උතුරු පළාත, සැම්බියාව
උතුරු පළාත සැම්බියාවේ පළාත් දහයෙන් එකකි. එය සැම්බියාවෙන් හයෙන් එකක් පමණ භූමි ප්‍රමාණයෙන් ආවරණය කරයි. පළාත් අගනුවර කසාමා වේ. පළාත දිස්ත්‍රික්ක 12 කින් සමන්විත වේ,[1] දැනට නගර සභා තත්ත්වය ලබා ඇත්තේ කසාමා සහ ම්බලා පමණක් වන අතර ඉතිරිය තවමත් දිස්ත්‍රික් සභා වේ. එය සැම්බියාවේ විශාලතම ගෝත්‍රවලින් එකක් වන බෙම්බාගේ හදවත ලෙස පුළුල් ලෙස සැලකේ.
මුචිංගා පළාතේ සෑම දිස්ත්‍රික්කයක්ම මීට පෙර උතුරු පළාතේ කොටසක් විය. උතුරු පළාතේ අග්නිදිග දිස්ත්‍රික්ක ගෙන නව පළාත නිර්මාණය කිරීමට ජනාධිපති මයිකල් සාටා 2012 දී තීරණය කළේය.[2][3]
උතුරු පළාතේ කැපී පෙනෙන සලකුණු අතරට ටැන්ගානිකා විල, බංග්වේලු විල සහ ඊට අනුරූප තෙත්බිම්, ම්වේරු-වා-න්ටිපා විල, ලුමන්ග්වේ ඇල්ල, කබ්වේලුමේ ඇල්ල, චිෂිම්බා ඇල්ල සහ කලම්බෝ ඇල්ල ඇතුළු දිය ඇලි ගණනාවක් ඇතුළත් වේ.
උතුරු පළාතේ ඇති බොහෝ ස්වාභාවික හා ඓතිහාසික වස්තු පිළිබඳ දෘශ්‍යතාව වැඩි කිරීමට සැම්බියානු රජය, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ගණනාවක් සමඟ එක්ව උත්සාහ කරමින් සිටී. සැම්බියාවේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවල එනම් ලිවිංස්ටෝන් සහ වික්ටෝරියා දිය ඇල්ලෙහි ආර්ථික වර්ධනයක් ගෙන ඒම සඳහා සංචාරක ව්‍යාපාරය ඵලදායී ක්‍රමයක් ඔප්පු කර ඇත. කෙසේ වෙතත්, ප්‍රධාන වැදගත් ස්ථාන අතර ඇති විශාල දුර දිගේ යටිතල පහසුකම් නොමැතිකම රටේ මෙම කොටස නැරඹීම දුෂ්කර කරයි.
උතුරු පළාත තවත් පළාත් දෙකක් සමඟ මායිම් බෙදා ගනී - මුචිංගා සහ ලුආපුලා, සහ රටවල් දෙකක් - උතුරේ කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය සහ ඊසානදිගින් ටැන්සානියාව වේ.
පරිපාලනය[සංස්කරණය]
පළාත් පරිපාලනයේ ප්‍රධානියා වන්නේ ස්ථිර ලේකම්වරයා, ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරන ලද අමාත්‍යවරයකු වන අතර සෑම පළාතකටම මධ්‍යම රජයේ අමාත්‍යාංශ ඇත. නියෝජ්‍ය ස්ථිර ලේකම්වරයෙක්, රජයේ දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන්, පළාත් මට්ටමින් සිවිල් සේවකයන් ඉන්නවා. උතුරු පළාත දිස්ත්‍රික්ක දොළහකට බෙදා ඇත, එනම්
- චිලුබි දිස්ත්‍රික්කය
- කපුටා දිස්ත්‍රික්කය
- කසාමා දිස්ත්‍රික්කය
- ලුවින්ගු දිස්ත්‍රික්කය
- ම්බලා දිස්ත්‍රික්කය
- ම්පොරොකෝසෝ දිස්ත්‍රික්කය
- ම්පුලුන්ගු දිස්ත්‍රික්කය
- මුන්ග්වි දිස්ත්‍රික්කය
- ලුපොසෝෂි දිස්ත්‍රික්කය
- සෙන්ගා හිල් දිස්ත්‍රික්කය
- ලුන්ටේ දිස්ත්‍රික්කය
- නසාමා දිස්ත්‍රික්කය
සියලුම දිස්ත්‍රික් මූලස්ථාන දිස්ත්‍රික් නම් වලට සමාන වේ. පළාතේ සභා දොළහක් ඇති අතර, ඒ සෑම එකක්ම සභා මන්ත්‍රී ලෙස හැඳින්වෙන තේරී පත් වූ නියෝජිතයෙකු විසින් මෙහෙයවනු ලැබේ. සෑම මන්ත්‍රීවරයෙකුම වසර තුනක් නිලතල දරයි.[4] දිස්ත්‍රික්කය තුළ හෝ ඉන් පිටත සිට පළාත් පාලන සේවා කොමිෂන් සභාව මත පදනම්ව සභාවේ පරිපාලන කාර්ය මණ්ඩලය තෝරා ගනු ලැබේ. පළාත් පාලන කාර්යාලය සෑම දිස්ත්‍රික් මූලස්ථානයකම පිහිටා ඇති අතර පළාත් පාලන නිලධාරීන් සහ විගණකවරුන් ඇත. සෑම කවුන්සිලයක්ම දේශීය බදු ඉහළ නැංවීම සහ එකතු කිරීම සඳහා වගකිව යුතු අතර වාර්ෂික අයවැයෙන් පසු සෑම වසරකම සභාවේ අයවැය විගණනය කර ඉදිරිපත් කරනු ලැබේ. කවුන්සිලයේ තේරී පත් වූ සාමාජිකයින් වැටුප් ලබා නොගනී, නමුත් සභාවෙන් දීමනා ගෙවනු ලැබේ. උතුර ප්‍රධාන වශයෙන් ග්‍රාමීය දිස්ත්‍රික්කයක් වන අතර එබැවින් නගර හෝ මහ නගර සභා නොමැත. රජය විසින් සභා සඳහා විවිධ කාර්යයන් 63 ක් නියම කර ඇති අතර ඒවායින් බහුතරයක් යටිතල පහසුකම් කළමනාකරණය සහ ප්‍රාදේශීය පරිපාලනය වේ. ඔවුන්ගේ එක් එක් ප්‍රජා මධ්‍යස්ථාන, සත්වෝද්‍යාන, ප්‍රාදේශීය උද්‍යාන, ජලාපවහන පද්ධතිය, ක්‍රීඩා පිටි, සුසාන භූමි, තවලම් ස්ථාන, පුස්තකාල, කෞතුකාගාර සහ කලාගාර නඩත්තු කිරීමට කවුන්සිලවලට අනිවාර්ය වේ. ඔවුන් කෘෂිකර්මාන්තයට උදව් කිරීම, ස්වභාවික සම්පත් සංරක්ෂණය, තැපැල් සේවය, රෝහල්, පාසල් සහ විද්‍යාල පිහිටුවීම සහ නඩත්තු කිරීම සඳහා විශේෂිත රජයේ දෙපාර්තමේන්තු සමඟ එක්ව කටයුතු කරයි. සභා ප්‍රජා සහභාගීත්වය දිරිමත් කරන යෝජනා ක්‍රම සකස් කරයි.[5]
යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]
- ↑ "About Northern Province". Republic of Zambia. Provincial Administration, Northern Province. 2018. සම්ප්‍රවේශය 29 May 2020.
- ↑ "Muchinga the Zambia's 10th province, Choma capital of Southern Province". UKZambians. 15 October 2011. 4 March 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 21 December 2013.
- ↑ "Sata appoints minister for 'Muchinga' province". Zambian Watchdog. November 27, 2011. 24 December 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 21 December 2013.
- ↑ සංරක්ෂිත පිටපත (PDF) (Report). 2017-01-04 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2024-05-29.
- ↑ (PDF) (Report). p. 218–220 http://www.clgf.org.uk/default/assets/File/Country_profiles/Zambia.pdf.
{{cite report}}: Missing or empty|title=(help)