බිසෝ කොටුව
 | මෙම ලිපිය වැඩිදියුණු කළයුතුව ඇත. ඔබ මෙම මාතෘකාව පිලිබඳව දැනුවත්නම්, නව කරුණු එක්කිරීමට දායකවන්න. |
වැවකින් ජලය බෙදා හැරිමේදි ඇති විය හැකි පීඩනයෙන් වේල්ල ආරක්ෂා කර ගැනීමේදි උපක්‍රමයකි. චුල වංශයට අනුව බිසෝ කොටුව කොටස් 03 කට බෙදේ.
- වැවෙන් ළිඳට වතුර බසින බෝක්කුවක්
- ළිඳේ සිට බන්ධනයෙහි පිටස්තර බෑවුමෙහි අඩිය දක්වා බඳින ලද ජලය පිට කරන බෝක්කුවක්
- ගැඹුරට කනින ලද විවෘත ඝෘජුකෝණාස්‍ර ළිඳක් හෝ වළක් බිසෝ කොටුවේ දිය මුදා හරිනු ලබන දොරෙහි විවරය ලොකු කිරීමට හෝ කුඩා කිරීමට ඔසවන හා පහත් කරන උපකරණය"මොහොල,නම්වේ.
වැවක තියෙන විශිෂ්ඨතම නිර්මාණය තමයි බිසෝ කොටුව කියලා කියන්නෙ. බිසෝ කොටුව කියන්නෙ වැවේ පතුලෙ නිර්මාණය කරලා තියෙන හරි හතරැස් ලිදකට. ලිදේ එක පැත්තක තියෙන සිදුරකින්, වැව් ජලය ඇතුල් වෙනවා. ඊටම ප්‍රති විරුද්ධ දිශාවේ තියෙන සිදුරෙන් ඒ වැව් ජලය, ගල් නළයක් හරහා සොරොව්වට යනවා. බිසෝ කොටුව හැම වෙලේම වතුරෙන් පිරිලා තියෙන්නෙ.
සොරොව්ව අරින කොට, බිසෝ කොටුව ස්වයoක්‍රීය විදිහට ලීවරයකින් (මොහොල) ක්‍රියා කරන්න ගන්නවා. ඊට පස්සෙ සොරොව්වට ජලය ගෙනියනවා. බිසෝ කොටුව නිසා වැවේ වතුර ගලාගෙන යෑමේ වේගය පාලනය වෙනවා. ඒ කියන්නේ වතුර පීඩනයට බාධකයක් එල්ල කරනවා. ඒකෙන් වැවේ බැම්ම ආරක්ෂා වෙනවා. මේ වගේ විශ්මිත නිර්මාණයක් ලෝකයේ කිසිම රටක නෑ. මේක දැකලා බ්‍රිතාන්‍යයේ පුරාවිද්‍යාඥයන් හිටන් පුදුම වුණා.
පරණවිතාන මහතා දක්වන්නේ සොරොව්ව හරහා බැහැර කරනු ලබන වැව් ජලයේ වේගය බිඳ දැමිම බිසෝ කොටුවේ ප්‍රධාන කාර්යය බවයි