700 පමණ ජීවිතක්ෂයට පත් කළ බවට, කැරැළිකරුවන් විසින් මෙම දිනය තුලදී කියා පෑ අතර, හමුදාව කියා පෑවේ පෙර පැය 24 තුලදී ගුවන් හමුදාව විසින් සටන්කාමීන් 279 ක් මරා දැමූ බවයි. [25][26] ජීවිත්ෂයට පත් කිරීම් පිළිබඳ විඩියෝවන් විශ්ලේෂණය කළ හමුදා විශේෂඥයින් විසින් සනාථ කෙරුණේ අවම වශයෙන් සොල්දාදුවන් 170 ක් හෝ මරාදැමුණු බවයි.[23]

ජූනි 15 දින වන විට දියාලා පළාත වෙත තවදුරටත් ප්‍රගමනයවූ අයිඑස්අයිඑස් කණ්ඩායම, බැග්ඩෑඩ් නගරයට ඊසාන දිගින්වූ අද්හයිම්හී ගම්මාන දෙකක පාලනය තමන් සතු කර ගත්හ. [27] ඊළඟ දිනයෙහිදී, සමාරා නගරයට දකුණින්වූ පෙදෙසෙහිදී ඔවුන්ගේ රථ සමූහය වෙත අයිඑස්අයිඑස් විසින් සැඟව සිට පහර දීම නිසා, 28–29 ගණනක් ඉරාක ෂියා ස්වේච්ඡා සටන්කාමීන් පිරිසක් මිය ගියහ. මේ අතර, හමුදාව කියා සිටියේ බැග්ඩෑඩයට බටහිරෙන් සහ දකුණෙන් වූ ප්‍රදේශ වලදී ත්‍රස්තවාදීන් 56 දෙනෙකු මරා දැමූ අතර,[24] දියාලා පළාතේ සටන් වලදී සටන්කාමින් 29 දෙනෙකු සහ සොල්දාදුවන් අටදෙනෙකු මිය ගිය බවත්ය. සොල්දාදුවන් කිහිප දෙනෙකුද අත්අඩංගුවට පත් වූහ. [28] පළමු ඉරානියානු සොල්දාදුවාද මිය ගියේය. [29]

ජූනි 26 වන දින උදයෙහි, සටන්කාමීන් විසින් මන්සූර්යත් අල්-ජබල් නගරය අල්ලා ගත් අතර, එය ස්වභාවික වායු ලිං සතරක් පවතින භූමි ප්‍රදේශයකි.[30]

ආශ්‍රිත[සංස්කරණය]

  1. රහීම් සල්මන්; අහ්මඩ් රෂීඩ් (14 ජූනි 2014). "ඉරාක් සේස් ස්ලෝස් ඉස්ලමිස්ට් රෙබෙල් ඇඩ්වාන්ස්, රිගේන්ස් සම් ටෙරිටරි".
  2. "ටෝනි බ්ලෙයාර්: 'වී ඩිඩ්න්ට් කෝස් ඉරාක් ක්‍රයිසිස්". බීබීසී. 15 ජූනි 2014.
  3. ඉන් පික්චර්ස්: ටෙන්ෂන් ඉන් කර්කූක්[භින්න වූ සබැඳිය]
  4. නබ්හාන්, අලි ඒ. "සිරියන් වෝප්ලේන්ස් ස්ට්‍රයික් වෙස්ටර්න් ඉරාක්, කිලිං ඇට් ලීස්ට් 50 පීප්ල්". ද වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නල්. සම්ප්‍රවේශය 27 ජූනි 2014.
  5. "ඉරාන් සෙන්ඩ්ස් ටෲප්ස් ඉන්ටු ඉරාක් ටු ඒඩ් ෆයිට් එගේන්ස්ට් අයිඑස්අයිඑස් මිලිටන්ට්ස්". ද ගාර්ඩියන්. 14 ජූනි 2014. http://www.theguardian.com/world/2014/jun/14/iran-iraq-isis-fight-militants-nouri-maliki?CMP=fb_gu. 
  6. ෆස්සිහි, ෆාර්නාස් (12 ජූනි 2014). "ඉරාක් ස්ක්‍රැම්බල්ස් ටු ඩිෆෙන්ඩ් බැග්ඩෑඩ්". ද වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නල්. සම්ප්‍රවේශය 27 ජූනි 2014.
  7. "ඉරාක් රිගේන්ස් ෆයිටර් පවර් විත් එෆ්-16අයිකිවු ඩිලිවරි – 6/5/2014". ෆ්ලයිට්ග්ලෝබල්. සම්ප්‍රවේශය 27 ජූනි 2014.
  8. В Ирак прибыла партия российских истребителей «Сухой»
  9. Первая партия истребителей "Сухой" прибыла в Ирак
  10. වැන් හෙයුවෙලන්, බෙන්. "එම්ඩ් ටර්මොයිල්, ඉරාක්ස් කුර්ඩිෂ් රීජන් ඊස් ලෙයිං ෆවුන්ඩේෂන් ෆෝ ඉන්ඩිපෙන්ඩන්ට් ස්ටේට්". වොෂිංටන් පෝස්ට්. සම්ප්‍රවේශය 13 ජූනි 2014. Kurdistan's military forces ... have taken over many of the northernmost positions abandoned by the national army, significantly expanding the zone of Kurdish control... "In most places, we aren't bothering them [ISIS], and they aren't bothering us – or the civilians," said Lt. Gen. Shaukur Zibari, a pesh merga commander.
  11. http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-declares-new-islamic-state-in-middle-east-with-abu-bakr-albaghdadi-as-emir-removing-iraq-and-syria-from-its-name-9571374.html
  12. අර්බන්, මාක්. "ඉරාක් ක්‍රයිසිස්: වෙයා නෙක්ස්ට් ඉන් ද ස්ට්‍රග්ල් ෆො ද කන්ට්‍රි?". බීබීසී. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)
  13. "සුන්නි මිලිටන්ට්ස් 'සීස් ඉරාක්ස් වෙස්ටර්න් බෝර්ඩර් ක්‍රොසිංස්'". බීබීසී. 23 ජූනි 2014.
  14. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; carrier නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  15. "ඉරාක් ආමි රිකැප්චර්ස් සැලහුඩින් සිටීස් ඇන්ඩ් ටවුන්ස් ෆ්‍රොම් අයිඑස්අයිඑල්". Iraqinews.com. සම්ප්‍රවේශය 27 ජූනි 2014.
  16. "ඉරාක් ගවර්න්මන්ට් ක්ලේම්ස් ගේන්ස් ඉන් ඇන්ටි-මිලිටන්ට් ෆයිට්". සීඑන්එන්. http://www.cnn.com/2014/06/24/world/meast/iraq-crisis/. සම්ප්‍රවේශය කෙරුණු දිනය 27 ජූනි 2014. 
  17. ටොම්ලින්සන්, සයිමන් (23 ජූනි 2014). "ඉරාකි එයාර් ස්ට්‍රයික්ස් කිල් 19 ඉන් බැට්ල් ටු රික්ලේම් ලාජස්ට් ඔයිල් රිෆයිනරි ෆ්‍රොම් අයිඑස්අයිඑස්". ඩේලිමේල්. සම්ප්‍රවේශය 1 ජූලි 2014.
  18. "Warum die Kurden die großen Gewinner sind". Süddeutsche zeitung. 18 ජූනි 2014.
  19. සදාම් හුසේන්ස් ඕල්ඩ් පාර්ටි ඊස් බිහයින්ඩ් ඉරාක් කෙයෝස්
  20. අයිඑස්අයිඑස් ටේක්ස් කන්ට්‍රෝල් ඔෆ් ටා ලා ෆර්
  21. ඇඩ්වාන්සිං අයිඑස්අයිඑල් මිලිටන්ට්ස් සීස් නෝර්ත්වෙස්ට් ඉරාක් ටවුන් ඉන් හෙවි බැට්ල්
  22. ඉරාක් හිට්ස් මිලිටන්ට්ස් ඇන්ඩ් 'රිගේන්ස් ග්‍රවුන්ඩ්', http://www.3news.co.nz/Iraq-hits-militants-and-regains-ground/tabid/417/articleID/348708/Default.aspx, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2014-06-27 
  23. 23.0 23.1 මිලිටන්ට්ස් පෝස්ට් ෆෝටෝස් ඔෆ් මෑස් කිලිං ඉන් ඉරාක්
  24. 24.0 24.1 සුන්නි රෙබෙල්ස් ඉන් ඉරාක් කිල් ෂියාටි වොලන්ටියර්ස් ඇන්ඩ් සීස් නිව් සිටි
  25. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; BBCJUNE15 නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  26. රිබෙල් ගේන්ස් පර්සිස්ට් ඉව් ඉරාකි නෝර්ත්
  27. ටෙර්ෆයිං එක්සිකියුෂන් ඉමේජර්ස් ඉන් ඉරාක්; යූ.එස්. එම්බසි ඉන් බැග්ඩෑඩ් රීලොකේට්ස් සම් ස්ටාෆ්
  28. ඉරාකි ආර්මි කිල්ස් අයිඑස්අයිඑස් මිලිටන්ට්ස් ඉන් ඊස්ටර්න් ඉරාක්
  29. ඉරානියන් කුඩ්ස් ෆෝර්ස් සෝල්ජර් කිල්ඩ් ඉන් ඉරාක් ෆයිටිං සුන්නි එක්ස්ට්‍රීමිට්ස්
  30. මිලිටන්ට්ස් ටේක් ඉරාකි ගෑස් ෆීල්ඩ් ටවුන්, රිපෝර්ට්ස් ඔෆ් සිරියා ස්ට්‍රයික්ස් ඉන් අයිඑස්අයිඑස්