ඔරාඩියා
| ඔරාඩියා Nagyvárad | |
|---|---|
| නගරය | |
වමේ සිට: Overview of the city center, Oradea City Hall, Baroque Palace of Oradea, Black Eagle Palace, Astoria Hotel of Oradea, Oradea Neolog Synagogue | |
 ධජය  Coat of arms | |
 බිහෝර් ප්‍රාන්තය | |
  ඔරාඩියා | |
| ඛණ්ඩාංක: 47°04′20″N 21°55′16″E / 47.07222°N 21.92111°Eඛණ්ඩාංක: 47°04′20″N 21°55′16″E / 47.07222°N 21.92111°E | |
| රට |  රුමේනියාව |
| ප්‍රාන්තය | බිහෝර් ප්‍රාන්තය |
| ආණ්ඩුව / පරිපාලනය | |
| • වර්තමාන නගරාධිපති | ෆ්ලොරින් බිර්ටා (PNL) |
| සරිය | |
| • නගරය | 115.56 කිමී2 (44.62 සතරැස් සැත) |
| උන්නතාංශය | 142 මී (466 අඩි) |
| ජනගහණය(2021 සංගණනය)[1] | |
| • නගරය | 183,105 |
| • අනුස්ථිතිය | 9th |
| • ඝණත්වය | 1,600/කිමී2 (4,100/වර්ග සැත) |
| • පුරවර | 245,537 |
| වේලා කලාප | EET (UTC+2) |
| • ගිම්හානය (DST) | EEST (UTC+3) |
| Postal code | 4101xx |
| දුරකථන කේතය(න්) | (+40) 59 |
| වාහන ලියාපදිංචිය | BH |
| භාෂාව | රුමේනියානු |
| පිළිගත් සුළු ජාතික භාෂාව | හංගේරියානු |
| අනුශාසක සාන්තුවරයා | ශාන්ත ලැඩිස්ලාස් |
| වෙබ් අඩවිය | oradea.ro/ |
.jpg)
_-_img_4.jpg)
_-_image_01.jpg)
_-_img_22.jpg)
ඔරාඩියා යනු රුමේනියාවේ ක්‍රිෂානා කලාපයේ පිහිටි නගරයකි. ඔරාඩියා නගරය යනු බටහිර රුමේනියාවේ ඇති වැදගත්ම ආර්ථික, සමාජීය සහ සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානයකි. නගරය රටේ වයඹ දෙසින් පිහිටා ඇත. ඔරාඩියා ක්‍රිෂානා තැනිතලාවේ කඳු අතර පිහිටා ඇති අතර නගරය සමාන භාගයකට බෙදන ක්‍රිෂුල් රෙපේදේ ගං ඉවුරේ පිහිටා ඇත.
හන්ගේරියාව සමඟ රුමේනියාවේ දේශසීමාවේ වඩාත් වැදගත් හරස් මාර්ගයක් වන බෝර්ෂ් සිට 10 km (සැතපුම් 6.2 ) පමණ දුරින් පිහිටා ඇති ඔරාඩියා නගරය බොහෝ ජනාකීර්ණ රුමේනියානු නගර අතර නවවන ස්ථානයට පත්වේ. එය හෙක්ටයාර 11,556ක (අක්කර 28,560) පිහිටා ඇත.
ඔරාඩියා උසස් ජීවන තත්ත්වයක් භුක්ති විඳින අතර රුමේනියාව තුළ ජීවත්වීමට වඩාත්ම සුදුසු නගර අතර ශ්‍රේණිගත කරයි. [2] මෙම නගරය කර්මාන්තශාලා සහ ව්‍යාපාර සඳහා වැදගත් ස්ථානයකි. රුමේනියාවේ විශාලතම සමාගම් කිහිපයක් එහි පිහිටා ඇත.
නාමය
[සංස්කරණය]ඔරේඩියා යන රුමේනියානු නාමය ආරම්භ වන්නේ නගරයේ හංගේරියානු නාමයෙනි. හංගේරියානු භාෂාවෙන් එය Nagyvárad හෝ වාචිකව Várad ලෙස හැඳින්වේ, දෙවැන්න රුමේනියානු නාමයේ මූලාරම්භයයි.
භූගෝලීය පිහිටීම
[සංස්කරණය]නගරය පිහිටා ඇත්තේ ක්‍රිෂානා තැනිතලාව සහ ක්‍රිෂුල් රෙපේදේ ගංගා ද්‍රෝණිය හමුවන ස්ථානයේ ය. එය මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 126 (අඩි 413) උසින් පිහිටා ඇත. ඊසාන දෙසින්, එය ඔරේඩියා කඳු වලින් වටවී ඇති අතර එය ෂේස් කඳුකරයේ කොටසකි. ඔරාඩියා එහි තාප උල්පත් සඳහා ප්‍රසිද්ධ වේ. ක්‍රිෂුල් රෙපේදේ ගංගාව නගරය මැදින් ගලන අතර එය සුන්දරත්වයක් ලබා දෙයි.
දේශගුණය
[සංස්කරණය]ඔරාඩියා සතුව ගිම්හානයේ සහ මහාද්වීපිකයේ උණුසුම් දේශගුණයක් ඇති අතර සාගරයේ ඇතැම් බලපෑම් ඇත. වාර්ෂික සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 10.4 (50.7 °F) වේ. ජූලි මාසයේදී සාමාන්‍යය සෙල්සියස් අංශක 21 (70 °F) පමණ වන අතර ජනවාරි මාසයේදී සාමාන්‍යය සෙල්සියස් අංශක −1.9 (28.6 °F) වේ. වර්ෂාපතනය කලාපයේ වනාන්තර සහ වෘක්ෂලතාදිය සඳහා ප්‍රමාණවත් වන අතර, වාර්ෂික සාමාන්‍ය මිලිමීටර් 781 (සෙ.මී. 78.1) පමණ වේ.[3] වර්ෂාපතනය වසර පුරා විවිධ කාලවලදී පැමිණේ. සාමාන්‍යයෙන් ජූනි මාසයේ වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර අඩුම වර්ෂාපතනය සරත් සෘතුවේ සහ ශීත ඍතුවේ දී ලැබේ.
| ඔරාඩියා සඳහා කාලගුණ දත්ත | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| මාසය | ජන | පෙබ | මාර් | අප්‍රේ | මැයි | ජුනි | ජූලි | අගෝ | සැප් | ඔක් | නොවැ | දෙසැ | වර්ෂය |
| වාර්තාගත ඉහළම උෂ්ණත්වය°C (°F) | 15 (59) |
18 (64) |
24 (75) |
29 (84) |
32 (90) |
37 (99) |
38 (100) |
39 (102) |
35 (95) |
28 (82) |
21 (70) |
16 (61) |
39 (102) |
| සාමාන්‍ය ඉහළම උෂ්ණත්වය °C (°F) | 1.4 (34.5) |
4.7 (40.5) |
10.7 (51.3) |
16.9 (62.4) |
22.1 (71.8) |
24.9 (76.8) |
27.1 (80.8) |
26.8 (80.2) |
23.0 (73.4) |
17.1 (62.8) |
9.3 (48.7) |
3.4 (38.1) |
15.62 (60.11) |
| සාමාන්‍ය අවම උෂ්ණත්වය °C (°F) | −5.2 (22.6) |
−2.7 (27.1) |
1.0 (33.8) |
5.5 (41.9) |
10.1 (50.2) |
12.9 (55.2) |
14.2 (57.6) |
13.9 (57) |
10.8 (51.4) |
5.9 (42.6) |
1.9 (35.4) |
−2.4 (27.7) |
5.49 (41.88) |
| වාර්තාගත අවම උෂ්ණත්වය °C (°F) | −27 (−17) |
−27 (−17) |
−24 (−11) |
−8 (18) |
0 (32) |
7 (45) |
7 (45) |
7 (45) |
0 (32) |
−10 (14) |
−28 (−18) |
−28 (−18) |
−28 (−18) |
| වර්ෂාපතනය mm (inches) | 39.5 (1.555) |
30.3 (1.193) |
36.5 (1.437) |
44.9 (1.768) |
63.4 (2.496) |
90.5 (3.563) |
69.1 (2.72) |
55.2 (2.173) |
39.9 (1.571) |
37.9 (1.492) |
46.6 (1.835) |
49.4 (1.945) |
603.2 (23.748) |
| සාමාන්‍ය snowy days | 8 | 7 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 7 | 28 |
| Source #1: Administrația Natională de Meteorologie[4] | |||||||||||||
| Source #2: MSN Weather (for extreme and snowy days)[5] | |||||||||||||
ජනවිකාසය
[සංස්කරණය]2021 සංගණනයේදී ඔරේඩියා හි ජනගහනය 183,105 ක් විය, එය පෙර සංගණනවලදී වාර්තා වූ සංඛ්‍යාවලට වඩා අඩු වීමකි.[6]
ඔරාඩියා ජනවාර්ගික සංයුතිය (2021)
ඔරාඩියා හි ආගමික සංයුතිය (2021)
ආර්ථිකය
[සංස්කරණය]ඔරාඩියා නගරය දිගු කලක පටන් රුමේනියාවේ වඩාත් සමෘද්ධිමත් නගරවලින් එකකි. ඔරාඩියා හි ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය රුමේනියාවේ සාමාන්‍ය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට වඩා 150%ක් පමණ වැඩිය. 1989 න් පසු, ඔරාඩියා එහි ආර්ථිකය දියුණු වීමක් දුටුවේ විශේෂයෙන් සාප්පු සහ සංචාරක ව්‍යාපාරය වැනි සේවාවන්හි පාරිභෝගික පදනම හේතුවෙනි.
ඔරාඩියා හි විරැකියා අනුපාතය 6.0% වන අතර එය රුමේනියාවේ සාමාන්‍යයට වඩා තරමක් අඩු නමුත් බිහෝර් ප්‍රාන්තයේ සාමාන්‍ය 2% ට වඩා බෙහෙවින් වැඩි ය. ඔරාඩියා තුළ බිහෝර් ප්‍රාන්තයේ කාර්මික නිෂ්පාදනයන්ගෙන් 63% ක් පමණ නිෂ්පාදනය කරන අතර ප්‍රාන්තයේ ජනගහනයෙන් 34.5% ක් පමණ වේ. එහි ප්‍රධාන කර්මාන්තයන් වන්නේ ගෘහ භාණ්ඩ, රෙදිපිළි සහ ඇඳුම් පැළඳුම්, පාවහන් සහ ආහාර සැකසීමයි. නගරයෙහි ආර්ථිකය බොහෝ දුරට පවත්වා ගෙන යනු ලබන්නේ කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාර සහ පුරවැසියන් විසින් ගෙවන දේපල බදු මගිනි.
2012 වර්ෂයේදී, එහි අසල්වැසි නගර වන අරාඩ් සහ ක්ලජ් නැපෝකා වලට වඩා ට්‍රාන්සිල්වේනියා ප්‍රදේශයේ විශාලතම අයවැය තිබුණේ ඔරාඩියා සතුවයි. Adeplast, RCS-RDS, European Drinks, සහ FrigoExpress වැනි සමහර විශාල රුමේනියානු සමාගම් ඔරාඩියා තුළ පිහිටා ඇත.
නගරයේ භූතාපජ ශක්තිය භාවිතා කරන්නේ කිලෝමීටර් දෙකක් ගැඹුරින් ඇති ජලයෙන් ය. මෙම බලශක්ති ප්‍රභවය නගරය තුළ එහි තාපන පද්ධතිය සඳහා බලයෙන් 7%ක් සපයයි. එම පද්ධතිය නගරයේ ජනගහනයෙන් 70% කට තාපය සහ උණු ජලය සපයයි.[7][8][9]
ප්‍රවාහන පද්ධතිය
[සංස්කරණය]
පොදු ප්‍රවාහන ජාලය පවත්වාගෙන යනු ලබන්නේ නාගරික නියෝජිතායතනයක් වන OTL (Oradea Transport Local) විසිනි. ඔරාඩියා හි ප්‍රවාහන පද්ධතියට ට්‍රෑම් රථ පහක් (1R, 1N, 2, 3R, 3N, 4N, 4R, සහ නව 8), දේශීය බස් මාර්ග 17 (10 සිට 26 දක්වා සංඛ්‍යාත) සහ හංගේරියාවේ Biharkeresztes දක්වා එක් ජාත්‍යන්තර උප නාගරික මාර්ගයක් ඇතුළත් වේ. නගරයට දුම්රිය ස්ථාන හතරක් ඇත: මධ්‍යම , බටහිර, නැගෙනහිර සහ එපිස්කෝපියා බිහෝර්.
ඔරාඩියා සතුව "ඔරාඩියා ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපළ" ඇත, එහි ධාවන පථය ප්‍රතිසංස්කරණ කිරීමෙන් පසු 2015 අවසානයේ නැවත විවෘත විය.
අධ්‍යාපනය
[සංස්කරණය]ඔරාඩියා යනු රුමේනියාවේ අධ්‍යාපනය සඳහා ප්‍රධාන ස්ථානවලින් එකකි. නගරයේ පිහිටා ඇති ඔරාඩියා විශ්ව විද්‍යාලය රටේ විශාලතම විශ්ව විද්‍යාල වලින් එකකි. එහි පුද්ගලික විශ්ව විද්‍යාල කිහිපයක් ද ඇත, එයින් එකක් Agora විශ්ව විද්‍යාලය, 2000 හි ආරම්භ කරන ලද නවීන අධ්‍යයන ආයතනයකි. පිළිගත් පුද්ගලික බැප්ටිස්ට් විශ්ව විද්‍යාලයක් වන එමානුවෙල් විශ්ව විද්‍යාලය ද 2002 සිට නගරයේ පවතී.
"2012 වන විට, වසර 48 ක අඛණ්ඩ ක්‍රියාකාරිත්වයක් සහිතව ඔරේඩියා හි උසස් අධ්‍යාපනය ආරම්භ වී වසර 232 ක් ගතවී ඇත. 1780 දී ඔරේඩියා හි දර්ශනය ඉගැන්වීම සඳහා පාසලක් ආරම්භ විය, එය 1788 දී නීති පීඨය බවට පත් විය. එය නැගෙනහිර යුරෝපයේ පැරණිතම පීඨය බවට පත් විය.
1921 න් පසු නීති පීඨයේ සියලුම පන්ති රුමේනියානු භාෂාවෙන් ඉගැන්වූහ. 1923 දී දේවධර්ම ඇකඩමි දෙකක් ආරම්භ කිරීම ඔරාඩියේ ශාස්ත්‍රීය ජීවිතයට නව පැතිකඩක් ගෙන ආවේය. ඔරාඩියා නීති ඇකඩමිය දේවධර්ම ඇකඩමි දෙක සමඟ තවත් පියවරක් තැබීය. අක්ෂර පීඨයක් එකතු කිරීමෙන් මෙය ඔරාඩියා හි ක්‍රිෂානා විශ්ව විද්‍යාලයක් පිහිටුවීමේ දිගුකාලීන ඉලක්කය සපුරා ගත්තේය.
ඔරාඩියා හි නීති ඇකඩමියේ ක්‍රියාකාරිත්වයේ වසර තිහක විරාමයකින් පසු, 1963 ඔක්තෝබර් 1 වන දින, අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය විසින් ඔරාඩියා හි වසර 3 ක අධ්‍යාපනික ආයතනයක් පිහිටුවන ලදී. එහි අරමුණ ද්විතීයික අධ්‍යාපනයේ ගුරු හිඟය පියවීමයි.
1990 මැයි මාසයේදී, රුමේනියානු රජයේ නියෝගයක් අනුව ඔරාඩියා හි තාක්ෂණික විශ්ව විද්‍යාලය පිහිටුවන ලදී, පසුව එය ඔරාඩිය විශ්ව විද්‍යාලය ලෙස හැඳින්වූ අතර, නගරයේ අධ්‍යයන ජීවිතයේ ආකර්ෂණීය සම්ප්‍රදායන් මත පදනම් විය. අද දින වන විට ඔරාඩියා විශ්ව විද්‍යාලය පීඨ 18 කින් සමන්විත විස්තීර්ණ උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකි.
ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය
[සංස්කරණය]
ඔරාඩියා හි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට අද බාහිර ප්‍රදේශවල කොමියුනිස්ට් යුගයේ මහල් නිවාස සහ නගරය ඔස්ට්‍රියා-හංගේරියාවේ කොටසක් වූ කාලයේ සිට අලංකාර ඓතිහාසික ගොඩනැගිලි ඇතුළත් වේ. එය අලංකාර කලා නිර්මාණ සහ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය තුළ සම්පූර්ණයෙන්ම ප්රකාශිත වේ.
ඔරාඩියා රුමේනියාවේ 1900 ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ වඩාත්ම නියෝජිත මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස සැලකිය හැකිය; එය මධ්‍යම යුරෝපයේ Secession ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හා සැසඳිය හැක. 20 වන ශතවර්ෂයේ මුල් භාගයේ ගොඩනැගිලි 19 වන සියවසේ අගභාගයේ සහ 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේ කලාත්මක ව්‍යාපාරයේ ශ්‍රේෂ්ඨ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ගෙන් වැදගත් උරුමයක් උරුම කර ගනිමින් Lechner සහ Vienna Secession බලපෑමෙන් පොහොසත් ලෙස සලකුණු කර ඇත. ඔරාඩියා හි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සහ ජීවන අවකාශයන් මධ්‍යම යුරෝපීය ගෘහනිර්මාණ ශිල්පයේ සන්දර්භය තුළ පමණක් තේරුම් ගත යුතුය.
යුරෝපයේ බොහෝ නගර මෙන් කුඩා පැරිසිය ලෙසින් ද ඔරාඩියා නගරය හඳුන්වයි.
සංචාරක ආකර්ෂණ ස්ථාන
[සංස්කරණය]
පැරණි නගර මධ්‍යස්ථානය ඔරාඩියා හි ප්‍රධාන සංචාරක විශේෂ ස්ථානයකි. සැලකිය යුතු සංචාරකයින් පිරිසක් ආකර්ශනය වන අනෙකුත් ස්ථාන වලට ඇතුළත් වන්නේ:
- ඔරාඩියා හි බැරොක් මාලිගය - එය 1945 දක්වා රෝමානු කතෝලික බිෂොප් මාලිගාව විය
- රෝමානු කතෝලික බැසිලිකාව
- බිසෙරිකා කූ ලූන - යුරෝපයේ සුවිශේෂී ලක්ෂණයක් වන චන්ද්‍රයාගේ අවධීන් නිරූපණය කරන තාරකා විද්‍යාත්මක ඔරලෝසුවක් සහිත පල්ලියක්.
- ආඩි එන්ද්‍රේ කෞතුකාගාරය
- තෙයාතෘල් දේ සතාත් ඔරාඩියා - ඔරාඩියා ප්‍රාන්ත රඟහල
- ස්ත්‍රාදා රෙපුබ්ලිචී - ට්‍රාන්සිල්වේනියාවේ අලංකාරම වීදි වලින් එකක් ලෙස සැලකෙන එය Art Nouveau ගොඩනැගිලි විශාල ප්‍රමාණයක් ප්‍රදර්ශනය කරයි.
අශ්‍රේයයන්
[සංස්කරණය]- ^ "Populaţia rezidentă după grupa de vârstă, pe județe și municipii, orașe, comune, la 1 decembrie 2021" (රොමේනියානු බසින්). INSSE. 31 May 2023.
- ^ "Topul orașelor românești, după condițiile de viață. Alexandria, pe ultimul loc". 28 February 2018. සම්ප්‍රවේශය 30 January 2019.
- ^ "Check Forecast for Oradea Average Rainfall by Month".
- ^ "Medii lunare multianuale 1961–1990" (රොමේනියානු බසින්). Romanian National Administration of Meteorology. සම්ප්‍රවේශය 15 July 2010.
- ^ "Record and Averages for Oradea, Romania". Microsoft. සම්ප්‍රවේශය 23 February 2021.
- ^ "2011 Census" (PDF) (රොමේනියානු බසින්). INSSE. 2 පෙබරවාරි 2012. 16 ජූනි 2012 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 10 මාර්තු 2012.
- ^ "How to build a cohesive and inclusive Europe". European Investment Bank (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2021-06-07.
- ^ "Romania's Oradea city starts tender for geothermal district heating" (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). Balkan Green Energy News. 2021-05-10. සම්ප්‍රවේශය 2021-06-07.
- ^ "How a city can benefit from EU funds" (ඉංග්‍රීසි බසින්). European Investment Bank. සම්ප්‍රවේශය 2021-06-07.