න්යෂ්ටික භෞතික විද්යාවේ ඉතිහාසය
ප්රොටෝන හා නියුට්රෝනවල බන්ධන ශක්තීන් ඒවායේ සාපේක්ෂතාශ්රීත නිදහස් ස්කන්ධවල 1% ප්රකාරව පවතී. එම නිසා නිරපේක්ෂිත ක්වොන්ටම් යාන්ත්රණය අනෙකුත් සන්නිකර්ෂණයන්ගෙන් අඩු දෝෂ සහිතව භාවිතා කළ හැක. 18 වන ශත වර්ෂයේ රසායනඥයින් රසායනික මූලද්රව්යය , පදාර්ථ හා සංයෝජනය පාලක නියම හා ඒවායේ ක්රමවත් වර්ගීකරණය (මෙන්ඩලීව්ගේ මූලද්රව්ය ආවර්තිතා වගුව) පහදා දෙයි. 1803 දී ජෝන් ඩෝල්ටන් වර්තමානයේ පරමාණුක භෞතික විද්යාව ලෙස වර්ග කළ විට තනි පරමාණුවල මූලික ගුණ අධ්යයනය අවශ්ය වූ ඩිමෝක්රීටස්ගේ පරමාණුව පිළිබද අදහස ඒවාට යෙදවීය. එම අධ්යයනයන්, 1896 දී බෙකරල්ට නිශ්චිත පරමාණු විශේෂවල විකිරණශීලීතාව සොයාගැනීම හා තව දුරටත් විකිරණශීලිතාව යන්න කුමක්ද හඳුනාගැනීමටද, 1898 දී කියුරි යුවලට ද ඒ සඳහා මූලිකත්වය ගත්තේය. විකිරණශීලීතාවයේ ස්වභාවය තේරුම් ගැනීමට ළගා වූ සැණින්ම ඔහු අංශු විහිදුවා පතුරුවා පරමාණුවලට ඒවායින්ම ඒෂණය වීමට ඉඩ සැලැස්වීය. එම කාර්යය තුළ දී 1911 දී ඔහු පරමාණුවක න්යෂ්ටියක පැවැත්ම පරීක්ෂා කිරීම් (ගයිගර් හා මාස්ඩන්ගේ වෙහෙසකාරී පරීක්ෂණ හරහා) ඔස්සේ ඉදිරිපත් කළ පරීක්ෂණ න්යෂ්ටික භෞතික විද්යාව සේ විද්යාවට නව ශාඛාවක් විවර කරදෙන ලදී
රදර්ෆඩ්ගේ කාර්යය අනුගමනය කරමින් ලොවපුරා විද්යාඥයන් පරමාණුව විවරණය කිරීම අරඹන ලදී. මෙය පළමුවරට සාර්ථකව සිදු කරන ලද්දේ අංශු ත්වරකයක් භාවිතයෙන් පරමාණුවක් වෙන් කළ රදර්ෆඩ්ගේ ශිෂ්යයන් දෙදෙනෙකු වූ ජෝන් කොක්ක්රොෆ්ට් හා අ’නස්ට් වෝල්ටන් විසින් 1932 දීය.
ජර්මන් ජාතික භෞතිකඥයින් වන ඔට්ටො හන් හා ඇරල් වොන් ස්ට්රැව්රසන්බර්ග් න්යෂ්ටික විඛණ්ඩය පිළිබඳ ප්රථම සාර්ථක පරීක්ෂණය මෙහෙයවන ලදී.
1940 හා 1950 දී මූලික ව්යුහයේ න්යෂ්ටියට වඩා තවත් මට්ටමක් ඇති බව සොයා ගත් අතර එය ප්රෝටෝන හා නියුට්රෝන මගින් සෑදී ඇති බව සොයා ගන්නා ලදී. එසේ න්යෂ්ටික භෞතික විද්යාව, රසායන විද්යාව, පැවතෙන්නා සහ පරමාණුක භෞතික විද්යාව සහ අණුක භෞතික විද්යාවේ පෞරාණිකයෙන් පැවතෙන්නා සේද සැලකිය හැක.
න්යෂ්ටිය සමග පරීක්ෂණ මූලික අන්තර්ක්රියා තව දුරටත් අවබෝධ කර ගැනීමට දායක වේ. න්යෂ්ටික ගුණ හා න්යෂ්ටික ව්යුහය පාලනය කරන නියම සොයා ගැනීම, ක්රියාකාරී හා ඵලදායී පර්යේෂණ අංශ වේ. ප්රායෝගික යෙදීම් ලෙස න්යෂ්ටික බලය, දුම් අනාවරක , හෘදපියකූරුව , වෛද්ය මූර්තන උපාංග හා තවත් දෑ සඳහා බහුලව යොදා ගෙන ඇත.