පත්‍රකලාවේදයේ වෘත්තියමය සහ සදාචාරාත්මක සම්මතයන්
 | ව්යාකරණ, ශෛලිය, සංගතිය, ස්වාස්ථය හෝ අක්ෂර වින්යාසය අරභයා මෙම පිටුව විෂයයෙහි පිටපත-සංස්කරණය සිදු කිරීම අවශ්ය බව පෙනේ. |
20 වන සියවසේ මුල් භාගයේ වෘත්තියමය පත්රකලාවේදන බිහි වීමත් සමග, පත්රකලාවේදානට දැඩි විනය නිති සංග්රහයකට අනුකූල වීමට සිදුව අැත.මේ හරහා පහත ඔවුන්ගෙන් බලා පොරොත්තු වේ.
- සම්භාව්ය තොරතුරු මූලාස්ශ්ර භාවිතා කිරීම.
උදාහරණ- සද්ධියට සෘඡුව සම්බන්ද පුද්ගලයන් සමග සම්මුක සාකච්ඡා, ලේඛණ වල මුල් පිටපත් සහ වෙනත් සෘඡු තොරතුරු.මූලාස්ශ්ර භාවිතා කිරීම සහ එම මූලාස්ශ්ර වාර්තා වල දැක්වීම.
- ප්රකාශිත මූලාස්ශ්ර වලින් ලබා ගත් තොරතුරු පැහැදිලව දැක්වීම. උදාහරණ රචනා සොරකමේ නොවෙදීම.
- සම්භාව්ය තොරතුරු මූලාස්ශ්ර ගණනාවක් යොදා ගැනිම. විශේෂයෙන් ආන්ෙදා්ලනාත්මක සිදුවීම් සදහා.
- වාර්තා ගත කරුණු නැවත පරීක්ෂණය.
- සිද්ධියක සියලු පැති සොයාබලා වාර්තා කිරීම.
- නැබුරුවකින් තොරව වාර්තා කිරීම - ගැටුම පක්ෂග්රාහිනොවී සියළු අංශ දැක්වීම.
- වාස්තවිකත්වය සහ සංශයවාදය සහිත වාර්තා කිරීම.
- තොරතුරු සංවිධානය කිරීමේ දී හා වාර්තා කිරීමේ දී සුපරීක්ෂාකාරී විනිශ්චයම යොදා ගැනිම.
- මූලාස්ශ්රවල රහස්ය භාවය සුරකිම.
සාමාන්යෙන් මේ සදහා මද්ය ආයතන වල නිති පවති.
- සද්ධියකට සම්බන්ධ පාර්ශව වලින් ත්යාග හෝ උදව් ප්රතික්ෂේප කිරීම. බලපෑමකට ලක් නොවීම සදහා.
- වාර්තා කරුට පෘද්ගලික සම්බන්දයක් ඇති පුවත්වාර්තා කිරීමෙන් හෝ
සහභාගිවීමෙන් වැලකිම.
20 වන සියවසට පෙරත්වය මෙයට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් විය. එකල මාධ්ය වෙළද ෙපාලේ අාදිපතත්වය දැරූයේ තූලනය වාස්තවිමතවය පිළිබද අවධානය ෙයාමු ෙනකල කුඩා පුවත් පත් ආයතන මගනි.
පත්රකලාවේදීන් ගේ ඇගයිම.
එක්සත්ජනපදය තුල පත්රකලාවේදීන් අගය වෘත්තිමය සංවිධාන,විශ්ව විද්යාල මෙන්ම විවිධ පදනචම් ගනනාවක් ඇත. නව්යෝක් හි කොලොම්බියා විශ්වවිද්යාලය විසින් ලබාදෙන පුලිට්සර් තග්ය ප්රධනය කරන්නේ පුවත්, සගරා සහ විකාශන මාධ්ය ඇගයිම සදහාය. කොලොම්බියා විශ්ව විද්යාලයේ පත්රකලාවේදය පිළිබදේ උපාදි පාසලෙන් ඇල්ප්රඩ් එක,ඩිවුපෝන්ට් --- කොලොම්බියා යුනිවර්සිටි සම්මානය පරි නැමෙන්නේ ගුවන් විදුලි සහ රූපවාහින ජන මාධ්යවේදණ සදහාය. ස්ක්රීප්ස් හෝවාට් පදම මගින් අංශ 17 සදහා ජාතික පත්රකලාවේදී සම්මානය පරිනැමිය. වෘත්තිය පත්රකලාවේදානගේ, සංගමය පත්රකලාවේදය ඇගයිම සදහා “ සග්මා ඩෙල්ටාචි ” සම්මානය ලබන දේයි. රූපවාහනි කර්මාන්තය තුල “රූපවාහනි කලා සහ විද්යා සදහා ම වන ජාතික ඇකඩමිය ‘ ඇගයිම් සම්මානයක් පරිනැමීය.
සම්මතයන් පිළි පැදීමට නොහැකයාව.
මෙවන් විනය නිත සංග්රහයක් ප්රායෝගිකව ක්රියාත්මක කිරීම අපහසු විය හැකිය. තමන් සාධාරන හා වාස්තවික වන්නේ යැය විශ්වාස කරන ජනමාධ්ය වේදීන් නැබුරුවකින් යුතුව වාර්තා තේරීම හෝ පැහැදිලි කිරීම සිදු කල හැක. එදිනෙදා වාර්තා කරනයේ පවා කරුණු සාරාංශ කරනය,ප්රමාණවත් තරමක් මූලාශ්රතර ඇතුල කර නොගෙනිම ආදිය හරහා නැබුරුවක් ඇති විය හැක.
සමහර අවස්ථාවලදී වාර්තා කරුවන් සිය නැබුරුවන් ඉවත් කිරීමට උත්සාහ කලද ඇතැම් නැඔුරුවන් පවතින්නේ යැයි ඔවුන් නොදැනුවත් විය හැක.
සමහර විට ඔවුන් මහජන සම්බන්ධතා, ප්රචාරණ සහ වැරදි ෙතාරතුරැ වල ගොදුරු බවට පත් විය හැක.
සමහර මාධ්ය සංවිධාන විවිධ මට්ටම් වලදී වාර්තා පරීක්ෂා කිරීම සදහා පුද්ගලයන් පත් කරයි. එහෙත් ෙමෙවුන්ද වෙහෙස හෝ නැඔුරුව සහිත ව කටයුතු කල හැක.එසේ නැතිහොත් සිය ප්රියතම වාර්තාකරුගේ වැරදි හෝ මිත්යා ඔහුට නොපෙනියා හැක. දුර ස්ථානයකට සිට වාර්තා කරන පුද්ගලයෙකු ගේ නිවරදි බව පරීක්ෂා කිරීමට අපහසුවි ඇත.
කුමන පුවත්, කුමන ප්රදේශයක් තුල , කුමන අාකාරයට වාර්තා කරනන්නේද යන්න පුවත් පතේ මූල්යහැකියාව මත තිරනය වේ. මෙහිදීද දැනුවත් හෝ නොදෙනුවත් නැඔුරුවක් ඇති වී ඇත. අය වැය අඩුකෙරෙන විට දුර පලාත් මාධ්ය සේවා , අඩු ආදායම් ලාබී ප්රදේශ වල වාර්තා කරන අාදිය කපා හැරේ. ප්රකාශකයන්ට අයිතිකරුවන් සහ විධායක නලධාරීන් සිය බල පෑම හරහා පුවත් පත් වාර්තා කරනය සහ ප්රකාශනය පිළිබද නැඔුරුවක් ඇත කලහැක. මේ නිසා ඉහල කලමනාකරනය විසින් වාර්තා කරුවන් හා අනෙකුත් කාර්යමන්ඩලය අතර බැම්මක් ඇති කරනු ලැබේ. කොලොම්බියා ජර්නිලිසන් රිවිව් අන්තර්ජාල සගරාව, පත්රකලාවේදයට බලපෑම් එල්ල කරන විධායකයන්ව , බලපෑම් නොකරන විධායකයන්ව මෙන්ම බලපෑමයටත් නොවන මාධ්ය වේදීන්වද හෙලි කරයි.
විශේෂයෙන් මාධ්ය නිදහස සීමිත රට වල ,සොයන්වාරනය පිළිබදව ගැටලුවක් පැනනැගෙමින් පවති. මාධ්ය මත එල්ලවන වෙළද බපෑම ඉහල යන විට, දනවත් රටවල් වලට ආකර්ශනිය පුවත් ලබාදීමට ඔහු පෙලබෙති.උදාහරනයක් ලෙස CNN සේවය සදහ කලේ ඉරාකයේ සදාම් හුසේන්ගේ පාලනය ජුලි තමන් සොවං වාරණයක් අනුගනමනය කල බවත් එනිසා අනෙකුත් මාධ්ය පිටුවහල් කරනු ලැබූවද තමන්ට එසේ නොවනු බවත්ය. චචනන වාර්තා කරණ ක්රිස්ටීන් අමන්දෝර්ද මේ පිළීබදව ප්රකාශ කල ඇත. ඉරාකය තුල තව දුරටත් රැදීම සිටිම සදහා මානව හිමිකම් කඩවීඅාදිය පිළිබදව වාර්තා කිරීමෙන් මාධ්ය ආයතන වැලකෙන බවට ද රාවයක් පැවත.