කොරෝනා වෛරසය
| Orthocoronavirinae | |
|---|---|
| |
| Transmission electron micrograph of avian infectious bronchitis virus | |
| |
| Illustration of the morphology of coronaviruses; the club-shaped viral spike peplomers (red) create the look of a corona surrounding the virion when seen with an electron microscope. | |
වෛරස වර්ගීකරණය 
| |
| (ශ්‍රේණිගත නොකළ): | Virus |
| Realm: | Riboviria |
| Phylum: | incertae sedis |
| ගෝත්‍රය: | Nidovirales |
| කුලය: | Coronaviridae |
| උපකුලය: | Orthocoronavirinae |
| Genera[1] | |
| Synonyms[2][3][4] | |
| |
කොරෝනා වෛරස යනු වෛරස කාණ්ඩයකි. කොරෝනා වෛරසය ශීඝ්‍රයෙන් ලෝ පුරා පැතිර යමින් පවතී මෙය මුලින් ම චීනයෙන් ව්‍යාප්ත වී ඇත .corona virus යනු සතුන් අතර බහුලව දක්නට ලැබෙන විශාල වෛරස් වර්ග සමූහයකි.SARS virusකුලයට මෙය අයත් වේ.කොරෝනා වෛරසය මිනිසාට හා කුරුල්ලන් ඇතුළු ක්ෂීරපායින්ගේ රෝග ඇති කරන වෛරස කාණ්ඩයකි.මිනිසුන් තුළ වෛරසය ශ්වසන ආසාදනයන් ඇති කරයි.නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී මාරාන්තික විය හැක.එළදෙනුන්ට හා ඌරන්ට පාචනය ඇති වන අතර පක්ෂීන් හට ඉහළ ශ්වසන ආසාධන ඇති කරයි.වැළැක්වීම හෝ ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා අනුමත කරන ලද එන්නත් හෝ ප්‍රතිවෛරස තවම සොයාගෙන නොමැත.
සොයාගැනීම
කොරෝනා වයිරස් 1960 ගණන්වලදී සොයා ගන්නා ලදී. සොයාගත් මුල්ම ඒවා වන්නේ කුකුළන් තුළ බෝවන බ්රොන්කයිටිස් වෛරසය සහ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව ඇති මිනිස් රෝගීන්ගේ නාසික කුහර වලින් වෛරස් දෙකක් වන අතර පසුව ඒවා මානව කොරෝනා වයිරස් 229 ඊ සහ මානව කොරෝනා වයිරස් ඕසී 43 ලෙස නම් කරන ලදී. 2003 සිට SARS-CoV, 2004 දී HCoV NL63, 2005 දී HKU1, 2012 දී MERS-CoV, සහ 2019 දී 2019-nCoV ඇතුළුව මෙම පවුලේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් හඳුනාගෙන ඇත; මේවායින් බොහොමයක් බරපතල ශ්වසන ආසාදන ඇති කිරිම සිදුකරයි.
"කොරොන වයිරස්" යන නම ලැබුනේ ලතින් කොරෝනා වලිනි, එහි අර්ථය ඔටුන්න හෝ හැලෝ යන්නයි, එයින් අදහස් කරන්නේ වෛරස් අංශුවල (virions) ලක්ෂණික පෙනුමයි: ඔටුන්නක් හෝ සූර්ය කිරීටයක් ලෙස පෙන්නුම් කරයි.
සියළුම කිරීටක වයිරසවල සමස්ත ව්‍යුහයට දායක වන ප්‍රෝටීන වන්නේ ස්පයික් (එස්), කවරය (ඊ), පටලය (එම්) සහ නියුක්ලියෝ කැප්සිඩ් (එන්) ය. SARS කිරීටක වයිරසයේ නිශ්චිත අවස්ථාවෙහිදී (පහත බලන්න), S හි නිර්වචනය කරන ලද ප්‍රතිග්‍රාහක බන්ධන වසම මඟින් වෛරසය එහි සෛලීය ප්‍රතිග්‍රාහක ඇන්ජියෝටෙන්සින් පරිවර්තනය කරන එන්සයිම 2 (ACE2) සමඟ සම්බන්ධ කිරීමට මැදිහත් වේ. [8] සමහර කිරීටක වෛරස් (විශේෂයෙන් බීටාකෝරෝනා වයිරස් උප සමූහයේ සාමාජිකයින්) හි හේමාග්ග්ලුටිනින් එස්ටරේස් (HE) නමින්ද කෙටි ස්පයික් වැනි ප්‍රෝටීන ද ඇත.[4]
අනුරූකරණය
කොරෝනා වයිරසයේ ආසාදන සෛල ඇතුල් වීමෙන් පසුව, වෛරස් අංශුව නිරාවරණය නොවන අතර එහි ජෙනෝමය සෛල සයිටොප්ලාස්මට ඇතුල් වේ.
කොරෝනා වයිරස් ආර්එන්ඒ ජෙනෝමය 5 ′ මෙතිලයිට් කැප් එකක් සහ 3 ′ පොලිඇඩිනයිලේටඩ් වලිගයක් ඇති අතර එමඟින් ආර්එන්ඒ පරිවර්තනය සඳහා රයිබසෝම සමඟ සම්බන්ධ වීමට ඉඩ සලසයි.
කොරොන වයිරස් ජෙනෝමය මඟින් ප්‍රතිවිකුණුම් නම් ප්‍රෝටීනයක් සංකේතවත් කරන අතර එමඟින් ධාරක සෛල යන්ත්‍ර සූත්‍ර භාවිතයෙන් වෛරස් ජෙනෝමය නව ආර්එන්ඒ පිටපත් වලට සම්ප්‍රේෂණය කිරීමට ඉඩ ලබා දේ. අනුරූකරණය පළමු ප්රෝටීන් වේ; අනුරූපය ජාන කේතනය කළ පසු පරිවර්තනය නැවතුම් කෝඩෝනයකින් නතර වේ. මෙය කැදැලි පිටපතක් ලෙස හැඳින්වේ. එම්ආර්එන්ඒ පිටපත එක් ජානයක් පමණක් සංකේතවත් කරන විට එය මොනොසිස්ට්‍රොනික් වේ. කොරෝනා වයිරස් ව්‍යුහාත්මක නොවන ප්‍රෝටීනයක් ප්‍රතිවර්තනය සඳහා අමතර විශ්වාසයක් සපයයි, මන්ද එය සෝදුපත් කියවීමේ ශ්‍රිතයක් සපයන අතර එය ආර්එන්ඒ මත යැපෙන ආර්එන්ඒ පොලිමරේස් එන්සයිමවල පමණක් නොමැත.
ජෙනෝමය ප්‍රතිවර්තනය කර දිගු පොලිප්‍රෝටීන් සාදනු ලැබේ, එහිදී සියලුම ප්‍රෝටීන සම්බන්ධ වේ. කොරෝනා වයිරස වල ව්‍යුහාත්මක නොවන ප්‍රෝටීනයක් ඇත - ප්‍රෝටියේස් - එය පොලිප්‍රෝටීන ඉවත් කිරීමට සමත් වේ. මෙම ක්‍රියාවලිය ජාන ආර්ථිකයේ එක් ආකාරයක් වන අතර, නියුක්ලියෝටයිඩ කුඩා සංඛ්‍යාවක වැඩිම ජාන සංඛ්‍යාවක් කේතනය කිරීමට වෛරසයට ඉඩ සලසයි.
රෝගය වැළක්වීම -
- වෛරසය පැතිරියන කාල වකවානුව තුල ජනාකීර්ණ වු ප්‍රදේශ වල ගැවසිමෙන් වලකින්න. මෙගින් රෝගය පැතිරිම අඩුකරගත හැකිය.
- ඔබේ දෑත් අවම වශයෙන් තත්පර 20ක් හෝ සබන් ගා පිරිසිඳු ජලයෙන් සෝදන්න.
- කැස්ස සහ කිවිසුම් යන අවස්ථාවන්හිදී ඔබේ නාසය සහ මුඛය ආවරණය කරගන්න. එයට භාවිතා කරන ලේන්සුව හෝ ටිෂු එක වහාම කුණු බදුනකට දමා අත් සෝදා ගන්න.
- දොරගුල වැනි නිතර ස්පර්ශ වන ස්ථාන වල විෂබීජ නාසනය සිදු කරන්න.
- පිරිසිඳු නොකළ දෑත් මගින් ඔබේ නාසය, මුඛය හෝ මුහුණ ඇල්ලීමෙන් වලකින්න.
- රෝගය වැළඳුණු පුද්ගලයන් සමග ඔබගේ භාණ්ඩ හුවමාරුවෙන් වලකින්න.
- රටපුරා සංචාරය කිරීම මගින් රෝගය ඇතිවීමේ අවධානම වැඩිවිය හැක. එම නිසා ප්‍රවේශම් වන්න.
- හොදින් උතුරවා නිවාගත් පිරිසිදු ජලය පානය කිරිම.
- මස්මාංශ වර්ග හා බිත්තර අනුභවයේදි ආහාරය හොදින් පිස ගැනීම.
මුලික රෝගි ලක්ෂණ - උණ,කැස්ස හා ශ්වසන අපහසුතා.මෙයට අමතරව ඔක්කාරය,වමනය,සාමාන්‍ය සිතල,විඩා ගතිය,උගුරේ අපහසුතාව,වෙව්ලිම හා සෙම ගතිය දක්නට ලැබේ. මෙය බොහෝදුරට නියුමෝනියා රෝග ලක්ෂණ වලට පොදු වන අතර, සමහර අවස්ථාවන්හිදි වකුගඩු වලට හානි පමුණුවයි.
කොරෝනා වෛරසයේ දරුනු තත්වය
- නියුමෝනියාව
- වකුගඩු අක්‍රියතාවය
- මරණය
දැනට පවතින ප්‍රතිකාර ලෙස - දියර වර්ග ලබාදිම, ශ්වසන අපහසුතා ඇති අය සදහා ඔක්සිජන් ප්‍රතිකාරය හා වේදනා නාශක ලබාදිම සිදුකරයි.පිරිසිදු ජලය හොදින් පානය කිරිමට ලබාදිම. හැකි තරම් විවේකය ලබා දිම.
| අධිකාරී පාලනය: ජාතික |
|---|
 | මෙම ලිපිය තවමත් අංකුර ලිපියකි. විකිපීඩියාවට උදවුවක් ලෙසින් ඔබ හට එය විහිදුවාලිය හැක. |
- ^ "Virus Taxonomy: 2018b Release". International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) (ඉංග්‍රීසි බසින්). March 2019. 4 March 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 24 January 2020.
- ^ "2017.012-015S" (xlsx). International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) (ඉංග්‍රීසි බසින්). October 2018. 14 May 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 24 January 2020.
- ^ Fan Y, Zhao K, Shi ZL, Zhou P (March 2019). "Bat Coronaviruses in China". Viruses. 11 (3): 210. doi:10.3390/v11030210. PMC 6466186. PMID 30832341.