නිරය
නිරය හෙවත් නරකය සඳහා පරමත්ථජෝතිකාව නම් විනය අටුවාවේ විස්තර කර ඇත්තේ සතුට හෝ සැපත මුළුමනින් ම තොර වූ ස්ථානය යනුවෙනි. වැරැදි කරන්නවුන් මරණයෙන් පසු ඔවුන්ගේ පාපකාරී ක්රියා නිසා නැවත උපදින අපාය භූමිවලින් එකක් වන්නේ නිරය යි.
ඒ ඒ පුද්ගලයා විසින් කරන ලද පව්කම්වල ප්රමාණය හා ඒවායේ විපාක දීමේ ශක්තිය අනුව නිරයට වැටෙන ඇතැම්හු ඉතා සුළු කාලයක් ද, ඇතැම්හු ගණනය කළ නොහැකි තරම් දිගු කාලයක් ද නිරයෙහි දුක් විඳිති. මේ සඳහා හොඳ උදාහරණයක් ලෙස දෙව්දත් තෙරණුවන් පෙන්වා දිය හැකි ය. උන් වහන්සේ බුදු රජාණන් වහන්සේට ද, සංඝ සමාජයට ද එරෙහි ව යෑම හේතුවෙන් මරණින් මතු ඉතා දරුණු දුක් ලබා දෙන අවීචි මහා නරකයෙහි උපන් සැටිත්, පැවිදි ව සිට රැකි සීලාදි ගුණධර්මයන්ගේ යහපත් විපාක වශයෙන් ඉතා දීර්ඝ කාලයකට පසු අවීචි මහා නරකයෙන් මිදී අවුත් අනාගතයේදී සට්ඨිස්සර නම් පසේබුදුවරයකු වන බවත් සම්බුදු මුවින් ම ප්රකාශ කොට ඇත.
මහා නරක
[සංස්කරණය]නරකය තුල මහා නරක 8කි. මේ මහා නිරය අට නම්:
ඔසුපත් නරක
[සංස්කරණය]මහා නරකයක් හතරෑස් ස්වරුපයක් ගන්නා අතර එක් නරකයට ඔසුපත් නරක නම් කුඩා නරකයෝ 16කි. ඒ අනුව අට මහා නරකයන් හැරුණු කොට තවත් ඔසුපත් නරක 128ක් පවතී. ඔසුපත් නරක 128 නම්:
- අබ්බුද
- නිරබ්බුද
- අබබ
- අටට
- අහහ
- කුමුදු
- සෞගන්ධික
- උප්පල
- පුණ්ඩරික
- පදුම
- ඛාරෝදිකා
- සෝණඛාදක
- ගිප්ඣකාක
- සත්තිසුල
- බග්ගසීරු
- පහාස
- සිත්
- අඟුරුමැල
- දළකොහොල්මැළ
- පොකුරුපත්
- සාකුණික
- ඕරම්භීත
- අසීලෝම
- සත්තිලෝම
- උසුලෝම
- රථාවාරික
- සුවක
- ගාමකූට
- ගූථකූප
- මිල්හගබ්භ
- පාණහිංස
- කාකෝල
- වේලුනද
- සඤ්විච්චි
- මහාජාල
- ඒකකල්ප
- ද්විකල්ප
- තයෝකල්ප
- චතුකල්ප
- පඤ්ජකල්ප
- බාරසකල්ප
- තේරසකල්ප
- චුද්දකල්ප
- පඤ්වදසකල්ප
- සෝළසකල්ප
- අචිවන්ත වන්තර
- උච්චාරුල්හ
- ආරාමදුසක
- හිදග්ගි
- ගොමුත්තග්ගි
- තසිතග්ගි
- සයනග්ගි
- තෙලග්ගි
- නූට්ඨූභග්ගි
- පරභණ්ඩාහර
- විරහිතග්ගි
- කෝධග්ගි
- එරුසග්ගි
- විලසග්ගි
- උභතග්ගි
- තෙලහත
- ඝටිතග්ගි
- යක්ඛග්ගි
- මූසග්ගි
- නිවාරිතග්ගි
- උරචක්රමාලා
- සුමතාප
- නපුජග්ගි
- තිප්පා කටුකග්ගි
- කූක්කූටග්ගි
- ලාභූපක්කම
- කිලෙසග්ගි
- ඉන්ද්රිය අගුත්තද්වාර
- කුසග්ගි
- මංසපේශී
- සුනඛ
- කාලහත්ථි
- මහායන්ත
- සජෝති
- සංසවක
- අංගාර පබ්බත
- ථූසනදි
- කූටකාරි
- සීතනදි
- ගූථ
- කුක්කුල
- කුළුහිඹුල්වන
- අසිපත්රවන
- වේතරණි
- ලෝකුඹු
- අලුකුඹු
- කිහිරඟුරු
- රෝරුව
- ගොපාන
- පසුඝාත
- සීතතරච්ජි
- නිච්ජවි
- මංකුලිත්ථාකා
- ශකිලිනී
- අසීසක
- පරලාභ
- නච්චවාදක
- ඡකල්ප
- සප්ත කල්ප
- අට්ඨ කල්ප
- නව කල්ප
- දශ කල්ප
- ඒකාදශ කල්ප
- මුත්තකරිසග්ගි
- දුසමාලග්ගි
- අනුපට්ටිතග්ගි
- භූතග්ගි
- විපරිතග්ගි
- කුම්භග්ගි
- මහඟුලෝම
- දිට්ඨානුගතග්ගි
- හස්සාධිප්පාය
- පතිතාන දේහග්ගි
- උදුන්ජාරිකා
- මුප්පමුසලග්ගි
- පත්තග්ගි
- එලමූලග්ගි
- ජඩ්ඩිතග්ගි
- ඔසක්කතාප
- අපච්චවෙක්ඛිතග්ගි
- කුලදූසනග්ගි
- වෙරළ
- අයෝගුල
නිරයේ දුක්විඳින්නෝ සදාකාලිකවම එහි සිරවී නොසිටිති. සිය අකුසල කර්ම සියල්ලම දුක්විඳ ගෙවා අවසාන් වූ පසු ඔවුහු වෙනත් භවයක උපත ලබති.