පොදු නිතිය
ශ්‍රි ලංකාවේ පොදු නිතිය ලෙස රෝම ලන්දේසි නීතිය
මෙහිදි පොදු නීතිය යන්න අප නීති ක්‍රමයන්හි රෝම ලන්දේසි නීතියට හිමි ස්ථානය සළකා බැලි යුතුය. කිසියම් ආරවුලක් උසාවි ඉදිරියට පත්වූ විට එය විසදීම පිණිස විවිධ නිති මුලාශ්‍ර යොදා ගන්නා අනුපිළිවෙල වන්නේ මෙසේය.
- අදාළ ප්‍රශ්නයකට යොදන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා නිතියක් ද ඇත්න් එය ද, නොඑසේ නම් ව්‍යවස්ථා නිතියක්ද,
- ව්‍යවස්ථා නිතියක්ද නැත්නම් පුද්ගල නිතියක්ද,
- එසේ නොමැති නම්, රටේ පොදු නීතියද, යොදා ගනී.
මේ අනුව විශේෂ පුද්ගල නිතියකට යටත්වන තැනැත්තන්ට යෙදෙන එබදු නීතියක හෝ ව්‍යවස්ථා නීතියේ හෝ වලංගු සිරිතක විධිවිධාන නොසැලැස්සි ඇති කාරණා සම්බන්ධයෙන් පොදු නීතිය යෙදේ. මේ අනුව, ශ්‍රී ලංකාවේ පොදු නීතිය වශයෙන් රෝම ලන්දේසි නිතිය හදුන්වනු ලබන්නේ රටේ වාසය කරන සියළුම දෙනාට අදාළ නීතියක් යන අර්ථයෙනි.
රෝම ලන්දේසි නීතියේ මුලාශ්‍ර
- ව්‍යවස්ථා
- නඩු තීරණ සංග්‍රහයන්
- නිතිවේදීන්ගේ උපදෙස් සංග්‍රහයන්
- නීති වේදින්ගේ බලධාරි ග්‍රන්ථ
- සිරිත් හෝ චාරිත්‍ර
වර්තමාන ශ්‍රී ලංකාවේ රෝම ලන්දේසි නීතියේ මුලාශ්‍ර
- රෝම ලන්දේසි නීතිවේදීන්ගේ ග්‍රන්ථ
- ශ්‍රි ලංකාවේ නඩු තීන්දු නීති
- ව්‍යවස්ථා
- ලන්දේසි උසාවිවල නඩු තීන්දු
- ශ්‍රී ලංකාවේ ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරවරයා සහ ඔහුගේ සභාව විසින් ඇති කළ නීති රීති සහ ව්‍යවස්ථා
රෝම ලන්දේසි නීතිය යෙදෙන අවස්ථා
- නිශ්චිත දේපළ පිළිබඳව
මේ සම්බන්ධයෙන් රෝම ලන්දේසි නීතිය මෙන්ම ඉංග්‍රිසි නිතියද අදාළ වේ.
- පාර්ශවකරුවන් අතර ඇතිකරගන්නා ගිවිසුම් සම්බන්ධයෙන්
- දරුවෙකුගේ භාරකාරීත්වය සම්බන්ධයෙන්
රෝම ලන්දේසි නීතියට අනුව සෑම පියෙකුටම තම දරුවන් සම්බන්ධයෙන් ප්‍රමුඛ අයිතිය හෙවත් අනුග්‍රාහක පූර්වකඅයිතියක් හිමිවේ. පියා මියගිය විටෙක දරුවාගේ අයිතිය මවට හිමි වේ.
- නොසැලකිල්ල සම් සිවිල් වරද සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රි ලංකාවේ අදාළ වන්නේ රෝම ලන්දේසි නීතිය සමඟ ඉංග්‍රිසි නීතියයි.
- නඩත්තු සපයා ගත නොහැකි වැඩිමහලු දරුවන් සම්බන්ධයනේ දුප්පත් දෙමාපියන් සම්බන්ධයෙන්, නඩත්තු සපයා ගත නොහැකි ස්වාමියකු සම්බන්ධයෙන් ඉංග්‍රිසි නීතියේ එන නඩත්තු ආඥා පනත නිහඬ වන අතර ඒ සඳහා අදාළ වන්නේ රෝම ලන්දේසි නිතියයි.
- දික්කසාදයක් නොවන අධිකරණමය වෙනස්විමක් සම්බන්ධයෙන් රෝම ලන්දේසි නීතිය අදාළ වේ. අධිකරණමය වෙනස්විමක් යනු, විවාහය අවලංගු නොකොට ස්වාමිපුරුෂයා භාර්යාව වෙන්ව ජීවත් වීමයි.