සීෂෙල්ස් හි ආර්ථිකය
වතුකර යුගයේදී කුරුඳු, වැනිලා සහ කොප්පරා ප්‍රධාන අපනයනය විය. 1965 දී, මාස තුනක දූපත් සංචාරයක් අතරතුර, අනාගතවාදී ඩොනල්ඩ් ප්‍රෙල්, ඔටුන්න හිමි ජනපදයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල්වරයාට ආර්ථිකයේ අනාගතය පිළිබඳ දර්ශනයක් ඇතුළත් ආර්ථික වාර්තාවක් සකස් කළේය. ඔහුගේ වාර්තාවෙන් උපුටා දක්වමින්, 1960 ගණන් වලදී, වැඩ කරන ජනගහනයෙන් 33% ක් පමණ වතුකරයේ වැඩ කළ අතර, 20% ක් රාජ්‍ය හෝ රාජ්‍ය අංශයේ සේවය කළහ.[1][2] සීෂෙල්ස් රජය වසරකට කුලිය ඩොලර් 10,000,000කට වඩා වැඩි කිරීමට උත්සාහ කිරීමෙන් පසු 1996 අගෝස්තු මාසයේදී එක්සත් ජනපදයේ ගුවන් හමුදා චන්ද්‍රිකා පාලන ජාලය විසින් භාවිතා කරන ලද මහේ හි ඉන්දියානු සාගර ලුහුබැඳීමේ ස්ථානය වසා දමන ලදී.
1976 නිදහසින් පසු, ඒක පුද්ගල නිමැවුම පැරණි ආසන්න යැපුම් මට්ටම මෙන් හත් ගුණයක් දක්වා ප්‍රසාරණය වී ඇත. අද ශ්‍රම බලකායෙන් 3% ක් පමණ සේවය කරන කෘෂිකර්මාන්තයට සාපේක්ෂව ශ්‍රම බලකායෙන් 30% ක් පමණ සේවය කරන සංචාරක අංශය විසින් වර්ධනය මෙහෙයවා ඇත. සංචාරක ව්‍යාපාරයේ වර්ධනය නොතකා, ගොවිතැන සහ මසුන් ඇල්ලීම, පොල් සහ වැනිලා සකස් කරන කර්මාන්ත මෙන්ම, සමහර පුද්ගලයින්ගේ රැකියා දිගටම කරගෙන යයි.[තහවුරු කර නොමැත]
2013 වන විට, ප්‍රධාන අපනයන නිෂ්පාදන වන්නේ සැකසූ මාළු (60%) සහ ෆිලට් නොවන ශීත කළ මාළු (22%) වේ.[3]
සීෂෙල්ස් හි දැනට නිෂ්පාදනය කරන ප්‍රධාන කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන වන්නේ බතල, වැනිලා, පොල් සහ කුරුඳු ය. මෙම නිෂ්පාදන ප්‍රදේශවාසීන්ගේ බොහෝ ආර්ථික ආධාර සපයයි. ශීත කළ සහ ටින් කළ මාළු, කොප්පරා, කුරුඳු සහ වැනිලා ප්‍රධාන අපනයන භාණ්ඩ වේ.
සීෂෙල්ස් ආන්ඩුව සමාජ සුබසාධන වියදම් පාලනය කිරීම සහ රාජ්‍ය ව්‍යවසායන් තවදුරටත් පෞද්ගලීකරණය කිරීම ඇතුළු අයවැය හිඟය සීමා කිරීමට ප්‍රමුඛත්වය දී ඇත. ඛනිජ තෙල් නිෂ්පාදන බෙදා හැරීම, බැංකුකරණය, මූලික නිෂ්පාදන ආනයනය, විදුලි සංදේශ සහ වෙනත් ව්‍යාපාරවල පුළුල් පරාසයක සක්‍රීය පොදු ව්‍යවසායන් සමඟින්, ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම්වල රජයට පුළුල් පැවැත්මක් ඇත. 2013 ආර්ථික නිදහස පිළිබඳ දර්ශකයට අනුව, සීමිත රාජ්‍ය මට්ටම, වෙළඳපල විවෘතභාවය, නියාමන කාර්යක්ෂමතාව, නීතියේ ආධිපත්‍යය සහ වෙනත් සාධක මනින අතර, 2010 සිට සෑම වසරකම ආර්ථික නිදහස වැඩි වෙමින් පවතී.[4][විශ්වසනීය මූලාශ්‍රය?]
සීෂෙල්ස් හි ජාතික මුදල් ඒකකය සීෂෙල්ස් රුපියල වේ. මුලදී ජාත්‍යන්තර මුදල් කූඩයකට සම්බන්ධ වූ අතර, එය සීෂෙල්ස් ආර්ථිකයට තවදුරටත් විදේශ ආයෝජන ආකර්ෂණය කර ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් 2008 දී අවප්‍රමාණය කිරීමට සහ නිදහසේ පාවීමට ඉඩ හැරියේය.[5]
2020 ජනවාරි මාසයේදී ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් විසින් නිකුත් කරන ලද නවතම දූෂණ සංජානන දර්ශක වාර්තාවට අනුව සීෂෙල්ස් අප්‍රිකාවේ අවම දූෂිත රට බවට පත්ව ඇත.[6]
සංචාරක ව්‍යාපාරය
[සංස්කරණය]
1971 දී, සීෂෙල්ස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ විවෘත කිරීමත් සමඟ සංචාරක ව්‍යාපාරය සැලකිය යුතු කර්මාන්තයක් බවට පත් වූ අතර, අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම ආර්ථිකය වැවිලි හා සංචාරක ව්‍යාපාරය ලෙස බෙදා ඇත. සංචාරක ක්‍ෂේත්‍රය වඩා හොඳ ගෙවීමක් කළ අතර වතු ආර්ථිකය ප්‍රසාරණය කළ හැකි වූයේ මෙතෙක් පමණි. ආර්ථිකයේ වැවිලි අංශය ප්‍රමුඛතාවයෙන් පිරිහුණු අතර සංචාරක ව්‍යාපාරය සීෂෙල්ස් හි ප්‍රධාන කර්මාන්තය බවට පත් විය. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, 1970 දශකය පුරාවටම තිරසාර හෝටල් ඉදිකිරීම් විශාල ප්‍රමාණයක් සිදු වූ අතර එයට 1972 දී Coral Strand Smart Choice, Vista Do Mar සහ Bougainville Hotel විවෘත කිරීම ඇතුළත් විය.
මෑත වසරවලදී හෝටල් සහ අනෙකුත් සේවාවන් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා රජය විදේශ ආයෝජන දිරිමත් කර ඇත. මෙම දිරිගැන්වීම් එහි පූර්වගාමී ව්‍යාපෘතිය වන MAGIC සමඟින් ලෝක බැංකුව විසින් බෙදා හරින ලද ව්‍යාපෘතිය TIME වැනි දේපල ව්‍යාපෘති සහ නව නිකේතන දේපල සඳහා දැවැන්ත ආයෝජන ප්‍රමාණයක් ඇති කර ඇත.[තහවුරු කර නොමැත]
එතැන් පටන් මුල්‍ය සේවා අධිකාරිය පිහිටුවීම සහ නීති සම්පාදනය කිරීම හරහා ගොවිතැන, ධීවර කර්මාන්තය, කුඩා පරිමාණ නිෂ්පාදන සහ මෑතක දී අක්වෙරළ මුල්‍ය අංශයේ දියුණුව ප්‍රවර්ධනය කරමින් සංචාරක ව්‍යාපාරය මත යැපීම අවම කිරීමට රජය පියවර ගෙන ඇත. ජාත්‍යන්තර ආයතනික සේවා සපයන්නන්ගේ පනත, ජාත්‍යන්තර ව්‍යාපාර සමාගම් පනත, සුරැකුම්පත් පනත, අන්‍යෝන්‍ය අරමුදල් සහ හෙජ් අරමුදල් පනත වැනි). 2015 මාර්තු මාසයේදී සීෂෙල්ස් ඉන්දියාව විසින් සංවර්ධනය කිරීම සඳහා ඇසම්ෂන් දූපත වෙන් කරන ලදී.[7]
COVID-19 හි බලපෑම් හේතුවෙන්, සීෂෙල්ස් 2020 වර්ෂයේදී ජාත්‍යන්තර සංචාරක ව්‍යාපාරය සඳහා සිය දේශසීමා වසා දැමීය. ජාතික එන්නත් කිරීමේ වැඩසටහන හොඳින් ප්‍රගතියත් සමඟ, ජාතියේ විදේශ කටයුතු සහ සංචාරක අමාත්‍යාංශය 2021 මාර්තු 25 දින ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින් සඳහා දේශසීමා නැවත විවෘත කිරීමට තීරණය කළේය. .
බලශක්තිය
[සංස්කරණය]
බහුජාතික තෙල් සමාගම් දූපත් අවට ජලය ගවේෂණය කර ඇතත් තෙල් හෝ ගෑස් හමු වී නැත. 2005 දී, එක්සත් ජනපද සමාගමක් වන Petroquest සමඟ ගිවිසුමක් අත්සන් කරන ලද අතර, එය 2014 දක්වා කන්ස්ටන්ට්, තෝපස්, ෆාර්කුහාර් සහ කොයිටිවි දූපත් අවට වර්ග කිලෝමීටර් 30,000 (වර්ග සැතපුම් 12,000) සඳහා ගවේෂණ අයිතිය ලබා දුන්නේය. සීෂෙල්ස් පර්සියානු ගල්ෆ් වලින් තෙල් ආනයනය කරයි. දිනකට බැරල් 5,700 ක පමණ (910 m3/d) ව්‍යුත්පන්න.
මෑත වසරවලදී කුවේටයෙන් සහ බහරේනයෙන් තෙල් ආනයනය කර ඇත. සීෂෙල්ස් අභ්‍යන්තර භාවිතය සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා තුන් ගුණයකින් වැඩි තෙල් ආනයනය කරන්නේ එය මහේ වෙත පැමිණෙන නැව් සහ ගුවන් යානා සඳහා බංකරයක් ලෙස අතිරික්ත තෙල් ප්‍රතිඅපනයනය කරන බැවිනි. දූපත් වල පිරිපහදු කිරීමේ ධාරිතාවක් නොමැත. තෙල් සහ ගෑස් ආනයනය, බෙදාහැරීම සහ ප්‍රතිඅපනයනය සීෂෙල්ස් පෙට්‍රෝලියම් (Sepec) හි වගකීම වන අතර තෙල් ගවේෂණය සීෂෙල්ස් ජාතික තෙල් සමාගමේ (SNOC) වගකීම වේ.
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ D. B. Prell (1965). Economic Study of the Seychelles Islands. D.B. Prell.
- ^ Economic. Study. Seychelles. 1965. D. B. Prell. 1965 – via Internet Archive.
- ^ OEC – Products exported by the Seychelles (2013) සංරක්ෂණය කළ පිටපත 21 අගෝස්තු 2016 at the Wayback Machine. Atlas.media.mit.edu. Retrieved on 8 December 2016.
- ^ "2013 Index of Economic Freedom". The Heritage Foundation. 8 July 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 August 2013.
- ^ "Seychelles rupee is among best performing currencies against the dollar in Africa". www.seychellesnewsagency.com.
- ^ "Here are the 16 least corrupt countries in Africa". 23 January 2020.
- ^ India to develop two islands in Indian Ocean – Times of India සංරක්ෂණය කළ පිටපත 15 මාර්තු 2015 at the Wayback Machine. Timesofindia.indiatimes.com (11 March 2015). Retrieved on 8 December 2016.