රීයුනියන් හි ඉතිහාසය
ප්‍රංශයේ සහ මැඩගස්කරයේ මිනිසුන් එහි පදිංචි වූ 17 වන සියවසේ සිට මෙම දූපත ජනාවාස වී ඇත. දෙවන ජනරජය ප්‍රංශ යටත් විජිතවල වහල්භාවය අහෝසි කළ විට 1848 දෙසැම්බර් 20 දින (දිවයිනේ වාර්ෂිකව සමරනු ලබන දිනය) වහල්භාවය අහෝසි කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, ගිවිසුම්ගත කම්කරුවන් වෙනත් ස්ථාන අතර දකුණු ඉන්දියාවෙන් රීයුනියන් වෙත දිගටම ගෙන එන ලදී. 1946 දී දිවයින ප්‍රංශයේ විදේශීය දෙපාර්තමේන්තුවක් බවට පත් විය.
මුල් ඉතිහාසය
[සංස්කරණය]16 වැනි සියවසේ මුල් භාගයේ පෘතුගීසීන්ගේ පැමිණීමට පෙර ලා රියුනියන් හි ඉතිහාසය ගැන වැඩි යමක් දන්නේ නැත.[1] අරාබි වෙළඳුන් එය ඩිනා මෝර්ගබින්, "බටහිර දූපත" (බොහෝ විට අරාබි: دنية/دبية مغربي Daniyah/Dībah Maghribīy) යන නාමයෙන් හුරුපුරුදු විය.[2] අල් ෂරීෆ් එල්-එඩ්‍රිසි විසින් ක්‍රි.ව. 1153 සිට සිතියමක මෙම දිවයින සමහර විට ඉදිරිපත් කර ඇත.[තහවුරු කර නොමැත] මැලේ දූපත් සමූහයේ සිට මැඩගස්කරය දක්වා බටහිර දෙසට යන ගමනේදී ස්වහීලී හෝ ඔස්ට්‍රොනීසියානු (පුරාණ ඉන්දුනීසියානු-මැලේසියානු) නැවියන් ද දිවයිනට පැමිණෙන්නට ඇත.[1]
ප්‍රථම යුරෝපීය සොයා ගැනීම 1507 දී පමණ පෘතුගීසි ගවේෂක ඩියෝගෝ ෆර්නැන්ඩස් පෙරෙයිරා විසින් සිදු කරන ලද නමුත් එහි විශේෂතා අපැහැදිලි ය. ජනාවාස නොවූ දූපත මුලින්ම දකින්නට ඇත්තේ දොම් පේද්‍රෝ මැස්කරෙන්හාස් විසින් මෙහෙයවන ලද ගවේෂණ කණ්ඩායම විසින් විය හැකිය, ඔහු තම නම රීයුනියන් අවට දූපත් සමූහයට ලබා දුන්නේය.[3] රීයුනියන් විසින්ම සැන්ටා ඇපලෝනියා ලෙස නම් කරන ලද්දේ ප්‍රියතම සාන්තුවරයෙකුට පසුවය,[2] එයින් ඇඟවෙන්නේ පෘතුගීසි සොයාගැනීමේ දිනය ඇගේ මංගල්‍ය දිනය වන පෙබරවාරි 9 විය හැකි බවයි. ඩියෝගෝ ලෝප්ස් ද සෙක්වෙරා 1509 දී රීයුනියන් සහ රොඩ්රිගුස් දූපත් වලට ගොඩ බැස්ස බව පැවසේ.[තහවුරු කර නොමැත]
අයිල් බර්බන් (1642-1793)
[සංස්කරණය]
1600 ගණන්වල මුල් භාගය වන විට, නාමික පෘතුගීසි පාලනය, සැන්ටා ඇපලෝනියාව පාහේ අතපසු නොකළේය.[3] පසුව මෙම දූපත ප්‍රංශය විසින් අත්පත් කරගෙන මොරිෂස් හි පෝට් ලුවී සිට පරිපාලනය කරන ලදී. පළමු ප්‍රංශ හිමිකම් 1638 සිට පැවතුනද, 1638 ජුනි මාසයේදී ප්‍රංශුවා කවුචේ (fr) සහ සලමන් ගූබර්ට් සංචාරය කළ විට,[4] 1642 දී ප්‍රංශයේ ජැක් ප්‍රෝනිස් (fr) විසින් ප්‍රංශ කැරලිකරුවන් දුසිමක් පිටුවහල් කරන විට දිවයිනට නිල වශයෙන් හිමිකම් පෑවේය. මැඩගස්කරයේ සිට දිවයින. වරදකරුවන් වසර කිහිපයකට පසු නැවත ප්‍රංශයට ගෙන එන ලද අතර, 1649 දී, ප්‍රංශ රාජකීය මන්දිරය වන බර්බන් අනුව දිවයින අයිල් බර්බන් ලෙස නම් කරන ලදී. 1665 දී ප්‍රංශ පෙරදිග ඉන්දියා සමාගම මුල් පදිංචිකරුවන් යැවීමත් සමඟ ජනපදකරණය ආරම්භ විය.[3]
ප්‍රංශ යටත් විජිතවාදීන් වහල් ශ්‍රමය යොදා ගනිමින් කෝපි සහ සීනි වගා කිරීම මත පදනම් වූ වැවිලි ආර්ථිකයක් වර්ධනය කළහ. 17 වන සියවසේ සිට 19 වන සියවස දක්වා, අප්‍රිකානු, චීන සහ ඉන්දියානුවන් කම්කරුවන් ලෙස ආනයනය කිරීමෙන් පරිපූරණය කරන ලද ප්‍රංශ ජනපදකරණය ජනගහනයේ වාර්ගික විවිධත්වයට දායක විය. 1690 සිට දිවයිනේ බොහෝ යුරෝපීයයන් නොවන අය වහල්භාවයට පත් විය. 1769 සිට 1793 දක්වා කාලය තුළ රියුනියන් සහ මොරිෂස් වෙත ආනයනය කරන ලද වහලුන් 80,000 න් 45% ක් සපයනු ලැබුවේ නැගෙනහිර අප්‍රිකාව සහ කොමරෝස් වහලුන් සඳහා වැටලූ වයඹ මැඩගස්කරයේ සකලවා ජනයාගේ වහල් වෙළෙන්දන් විසිනි, ඉතිරිය අරාබි වහල් වෙළඳුන් විසින් සපයන ලදී පෘතුගීසි මොසැම්බික් වෙතින් වහලුන් මිල දී ගෙන මැඩගස්කරය හරහා රියුනියන් වෙත ප්‍රවාහනය කරන ලදී.[5]
විප්ලවවාදී කැරලි (1793-1814)
[සංස්කරණය]1793 මාර්තු 19 වන දින, ප්‍රංශ විප්ලවය අතරතුර, 1792 අගෝස්තු 10 වන දින ටියුලර් මාලිගාවේ පාගමන අතරතුර, මර්සෙයිල් ෆෙඩරේට්ස් සහ පැරිසියේ ජාතික ආරක්ෂකයින්ගේ රැස්වීමට උපහාරයක් ලෙස දිවයිනේ නම "ලා රියුනියන්" ලෙස වෙනස් කරන ලදී. බර්බන් රාජවංශයේ නම මකා දැමීමට.[6]
1794 පෙබරවාරි 4 වන දින ජාතික සම්මුතිය මගින් ඡන්දය දුන් වහල්භාවය අහෝසි කිරීම ලා රීයුනියන් විසින් මෙන්ම අයිල්-ඩි-ෆ්‍රාන්ස් (මොරිෂස්) විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී. 1796 ජූනි 18 වන දින වහලුන් නිදහස් කිරීම සම්බන්ධයෙන් චෝදනා එල්ල වූ හමුදා බලකායන් සමඟ දූත පිරිසක් බර්බන් දූපතට පැමිණි අතර, අනුකම්පාවකින් තොරව වහාම නෙරපා හරින ලදී. දූපත් දෙක කෙරෙහි තවදුරටත් කිසිදු අධිකාරියක් නොතිබූ අගනගරයේ බලයට නොසන්සුන්තා සහ අභියෝග කාල පරිච්ඡේදයක් අනුගමනය කළේය. ජනරජයේ පළමු කොන්සල්, නැපෝලියන් බොනපාට්, 1802 මැයි 20 නීතිය සමඟ කිසි විටෙකත් ප්‍රායෝගිකව අහෝසි නොකළ වහල්භාවය එහි පවත්වාගෙන ගියේය. 1806 සැප්තැම්බර් 26 දින, දිවයින අයිල් බොනපාට් ලෙස නම් කරන ලද අතර එය ෆ්‍රැන්කෝ හි ඉදිරි පෙළට සම්බන්ධ විය. - ඉන්දියන් සාගරයේ පාලනය සඳහා බ්‍රිතාන්‍ය ගැටුම.
1806-1807 (සුළි කුණාටු, ගංවතුර) දේශගුණික ව්‍යසනයන්ගෙන් පසුව, කෝපි වගාව ශීඝ්‍රයෙන් පහත වැටුණු අතර, ප්‍රංශයේ මෑතක දී ශාන්ත-ඩොමින්ගු අහිමි වීම සහ ඉක්මනින්ම අයිල්-ඩි-ෆ්‍රාන්ස් (ඉල්-ද-ප්‍රංශය) හේතුවෙන් ප්‍රංශයේ ඉල්ලුම වැඩි වූ උක් වගාව ප්‍රතිස්ථාපනය විය. මොරිෂස්). එහි වර්ධන චක්‍රය නිසා උක් වගාවට සුළි කුණාටු බලපාන්නේ නැත.
නැපෝලියන් යුද්ධ අතරතුර, දිවයින බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා විසින් ආක්‍රමණය කරන ලද අතර එහි ආණ්ඩුකාර ජෙනරාල් ශාන්ත-සුසෑන් හට 1810 ජූලි 9 වන දින යටත් වීමට සිදු විය. පසුව දිවයින බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට නතු වූ අතර නැපෝලියන් යුගයේ අවසානය දක්වා බ්‍රිතාන්‍ය ආක්‍රමණයට යටත් විය. අයිල් බර්බන් යන පැරණි නාමය 1810 දී ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කරන ලදී.
බර්බන් ජනපදය, පසුව රියුනියන් (1814-1946)
[සංස්කරණය]1814 පැරිස් ගිවිසුම යටතේ බර්බන් දූපත නැවත ප්‍රංශයට ලබා දෙන ලදී. බ්‍රිතාන්‍ය ආක්‍රමණයෙන් පසු වහල් වෙළඳාම නැවතත් විවෘතව ක්‍රියාත්මක වූ අතර ජාත්‍යන්තර හෙලාදැකීම නොතකා, බර්බන් දූපත විසින් 1820 ගණන් වලදී සෑම මසකම වහලුන් 2,000 ක් ආනයනය කරන ලදී, බොහෝ දුරට අරාබි ස්වහීලී වෙරළ තීරයෙන් හෝ ක්ලිමනේ වෙතින් පෘතුගීසි මොසැම්බික් භාෂාවෙන්.[7]
1841 දී එඩ්මන්ඩ් ඇල්බියස් විසින් වැනිලා මල් අතින් පරාගණය සොයා ගැනීම නිසා දිවයිනට ඉක්මනින්ම ලෝකයේ වැනිලා නිෂ්පාදකයා බවට පත් විය. සුවඳ විලවුන් සඳහා බහුලව භාවිතා වන ගෙරානියම් වගාව ද ආරම්භ විය. 1838 සිට 1841 දක්වා, රියර් අද්මිරාල් ඈන් ක්‍රේටියන් ලුවී ද හෙල් දිවයිනේ ආණ්ඩුකාරවරයා විය. පසුගිය වසර දහයේ සිදුවීම් හා බැඳුණු සමාජයේ සහ මානසිකත්වයේ ගැඹුරු වෙනසක් යටත් විජිත කවුන්සිලයට විමුක්ති ව්‍යාපෘති තුනක් ඉදිරිපත් කිරීමට ආණ්ඩුකාරවරයා හේතු විය.
1848 පෙබරවාරි 1848 ප්‍රංශ විප්ලවය පිළිබඳ ප්‍රවෘත්ති යුරෝපයෙන් පැමිණීමෙන් පසු, ආණ්ඩුකාර ජෝසප් ග්රේබ් විසින් ප්‍රංශ ජනරජය ප්‍රකාශ කිරීම Saint-Denis හි ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, එදිනම දිවයින අනිවාර්යයෙන්ම "ලා රීයුනියන්" ලෙස නම් කරන ලදී. , එය දැනටමත් 1793 සහ 1806 අතර පැවති නම. පැරිසියේ නව රිපබ්ලිකන් බලධාරීන්ගේ ප්‍රකාශය අහෝසි කිරීම හේතුවෙන් ධනවත් සුදු වැවිලිකරුවන් විසින් ජනරජය පිහිටුවීම සීතල හා අවිශ්වාසයට ලක් විය. 1848 ඔක්තෝම්බර් 18 දින, ආණ්ඩුකාර ග්රේබ් වෙනුවට පැරිසියේ සිට යවන ලද ජනරජයේ නව කොමසාරිස් සර්දා ගරිගා, 1848 දෙසැම්බර් 20 දින සිට (දෙසැම්බර් 20 රියූනියන් හි නිල නිවාඩු දිනයක් වී ඇත) රීයුනියන් දූපතේ වහල්භාවය අහෝසි කරන බව ශාන්ත-ඩෙනිස් හිදී නිවේදනය කළේය. එදින සිට). ලුවී හෙන්රි හියුබට් ඩෙලිස්ලේ 1852 අගෝස්තු 8 වන දින එහි පළමු ක්‍රියෝල් ආණ්ඩුකාරවරයා බවට පත් වූ අතර 1858 ජනවාරි 8 දක්වා මෙම තනතුරේ සිටියේය.
අහෝසි කිරීමෙන් පසු බොහෝ විදේශීය ශ්‍රමිකයන් ගිවිසුම්ගත කම්කරුවන් ලෙස පැමිණියහ. වහල්භාවය 1848 සිට 1864 දක්වා පැවති engages ලෙස හඳුන්වන කොන්ත්‍රාත් කම්කරු ක්‍රමයක් මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය විය.[8] ප්‍රායෝගිකව, පෘතුගීසි මොසැම්බික් සහ සැන්සිබාර් වහල් වෙළඳාමෙන් වහලුන් අත්පත් කර ගත් නීති විරෝධී වහල් වෙළඳාමක් සිදු කරන ලද අතර පසුව කොමරෝස් වහල් වෙළඳාම හරහා රියුනියන් වෙත ප්‍රවාහනය කරන ලද අතර, බ්‍රිතාන්‍ය වහල් විරෝධී මුර සංචාරය මඟ හැරීම සඳහා නිල වශයෙන් engagés-workers ලෙස හැඳින්වේ.[9]
1869 දී සූවස් ඇළ විවෘත කිරීම නැගෙනහිර ඉන්දීය කොදෙව් වෙළඳ මාර්ගයේ නැවතුමක් ලෙස දිවයිනේ වැදගත්කම අඩු කළේය[10] සහ දිවයිනෙන් බැහැර වාණිජ ගමනාගමනය වෙනස් වීමට හේතු විය. යුරෝපය සිය සීනි අවශ්‍යතා සපුරාලීම සඳහා වැඩි වැඩියෙන් සීනි බීට් වෙත යොමු විය. පළාත් පාලන ආයතනවල සංවර්ධන ප්‍රතිපත්තිය සහ සම්මුතියේ පිහිට පැතුවද, ආර්ථික අර්බුදය 1870 ගණන්වල සිට පැහැදිලි විය. කෙසේ වෙතත්, මෙම ආර්ථික අවපාතය, මාර්ග ජාලය සංවර්ධනය කිරීම, දුම්රිය මාර්ගය නිර්මාණය කිරීම සහ පොයින්ට් ඩෙස් ගැලෙට්ස් හි කෘතිම වරාය ඉදිකිරීම සමඟ දිවයිනේ නවීකරණය වැලැක්වූයේ නැත. මෙම ප්‍රධාන ඉදිකිරීම් ව්‍යාපෘති කෘෂිකාර්මික සේවකයින් සඳහා පිළිගැනීමේ විකල්පයක් ඉදිරිපත් කළේය.
දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේ දී, 1942 නොවැම්බර් 30 වන දින නිදහස් ප්‍රංශ හමුදා විනාශ කරන්නා වූ ලෙපර්ඩ් වෙතින් බැස දිවයින අත්පත් කර ගන්නා තෙක් රියුනියන් විචි පාලන තන්ත්‍රයේ අධිකාරය යටතේ පැවතුනි.[11]
නූතන ඉතිහාසය (1946–)
[සංස්කරණය]ලා රීයුනියන් 1946 මාර්තු 19 වන දින ප්‍රංශයේ d'outre-mer (විදේශීය දෙපාර්තමේන්තුව) දෙපාර්තමේන්තුවක් බවට පත් විය. INSEE විසින් රීයුනියන් වෙත දෙපාර්තමේන්තු කේතය 974සහ කලාපීය කේතය 04 1982 දී ප්‍රංශයේ ප්‍රාදේශීය සභා නිර්මාණය කරන විට, දැනට පවතින විදේශීය දෙපාර්තමේන්තු ඇතුළුව පවරන ලදී. එය ද එතෙර කලාප බවට පත් විය.
20 වැනි සියවසේ අගභාගයේ (1963-1982) දශක දෙකකට පමණ වැඩි කාලයක් ලා රීයුනියන් හි ළමුන් 1,630 ක් ප්‍රංශයේ මෙට්‍රොපොලිටන් ප්‍රංශයේ ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවලට, විශේෂයෙන් ක්‍රූස් වෙත, අධ්‍යාපනය සහ රැකියා අවස්ථා සඳහා ගෙන යන ලදී. එම වැඩසටහන මෙහෙයවනු ලැබුවේ එවකට ලා රීයුනියන් හි මන්ත්‍රීවරයෙකු වූ බලගතු ගෝලිස්ට් දේශපාලනඥයෙකු වූ මයිකල් ඩෙබ්රේ විසිනි.[12] මෙම දරුවන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ඔවුන් සමඟ තැබූ පවුල් විසින් අපයෝජනයට හෝ අවාසියට ලක් විය. ක්‍රිවුස්ගේ දරුවන් ලෙසින් හැඳින්වෙන ඔවුන් සහ ඔවුන්ගේ ඉරණම 2002 දී එළිදරව් වූයේ ඔවුන්ගෙන් එක් අයෙකු වන ජීන්-ජැක් මාර්ටල් බාලවයස්කාර දරුවෙකු පැහැරගෙන ගොස් පිටුවහල් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රංශ රජයට එරෙහිව නඩු පැවරීමත් සමඟය.[13] ඊළඟ වසර තුළ වෙනත් සමාන නඩු ගොනු කරන ලද නමුත්, ඒ සියල්ල ප්‍රංශ උසාවි සහ අවසානයේ 2011 දී මානව හිමිකම් පිළිබඳ යුරෝපීය අධිකරණය විසින් නිෂ්ප්‍රභ කරන ලදී.[14]
2005 සහ 2006 දී, මදුරුවන්ගෙන් පැතිරෙන රෝගයක් වන චිකුන්ගුන්යා හි ආබාධිත වසංගතයට ලා රීයුනියන් ගොදුරු විය. BBC ප්‍රවෘත්ති වලට අනුව, 2006 අප්‍රේල් 26 වන විට ලා රීයුනියන් හි පුද්ගලයින් 255,000ක් මෙම රෝගය වැළඳී ඇත.[15] එම වසරේම අසල්වැසි දූපත් වන මොරිෂස් සහ මැඩගස්කරය ද මෙම රෝගයේ වසංගතවලට ගොදුරු විය.[16][17] ප්‍රංශයේ ප්‍රධාන භූමියේ ද අවස්ථා කිහිපයක් දර්ශනය විය, එය ගුවන් සේවයෙන් ගමන් කරන පුද්ගලයින් විසින් ගෙන යන ලදී. ප්‍රංශ රජය ඩොමිනික් ඩි විලෙපින් යුරෝ මිලියන 36ක් වටිනා හදිසි ආධාර පැකේජයක් යවා දිවයිනේ මදුරුවන් තුරන් කිරීමේ ප්‍රයත්නය සඳහා භටයන් 500ක් පමණ යොදවා ඇත.[තහවුරු කර නොමැත]
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ^ a b Allen, Richard B. (14 October 1999). Slaves, Freedmen and Indentured Laborers in Colonial Mauritius. Cambridge University Press. ISBN 9780521641258.
- ^ a b Tabuteau, Jacques (1987). Histoire de la justice dans les Mascareignes (ප්‍රංශ බසින්). Paris: Océan éditions. p. 13. ISBN 2-907064-00-2. සම්ප්‍රවේශය 11 June 2011.
- ^ a b c Moriarty, Cpt. H.A. (1891). Islands in the southern Indian Ocean westward of Longitude 80 degrees east, including Madagascar. London: Great Britain Hydrographic Office. p. 269. OCLC 416495775.
- ^ "| Journal de l'île de la Réunion". Clicanoo.re. 23 September 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 March 2013.
- ^ Asian and African Systems of Slavery. (1980). Storbritannien: University of California Press. p. 75-76
- ^ "Histoire - Assemblée nationale". www2.assemblee-nationale.fr. 2 July 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 July 2021.
- ^ Asian and African Systems of Slavery. (1980). Storbritannien: University of California Press. p. 75-76
- ^ Asian and African Systems of Slavery. (1980). Storbritannien: University of California Press. p. 75-77
- ^ Asian and African Systems of Slavery. (1980). Storbritannien: University of California Press. p. 75-77
- ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;:2නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ Chris Murray: Unknown Conflicts of the Second World War – Forgotten Fronts, London/New York (NY): Routledge 2019, p. 97.
- ^ Sabado, Elsa (17 December 2013). "Quand Debré envoyait des enfants réunionnais dans la Creuse repeupler la France: le cinquantenaire oublié". Slate. සම්ප්‍රවේශය 22 October 2023.
- ^ Martial, Jean-Jacques (2003). Une enfance volée. Les Quatre Chemins. p. 113. ISBN 978-2-84784-110-7. සම්ප්‍රවේශය 13 September 2012.
- ^ Géraldine Marcon (29 January 2014). "Chronologie: L'histoire des enfants réunionnais déplacés en métropole". ici, par France Bleu et France 3 (ප්‍රංශ බසින්). 12 March 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 March 2023.
- ^ "Island disease hits 50,000 people". BBC News. 2 February 2006. 28 March 2009 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 18 August 2007.
- ^ Beesoon, Sanjay; Funkhouser, Ellen; Kotea, Navaratnam; Spielman, Andrew; Robich, Rebecca M. (2008). "Chikungunya Fever, Mauritius, 2006". Emerging Infectious Diseases. 14 (2): 337–338. doi:10.3201/eid1402.071024. PMC 2630048. PMID 18258136.
- ^ "Madagascar hit by mosquito virus". BBC News. 6 March 2006. 13 December 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 18 August 2007.