ප්‍රංශ හා කැනේඩියානු සාහිත්‍යය
ප්‍රංශ කැනේඩියානු සාහිත්‍යය ඉංග්‍රීසි සාහිත්‍යයෙන් පරිබාහිරව පරිණාමය විය. එම සාහිත්‍යය මව් සංස්කෘතියේ සම්බන්ධයකින් තොරව එයටම ආවේණික වූ ලක්ෂණයන්ගෙන් සමන්විතව පරිණාමණය විය.
1802 දී පමණ කැනඩා පුස්තකාලයක් ඇරඹිණි. එය කැනඩාවේ පළමු පුස්තකාලය විය. එහෙත් බ්‍රිතාන්‍ය පුස්තකාලයක් ඇරඹූයේ එයට අවුරුදු දහසයකට පසුවය. මෙහිදී පැවසිය යුතු කරුණක් වන්නේ මෙම පුස්තකාලයේ භූමි විද්‍යාව, ස්වභාවික විද්‍යාව ආශ්‍රිත ලිපි සඳහා අසාමාන්‍ය නාම තිබීමය. අපරදිග හා උත්තර කැනඩාව එක් වීමෙන් මෙම පුස්තකාලයේ තිබූ කෘතීන් මොන්ට්‍රියෙල්හි කැනේඩියානු පාර්ලිමේන්තුවට ගෙන එන ලදී. 1845 අප්‍රේල් 25 වන දින යම් අසාමාන්‍ය සිදුවීමක් සිදුවිය. එනම් කැනේඩියානු පාර්ලිමේන්තුවට යම් පිරිසක් විසින් ගිනි තැබීමයි. මෙම සමයේ දී උගතුන් විසින් විවිධ කෘති රචනා කර ඇති නමුත් ගිනිබත් වීමෙන් අනතුරුව බේරාගෙන ඇත්තේ කෘති අතලොස්සකි.
ප්‍රංශ කැනේඩියානූ නවකථාවේ නැඟීමට හේතු වූයේ 1837 අපරදිග කැනඩා අරගලයත්, සහ නවීන ප්‍රාථමික පාසල් අධ්‍යාපනයත්, කියුබෙක් ජාතිමාමකත්වයත්ය. ප්‍රථම ප්‍රංශ-කැනේඩියානු නවකතාව ලෙස සැළකෙනුයේ ෆිල්ප් ඉග්නස් ෆැන්සිස් යුබර්ට් ද ගැස්පේ ගේ l' influence d'un lire ය.ප්‍රංශ ඓතිහාසික නවකතා හා ගැමි නවකතා ශෛලීන් යටපත්විය.ප්‍රථමයෙන්ම ප්‍රසිද්ධ වූ ප්‍රංශ රචකයෝ(බල්සාක් වැන්ගෝව) ඉතා උසස් කොට සළකනු ලැබූහ.
ක්‍රි.ව 1866 දී පමණ ජීවත්වූ හෙන්රි රේමන් කැස්ග්‍රේන් පියතුමා එරට පළමු සාහිත්‍ය සිද්ධාන්තවාදියා විය. සාහිත්‍යයේ ඉලක්කය විය යුත්තේ නියම කතෝලික මානසිකත්වය පිළිබඳ දැක්මක් ගොඩනැගීමයි යන්න ඔහු විසින් ඉදිරිපත් කළ ප්‍රධානම තර්කය විය. ක්‍යුබෙක් හි රචකයෝ මෙම අදහසට අනුව ලියූහ. එහෙත් Louis – Honore Frechette හා Arthur Bules වැනි සමහර කතුවරු මෙම සම්ප්‍රදාය බිඳහෙලා නොයෙක් සිත් ඇදගන්නා සුළු කෘතීන් රචනා කළහ. මෙම රටාව මොන්ට්‍රියෙල් ලවාල් විශ්ව විද්‍යාල වලින් බිහි වූ ලේඛකයන් විසින් 1930 වර්ෂය පමණ වන තෙක් අනුගමනය කරන ලදී. මේ සමයේ ප්‍රමුඛත්වයක් උසුලනු ලැබුවේ මානසික හා සමාජීය පසුබිමක් සහිත නවකතාය.ප්‍රථම වරට ග්‍රේබ්‍රියල් රෝයි සහ ඇනි හර්බට් යන කතුවරියන් ජාත්‍යන්තර අවධානය දිනා ගත්හ. මෙම කාල වකවානුවේ කියුබෙක් වේදිකාවද කරළියට පැමිණියේය.
ප්‍රංශ කැනේඩියානු සාහිත්‍යය විශාල ලෙස පුළුල් වීමට බලපෑවේ දෙවන ලෝක යුද්ධය, 1950 දී ඇති වූ කාර්මීකරණයේ හා ක්‍රි.ව 1960 නිහඩ විප්ලවයයි. තව ද ඇන්ටොයින් මේලෙට් විසින් prix gonocourt සම්මානය දිනාගැනීමත් සමඟම ප්‍රංශ කැනේඩියානූ සාහිත්‍යය කෙරෙහි ජාත්‍යයන්තර අවධානය ඇතිවිය.
කියුබෙක් සාහිත්‍යයේ පර්යේෂණාත්මක අංශයක් දියුණු වූයේ කිවිවර නිරකොලේ බ්‍රොසාඩ් ගේ කවි වලිනි. ඉංග්‍රීසි හා ප්‍රංශ භාෂාව කතා කරන්නන්ගේ සමාජීය හා සංස්කෘතිකමය ආතතිය විදහා දැක්වීමට Roch carrier ගේ The hockey sweater කෘතිය සමත් විය.
සටහන්
[සංස්කරණය]| Canadian literature French-Canadian literature |