Iris මල් දත්ත කට්ටලය

විකිපීඩියා වෙතින්
දත්ත කට්ටලයේ විසිරුණු කොටස

අයිරිස් මල් දත්ත කට්ටලය හෝ ෆිෂර්ගේ අයිරිස් දත්ත කට්ටලය යනු බ්‍රිතාන්‍ය සංඛ්‍යාලේඛනඥයෙකු සහ ජීව විද්‍යාඥයෙකු වන රොනල්ඩ් ෆිෂර් විසින් 1936 දී ඔහුගේ 1936 පත්‍රිකාවේ භාවිතා කර ප්‍රසිද්ධියට පත් කරන ලද බහුවිචල්‍ය දත්ත සමූහයකි . [1] එය සමහර විට ඇන්ඩර්සන්ගේ අයිරිස් දත්ත කට්ටලය ලෙස හඳුන්වනු ලබන්නේ එඩ්ගා ඇන්ඩර්සන් විසින් අදාළ විශේෂ තුනක අයිරිස් මල් වල රූප විද්‍යාත්මක විචලනය ගණනය කිරීමට දත්ත රැස් කළ බැවිනි. [2] විශේෂ තුනෙන් දෙකක් ගස්පේ අර්ධද්වීපයේ "සියල්ලම එකම තණබිම් වලින් එකතු කරන ලද අතර, එකම දිනක නෙළා එකම උපකරණයක් ඇති එකම පුද්ගලයා විසින් එකම වේලාවක මනිනු ලැබේ". [3]

දත්ත කට්ටලය Iris විශේෂ තුනෙන් ( Iris setosa, Iris virginica සහ Iris versicolor ) සාම්පල 50කින් සමන්විත වේ. එක් එක් සාම්පලයෙන් ලක්ෂණ හතරක් මනිනු ලැබේ: සීපල් සහ පෙති වල දිග සහ පළල, සෙන්ටිමීටර වලින්. මෙම ලක්ෂණ හතරේ එකතුව මත පදනම්ව, ෆිෂර් විසින් විශේෂයන් එකිනෙකින් වෙන්කර හඳුනා ගැනීම සඳහා රේඛීය වෙනස්කම් කිරීමේ ආකෘතියක් නිර්මාණය කරන ලදී. ෆිෂර්ගේ පත්‍රිකාව Anals of Eugenics හි ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර phrenology ක්ෂේත්‍රයට අන්තර්ගත තාක්ෂණික ක්‍රම පිළිබඳ සාකච්ඡාව ඇතුළත් වේ. [1]

අසතුටුදායක k- යනු පොකුරු කිරීම (දත්ත දන්නා පන්තිවලට පොකුරු කළ නොහැක) සහ ELKI භාවිතයෙන් සත්‍ය විශේෂ දෘශ්‍යමාන කරයි
"මෙට්‍රෝ සිතියම" සඳහා උදාහරණයක් [4] Iris-virginica හි කුඩා කොටසක් පමණක් Iris-versicolor සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. විවිධ අයිරිස් විශේෂවල අනෙකුත් සියලුම සාම්පල විවිධ නෝඩ් වලට අයත් වේ.

ෆිෂර්ගේ රේඛීය වෙනස්කම් විශ්ලේෂණය යෙදූ උදාහරණ දත්ත කට්ටලයක් ලෙස මුලින් භාවිතා කරන ලදී, එය ආධාරක දෛශික යන්ත්‍ර වැනි යන්ත්‍ර ඉගෙනීමේ බොහෝ සංඛ්‍යාන වර්ගීකරණ ශිල්පීය ක්‍රම සඳහා සාමාන්‍ය පරීක්ෂණ අවස්ථාවක් බවට පත්විය. [5]

කෙසේ වෙතත්, පොකුරු විශ්ලේෂණයේදී මෙම දත්ත කට්ටලය භාවිතා කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් නොවේ, මන්ද දත්ත කට්ටලය තුළ ඇත්තේ තරමක් පැහැදිලි වෙන්වීමක් සහිත පොකුරු දෙකක් පමණි. එක් පොකුරක Iris setosa අඩංගු වන අතර අනෙක් පොකුරේ Iris virginica සහ Iris versicolor යන දෙකම අඩංගු වන අතර Fisher භාවිතා කරන විශේෂ තොරතුරු නොමැතිව වෙන් කළ නොහැක. දත්ත කැණීමේදී අධීක්‍ෂණය කළ සහ අධීක්‍ෂණය නොකළ ශිල්පීය ක්‍රම අතර වෙනස පැහැදිලි කිරීමට දත්ත හොඳ ආදර්ශයක් සපයයි: ෆිෂර්ගේ රේඛීය වෙනස්කම් කිරීමේ ආකෘතිය ලබා ගත හැක්කේ වස්තු විශේෂ දන්නා විට පමණි: පන්ති ලේබල් සහ පොකුරු අනිවාර්යයෙන්ම සමාන නොවේ. [6]

එසේ වුවද, රේඛීය නොවන සහ අතු බෙදී යන ප්‍රධාන සංරචකය මත ප්‍රක්ෂේපණයේදී Iris විශේෂ තුනම වෙන් කළ හැකිය. [7] දත්ත කට්ටලය ආසන්නතම ගසකින් ආසන්න වශයෙන් නෝඩ් ගණන, නැමීම සහ දිගු කිරීම සඳහා යම් දඬුවමක් ඇත. එවිට ඊනියා "මෙට්රෝ සිතියම" ඉදිකරනු ලැබේ. [4] දත්ත ලක්ෂ්‍ය ආසන්නතම නෝඩයට ප්‍රක්ෂේපණය කෙරේ. එක් එක් නෝඩ් සඳහා ප්රක්ෂේපිත ලක්ෂ්යවල පයි රූප සටහන සකස් කර ඇත. පයි ප්රදේශය ප්රක්ෂේපිත ලක්ෂ්ය ගණනට සමානුපාතික වේ. විවිධ අයිරිස් විශේෂවල සාම්පලවල නිරපේක්ෂ බහුතරය විවිධ නෝඩ් වලට අයත් බව රූප සටහනෙන් (වමේ) පැහැදිලිය. Iris-virginica හි කුඩා කොටසක් පමණක් Iris-versicolor (රූප සටහනේ මිශ්‍ර නිල්-කොළ නෝඩ්) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. එබැවින්, Iris විශේෂ තුන ( Iris setosa, Iris virginica සහ Iris versicolor ) රේඛීය නොවන ප්‍රධාන සංරචක විශ්ලේෂණයේ අධීක්ෂණ ක්‍රියා පටිපාටි මගින් වෙන් කළ හැකිය. ඒවා වෙනස් කොට සැලකීමට, ප්‍රධාන ගසෙහි අනුරූප නෝඩ් තෝරා ගැනීම පමණක් ප්‍රමාණවත් වේ.

අයිරිස් සෙටෝසා
Iris versicolor
අයිරිස් වර්ජිනිකා
ෆිෂර්ගේ අයිරිස් දත්ත කට්ටලයේ වර්ණාවලි සිතියම් බිප්ලොට්
Fisher's Iris data
Dataset order Sepal length Sepal width Petal length Petal width Species
1 5.1 3.5 1.4 0.2 I. setosa
2 4.9 3.0 1.4 0.2 I. setosa
3 4.7 3.2 1.3 0.2 I. setosa
4 4.6 3.1 1.5 0.2 I. setosa
5 5.0 3.6 1.4 0.3 I. setosa
6 5.4 3.9 1.7 0.4 I. setosa
7 4.6 3.4 1.4 0.3 I. setosa
8 5.0 3.4 1.5 0.2 I. setosa
9 4.4 2.9 1.4 0.2 I. setosa
10 4.9 3.1 1.5 0.1 I. setosa
11 5.4 3.7 1.5 0.2 I. setosa
12 4.8 3.4 1.6 0.2 I. setosa
13 4.8 3.0 1.4 0.1 I. setosa
14 4.3 3.0 1.1 0.1 I. setosa
15 5.8 4.0 1.2 0.2 I. setosa
16 5.7 4.4 1.5 0.4 I. setosa
17 5.4 3.9 1.3 0.4 I. setosa
18 5.1 3.5 1.4 0.3 I. setosa
19 5.7 3.8 1.7 0.3 I. setosa
20 5.1 3.8 1.5 0.3 I. setosa
21 5.4 3.4 1.7 0.2 I. setosa
22 5.1 3.7 1.5 0.4 I. setosa
23 4.6 3.6 1.0 0.2 I. setosa
24 5.1 3.3 1.7 0.5 I. setosa
25 4.8 3.4 1.9 0.2 I. setosa
26 5.0 3.0 1.6 0.2 I. setosa
27 5.0 3.4 1.6 0.4 I. setosa
28 5.2 3.5 1.5 0.2 I. setosa
29 5.2 3.4 1.4 0.2 I. setosa
30 4.7 3.2 1.6 0.2 I. setosa
31 4.8 3.1 1.6 0.2 I. setosa
32 5.4 3.4 1.5 0.4 I. setosa
33 5.2 4.1 1.5 0.1 I. setosa
34 5.5 4.2 1.4 0.2 I. setosa
35 4.9 3.1 1.5 0.2 I. setosa
36 5.0 3.2 1.2 0.2 I. setosa
37 5.5 3.5 1.3 0.2 I. setosa
38 4.9 3.6 1.4 0.1 I. setosa
39 4.4 3.0 1.3 0.2 I. setosa
40 5.1 3.4 1.5 0.2 I. setosa
41 5.0 3.5 1.3 0.3 I. setosa
42 4.5 2.3 1.3 0.3 I. setosa
43 4.4 3.2 1.3 0.2 I. setosa
44 5.0 3.5 1.6 0.6 I. setosa
45 5.1 3.8 1.9 0.4 I. setosa
46 4.8 3.0 1.4 0.3 I. setosa
47 5.1 3.8 1.6 0.2 I. setosa
48 4.6 3.2 1.4 0.2 I. setosa
49 5.3 3.7 1.5 0.2 I. setosa
50 5.0 3.3 1.4 0.2 I. setosa
51 7.0 3.2 4.7 1.4 I. versicolor
52 6.4 3.2 4.5 1.5 I. versicolor
53 6.9 3.1 4.9 1.5 I. versicolor
54 5.5 2.3 4.0 1.3 I. versicolor
55 6.5 2.8 4.6 1.5 I. versicolor
56 5.7 2.8 4.5 1.3 I. versicolor
57 6.3 3.3 4.7 1.6 I. versicolor
58 4.9 2.4 3.3 1.0 I. versicolor
59 6.6 2.9 4.6 1.3 I. versicolor
60 5.2 2.7 3.9 1.4 I. versicolor
61 5.0 2.0 3.5 1.0 I. versicolor
62 5.9 3.0 4.2 1.5 I. versicolor
63 6.0 2.2 4.0 1.0 I. versicolor
64 6.1 2.9 4.7 1.4 I. versicolor
65 5.6 2.9 3.6 1.3 I. versicolor
66 6.7 3.1 4.4 1.4 I. versicolor
67 5.6 3.0 4.5 1.5 I. versicolor
68 5.8 2.7 4.1 1.0 I. versicolor
69 6.2 2.2 4.5 1.5 I. versicolor
70 5.6 2.5 3.9 1.1 I. versicolor
71 5.9 3.2 4.8 1.8 I. versicolor
72 6.1 2.8 4.0 1.3 I. versicolor
73 6.3 2.5 4.9 1.5 I. versicolor
74 6.1 2.8 4.7 1.2 I. versicolor
75 6.4 2.9 4.3 1.3 I. versicolor
76 6.6 3.0 4.4 1.4 I. versicolor
77 6.8 2.8 4.8 1.4 I. versicolor
78 6.7 3.0 5.0 1.7 I. versicolor
79 6.0 2.9 4.5 1.5 I. versicolor
80 5.7 2.6 3.5 1.0 I. versicolor
81 5.5 2.4 3.8 1.1 I. versicolor
82 5.5 2.4 3.7 1.0 I. versicolor
83 5.8 2.7 3.9 1.2 I. versicolor
84 6.0 2.7 5.1 1.6 I. versicolor
85 5.4 3.0 4.5 1.5 I. versicolor
86 6.0 3.4 4.5 1.6 I. versicolor
87 6.7 3.1 4.7 1.5 I. versicolor
88 6.3 2.3 4.4 1.3 I. versicolor
89 5.6 3.0 4.1 1.3 I. versicolor
90 5.5 2.5 4.0 1.3 I. versicolor
91 5.5 2.6 4.4 1.2 I. versicolor
92 6.1 3.0 4.6 1.4 I. versicolor
93 5.8 2.6 4.0 1.2 I. versicolor
94 5.0 2.3 3.3 1.0 I. versicolor
95 5.6 2.7 4.2 1.3 I. versicolor
96 5.7 3.0 4.2 1.2 I. versicolor
97 5.7 2.9 4.2 1.3 I. versicolor
98 6.2 2.9 4.3 1.3 I. versicolor
99 5.1 2.5 3.0 1.1 I. versicolor
100 5.7 2.8 4.1 1.3 I. versicolor
101 6.3 3.3 6.0 2.5 I. virginica
102 5.8 2.7 5.1 1.9 I. virginica
103 7.1 3.0 5.9 2.1 I. virginica
104 6.3 2.9 5.6 1.8 I. virginica
105 6.5 3.0 5.8 2.2 I. virginica
106 7.6 3.0 6.6 2.1 I. virginica
107 4.9 2.5 4.5 1.7 I. virginica
108 7.3 2.9 6.3 1.8 I. virginica
109 6.7 2.5 5.8 1.8 I. virginica
110 7.2 3.6 6.1 2.5 I. virginica
111 6.5 3.2 5.1 2.0 I. virginica
112 6.4 2.7 5.3 1.9 I. virginica
113 6.8 3.0 5.5 2.1 I. virginica
114 5.7 2.5 5.0 2.0 I. virginica
115 5.8 2.8 5.1 2.4 I. virginica
116 6.4 3.2 5.3 2.3 I. virginica
117 6.5 3.0 5.5 1.8 I. virginica
118 7.7 3.8 6.7 2.2 I. virginica
119 7.7 2.6 6.9 2.3 I. virginica
120 6.0 2.2 5.0 1.5 I. virginica
121 6.9 3.2 5.7 2.3 I. virginica
122 5.6 2.8 4.9 2.0 I. virginica
123 7.7 2.8 6.7 2.0 I. virginica
124 6.3 2.7 4.9 1.8 I. virginica
125 6.7 3.3 5.7 2.1 I. virginica
126 7.2 3.2 6.0 1.8 I. virginica
127 6.2 2.8 4.8 1.8 I. virginica
128 6.1 3.0 4.9 1.8 I. virginica
129 6.4 2.8 5.6 2.1 I. virginica
130 7.2 3.0 5.8 1.6 I. virginica
131 7.4 2.8 6.1 1.9 I. virginica
132 7.9 3.8 6.4 2.0 I. virginica
133 6.4 2.8 5.6 2.2 I. virginica
134 6.3 2.8 5.1 1.5 I. virginica
135 6.1 2.6 5.6 1.4 I. virginica
136 7.7 3.0 6.1 2.3 I. virginica
137 6.3 3.4 5.6 2.4 I. virginica
138 6.4 3.1 5.5 1.8 I. virginica
139 6.0 3.0 4.8 1.8 I. virginica
140 6.9 3.1 5.4 2.1 I. virginica
141 6.7 3.1 5.6 2.4 I. virginica
142 6.9 3.1 5.1 2.3 I. virginica
143 5.8 2.7 5.1 1.9 I. virginica
144 6.8 3.2 5.9 2.3 I. virginica
145 6.7 3.3 5.7 2.5 I. virginica
146 6.7 3.0 5.2 2.3 I. virginica
147 6.3 2.5 5.0 1.9 I. virginica
148 6.5 3.0 5.2 2.0 I. virginica
149 6.2 3.4 5.4 2.3 I. virginica
150 5.9 3.0 5.1 1.8 I. virginica

යන්ත්‍ර ඉගෙනීමේ අරමුණු සඳහා ආරම්භක දත්ත කට්ටලයක් ලෙස අයිරිස් දත්ත කට්ටලය බහුලව භාවිතා වේ. දත්ත කට්ටලය R පාදයේ සහ Python යන්ත්‍ර ඉගෙනුම් පුස්තකාලයේ Sikit-Learn හි ඇතුළත් කර ඇත, එවිට පරිශීලකයින්ට ඒ සඳහා මූලාශ්‍රයක් සොයා නොගෙන ප්‍රවේශ විය හැක.

දත්ත කට්ටලයේ අනුවාද කිහිපයක් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. [8]

R කේතය භාවිතය නිදර්ශනය කරයි[සංස්කරණය]

# Show the dataset
iris
# Show the help page, with information about the dataset 
?iris

# Create scatterplots of all pairwise combination of the 4 variables in the dataset
pairs(iris[1:4], main="Iris Data (red=setosa,green=versicolor,blue=virginica)",
   pch=21, bg=c("red","green3","blue")[unclass(iris$Species)])

භාවිතය නිදර්ශනය කරන Python කේතය[සංස්කරණය]

from sklearn.datasets import load_iris

iris = load_iris()
iris

මෙම කේතය ලබා දෙන්නේ:

{'data': array([[5.1, 3.5, 1.4, 0.2],
        [4.9, 3., 1.4, 0.2],
        [4.7, 3.2, 1.3, 0.2],
        [4.6, 3.1, 1.5, 0.2],...
'target': array([0, 0, 0, ... 1, 1, 1, ... 2, 2, 2, ...
'target_names': array(['setosa', 'versicolor', 'virginica'], dtype='<U10'), 
...}

යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]

  1. 1.0 1.1 R. A. Fisher (1936). "The use of multiple measurements in taxonomic problems". Annals of Eugenics. 7 (2): 179–188. doi:10.1111/j.1469-1809.1936.tb02137.x. {{cite journal}}: |hdl-access= requires |hdl= (help) උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid <ref> tag; name "fisher36" defined multiple times with different content
  2. Edgar Anderson (1936). "The species problem in Iris". Annals of the Missouri Botanical Garden. 23 (3): 457–509. doi:10.2307/2394164. JSTOR 2394164.
  3. Edgar Anderson (1935). "The irises of the Gaspé Peninsula". Bulletin of the American Iris Society. 59: 2–5.
  4. 4.0 4.1 A. N. Gorban, A. Zinovyev. Principal manifolds and graphs in practice: from molecular biology to dynamical systems, International Journal of Neural Systems, Vol. 20, No. 3 (2010) 219–232.
  5. "UCI Machine Learning Repository: Iris Data Set". archive.ics.uci.edu. සම්ප්‍රවේශය 2017-12-01.
  6. Ines Färber, Stephan Günnemann, Hans-Peter Kriegel, Peer Kröger, Emmanuel Müller, Erich Schubert, Thomas Seidl, Arthur Zimek (2010). "On Using Class-Labels in Evaluation of Clusterings". 
  7. A.N. Gorban, N.R. Sumner, and A.Y. Zinovyev, Topological grammars for data approximation, Applied Mathematics Letters Volume 20, Issue 4 (2007), 382-386.
  8. Bezdek, J.C. and Keller, J.M. and Krishnapuram, R. and Kuncheva, L.I. and Pal, N.R. (1999). "Will the real iris data please stand up?". IEEE Transactions on Fuzzy Systems. 7: 368–369. doi:10.1109/91.771092.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

බාහිර සබැඳි[සංස්කරණය]

  • "Fisher's Iris Data". (Contains two errors which are documented). UCI Machine Learning Repository: Iris Data Set.

සැකිල්ල:Iris

"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=Iris_මල්_දත්ත_කට්ටලය&oldid=547552" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි