ආගම්
.jpg)
ආගම යන වචනය විවිධාකාර නිර්වචනවලට බදුන් වූවකි.එය කාලයක් අවබෝධය දේශිත ධර්මය හා සම්ප්‍රදායික ඉගැන්වීම යන අර්ථයෙන් භාවිත විය.ඉන්පසු ඇදහිලි හා පුදපූජා විධි පොදුවේ හැදින්වීමට යොදා ගැණුනි.බෞද්ධ හින්දු ක්රිස්තියානි ක්රිස්තියානි ධර්මය
ප්‍රථමයෙන් "ක්රිස්තියානි" යන වචනයෙන් ජේසුස් වහන්සේ[iusus] පෙන්වා දුන් ධර්මය නම් කරන ලද්දේ,"අන්තියෝකියේ"දීය.ජේසුස් වහන්සේ ගැලවුම්කාරයණන්[cristos] ලෙස කිතු (ක්රිස්තියානි ) භක්තිකයන් විශ්වාස කරන අතර, ජේසුස් ක්රිස්තුස් වහන්සේ ලෙස එතුමන්ව හඳුන්වති. ලෝකයේ බැතිමතුන් විශාලතම සංඛ්‍යාවක් සිටින ආගම කිතු දහම ලෙස, 2001 වසර තුල සංඛ්‍යාව බිලියන 2.1 පමණ බැව් තක්සේරු කර ඇත.
පලමු සියවසේ ජුදාගමික නිකායක් වශයෙන් කිතුදහම ඇරඹුණු හෙයින්, ආගමික ලියවිලි බොහොමයක්ම හා මුල් ඉතිහාසය ජුදාගම සමග ඈඳෙන අතර, කිතු භක්තිකයන් පැරණි ගිවිසුම ලෙස යුදෙව් බයිබලය හඳුන්වති (see Judeo-Christian). ජුදාගම හා ඉස්ලාම් ධර්මය මෙන්, කිතුදහම ද ආබ්රහමික ආගමකි.
අද වන විට ක්රිස්තියානි නමින් කුඩා සභා රාශියක් තිබූණද පිරිසිදු කිතු දහම ලොවට දෙන්නේ කතෝලික ශුද්ධ වූ සභාව වේ. කතෝලික ශු.සභාව අපෝස්තුළුවරුන්ගෙන් පැවත එන සැබෑවූ එකම සභාවයි.
නව ගිවිසුම තුළ පලමුවතාවට කිතුභක්තියා (කිතුබැතිමතා) පලවන්නේ ක්රියා 11:26 "The disciples were called Christians first at Antioch." වශයෙනි. (Greek accusative Χριστιανούς; Christianous)මුස්ලිම් ආදි නොයෙක් ඇදහීම් ක්‍රම හැදින්වීමටද පොදුවේ භාවිත වේ.හාන්ස් ලවුබා නම් විද්වතා A Psychological Study of Religion නම් තම ග්‍රන්ථයේ ආගම පිළිබඳ විවිධ උගතුන් විසින් දෙන ලද නිර්වචන 50 ක් පමණ දක්වා ඇත. ආගම් ගැන අධ්‍යයනය කිරීමේදී නිර්වචනයන්හි එල්බ ගැනීම නොව එම ආගම්වල මූලික අදහස් ඇදහීම් ක්‍රම හා පූජා විධි ආදිය වෙන්ව විමසා බැලිය යුතුය.
සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කළ පුද්ගල ජීවිතය ප්රධාන අංශ දෙකක් යටතේ හඳුනාගත හැක. එනම් ලෞකික ජීවිතය හා ආධ්‍යාත්මික ජීවිතයයි. ලෞකික ජීවිතයේ පුද්ගලයා ගේදොර වතු පිටි ඉඩකඩම් යාන වාහන ආහාර වස්ත්‍ර ආදියෙන් පුද්ගල භෞතිකත්වය සාක්ෂාත් කරන අතර පුද්ගලයා සමාජය කෙරෙහි යුතුකම් ප්‍රතිබද්ධ තත්ත්වයන් ඉටු කිරීමට මෙන්ම පුද්ගල පැවැත්ම තහවුරු කරන සාධකයන්ද වේ.එසේ ම ආධ්‍යාත්මික ජීවිතය යනු පුද්ගලයා නිරන්තරයෙන් ම මානව සන්තෘෂ්ටියෙහි පිහිට වන්නා වූ තත්ත්වයකි. මිනිසාගේ භෞතිකත්වය මෙන්ම එකී ආධ්‍යාත්මය යහපත් තත්ත්වය උසුලා තබන්නේ ආගම විසිනි.එසේ වූ තැන පුද්ගලයාගේත් පැවැත්ම රඳා පවත් වන්නට ආගම විසින් කරනු ලබන සේවය අතිමහත්ය. "The quest for Certainty Minton be band coikh (303 pg)" නමැති ග්‍රන්ථය තුළ john david ආගම පිළිබඳ තම නිර්වචනයක් මෙලෙස ඉදිරිපත් කරයි.
"පැවැත්මේ හැකියාව පිළිබඳ හැඟීමයි. මෙම හැකියාවන්හි උල්පත ආගමයි."
මෙම නිර්වචනය තුළින් යථෝක්ත ව සනිටුහන් කරන්නට යෙදුණු කාරණාව මනාව ගම්‍ය වේ.
දහතුන් වන සියවසේ සිට ආගම යන්නට බටහිරින්. 'religion' යන ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ වචන යොදා ගෙන ඇත. එය ප්‍රංශ භාෂාවෙන් 'Religium' හා ලතින් භාෂාවෙහි 'Religio' යන්නද එකතුවෙන් උක්ත වචනය නිර්මාණය වී ඇත. ඒ තුළින් දෙවියන් හා දෙවිවරුන් නමස්කාර කිරීමක් තදබල විශ්වාසයක් අල්ලා ගැනීම එමෙන්ම යම් වූ ඥාතීත්වයක් යන්නද අර්ථ ගන්වයි. ඥාතිත්වය තුළින් මිනිසා හා අතිමානුෂීය සබඳතාවයන් අතර එක්තරා වූ සම්බන්ධතාවයක් ගැන ද කියැවෙන බව මාගේ හැඟීමයි.
සිංහලෙන් මේ සඳහා 'ආගම' යන්න භාවිතා කරයි. එහෙත් ආසියාතික ආගම් තුළ බිහිවූ ආගම් 'ධර්ම' යන්නෙන් හඳුන්වයි. බුදු දහම හින්දු දහමේ ජෛන දහම ආදී වශයෙනි.
සිංහල-පාලි ව්‍යාකරණයෙහි ආගම යන්න වචන දෙකක් අතර ඇති සම්බන්ධතාවය හැඟවීම සඳහා භාවිතා කොට ඇත. මූලික බෞද්ධ ග්‍රන්ථවල ආගම යන්නට අරුත් සම්පාදනය කොට ඇත්තේ 'බ්‍රහ්මචරිය' යන වචනයයි.
"චත්තාරි ච අනස්සාසිකාමි බ්‍රහ්මචරියානි අක්ඛතානි" ( ම. නි සන්දක සූත්‍රය)
ධම්පියා අටුවා ගැටපදයෙහි "ආගම නම් බුදු වජන්" යනුවෙන් දක්වා ඇත.
කෙසේ වුවද ආගම පිළිබඳ ඒකාත්මික වූ නිවැරදි නිර්වචනයක් ඉදිරිපත් වී නැත. ඒ කළ නොහැක්කකි. 'total asad' දක්වන පරිදි ආගම යන්නට විශ්වීය නිර්වචනයක් තිබිය නොහැකිය. මක්නිසාදයත් මාතෘකාවෙන් බැහැරව ලියන ලද්දා වූ ඓතිහාසික නිෂ්පාදනයක් බැවිනි. (Total asad-genalogies of religion)
ආගම පිළිබඳ නිර්වචන බොහෝමයක් ප්‍රාමාණික වියතුන් විසින් ඉදිරිපත් කොට ඇති අතර එම නිර්වචනයන් එක් කොට ඇති අයුරු ද පෙනේ. මහාචාර්ය ලෞබාගේ "ආගම පිළිබඳ මනෝ විද්‍යාත්මක අධ්‍යනයක්" "A psychological study of religion" නම් කෘතියෙහි නිර්වචන 48 ක් ද 'vergilirs' ලේඛකයා තම "first chapter of religion philosophy" නම් කෘතියෙහි පිටු 72 ක් ද වෙන්කර ඇත. මේ තුළින් විශද වන්නේ ආගම පිළිබඳ ස්ථිර වූ විශ්ව නිර්වචනයක් ඉදිරිපත් කළ නොහැකි බව නොවේද…? මීට හේතුව වන්නේ ආගම වූ කලී විවිධ වූත් විෂම වූත් විනිවිද වූ ආගමික ස්වරූපයන් පවතින බවයි. මේ නම් විද්‍යාඥයින්ගේ මතය යි. එය කෙසේ වුවත් ආගම යනු කුමක්ද…? යන්න නිර්වචන අධ්‍යනය කිරීම තුලින් යම් අවබෝධයක් අපට ලබා ගත හැක.
"Religion (n) ආගම, ලබ්ධිය, භක්තිය", (742) ඉංග්‍රීසි සිංහල ශබ්ද කෝෂය, ජී පී මළලසේකර 1997.
"ස්වභාවධර්මය හා මිනිස් ජීවිතය පාලනය කරා මෙහෙයවන්නේ යැයි සැලකෙන මිනිසාට වඩා උත්තරීතර බලයක් තමා කෙරෙහි පහදවා ගැනීමේ කාර්යය ක්‍රමය ආගම නම් වේ."
(මහාචාර්ය ප්‍රෙසර්)
"ආගම යනු මිනිසුන් තමන් හුදෙකලා ව සිටින විට ඔවුන් අමරණීය කළ හැකියි කුමන දෙයක් හෝ පිළිබඳව කිරීම හා සම්බන්ධවද හැඟීම් ක්‍රියාවන් හා අත්දැකීම් සමූහයකි."
(William James, the varieties of religious experience)
"ආගම-පැමිණීම, අවබෝධය" (12) (ශ්‍රී සුමංගල ශබ්ද කෝෂය)
"ආගමික සංස්ථාව යනු විශ්වය හා වත්පිළිවෙත් පුද පූජාවන්ගෙන් සමන්විත ක්‍රියාකාරකම් පද්ධතියකි. එහිදී මනුෂ්‍ය සමූහය පූජනීය හා අධිස්වාභාවික දේවල් මුල්කොටගෙන පුද පූජා පවත්වති."
(සමාජය විද්‍යාඥ ජොන්ස්ටන්)
"ආගම යන්නට යටත් පිරිසෙයින් දිය හැකි නිර්වචනයක් වශයෙන් ආගම වූ කලී අතිමානුෂ අද් භූතයන් කෙරෙහි ඇති විශ්වාසයයි. එහෙත් විශ්වාසය පමණක් නොව පිළිවෙත් ක්‍රම හා හැඟීම් ද ආගමට අන්තර්ගත වන බව කිව යුතුය."
(සිංහල විශ්වකෝෂය-iso අතට කොටස, කේ එන් ජයතිලක)
"ආගම යන්න මා තේරුම් ගන්නේ ස්වර්ණමය හා මිනිස් ජීවිතය හසුරුවා පාලනය කරතියි විශ්වාස කරනු ලබන්නා මිනිසාට වඩා උත්තරීතර බලයක් තමා කෙරෙහි පහදවා ගැනීමයි." (ප්‍රෙසර්)
මෙම සියලු නිර්වචනයන්ට වඩා විසිවන සියවසේ වඩාත්ම පිළිගැනීමට ලක්වූ ආගම පිළිබඳ නිර්වචනය වූයේ 'ක්ලීෆර්ඩ් ගීර්ට්ස්ට' ඉදිරිපත් කළ නිර්වචනය යි. "ආගම යනු සංස්කෘතික පද්ධතියකි" ආගමක් යනු කුමක්ද නිර්වචන ය කිරීමට වඩා ආගමක් යනු කුමක්දැයි හඳුනා ගැනීම වටිනා බව 'නීයන් ස්මාර්ට්' සිය 'the world's religion'නමැති කෘතියෙහි පෙන්වා දෙයි. ඒ අනුව ආගමක තිබියයුතු දිශානතීන් 08 ක් දැකගත හැක.
- . අභිචාරමය හෝ ප්‍රායෝගික
- . දේශනාමය හෝ දාර්ශනික
- . මිථ්යාමය හෝ වෘත්තාන්තමය
- . අත්දැකීම් සහිත හෝ හැඟීම්බර
- . ආචාරධර්මීය හෝ නෛතික
- . සංවිධානාත්මක හෝ සමාජීයීය
- . භෞතිකමය හෝ කලාත්මක
- . දේශපාලනික හෝ ආර්ථික
උත්තර අප සඳහන් කළ නොයෙක් නිර්වචනයක් අත් දිනය හමුවේ මුකුලිත වන කරුණක් නම් නිශ්චිත වූ නිර්වචනයක් ආගම කෙරෙහි ගොඩනැගී නොමැති බවත් හුදෙක් එවැනි විශ්වීය නිශ්චිත නිර්වචනයක් ඉදිරිපත් කිරීමට ද තෝරා බේරා ගැනීමටද නොහැකි බවය. කෙසේ වුවත් උක්ත නිර්වචනයන් අනුව මානව ශිෂ්ටාචාරය නමැති කෙතෙහි වපුරන ලද සාරවත් බීජය නමුත් ආගම වූ කලී මිනිසාගේ අත්‍යන්ත අත්‍යවශ්‍යතාවයකි. හුදෙක් ආගම මිනිසා සමඟ ඒකාත්මිකය. අදෘශ්‍යමාන බලවේගයන් කෙරෙහි ඇති කර ගත් බිය ආගම නම් ජෛන දහම බුදුදහම වැනි හේතු ඵල න්‍යාය වාදී ආගම් එම ආගම ගනයට ගත නොහැකි බවයි. ඒ කෙසේ වුවත් නූතනය තුළ යමු ධර්ම මාර්ගයක් හැඳින්වීම සඳහා ආගම යන වචනය භාවිත කරයි. පරිණාමීය ලෝකයක් තුළ දිනෙන් දින භාෂාවද නවීකරණය වන අතර එක් වචනයක් වෙනුවෙන් ගල් පැලෙන තර්ක ගෙනහැර දැක්වීම ගඟට කපන ඉණි යැයි මාගේ නිගමනය යි.
BUDDHIST AND PALI UNIVERSITY
OF SRI LANKA
ආගම් සැසඳීම[සංස්කරණය]
ආගම් අතර සමානතා[සංස්කරණය]
ආගම් සසඳා බැලීමේදී ඒවායෙහි සමානකම්ද තිබේ.එනම් මේ ලෝකයෙන් ඔබ්බෙහි ඇති කිසියම් පරම පදාර්ථයක් ගැන තිබෙන පිළිගැනීම වේ.එය බුදුදහමේ නිර්මාණයයි.ක්රිස්තියානි හා ඉස්ලාම් ආගමේ එය නිර්මාතෘ දෙවි කෙනෙකි.හින්දු ආගමේ බ්‍රහ්මයාය.මෙම ආගම් සියල්ලෙහි මරණින් මතු කිසියම් ආකාරයක පැවැත්මක් ගැනද අවධාරණය වේ.කිතු දහමේ හා ඉස්ලාම් දහමේ එය පුනරුත්ථානයයි.හින්දු ආගමේ හා බුදුදහමේ එය පුනර්භවයයි.එක් එක් පුද්ගලයා විසින් කරන හොද නරක පිළිබඳව මෙම ආගම් වලින් දැක්වේ.
සින්දු ගංගා නිම්නයේ තිබි හමු වු විශාල ප්‍රතිමා සංඛ්‍යාවක් හේතුකොට ගෙන හරප්පන් ජනය සංශ්‍රිත භාවය සංකේතවත් කරන මනව් දේවතාවියට වැදුම් පිදුම් කරන ලද්දේදැයි පෘථුල ලෙස අදහස් ඉදිරිත් විය. කෙසේ වුවද මෙම මතය දැන් එකස්. ක්ලාක් විසින් නිෂ්ප්‍රභ කර තිබේ. සමහර සින්දු නිම්න මුද්‍රවන්හි, පසු කාලයේ අනෙකුත් ආගම් හා මිථ්‍යා කාන්තාවන්හි , විශේෂයෙන් හින්දු ආගම වැනි ඉන්දියානු ආගම්වල හමුවු, ස්වස්තිතයෙහි සැලකුහ ඇත. හින්දු ආගමේ ආගම්නවල හුමුවු ස්වස්තිතයෙහි සැලකුණු ඇත. හින්දු ආගමේ මුලික අංග පිළිබද පැරණිම සාක්ෂි මුල් හරප්පන් සමයේ හා ඊට පෙර පවති. හරප්පන් වරුන් ඔවුන්ගේ සංස්කෘතියේ මුල් අවධින්හි දි සිය මළවුන් මිහිදන් කළහ. කෙසේ වුවද පසු කාලයේදී විශේෂධයෙන් පශ්තාත් හරප්පන් සමයේ එච් (4) සුසාන භුමි සංස්කෘතියේ ඔවුහු සිය මළවුන් අදායහනයද කළ අතර ඒවායේ අළු මිහිදන් නුවාන්හි මිදින් කළහ. බොහෝ සිද්නු නිම්න මුදාවන්හි සතුන්ගේ රූප දක්නට ලැබේ. උදාහරණ ලෙස යෝගාසනයට සමහාන ව වැඩ වි සිටින, සතුන් විසිනි වටකරගත් වේදය අනුව සතුන්ගේ දේවියා වු පශුපතිට සමාන යැයි සැලකෙන රූපයක් සහිත මුද්‍රවක් වේ. පශුපති මුදාව සමකාලින හින්දු අගමෙහි බ්‍රහ්ම , විශ්ණු ශිව මුර්තිය (මැවුම් කරූ- පවත්වණනා - වනසන්නා) හා සමාන කමක් දක්වයි. මෙය වසර පන්දහසකට පමණ පෙස සිට ආගමික චාරිත්‍රයන් හින්දු ආගම තුලට කැට ගැසුණු ආකාරය නිරූපණය කරයි. කෙසේ වුවද සර්නුනෝස් නැමැති සෙල්ටික් දෙවියන් නියෝජනය කරන ඒ හා සමාන ආකෘතියක් ගුන්ඩේස් ට්‍රප් (ඩෙන්මාර්කය) වලින් හමුවි ඇත.ක්රිස්තියානි ධර්මය
ප්‍රථමයෙන් "ක්රිස්තියානි" යන වචනයෙන් ජේසුස් වහන්සේ[iusus] පෙන්වා දුන් ධර්මය නම් කරන ලද්දේ,"අන්තියෝකියේ"දීය.ජේසුස් වහන්සේ ගැලවුම්කාරයණන්[cristos] ලෙස කිතු (ක්රිස්තියානි ) භක්තිකයන් විශ්වාස කරන අතර, ජේසුස් ක්රිස්තුස් වහන්සේ ලෙස එතුමන්ව හඳුන්වති. ලෝකයේ බැතිමතුන් විශාලතම සංඛ්‍යාවක් සිටින ආගම කිතු දහම ලෙස, 2001 වසර තුල සංඛ්‍යාව බිලියන 2.1 පමණ බැව් තක්සේරු කර ඇත.
පලමු සියවසේ ජුදාගමික නිකායක් වශයෙන් කිතුදහම ඇරඹුණු හෙයින්, ආගමික ලියවිලි බොහොමයක්ම හා මුල් ඉතිහාසය ජුදාගම සමග ඈඳෙන අතර, කිතු භක්තිකයන් පැරණි ගිවිසුම ලෙස යුදෙව් බයිබලය හඳුන්වති (see Judeo-Christian). ජුදාගම හා ඉස්ලාම් ධර්මය මෙන්, කිතුදහම ද ආබ්රහමික ආගමකි.
අද වන විට ක්රිස්තියානි නමින් කුඩා සභා රාශියක් තිබූණද පිරිසිදු කිතු දහම ලොවට දෙන්නේ කතෝලික ශුද්ධ වූ සභාව වේ. කතෝලික ශු.සභාව අපෝස්තුළුවරුන්ගෙන් පැවත එන සැබෑවූ එකම සභාවයි.
නව ගිවිසුම තුළ පලමුවතාවට කිතුභක්තියා (කිතුබැතිමතා) පලවන්නේ ක්රියා 11:26 "The disciples were called Christians first at Antioch." වශයෙනි. (Greek accusative Χριστιανούς; Christianous)
ආගම් අතර අසමානතා[සංස්කරණය]
මෙම ආගම් අතර සමානකම් මෙන්ම අසමානකම්ද විශාල වශයෙන් පවති.කිතුදහමේ සහ ඉස්ලාම් දහමේ ඊශ්වර බලවතෙකු ගැන පිළිගන්නා නමුත් බුදුදහමේ එසේ නොමැත.හින්දු ආගමේ සහ බෞද්ධ ආගම්වල දැක්වෙන්නේ පුනර්භවය වුවද කිතුදහමේ හා ඉස්ලාම්දහමේ දැක්වෙන්නේ පුනරුත්ථානයයි.බෞද්ධ මතය අනුව කර්මය යනු තමන් කරන ක්‍රියාවන්ගේ විපාක තමන්ට භුක්ති විදීමට සිදුවීමයි.ක්රිස්තියානි ආගමේ දැක්වෙන්නේ අනුන් කළ පවක් නිසා මුළු මනුෂ්‍ය සංහතියම කෙලෙසුණොත් මනුෂ්‍යයාට එහි ප්‍රතිවිපාක භුක්ති විදීමට සිදුව ඇති බවයි.
ආගම්[සංස්කරණය]
බුදුදහම[සංස්කරණය]
ශාස්තෲවරයා වන්නේ ගෞතම බුදුදහමේ හරය වන්නේ.ඒ හරය වෙත ළඟාවීමට ඇති මාර්ගය වන්නේ ආර්ය අම පාපකර්ම වලින් වැලැකීම කුසල් රැස්කිරීම හා සිත දමනය කරගැනීමයි.තමන්ගේ ක්රියා ගැන වගකිව යුත්තේ මිනිසාමය.මිනිසාගේ විමුක්තිය සලස්වා ගතයුත්තේවට වැඩම කළහ.ක්රිස්තියානි ධර්මය
ප්‍රථමයෙන් "ක්රිස්තියානි" යන වචනයෙන් ජේසුස් වහන්සේ[iusus] පෙන්වා දුන් ධර්මය නම් කරන ලද්දේ,"අන්තියෝකියේ"දීය.ජේසුස් වහන්සේ ගැලවුම්කාරයණන්[cristos] ලෙස කිතු (ක්රිස්තියානි ) භක්තිකයන් විශ්වාස කරන අතර, ජේසුස් ක්රිස්තුස් වහන්සේ ලෙස එතුමන්ව හඳුන්වති. ලෝකයේ බැතිමතුන් විශාලතම සංඛ්‍යාවක් සිටින ආගම කිතු දහම ලෙස, 2001 වසර තුල සංඛ්‍යාව බිලියන 2.1 පමණ බැව් තක්සේරු කර ඇත.
පලමු සියවසේ ජුදාගමික නිකායක් වශයෙන් කිතුදහම ඇරඹුණු හෙයින්, ආගමික ලියවිලි බොහොමයක්ම හා මුල් ඉතිහාසය ජුදාගම සමග ඈඳෙන අතර, කිතු භක්තිකයන් පැරණි ගිවිසුම ලෙස යුදෙව් බයිබලය හඳුන්වති (see Judeo-Christian). ජුදාගම හා ඉස්ලාම් ධර්මය මෙන්, කිතුදහම ද ආබ්රහමික ආගමකි.
අද වන විට ක්රිස්තියානි නමින් කුඩා සභා රාශියක් තිබූණද පිරිසිදු කිතු දහම ලොවට දෙන්නේ කතෝලික ශුද්ධ වූ සභාව වේ. කතෝලික ශු.සභාව අපෝස්තුළුවරුන්ගෙන් පැවත එන සැබෑවූ එකම සභාවයි.
නව ගිවිසුම තුළ පලමුවතාවට කිතුභක්තියා (කිතුබැතිමතා) පලවන්නේ ක්රියා 11:26 "The disciples were called Christians first at Antioch." වශයෙනි. (Greek accusative Χριστιανούς; Christianous)
- ජනප්‍රිය බෞද්ධ ග්රන්ථ
ධම්ම පදය, ජාතකපොත, සද්ධර්මරත්නාවලිය, ලෝවැඩ සඟරාව, යශෝදරාවත, පූජාවලිය , බුත්සරණ, අමාවතුර, වෙස්සන්තරජාතකය.
හින්දු ආගම[සංස්කරණය]
ආගම ඉන්දියානු ආර්ය ජනතාව තුළින්ම සංවර්ධනය වූවකි.බටහිර ආසියාවේ සිට ඉන්දු නිම්නයට පැමිණ එහි පදිංචි වූ ආර්ය ජනයා එවකට තමන් තුළ වූ විශ්වාස හා ඇදහිලි ආදියට තවත් වත් පිළිවෙත් එකතුකොට සංවිධානය කිරීමෙන් අද පවත්නා හින්දු දහම නිර්මාණය විය.හින්දු භක්තිකයෙකු වීමට කෙනෙකු හින්දු පවුලක උපත ලැබීම අනිවාර්ය වේ.හින්දු ආගම ඉතා දැඩිසේ කුලභේදය තකන ආගමකි.මේ තුළ ස්වභාවධර්ම වන්දනාව මළගිය ආදීන් වන්දනාව ආත්මය කර්මය සංසාරය හා මෝක්ෂය ආදි ප්රධාන සංකල්ප වේ.දෙවියන්ට යාගහෝම පැවැත්වීම ස්තෝත්‍ර හා මන්ත්‍ර ගායනා කිරීම ආදියට හින්දු ආගමේ වැදගත් තැනක් ලැබේ. හින්දු ආගම
- හින්දු ආගමේ ප්රධාන ග්රන්ථ
වේද ග්රන්ථ, උපනිෂද් ග්රන්ථ, භගවත්ගීතාව, මනුනීතිය, රාමායණය,මහාභාරතය හා පුරාණ නම් ග්‍රන්ථයන්ය.
- මෙරට හින්දු ජනයාගේ ප්‍රසිද්ධ ආගමික උත්සව
තෛපොංගල්. මහාශිවරාත්‍රි.දීපාවලි සහ අප්‍රේල් මස පැවැත්වෙන අළුත් අවුරුදු උත්සවය.
හින්දු ආගමේසූර්ය විෂ්ණු අග්නි ශිව කාලි පාර්වතී ගණපති යනාදි දෙවිදේවතාවියන්දබ්‍රහ්ම විෂ්ණු ශිව යන තිදෙනාගෙන් නිර්මිත වූ ත්‍රි මූර්තිය වැදගත් වේ.
ඉස්ලාම් දහම[සංස්කරණය]
ක්රි ව 570 වර්ෂයේ අරාබි දේශයේමක්කම නුවර කුරේෂ් නම් බලවත් අරාබි ගෝත්‍රයක උපත ලද මහමත්තුමා ඉස්ලාම් දහමේ ශාස්තෲවරයාය. ඉස්ලාම් දහම දැඩිඒකදේවවාදී ආගම
ක්රිස්තියානි ධර්මය
ප්‍රථමයෙන් "ක්රිස්තියානි" යන වචනයෙන් ජේසුස් වහන්සේ[iusus] පෙන්වා දුන් ධර්මය නම් කරන ලද්දේ,"අන්තියෝකියේ"දීය.ජේසුස් වහන්සේ ගැලවුම්කාරයණන්[cristos] ලෙස කිතු (ක්රිස්තියානි ) භක්තිකයන් විශ්වාස කරන අතර, ජේසුස් ක්රිස්තුස් වහන්සේ ලෙස එතුමන්ව හඳුන්වති. ලෝකයේ බැතිමතුන් විශාලතම සංඛ්‍යාවක් සිටින ආගම කිතු දහම ලෙස, 2001 වසර තුල සංඛ්‍යාව බිලියන 2.1 පමණ බැව් තක්සේරු කර ඇත.
පලමු සියවසේ ජුදාගමික නිකායක් වශයෙන් කිතුදහම ඇරඹුණු හෙයින්, ආගමික ලියවිලි බොහොමයක්ම හා මුල් ඉතිහාසය ජුදාගම සමග ඈඳෙන අතර, කිතු භක්තිකයන් පැරණි ගිවිසුම ලෙස යුදෙව් බයිබලය හඳුන්වති (see Judeo-Christian). ජුදාගම හා ඉස්ලාම් ධර්මය මෙන්, කිතුදහම ද ආබ්රහමික ආගමකි.
අද වන විට ක්රිස්තියානි නමින් කුඩා සභා රාශියක් තිබූණද පිරිසිදු කිතු දහම ලොවට දෙන්නේ කතෝලික ශුද්ධ වූ සභාව වේ. කතෝලික ශු.සභාව අපෝස්තුළුවරුන්ගෙන් පැවත එන සැබෑවූ එකම සභාවයි.
නව ගිවිසුම තුළ පලමුවතාවට කිතුභක්තියා (කිතුබැතිමතා) පලවන්නේ ක්රියා 11:26 "The disciples were called Christians first at Antioch." වශයෙනි. (Greek accusative Χριστιανούς; Christianous) ඉස්ලාම් දහම
- ඉස්ලාම් දහමේ ආගමික ග්රන්ථ
ශුද්ධ වූකුරානය මෙහි එකම පූජනීය ග්‍රන්ථය වේ.
- මෙරට ඉස්ලාම් උත්සව
හජ්ජි උත්සවය. රාමසාන් උත්සවය. මිලාද් උන් නබි උත්සවය.
ක්රිස්තියානි ආගම[සංස්කරණය]
මෙරට රෝමානු කතෝලික ක්රිස්තියානි නමින් හැදින්වේ. ක්‍රිස්තුස්වහන්සේ කිතුදහමේ ශාස්තෲවරයා වේ. දේවරාජ්‍යයේ එළබීම ඊට සූදානම් වීම දෙවියන්වහන්සේට කීකරු වීම සහ දේව රාජ්‍යයට ඇතුළු වී එහි පුරවැසියෙකුවීම ක්‍රිස්තුස්වහන්සේ අවධාරණය කළ ප්රධාන ප්‍රස්තූතයි.මේ හැර දයාව කරුණාව පරිත්‍යාගශීලිවීම ආදි ගුණාංගද දැක්විය හැකිය.
- ක්‍රිස්තු ධර්මයේ ප්රධාන ග්රන්ථ
පරණ ගිවිසුම හා නව ගිවිසුම නම් කොටස් දෙක අයත් බයිබලය. දාවිත් රජතුමා විසින් රචිත ස්තූති ගීත ග්‍රන්ථය.
- මෙරට ප්රධාන කිතුණු උත්සව
කිතු උපත සිදු වූ දිනය සැමරෙන නත්තල් උත්සවය හා මළවුන්ගෙන් නැගිටීම සැමරෙනපාස්කු උත්සවය. දිවයිනේ එක් එක් දේවස්ථානයට හිමිපල්ලියේ මංගල්‍ය දින උත්සවය. කිතුතුමන් කුරුසියේ ඇණගැසීම නිමිති කරගත්දුක් ප්‍රාප්ති ගායනා හා උන්වහන්සේගේ උත්ථානය නිමිති කරගත්ස්තූති ගීතිකා හා භක්ති ගීත ගායනා සිදුකෙරෙන සෙසු උත්සවයන්ය.
ක්රිස්තියානි ධර්මය
ප්‍රථමයෙන් "ක්රිස්තියානි" යන වචනයෙන් ජේසුස් වහන්සේ[iusus] පෙන්වා දුන් ධර්මය නම් කරන ලද්දේ,"අන්තියෝකියේ"දීය.ජේසුස් වහන්සේ ගැලවුම්කාරයණන්[cristos] ලෙස කිතු (ක්රිස්තියානි ) භක්තිකයන් විශ්වාස කරන අතර, ජේසුස් ක්රිස්තුස් වහන්සේ ලෙස එතුමන්ව හඳුන්වති. ලෝකයේ බැතිමතුන් විශාලතම සංඛ්‍යාවක් සිටින ආගම කිතු දහම ලෙස, 2001 වසර තුල සංඛ්‍යාව බිලියන 2.1 පමණ බැව් තක්සේරු කර ඇත.
පලමු සියවසේ ජුදාගමික නිකායක් වශයෙන් කිතුදහම ඇරඹුණු හෙයින්, ආගමික ලියවිලි බොහොමයක්ම හා මුල් ඉතිහාසය ජුදාගම සමග ඈඳෙන අතර, කිතු භක්තිකයන් පැරණි ගිවිසුම ලෙස යුදෙව් බයිබලය හඳුන්වති (see Judeo-Christian). ජුදාගම හා ඉස්ලාම් ධර්මය මෙන්, කිතුදහම ද ආබ්රහමික ආගමකි.
අද වන විට ක්රිස්තියානි නමින් කුඩා සභා රාශියක් තිබූණද පිරිසිදු කිතු දහම ලොවට දෙන්නේ කතෝලික ශුද්ධ වූ සභාව වේ. කතෝලික ශු.සභාව අපෝස්තුළුවරුන්ගෙන් පැවත එන සැබෑවූ එකම සභාවයි.
නව ගිවිසුම තුළ පලමුවතාවට කිතුභක්තියා (කිතුබැතිමතා) පලවන්නේ ක්රියා 11:26 "The disciples were called Christians first at Antioch." වශයෙනි. (Greek accusative Χριστιανούς; Christianous)
කිතුනු දහම යනු නව තෙස්තමේන්තුව හරහා ප‍්‍රකට කළ නාසරෙත්හි[isus]
ගේ ඉගැන්වීම් වටා සංවිධිත වුනු ඒක දේවවාදී ආගමකි. 21 වන සියවසේ මුල් භාගය වන විට එයට බිලියන 1.5 ත් 2.1 අතර අනුගාමික පිරිසක් විය. එය ලෝක ජනගහනයෙන් තුනෙක් එකක් හෝ හතරෙන් එකක් පමණ වේ. එසේම එය අවම වශයෙන් රටවල් දහසයක රාජ්‍ය ආගමයි.
කිතුනුවන් ලෙස පොදුවේ හැඳින්වෙන එහි අනුගාමිකයෝ ක්‍රිස්තුස්වහන්සේදෙවියන් වහන්සේගේ පුත‍්‍රයා ලෙස සලකන අතර ඔහු පැරණි තෙස්තමේන්තුවේ සඳහන් මෙසායා ලෙස පිළිගනිති. ඔවුනගේ ධර්මයේ කොටසක් යුදෙව් ආගම හා සමපාත වෙයි. කිතුනුවන්ට යේසුස් වහන්සේ යනු ගුරුවරයෙකි, දැහැමි දිවියක් සඳහා ආදර්ශයකි, දෙවියන් අනාවරණය කරන්නෙකි, විමුක්තියේ ප‍්‍රවාහකයෙකි, දුක්විඳන්නන් ගේ ගැලවුම්කාරයෙකි.
කිතුනුවන් ක්‍රිස්තුස්වහන්සේ මළවුන්ගෙන් නැගිටීම විශ්වාස කරන අතර බොහෝ නිකාය එතුමා ජිවත්වන්නන් හා මළවුන් විනිශ්චය කරමින්, තම අනුගාමිකයනට සදාතනික ජීවිතය ලැබ දෙන්නේ යැයි දේශනා කරයි. යේසුස් වහන්සේ පිළිබඳ එතුමාගේ අනුගාමිකයෝ ලියූ නව තෙස්තමේන්තුවේ ග්රන්ථ ශුභාරංචි ලෙස හැඳින්වේ.
ප්රධාන ධාරාවේ කිතුනු දහමේ වැදගත් අංගයක් ලෙස ත‍්‍රිත්වය හැඳින්වේ ශුද්ධ වූ ති‍්‍රත්වය පිළිබඳ වූ සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරය වනුයේ එක් දෙවියෙක්, පියා පුත‍්‍රයා සහ ශුද්ධාත්මය ලෙස පුද්ගල රූප තුනක් ලෙසින් සමානව හා සදාතනිකව පැවතෙන බවයි. පියා, පුත‍්‍රයා සහ ශුද්ධාත්මය යන්න දෙවියන් වහන්සේගේ උත්තරීතර භාවය හා අන්තර්භාවය විදහා දක්වයි. දෙවියන් වහන්සේ අප‍්‍රමාණ ලෙස දැක්වෙන අතර ජේසුස් වහන්සේ ගේ හා ශුද්ධාත්මයන් වහන්සේ ගේ ක්රියා මගින් ඔහුව ප‍්‍රත්‍යක්ෂ කරගත හැක.
ග‍්‍රීක භාෂාවෙන් ක්රිස්තුස් වහන්සේගේ අනුගාමිකයෝ යන අර්ථය ඇති ක‍්‍රිස්ටියන් යන වදන මුලින්ම භාවිතා කරන ලද්දේ ඇන්ටියොක් හි පුරවැසියන් විසිනි. ඇන්ටියොක් හි ඉග්නේෂස් තමාව හැඳින්වීම සඳහා ක‍්‍රිස්තියානිකයෙක් යන වදන භාවිතා කළ පළමු පුද්ගලයා විය. එමෙන්ම ක්රිස්තියානි යන වදන මුලින්ම ලේඛණගත කළ පුද්ගලයා වූයේ ද ඉග්නේෂස් වූ අතර ක්රි ව 100 පමණ එය සිදුවුණි.
යුදෙව් සහ ඉස්ලාම් ආගම් මෙන්ම කිතුනු දහමද ආබ්රහමික ආගමක් ලෙස වර්ගීකරණය වේ. ධර්ම ධූත චාරිකා හරහා කි‍්‍රස්තියානිය මුලින්ම මැද පෙරදිග, උතුරු අප‍්‍රිකාව, යුරෝපය සහ ඉන්දියාවේ ඇතැම් ප‍්‍රදේශ කරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව ක‍්‍රමයෙන් ලොව පුරා පැතිරුණි. ලොව බලවත්ම ආගම වන්නේද කිතු දහමයි.එසේම ලොව වැඩිම පිරිසක් අදහන ආගම වන්නේද කතෝලික ධර්මයයි.
ආශ්‍රිත ග්රන්ථ[සංස්කරණය]
- රණවීර සරත්-ශ්‍රී ලංකාව
දන්කොටුව-වාසනා ප්‍රකාශකයෝ (ශ්‍රී ලංකාවේ ආගම්)
මූර්ති, ආගම සහ මියගිය ලෝකය, (1972) මයුරො පොත් ප්‍රකාශකයෝ