කොස්ට රිකාවේ ජනවිකාසය
| කොස්ට රිකා සංගණන | ||
|---|---|---|
| වසර | ජනගහනය | %± |
| 1864 | 120,499 | — |
| 1883 | 182,073 | 51.1 |
| 1892 | 243,205 | 33.6 |
| 1927 | 471,524 | 93.9 |
| 1950 | 800,875 | 69.8 |
| 1963 | 1,336,274 | 66.9 |
| 1973 | 1,871,780 | 40.1 |
| 1984 | 2,416,809 | 29.1 |
| 2000 | 3,810,179 | 57.7 |
| 2011 | 4,301,712 | 12.9 |
| 2022 | 5,044,197 | 14.7 |
2022 සංගණනය මුළු ජනගහනය 5,044,197 ක් ලෙස ගණන් බලා ඇත. 2022 දී, සංගණනය 1927 සංගණනයෙන් පසු වසර අනූපහකට වැඩි කාලයක් තුළ ප්‍රථම වතාවට සියලු කණ්ඩායම් සඳහා ජනවාර්ගික හෝ වාර්ගික අනන්‍යතාවය වෙන් වෙන් වශයෙන් වාර්තා කරන ලදී. ස්වදේශික, කළු හෝ අප්‍රිකානු පරම්පරාව, මුලට්ටෝ, චීන, මෙස්ටිසෝ, සුදු සහ වෙනත් විකල්ප ඇතුළත් විය:[1] 2011 දී පහත කණ්ඩායම් සඳහා දත්ත වූයේ: 83.6% සුදු හෝ මෙස්ටිසෝ, 6.7% මුලාටෝ, 2.4% ස්වදේශික ඇමරිකානු, 1.1% කළු හෝ ඇෆ්‍රෝ-කැරිබියන්; සංගණනය මගින් 1.1% වෙනත් අය ලෙස ද, 2.9% (පුද්ගලයන් 141,304) කිසිවක් නැත, සහ 2.2% (පුද්ගලයන් 107,196) ලෙස නිශ්චිතව දක්වා නැත.[2]
2011 දී, ජනගහනයෙන් 2.4% නියෝජනය කරමින් ස්වදේශික ඇමරිකානු හෝ ආදිවාසී වැසියන් 104,000 කට වඩා සිටියහ. ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් අටක් අතර බෙදා හරින ලද හුදකලා රක්ෂිතවල ජීවත් වෙති: ක්විටිරිරිස් (මධ්‍යම නිම්නයේ), මාතම්බු හෝ චොරොටෙගා (ගුවානාකාස්ට්), මලේකු (උතුරු ඇලජුවේලා), බ්‍රිබ්‍රි (දකුණු අත්ලාන්තික්), කබෙකාර් (කෝඩිලෙරා ඩි තලමන්කා), එන්ගාබේ ( දකුණු කොස්ට රිකාව, පැනමා මායිම දිගේ), බෝරුකා (දකුණු කොස්ට රිකාව) සහ ටෙරාබා (දකුණු කොස්ට රිකාව).
ජනගහනයට ඉතාලි, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, ලන්දේසි, ප්‍රංශ, අයර්ලන්ත, පෘතුගීසි සහ පෝලන්ත පවුල් සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් මෙන්ම සැලකිය යුතු යුදෙව් ප්‍රජාවක් සහිත යුරෝපීය කොස්ට රිකානුවන් (යුරෝපීය සම්භවයක් ඇති), මූලික වශයෙන් ස්පාඤ්ඤ සම්භවයක් ඇත. ඇෆ්‍රො-කොස්ට රිකානුවන්ගෙන් බහුතරයක් ක්‍රියෝල් ඉංග්‍රීසි කතා කරන 19 වැනි සියවසේ කළු ජැමෙයිකානු සංක්‍රමණික සේවකයන්ගෙන් පැවත එන්නන් වේ.[3][4]
2011 සංගණනය මගින් ජනගහනයෙන් 83.6% සුදු හෝ මෙස්ටිසෝ ලෙස වර්ගීකරණය කර ඇත; දෙවැන්න ඒකාබද්ධ යුරෝපීය සහ ඇමරින්දියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයන් ය. මුලට්ටෝ කොටස (සුදු සහ කළු මිශ්‍රණය) 6.7% නියෝජනය කළ අතර ආදිවාසී ජනතාව ජනගහනයෙන් 2.4% විය. ස්වදේශික සහ යුරෝපීය මිශ්‍ර රුධිර ජනගහනය අනෙකුත් ලතින් ඇමරිකානු රටවලට වඩා බෙහෙවින් අඩුය. ව්‍යතිරේකයක් වන්නේ ජනගහනයෙන් අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් දෘශ්‍යමය වශයෙන් මෙස්ටිසෝ වන අතර, පරම්පරා කිහිපයක් පුරා ස්පාඤ්ඤ යටත් විජිතවාදීන් සහ චොරොටෙගා ඇමරින්ඩියන්වරු අතර වඩාත් ව්‍යාප්ත වූ සමිතිවල උරුමයක් වන ගුවානාකාස්ට් සහ අප්‍රිකානු-කොස්ට රිකා ප්‍රජාවේ අතිමහත් බහුතරයක් ජීවත් වන ලිමන් වේ.
කොස්ට රිකාව ප්‍රධාන වශයෙන් කොලොම්බියාවෙන් සහ නිකරගුවාවෙන් බොහෝ සරණාගතයින්ට සත්කාරකත්වය සපයයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සහ නීතිවිරෝධී සංක්‍රමණවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, කොස්ට රිකා ජනගහනයෙන් 10-15% (400,000-600,000) පමණ නිකරගුවාසීන්ගෙන් සමන්විත වේ.[5][6] සමහර කොස්ට රිකානුවන් සෘතුමය රැකියා අවස්ථා සඳහා සංක්‍රමණය වී නැවත තම රටට පැමිණේ. කොස්ට රිකාව 1970 සහ 1980 ගනන්වල සිවිල් යුද්ධ සහ ආඥාදායකත්වයන්ගෙන් පලා ගිය වෙනත් ලතින් ඇමරිකානු රටවල් ගණනාවකින් බොහෝ සරණාගතයින් රැගෙන ගියේය, විශේෂයෙන් චිලී සහ ආර්ජන්ටිනාවෙන් මෙන්ම ගරිල්ලන්ගෙන් සහ රජයේ ඝාතක කණ්ඩායම්වලින් පලා ගිය එල් සැල්වදෝරයේ මිනිසුන් ද ගෙන ඇත.[7]
ලෝක බැංකුවට අනුව, 2010 දී සංක්‍රමණිකයන් 489,200 ක් පමණ රට තුළ ජීවත් වූ අතර, බොහෝ දෙනෙක් නිකරගුවාව, පැනමාව, එල් සැල්වදෝරය, හොන්ඩුරාස්, ග්වාටමාලා සහ බෙලීස් යන රටවලින් පැමිණි අතර, කොස්ට රිකානුවන් 125,306 ක් එක්සත් ජනපදය, පැනමාව, නිකරගුවාව, ස්පාඤ්ඤය, මෙක්සිකෝව යන රටවල විදේශයන්හි ජීවත් වෙති. , කැනඩාව, ජර්මනිය, වෙනිසියුලාව, ඩොමිනිකන් ජනරජය, සහ ඉක්වදෝරය.[8] පසු වසරවලදී සංක්‍රමණිකයන් සංඛ්‍යාව අඩු වූ නමුත් 2015 දී, කොස්ට රිකාවේ[9] සංක්‍රමණිකයන් 420,000 ක් පමණ සිටි අතර සරණාගතයින් සංඛ්‍යාව (බොහෝ විට හොන්ඩුරාස්, එල් සැල්වදෝර්, ග්වාතමාලා සහ නිකරගුවාවෙන්) 110,000 ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි විය. 2012 සිට.[10] 2016 දී, දකුණු සහ මධ්‍යම ඇමරිකාවේ සහ එක්සත් ජනපදයට පැමිණීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින වෙනත් රටවලින් සංක්‍රමණිකයන් සඳහා රට "චුම්බකයක්" ලෙස නම් කරන ලදී.[11][12]
විශාලතම කැන්ටන්
[සංස්කරණය]| Rank | පළාත | Pop. | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 San José  Alajuela |
1 | San José | San José | 352 381 |  Desamparados  San Carlos | ||||
| 2 | Alajuela | Alajuela | 322 143 | ||||||
| 3 | Desamparados | San José | 223 226 | ||||||
| 4 | San Carlos | Alajuela | 198 742 | ||||||
| 5 | Cartago | Cartago | 165 417 | ||||||
| 6 | Pérez Zeledón | San José | 156 917 | ||||||
| 7 | Pococí | Limón | 146 320 | ||||||
| 8 | Puntarenas | Puntarenas | 141 697 | ||||||
| 9 | Goicoechea | San José | 132 104 | ||||||
| 10 | Heredia | Heredia | 131 901 | ||||||
ආගම
[සංස්කරණය]කොස්ටාරිකාවේ ආගම් (CIEP 2018)[14]
බොහෝ කොස්ට රිකානුවන් ක්‍රිස්තියානි ආගමක් සමඟ හඳුනාගෙන ඇති අතර, කතෝලික ආගම විශාලතම සාමාජිකයින් සංඛ්‍යාව වන අතර 1949 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව නිල රාජ්‍ය ආගම වන අතර එය ආගමේ නිදහස සහතික කරයි. දැනට කතෝලික ආගම රාජ්‍ය ආගම ලෙස පවතින ඇමරිකාවේ ඇති එකම නවීන රාජ්‍යය කොස්ටාරිකාවයි; රාජ්‍ය ආගම් ඇති අනෙකුත් රටවල් (කතෝලික, ලූතරන්, ඇංග්ලිකන්, ඕතඩොක්ස්) යුරෝපයේ ඇත: ලිච්ටෙන්ස්ටයින්, මොනාකෝ, වතිකානු නගරය, මෝල්ටා, එක්සත් රාජධානිය, ඩෙන්මාර්කය, අයිස්ලන්තය සහ ග්‍රීසිය.[15]
2017 ලැටිනොබැරෝමෙට්‍රෝ සමීක්ෂණයෙන් හෙළි වූයේ ජනගහනයෙන් 57% ක් තමන් රෝමානු කතෝලිකයන් ලෙසත්, 25% ඉවැන්ජලික රෙපරමාදු භක්තිකයන් ලෙසත්, 15% ක් ඔවුන්ට ආගමක් නොමැති බවත්, 2% ක් තමන් වෙනත් ආගමකට අයත් බව ප්‍රකාශ කරන බවත්ය.[16] මෙම සමීක්ෂණයෙන් පෙන්නුම් කළේ කතෝලිකයන්ගේ කොටසෙහි පහත වැටීමක් සහ රෙපරමාදු භක්තිකයන් සහ ආගම්වාදීන්ගේ කොටසෙහි ඉහළ යාමකි.[16] 2018 වසරේ කොස්ට රිකාව විශ්ව විද්‍යාලයේ සමීක්ෂණයකින් සමාන අනුපාත පෙන්නුම් කරන ලදී; 52% කතෝලිකයන්, 22% රෙපරමාදු භක්තිකයන්, 17% ආගමික නොවන සහ 3% වෙනත්. ලතින් ඇමරිකානු සම්මතයන් අනුව ලෞකිකත්වයේ අනුපාතය ඉහළ ය.
ආසියාවෙන් සහ මැදපෙරදිගින් කුඩා නමුත් අඛණ්ඩ සංක්‍රමණ හේතුවෙන් අනෙකුත් ආගම් වර්ධනය වී ඇත. 100,000 ක් පමණ (ජනගහනයෙන් 2% කට වැඩි) සිටින බුද්ධාගම වඩාත් ජනප්‍රියයි.[17] බොහෝ බෞද්ධයන් 40,000ක් පමණ වන හන් චීන ප්‍රජාවේ සාමාජිකයින් වන අතර සමහර නව දේශීය පරිවර්තනයන් ඇත. පවුල් 500 ක් පමණ වන කුඩා මුස්ලිම් ප්‍රජාවක් ද, එනම් ජනගහනයෙන් 0.001% කි.[18]
සිනගෝගා ෂාරේ සියොන් සිනගෝගය[19] පිහිටා ඇත්තේ සැන් ජෝස් හි ලා සබානා මෙට්‍රොපොලිටන් උද්‍යානය අසලය. උද්‍යානයට නැගෙනහිරින් පිහිටි අසල්වැසි නිවාස කිහිපයක ඩේවිඩ් තාරකාව සහ අනෙකුත් යුදෙව් සංකේත ප්‍රදර්ශනය කෙරේ.[20]
පසු-දින සාන්තුවරයන්ගේ ජේසුස් ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ පල්ලිය සාමාජිකයින් 35,000 කට වඩා වැඩි සංඛ්‍යාවක් ඉල්ලා සිටින අතර කොස්ට රිකාවේ ප්‍රාදේශීය නමස්කාර මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස සේවය කරන සැන් ජෝස් හි දේවාලයක් ඇත.[21] කෙසේ වෙතත්, ඔවුන් නියෝජනය කරන්නේ ජනගහනයෙන් 1%කට වඩා අඩු ප්‍රමාණයක්.[22][23]
භාෂා
[සංස්කරණය]කොස්ට රිකාවේ කතා කරන ප්‍රාථමික භාෂාව ස්පාඤ්ඤ වේ, එය මධ්‍යම ඇමරිකානු ස්පාඤ්ඤ භාෂාවේ ස්වරූපයක් වන රටට වෙනස් ලක්ෂණ දක්වයි. කොස්ට රිකාව යනු භාෂාමය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති රටක් වන අතර අවම වශයෙන් ප්‍රාග්-කොලොම්බියානු ජනයාගෙන් පැවත එන දේශීය ස්වදේශික භාෂා පහක නිවහනකි: මාලෙකු, කබෙකාර්, බ්‍රිබ්‍රි, ගුවාමි සහ බුග්ලර්.
තවමත් කතා කරන ස්වදේශීය භාෂාවලින්, මූලික වශයෙන් ස්වදේශික වෙන් කිරීම්වලදී, වඩාත් සංඛ්‍යාත්මකව වැදගත් වන්නේ බ්‍රිබ්‍රි, මාලෙකු, කැබේකාර් සහ න්ගාබෙරේ භාෂා ය; මේවායින් සමහරක් කොස්ට රිකාවේ කථිකයන් දහස් ගණනක් සිටින අතර අනෙක් අයට සිය ගණනක් ඇත. ටෙරිබේ සහ බෝරුකා වැනි සමහර භාෂා කතා කරන්නේ දහසකට වඩා අඩුවෙනි. බුග්ලර් භාෂාව සහ සමීපව සම්බන්ධ ගුවාමි ගිනිකොනදිග පුන්තරේනස් හි ඇතැමුන් කතා කරයි.[24]
ක්‍රියෝල්-ඉංග්‍රීසි භාෂාවක්, ජැමෙයිකානු පැටෝයිස් (මෙකාටෙලියු ලෙසද හැඳින්වේ) යනු ඉංග්‍රීසි පාදක වූ ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර, ඔවුන් මූලික වශයෙන් කැරිබියන් වෙරළ තීරයේ ලිමන් පළාතේ පදිංචි වූ ඇෆ්‍රෝ-කැරිබ් සංක්‍රමණිකයන් විසින් කථා කරයි.[24]
කොස්ට රිකාවේ වැඩිහිටි ජනගහනයෙන් (18 හෝ ඊට වැඩි) 10.7%ක් පමණ ඉංග්‍රීසි ද, 0.7% ප්‍රංශ ද, 0.3%ක් පෘතුගීසි හෝ ජර්මානු ද දෙවන භාෂාව ලෙස කතා කරති.[25]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ "INEC Cuestionario Censo 2022" (PDF). INEC. 2022. 6 April 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 6 April 2023.
- ^ "Live Costa Rica Population Clock 2017 – Population of Costa Rica Today". www.livepopulation.com. 4 January 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 6 August 2017.
- ^ Schulman, Bob. "'Little Jamaica' Rocks on the Caribbean Coast of Costa Rica". Huffington Post. 25 January 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 January 2019.
- ^ Koch, Charles W. (1977). "Jamaican Blacks and Their Descendants in Costa Rica". Social and Economic Studies. 26 (3). Jamaica: Sir Arthur Lewis Institute of Social and Economic Studies, University of the West Indies: 339–361. JSTOR 27861669.
- ^ www.state.gov "Background Note: Costa Rica – People" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 21 ජනවාරි 2017 at the Wayback Machine, United States Department of State.
- ^ Dickerson, Marla; Kimitch, Rebecca (23 March 2006). "Costa Rica Seeks to Shut Its Doors to Illegal Migrants From Nicaragua". Los Angeles Times. 6 December 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2010.
- ^ Biesanz, Karen Zubris; Biesanz, Mavis Hiltunen; Biesanz, Richard (1998). The Ticos: Culture and Social Change in Costa Rica. Boulder, CO: Lynne Rienner Publishers. p. 118. ISBN 978-1-55587-737-8.
- ^ "Costa Rica country profile (from the Migration and Remittances Factbook 2011)" (PDF). World Bank. 3 November 2011 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 August 2011.
- ^ "International Migrants by Country". 10 November 2016. 7 August 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 August 2017.
- ^ Holpuch, Amanda (26 July 2016). "US partners with Costa Rica to protect Central American refugees". The Guardian. 7 August 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 August 2017 – via www.theguardian.com.
- ^ "Costa Rica Becomes A Magnet For Migrants". NPR.org. 3 May 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 3 April 2018.
- ^ Robinson, Circles (5 December 2016). "Nicaragua, Trump, Deportations and the Affect [sic] on Family Remittances". 30 November 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 November 2020.
- ^ Instituto Nacional de Estadística y Censos (2023). "Resultados Estimacion de Poblacion y Vivienda 2022" [2022 Population and Housing Estimate Results] (XLSX) (ස්පාඤ්ඤ බසින්). 2024-06-04 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-04-21.
- ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;ciepනමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ Travis Mitchell, "Many Countries Favor Specific Religions, Officially and Unofficially", Pew Research Center, Oct 3, 2017.
- ^ a b "Latinobarómetro 1995 – 2017: El Papa Francisco y la Religión en Chile y América Latina" (PDF) (ස්පාඤ්ඤ බසින්). January 2018. 2022-10-09 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 30 August 2018.
- ^ "World – Buddhism in Costa Rica". www.buddhistchannel.tv. 16 June 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 June 2013.
- ^ Quirós, Adriana (24 December 2010). "Navidad se vive diferente en hogares ticos no cristianos" [Christmas is lived differently in non-Christian Costa Rican homes]. La Nación (ස්පාඤ්ඤ බසින්). 28 December 2010 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ Centro Israelita de Costa Rica, Comunidad Judía de Costa Rica සංරක්ෂණය කළ පිටපත 26 පෙබරවාරි 2010 at the Wayback Machine, Costa Rican Jewish Community
- ^ "Jewish Community in Costa Rica". Jcpa.org. 27 July 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2010.
- ^ "Costa Rica". 25 August 2010 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 13 December 2008.. LDS Newsroom. Retrieved on 13 December 2008
- ^ "San José Costa Rica LDS (Mormon) Temple". Ldschurchtemples.com. 23 March 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2010.
- ^ "List of LDS (Mormon) temples in Central America and the Caribbean". Lds.org. 8 March 2002 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2010.
- ^ a b "What Languages Are Spoken In Costa Rica?". WorldAtlas. 17 July 2019. 8 June 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 November 2020.
- ^ Jairo Villegas (13 March 2008). "Solo 1 de cada 10 adultos habla un segundo idioma". La Nación (Costa Rica). 17 July 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 July 2010.