කූරගල
| කූරගල පුරාණ බෞද්ධ ආරාම සංකීර්ණය | |
|---|---|
 | |
  ශ්‍රී ලංකාව තුල පිහිටීම | |
| මූලික තොරතුරු | |
| පිහිටීම | බලංගොඩ |
| භූගෝලීය ඛණ්ඩාංක | 06°37′44.4″N 80°51′51.9″E / 6.629000°N 80.864417°Eඛණ්ඩාංක: 06°37′44.4″N 80°51′51.9″E / 6.629000°N 80.864417°E |
| අනුබැඳියාව | බෞද්ධ |
| දිස්ත්‍රික්කය | රත්නපුර |
| පළාත | සබරගමුව |
| රට | ශ්‍රී ලංකාව |
| උරුම නාමකරණය | ආරක්‍ෂිත පුරාවිද්‍යා ස්මාරකය |
| ගෘහනිර්මාණ විස්තර | |
| ගෘහනිර්මාණ ප්‍රභේදය | බෞද්ධ පන්සල |
| ගෘහනිර්මාණ ශෛලිය | ලෙන් විහාරය |
| සම්පූර්ණ කෙරුණේ | circa 20 century AD |
කූරගල යනු ක්‍රිස්තු පූර්ව 2 වන සියවසට අයත් යැයි සැළකෙන බෞද්ධ ආරාමයකි.[1]
කූරගල (සිංහල: කූරගල) යනු ප්ලයිස්ටොසීන යුගයේ අග භාගයේ මුල් මානව ජනාවාසයකින් සමන්විත වන ප්‍රාග් ඓතිහාසික පුරාවිද්‍යා භූමියක් වන අතර ශ්‍රී ලංකාවේ බලංගොඩ ප්‍රදේශයේ ක්‍රි.පූ 2 වැනි සියවසට අයත් පුරාණ බෞද්ධ ලෙන් විහාර සංකීර්ණයේ නටබුන් වේ. විහාර සංකීර්ණය බළන්ගොඩ නගරයේ සිට ආසන්න වශයෙන් 24 km (15 mi) දුරින් බලංගොඩ - කල්තොට මාර්ගයේ (B38) පිහිටා ඇත. මෙම ස්ථානය ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාවිද්‍යා රක්ෂිතයක් ලෙස රජය විසින් නිල වශයෙන් පිළිගෙන ඇත. කූරගල අතරමැදි කලාපයෙන් හමුවන පැරණිතම පුරාවිද්‍යා ස්ථානය ලෙස සැලකේ.[1][2]
- ප්‍රාග් ඓතිහාසික
ප්‍රාග් ඓතිහාසික සාක්ෂි සොයාගත් පුරාවිද්‍යාත්මක සාධක අනුව කූරගල ප්‍රදේශය ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගයට අයත් මිනිසුන් විසින් භාවිතා කර ඇත. කැණීම්වලින් පුරාවිද්‍යාඥයන් ගල් ආයුධ, පොසිල කළ අස්ථි කොටස් සහ වසර 8,000කට වඩා පැරණි යැයි සැලකෙන මිනිස් ඇටසැකිල්ලක නටබුන් සොයා ගත්හ.[4][5] කූරගල ප්‍රදේශයේ ජීවත් වූ මිනිසුන් මුහුදු සිප්පි වල නටබුන් සහ මත්ස්‍ය කටුවල අවශේෂ සොයා ගැනීම නිසා එම මිනිසුන් මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ සමඟ සමීප සබඳතා පැවැත්විය හැකි බව විමර්ශනවලදී වැඩිදුරටත් අනාවරණය විය. කූරගල කල්තොට දියවින්න ප්‍රදේශයේ සිදු කරන ලද මෑත කාලීන අධ්‍යයනවලින් හෙළි වී ඇත්තේ ඔවුන් දඩයම් කිරීමට අමතරව කෘෂිකාර්මික කටයුතුවල ද නිරත වී ඇති බවයි.
කූරගල පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සිදු කරන ලද පුළුල් පරීක්‍ෂණවලදී ක්‍රිස්තු පූර්ව 3 වැනි සියවසේ සිට ක්‍රිස්තු වර්ෂ පළමු සියවස දක්වා කාලය තුළ එම ස්ථානයේ ඇති ලෙන් බෞද්ධ ආරාමයක් ලෙස භාවිත වූ බවට සාධක අනාවරණය විය. කූරගල ප්‍රදේශය පිළිබඳ පුරාවිද්‍යා වාර්තාවක් සී.එච්. 1932 දී කොලින්ස්, ලෙන් කූඩාරම් දෙක සහ ක්‍රි.පූ 2 වැනි සියවසේ බ්‍රාහ්මී සෙල්ලිපි පිළිබඳ ලේඛන මෙන්ම කූරගල බ්‍රේ (බුදුගල ප්‍රදේශය) පාමුල පිහිටි කැටයම් කළ ගල් කුළුණු, පඩිපෙළ සහ වේදිකා පිළිබඳ ලේඛන. අක්ෂි පිටපත් වලින්, C. H Collins කූරගල සෙල්ලිපි පිළිබඳ ඔහුගේ අර්ථකථන JRASCB, XXXII, 1932 හි ප්‍රකාශයට පත් කළේය. මෙම සෙල්ලිපි නැවත කියවා, Inscriptions of Ceylon Vol. හි නැවත ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. I පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවෙන්.[9]
ශ්‍රී ලාංකේය පුරාවිද්‍යාඥයින් සහ අභිලේඛන විද්‍යාඥයන් විසින් කරන ලද පර්යේෂණ මගින් තහවුරු වී ඇත්තේ බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලා සඳහා ආගමික පරිත්‍යාග ලෙස පරිත්‍යාගශීලීන් විසින් සෙල්ලිපි කරන ලද ලෙන් වාසස්ථාන සාදා ඇති බවයි.[10] ථෙරවාදී බෞද්ධ සම්ප්‍රදායේ නියම කර ඇති පරිදි වාර්ෂික වර්ෂා කාලයේ පසුබැසීමේදී ලෙන් ඔවුන්ට නවාතැන් සපයයි. භූමියක කටාරම් සහිත ලෙන් පැවතීමෙන් ඒවා අතීතයේ භික්ෂූන් වහන්සේලා වැඩ සිටි බව පෙන්නුම් කරන අතර අභිලේඛන මගින් සකස් කරන ලද ලෙන් ඒවාට පරිත්‍යාග කරන දායකයින්ගේ නම් තවදුරටත් අනාවරණය වේ.
කූරගල මුදුනේ ගඩොලින් තැනූ ස්තූපයක් දැනට පුරාවිද්‍යාත්මකව ආරක්‍ෂිත ස්මාරකයකි. ස්ථූපය ආකාස චෛත්‍ය සම්ප්‍රදායට අයත් යැයි සැලකෙන අතර, ක්‍රි.ව. 7 වැනි සියවසේ සිට මඟ පෙන්වීම් ලබා දෙන සන්නිවේදන ප්‍රදීපාගාර ලෙස ක්‍රියා කිරීම සඳහා ඉදිකරන ලද ස්තූප වර්ගයකි.[11]
- මුස්ලිම් සිද්ධස්ථානය
ජායිලානි මුස්ලිම් පල්ලිය විසින් රචිත ග්‍රන්ථයට අනුව අරාබි භාෂාවෙන් ලියවිලි කිහිපයක් ඇති බව ප්‍රකාශ කර ඇති අතර කාබා (කිබ්ලා) හි දිශාව පර්වතයට කැපූ මිහ්‍රාබ් ස්වරූපයෙන් සහ “දර්වේෂ් මොහියාදින් දර්වේෂ්” යන වචන සහිත සොහොන් ගලක ස්වරූපයෙන් පෙන්නුම් කරයි. , සහ මුස්ලිම් පල්ලිය ඉදිකිරීම සඳහා කැණීම් කිරීමේදී හමු වූ නටබුන්, හිජ්රි 715 දිනය සහිත මුස්ලිම් පල්ලියේ දකුණු පැත්තේ තැන්පත් කර ඇත. සාන්තුවරයා සඳුන් තලපයේ තම තල් සටහන තැබූ බව පැවසෙන බැවින් එය හිටුවංගල "කයි අඩි මලයි" (තල් මුද්‍රණ පර්වතය) ලෙස ප්‍රකාශ කරයි.[13] වර්තමාන ව්‍යුහයන් 20 වන ශතවර්ෂයේ ඉදිකරන ලද අතර, අරාබි ශිලා ලේඛන සහ දේවාලයේ පැරණි මුස්ලිම් භාවිතය යෝජනා කරයි. [14]
2013 දී මුස්ලිම් පල්ලිය ලෙන තුළට ව්‍යාප්ත කිරීමට උත්සාහ කර සිමෙන්තිවලින් සෙල්ලිපි වැසීමට පටන් ගැනීමෙන් පසුව සහ අනෙකුත් සාන්ද්‍ර අම්ලවලින් විනාශ කිරීමට පටන් ගත් පසු පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව මැදිහත් වී නීති විරෝධී ඉදිකිරීම් බොහොමයක් කඩා බිඳ දැමූ නමුත් පල්ලිය ඉතිරිව පවතී. [15]
ආශ්‍රිත
[සංස්කරණය]- ^ Nathaniel, Camelia (2 ජුනි 2013). "කූරගල: බුඩිස්ට් සැක්‍රඩ් සයිටි ඔ්ර් සුෆි ෂ්‍රයින්?". ද සන්ඩේ ලීඩර්. 2015-01-10 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2015-01-17.