සයිබීරියානු හිම කුමරිය
| සයිබීරියානු හිම කුමරිය | |
|---|---|
 සයිබීරියානු හිම කුමරිය ගේ මමිය | |
| මාධ්‍යය | මමීකෘත මළ සිරුර, සුසාන කුටියක ඉතිරිව ඇත |
| සොයාගනු ලැබූයේ | යුකොක් සානුව 49°17′59″N 87°33′46″E / 49.29972°N 87.56278°Eඛණ්ඩාංක: 49°17′59″N 87°33′46″E / 49.29972°N 87.56278°E |
.png)  | |
සයිබීරියානු හිම කුමරිය, දේශීයව උකොක් කුමරිය ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ (රුසියානු: Принце́сса Уко́ка), අල්ටයි කුමරිය (රුසියානු: Алтайская принцесса), ඩිවොච්කා (ගැහැණු ළමයා) සහ ඔචි-බාලා (රුසියානු: Очы-бала, ඇල්ටයික් වීර කාව්‍යයේ වීරවරිය), ක්‍රිස්තු පූර්ව 5 වන සියවසේ කාන්තාවකගේ මමියකි, එය 1993 දී රුසියාවේ අල්ටයි ජනරජයේ පැසිරික් සංස්කෘතියෙන් පැසිරික් සුසාන භූමියකට අයත් කුර්ගන් එකකින් සොයා ගන්නා ලදී. එය 20 වැනි සියවසේ අගභාගයේ රුසියානු පුරාවිද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් අතරින් වැදගත්ම එකක් විය. 2012 දී ඇය ගොර්නෝ-අල්ටයිස්ක් හි රිපබ්ලිකන් ජාතික කෞතුකාගාරයේ විශේෂ සොහොන් ගෙයකට ගෙන යන ලදී.
දළ විශ්ලේෂණය
[සංස්කරණය]ක්‍රි.පූ. 5 වැනි සියවසේ යුරේසියානු ස්ටෙප්ස් කඳුකරයේ ජීවත් වූ ස්කිතෝ-සයිබීරියානු කාන්තාවක වන හිම කුමරිය ගේ මමීකෘත දේහය භූගත සුසාන කුටියක නොකැළඹී තිබී සොයා ගන්නා ලදී. නටාලියා පොලොස්මාක් සහ ඇගේ කණ්ඩායම 1993 ගිම්හානයේදී හිම කුමරිය සොයා ගන්නා ලදී, ඇය නොවොසිබිර්ස්ක් හි රුසියානු පුරාවිද්‍යා හා ජනවාර්ගික විද්‍යා ආයතනයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ පර්යේෂකයෙකුව සිටියදී. එය යුකොක් සානුවෙහි වැඩ කරන පොලොස්මා ගේ සිව්වන වාරය වූ අතර එහිදී ආයතනය දකුණු සයිබීරියාවේ මුල් වාසස්ථාන පිළිබඳ පර්යේෂණ දිගටම කරගෙන යමින් සිටියේය.[1] දැන් දශක දෙකකට වැඩි කාලයකට පසුව, වැදගත් සොයාගැනීම සඳහා ඉංග්‍රීසි භාෂා මූලාශ්‍ර කිහිපයක් තිබේ: 1994 ඔක්තෝම්බර් සිට පොලොස්මාක්ගේ නැෂනල් ජියෝග්‍රැෆික් ලිපිය සහ පොලොස්මාක් සහ ඇගේ කණ්ඩායමේ සාමාජිකයින් ඇතුළත් බීබීසී වාර්තා චිත්‍රපටය (1997) වඩාත් තොරතුරු සහ ප්‍රවේශ විය හැකි ඒවා වේ.
හිම කුමරිය යනු සයිබීරියානු පඩිපෙළේ ක්‍රි.පූ 6 වන සහ 2 වන සියවස් අතර සමෘද්ධිමත් වූ පැසිරික් සංස්කෘතියේ නියෝජිතයෙකි.
හිම කුමරිය ගේ සොහොන්ගැබ සොයාගනු ලැබුවේ මොන්ගෝලියාවේ මායිම ආසන්නයේ යුකොක් සානුවෙහි, වර්තමානයේ අල්ටයි හි ස්වතන්ත්‍ර ජනරජයේ ය. යුරේසියානු ස්ටෙප්ස් හි කොටසක් වන සානුව, කටුක, ශුෂ්ක දේශගුණයක් මගින් සංලක්ෂිත වේ. මෙම ප්‍රදේශය ප්‍රදේශවාසීන් විසින් හඳුන්වනු ලබන්නේ "අහසේ දෙවන ස්ථරය" ලෙසිනි, සාමාන්‍ය මිනිසුන්ට සහ සිදුවීම් වලට වඩා පියවරක් ඉහලින්.[2]
වර්තමාන අල්ටයි එඬේරුන් තවමත් ශීත ඍතුවේ දී ඔවුන්ගේ බැටළුවන් සහ අශ්වයන් සානුව වෙත ගෙන එයි, දැඩි සුළඟක් තණකොළ මතින් හිම හමා යන බැවින්, ශීත උෂ්ණත්වයේ දී පවා සතුන් සඳහා තණබිම් සපයයි.
සොයා ගැනීම සහ කැණීම්
[සංස්කරණය]
පොලොස්මාක් සහ ඇගේ කණ්ඩායම රුසියාව සහ චීනය අතර මතභේදයට තුඩු දී ඇති භූමි තීරයක පිහිටි කුර්ගන් කණ්ඩායමක් වෙත දේශසීමා ආරක්ෂකයෙකු වන ලුතිනන් මිහායිල් චෙපනොව් විසින් මෙහෙයවන ලදී. කුර්ගන් යනු කුඩා අවසාදිතයකින් පුරවා පාෂාණ ගොඩකින් වැසී ඇති සොහොන් කන්දකි; සාමාන්‍යයෙන්, ගොඩැල්ල සොහොන් කුටියක් ආවරණය කර ඇති අතර, එහි සොහොන් භාණ්ඩ සමඟ ලොග් මිනී පෙට්ටියක් තුළ භූමදානයක් අඩංගු විය. එවැනි සොහොන් කුටි කුඩා කුටියක් සෑදීම සඳහා කැපී පෙනෙන ලී ලොග වලින් ඉදිකරන ලද අතර එය අර්ධ සංචාරකයන්ගේ ශීත ඍතු වාසස්ථානවලට සමාන විය හැකිය. හිම කුමරිය ගේ සොහොන් කුටිය මේ ආකාරයෙන් ඉදිකර ඇති අතර, එහි ඇති දැව සහ අනෙකුත් කාබනික ද්‍රව්‍ය ඇගේ භූමදානය දින නියම කිරීමට ඉඩ ලබා දී ඇත. ඇගේ කුටියේ ලඝු-සටහන් වලින් මූලික නියැදියක් ඩෙන්ඩ්‍රොක්‍රොනොලොජිස්ට්වරයෙකු විසින් විශ්ලේෂණය කරන ලද අතර, සහ බඩේ ඇති කාබනික ද්‍රව්‍ය සාම්පල ද පරීක්‍ෂා කරන ලද අතර, හිම කුමරිය වසන්තයේ දී, ක්‍රිස්තු පූර්ව 5 වන සියවසේ යම් අවස්ථාවක වළලනු ලැබූ බව පෙන්නුම් කරයි.[3]
පොලොස්මාක් සහ ඇගේ කාර්ය මණ්ඩලය හිම කුමරිය ගේ කුටිය වෙත ළඟා වීමට පෙර, ඔවුන් හිම කුමරිය ගේ ලී සොහොන් කුටියේ ඉහලින් ස්ථානගත කර ඇති එම කුර්ගන් හි තත්පරයකට පසුව භූමදානය කරන ලදී. අශ්වයන් තිදෙනෙකු සමඟ ඇටසැකිල්ලක් සහිත ගල් සහ ලී මිනී පෙට්ටියක් එහි අන්තර්ගතයට ඇතුළත් විය. පොලොස්මාක් විශ්වාස කරන්නේ මෙම ද්විතියික භූමදානය බාහිර කණ්ඩායමක, සමහර විට යටත් මිනිසුන්ගේ, පැසිරික් කුර්ගන් වල තම මළවුන් මිහිදන් කිරීම ගෞරවනීය ලෙස සලකන බවයි.[4] කුර්ගන් තුළට හෑරූ පතුවළකින් පෙන්නුම් කළේ මෙම පසුකාලීන සොහොන් සොරකම් කර ඇති බවයි, ජලය සහ හිම අයිස් මේඩන්ගේ කුහර සුසාන කුටිය තුළට ඇතුළු වී කාන්දු වූ තවත් ක්‍රමයක්. පඩිපෙළ දේශගුණය, නිත්‍ය තුහින සහ හිරු කිරණ අපසරනය කළ පස් කන්ද මත ගොඩගැසී ඇති පාෂාණ නිසා ජලය එකතු වී, ශීත වී, කුටීරය තුළ අයිස් කුට්ටියක් සෑදී ඇත. පොලොස්මාක්ගේ කැණීම් කාලය දක්වා, භූමදානයේ අන්තර්ගතය වසර 2400 ක් පුරා ශීත කළ විය.
සොහොන් කුටිය
[සංස්කරණය]
කන්‍යා සොහොන් කුටියේ ඇතුළත ඇගේ මිනී පෙට්ටිය විය, එය මුවන්ගේ රූප නිරූපණය කරන සම් යෙදුම් වලින් සරසා ඇති ඝන ලාර්ච් ලී ගස් කඳකින් සාදන ලදී. කුටියේ කුඩා ලී මේස දෙකක් ද තැටි හැඩැති මුදුන් සහිත වූ අතර ඒවා ආහාර පාන සැපයීම සඳහා භාවිතා කරන ලදී. අශ්ව මස් සහ එළුමස් මේස මත තබා තිබුණි. කිරි නිෂ්පාදනයේ අවශේෂ, සමහර විට යෝගට්, කැටයම් කළ හසුරුව සහ කලවම් සහිත ලී බඳුනක තිබී හමු විය. ඇයගේ ගමනට ඔරොත්තු දීම සඳහා නාඳුනන බීම වර්ගයක් අං කෝප්පයක පිරිනමන ලදී.[1]
හිම කුමරිය සහ ඇගේ අශ්වයන් අනෙකුත් පැසිරික් සුසානවලදී මෙන් නැඟෙනහිර දෙසට හිස තබාගෙන සිටියහ. මියයන විට ඇයගේ වයස අවුරුදු 20ත් 30ත් අතර විය. 2014 දක්වා හිම කුමරිය ගේ මරණයට හේතුව නොදන්නා අතර[6] නව පර්යේෂණ මගින් පියයුරු පිළිකා යෝජනා කරන විට, වැරදිකරුවන් ලෙස වැටීමකදී සිදු වූ තුවාල සමඟ ඒකාබද්ධ විය. මුල් පර්යේෂක පොලොස්මාක් 2004 ලිපියක සඳහන් කළේ, "සමහරවිට, රෝගී කාන්තාව සඳහා, ගංජා වාෂ්ප නිරන්තරයෙන් ආශ්වාස කිරීම බලහත්කාර අවශ්යතාවයක් බවට පත් විය (පොලොස්මාක්, ටෘනෝවා, 2004) සහ ඇය බොහෝ විට වෙනස් වූ සවිඥානක තත්වයක සිටියේය."[7] මෙය. කාන්තාව ඇගේ පුද්ගලයා මත ගංජා සමඟ වළලනු ලැබූ බවට වැරදි විශ්වාසයක් ඇති කළේය. කෙසේ වෙතත්, ඇයව වළලනු ලැබුවේ ගංජා ලෙස වරදවා වටහාගත් කොත්තමල්ලි ඇට සමඟය.[3]
ඇයගේ කුටියේ තිබී සොයාගත් භාණ්ඩ මත පදනම්ව ඇයගේ ප්‍රජාව තුළ පූජකවරියකගේ උසස් තත්ත්වය ඇයට හිමි වන්නට ඇත. හිම කුමරිය ගේ සංරක්‍ෂිත සමෙහි ඇගේ එක් උරහිසක සත්ව පන්නයේ මුවෙකුගේ පච්චයක සලකුණක් ද, ඇගේ මැණික් කටුවෙහි සහ මාපටැඟිල්ලේ තවත් එකක් ද ඇත.[8] ඇයව තැන්පත් කරනු ලැබුවේ කහ පැහැති සේද තුසා බ්ලවුසයක්, තද රතු-සුදු ඉරි සහිත ලොම් සායක් සහිත තාල පටියක්, කලවා උස සුදු පැහැති ලෙගින්, මාටින් ලොම්, ඔප දැමූ ලෝහ සහ ලී වලින් සාදන ලද කුඩා කැඩපතක් කැටයම් කළ මුවන් රූප, සහ අඩි තුනකට ආසන්න උසකින් යුත් හිස් ආවරණයක්. හිස් ආවරණයේ ප්‍රමාණයට අඩි අටක් දිග මිනී පෙට්ටියක් අවශ්‍ය විය. හිස් ආවරණයේ ලී උප ව්‍යුහයක් තිබූ අතර එහි වාත්තු කළ ආවරණයක් සහ කැටයම් කළ බළලුන්ගේ රූප අටක් රනින් ආවරණය කර ඇත. කන්‍යාවගේ ඖෂධීය ප්‍රයෝජනය සඳහා සපයා තිබූ ගල් පිඟානක කොත්තමල්ලි ඇටවල නටබුන් විය.
මතභේදය
[සංස්කරණය]අයිස් දියකර මිනී පෙට්ටියේ ඇති කෞතුක වස්තු සහ දේහය ඉවත් කිරීමට යොදාගත් ක්‍රම විවේචනයට ලක්වුවද හිම කුමරිය කැණීම ඉතා ප්‍රවේශමෙන් සිදු කරන ලදී. සංරක්ෂණ ප්‍රයත්නයන් මගින් ඇයගේ පච්ච මැකී යාම වැළැක්විය නොහැකි වූ බැවින්, එම ස්ථානයේ සිට රසායනාගාරය වෙත ශීත කළ ප්‍රවාහනයේදී ද මමී නරක් විය.
රුසියානු බලධාරීන් සහ ප්‍රදේශවාසීන් අතර හිම කුමරිය සම්බන්ධයෙන් ආරවුලක් ඇති වූ අතර, ප්‍රදේශවාසීන් ඇයව ඇල්ටේනියානු ජනතාවගේ සංචාරක ආදිපාදවරිය ලෙස මිථ්‍යා කථා කළහ.
රුසියානු සමූහාණ්ඩුවේ රජය විසින් කලාපීය දේශපාලන නියෝජිතායතනය සහ අල්ටයිහි සංස්කෘතික ස්වෛරීභාවය අඩපණ කිරීමට උත්සාහ කළද, හිම කුමරිය අල්තායි අනන්‍යතාවයේ සංකේතයක් බවට පත් විය.[9] ප්‍රාදේශීය මාධ්‍යවේදියෙක් ප්‍රශ්නය විස්තර කළේ මෙසේය.
සමහර විට දේශපාලනය ගැන විවෘතව කතා කිරීම දුෂ්කර ය, එබැවින් අපි ඇයව [හිම කුමරිය] උපමාවක් ලෙස භාවිතා කරන්නේ රුසියාවේ අල්ටයියන්ගේ දුෂ්කර තත්වය සාකච්ඡා කිරීමට ය. ඇයට හිමිකම් කීම අපේ ඉඩමට හිමිකම් කීමයි.[9]
ඇයගේ සොයාගැනීමෙන් පසු වසර 19 ක් පමණ ඇය නොවොසිබිර්ස්ක් හි විද්‍යාත්මක ආයතනයක සංරක්ෂණය කරන ලදී. 2012 සැප්තැම්බරයේදී, මමිය නැවත අල්ටයි වෙත ගෙන යන ලද අතර එහිදී ඇය අගනුවර ගොර්නෝ-අල්ටයිස්ක් හි රිපබ්ලිකන් ජාතික කෞතුකාගාරයේ සොහොන් ගෙයක තබා ඇත. ප්‍රදේශයේ තවත් කෞතුක වස්තු සහ සොහොන් ගොඩවල් ඇතැයි විශ්වාස කළද, ඇල්ටේන් ජනයාගේ ඉල්ලීම පරිදි ප්‍රදේශයේ පසුකාලීන කැණීම් තහනම් කර ඇත. කැණීම් කටයුතුවල නිරත වූ පුරාවිද්‍යාඥයෙක් දේශගුණික විපර්යාස නිසා ගොඩගැසී ඇති මළ සිරුරු ගොඩ නොගතහොත් දිරාපත් වේ යැයි බිය පළ කළේය.[8]
රුසියානු විද්‍යා ඇකඩමිය විසින් කරන ලද DNA පර්යේෂණ මගින් හිම කුමරිය ගේ ජානමය ද්‍රව්‍යවල සහ නවීන ඇල්ටයියන් ප්‍රජාවන්ගේ පැහැදිලි වෙනස්කම් සොයා ගන්නා ලද අතර, එය පුරාවිද්‍යාඥයින් විසින් මමිය යුරෝපීය බවත් ඇල්ටයියන් මෙම කලාපයට මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් බවත් ප්‍රකාශ කිරීමට හේතු විය.[9] මෙය නොවොසිබිර්ස්ක් හි මමිය තබා ගැනීමට හේතුවක් ලෙස භාවිතා කරන ලද අතර, 2004 දී යුරෝපීය උරුමය යැයි කියනු ලබන හිම කුමරිය අල්ටයි වෙත ආපසු ගෙන්වා ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කළ පුරාවිද්‍යාඥයින්ට රුසියානු සමූහාණ්ඩුවේ කීර්තිමත් රාජ්‍ය ත්‍යාගය පිරිනමන ලදී. කෙසේ වෙතත්, හිම කුමරිය ගේ යුරෝපීය හෝ ඇල්ටයියන් සම්භවය සම්බන්ධ ප්‍රකාශයන්, පුළුල් "රුසියානු" ජාතිකවාදයක් විසින් හෑල්ලූවට ලක්වන ස්වදේශීය ඇල්ටයියන් සංස්කෘතික අනන්‍යතාවයේ සහ දේශපාලන ස්වාධිපත්‍යයේ නිෂ්පාදන ලෙස සැලකේ.[9]
ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය තුළ
[සංස්කරණය].jpg)
- කැනේඩියානු කවියෙකු වන කිම් ට්‍රේනර්ගේ 2018 පොත් දිග කවියක් වන Ledi, හිම කුමරිය මතභේදාත්මක කැණීම විස්තර කරයි.
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ a b Polosmak, Natalia (October 1994). "A Mummy Unearthed from the Pastures of Heaven". National Geographic: 80–103.
- ^ Polosmak, Natalia (October 1994). "A Mummy Unearthed from the Pastures of Heaven". National Geographic: 80–103. p. 87.
- ^ a b Polosmak, Natalia (October 1994). "A Mummy Unearthed from the Pastures of Heaven". National Geographic: 80–103., p. 97.
- ^ Polosmak, Natalia (October 1994). "A Mummy Unearthed from the Pastures of Heaven". National Geographic: 80–103., p. 96.
- ^ a b "Legal bid fails to rebury remains of 2,500 year old tattooed 'ice princess'". The Siberian Times. 2016.
- ^ Transcript of the BBC/NOVA documentary "Ice Mummies: Siberian Ice Maiden", Nov. 24, 1998
- ^ Polosmak, Natalia (October 1994). "A Mummy Unearthed from the Pastures of Heaven". National Geographic: 80–103. p. 95.
- ^ a b "Siberian Princess reveals her 2,500 year old tattoos". Siberian Times. 14 August 2012. සම්ප්‍රවේශය 11 March 2014.
- ^ a b c d Gertjan Plets (2019). "Exceptions to Authoritarianism? Variegated sovereignty and ethno-nationalism in a Siberian resource frontier". Post-Soviet Affairs. 35 (4): 308–322. doi:10.1080/1060586X.2019.1617574.
- ^ "Siberian Princess reveals her 2,500 year old tattoos". The Siberian Times. 2012.