ද්වාරය:කිතු දහම
හැඳින්වීම
ක්‍රිස්තියානි ආගම යනු නාසරෙත්හි ජේසුස්ගේ ජීවිතය හා ඉගැන්වීම් මත පදනම් වූ ආබ්‍රහමික, ඒකදේවවාදී, ආගමකි. කිතුනුවන් ලෙස හැඳින්වෙන එහි අනුගාමිකයින් විශ්වාස කරන්නේ ජේසුස් ක්‍රිස්තූන් දෙවියන්වහන්සේගේ පුත්‍රයා වන බවය. මිනිසුන්ගේ ගැලවුම්කරුවා (නොහොත් මෙසියස්) ලෙස ජේසුස්ගේ පැමිණීම පිලිබඳව බයිබලයෙහි (නව ගිවිසුම) ලියා ඇති බව ඔවුන් විශ්වාස කරයි. එමෙන්ම ඔහුගේ පැමිණීම පිළිබඳ හීබෲ බයිබලයෙහි (පරණ ගිවිසුමෙහි) අනාවැකි පවසා ඇති බවද විශ්වාස කෙරෙයි. එය ලොව විශාලතම ආගම වන අතර 2020 වන විට අනුගාමිකයන් බිලියන 2.8 ක් පමණ සිටී.
ක්‍රිස්තියානි ධර්මය එහි බටහිර හා නැගෙනහිර ශාඛා අතින් විවිධ මූලධර්මයන්හි සංස්කෘතික වශයෙන් විවිධ වේ. ඔවුන්ගේ ඇදහිලි පොදුවේ යේසුස් වහන්සේව දෙවියන් වහන්සේගේ පුත්‍රයා ලෙස සලකනු ලැබේ. එනම් ජනතාවට සේවය කර, දුක් විඳ, කුරුසියක් මත මිය ගිය නමුත් මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ ගැලවීම උදෙසා මළවුන්ගෙන් උත්ථාන විය. යේසුස්ගේ ජීවිතය හා ඉගැන්වීම් විස්තර කරන මතෙව්, මාක්, ලූක් සහ යොහන්ගේ සමඟ ශුභාරංචි හතරකි. එය ශුභාරංචියේ ගෞරවනීය පසුබිමයි.
ක්‍රිස්තියානි ධර්මය ආරම්භ වූයේ 1 වන සියවසේදී රෝම පළාතේ යුදයේ ය. යේසුස්ගේ ප්‍රේරිතයන් සහ ඔවුන්ගේ අනුගාමිකයන් මුලින් පීඩා කළත් අරාබිය, යුරෝපය, ඇනටෝලියාව, මෙසපොතේමියාව, ට්‍රාන්ස්කාකේසියාව, ඊජිප්තුව සහ ඉතියෝපියාව පුරා ව්‍යාප්ත විය. එය ඉතා ඉක්මනින් අන්‍යජාතිකයන් ආකර්ෂණය කර ගත් අතර එය යුදෙව් සිරිත් විරිත් වලින් ඉවත්වීමට මඟ පෑදූ අතර, ක්‍රි.ව. කොන්ස්ටන්ටයින් අධිරාජ්‍යයා රෝමානු අධිරාජ්‍යය තුළ ක්‍රිස්තියානි ධර්මය නීතිගත කළේ මිලාන් නුවර දී (313) වන අතර පසුව නයිසියා කවුන්සිලය (325) කැඳවා, එහිදී මුල් ක්‍රිස්තියානි ධර්මය රෝම අධිරාජ්‍යයේ රාජ්‍ය ආගම බවට පත්කර ඇත (380). ක්‍රිස්තියානියේ වෙනස්කම් සම්බන්ධයෙන් එෆීස කවුන්සිලය (431) සහ පෙරදිග ඕතඩොක්ස්වාදය බෙදී ගිය පසු නැගෙනහිර පල්ලිය බෙදී ගියේය. නැගෙනහිර ඕතඩොක්ස් පල්ලිය සහ කතෝලික පල්ලිය නැගෙනහිර-බටහිර භේදයෙන් වෙන් විය. (1054), විශේෂයෙන් රෝමයේ රදගුරු තුමාගේ අධිකාරය මත. ප්‍රතිසංස්කරණ යුගයේ (16 වන සියවස) දේවධර්මීය හා ආගමික ආරවුල් සම්බන්ධයෙන් රෙපරමාදු භක්තිකයන් (බොහෝ දුරට ලතින්, නැගෙනහිර, කතෝලික පල්ලි වලින් සුළුතරයක් වුවද) බෙදී ගියහ. බටහිර ලෝකයේ දියුණුව සඳහා ක්‍රිස්තියානි ධර්මය ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළේය, විශේෂයෙන් යුරෝපයේ පෞරාණික හා මධ්‍යතන යුගයේ .සොයාගැනීමේ යුගයෙන් (15 සිට 17 වන සියවස දක්වා) මිෂනාරි සේවය තුළින් ක්‍රිස්තියානි ධර්මය ඇමරිකාව, ඕෂනියා, උප සහරා අප්‍රිකාව සහ සෙසු ලෝකය පුරා ව්‍යාප්ත විය.
තෝරාගත් ලිපි
-
කන්ද උඩ දේශනාව නම් යේසුස්වහන්සේ මතෙව්5-7 පරිච්ඡේදවල දුන් දේශනයයි. මතෙව් 5:1-2 කන්ද උඩ දේශනාව ලෙස හැඳින්වීමට හේතුව දක්වයි: "දැන් ඔහු සමූහයා දුටු විට කඳු මුදුනක නැඟ හිඳ ගත්තේය. ඔහුගේ ගෝලයන් ඔහුවෙතට පැමිණ ඔහු ඔවුන්ට ඉගැන්වීමට පටන් ගත්තේය. "කන්ද උඩ දේශනාව යනු යේසුස්වහන්සේ මෙතෙක් දුන් වඩාත්ම ප්‍රසිද්ධ දේශනයයි. සමහරවිට කිසිවෙකු විසින් දෙන ලද වඩාත්ම ප්‍රසිද්ධ දේශනය මෙයයි.
කන්ද උඩ දේශනාව විවිධ මාතෘකා කිහිපයක් ආවරණය කරයි. මෙම ලිපියේ අරමුණ සෑම අංශයක් ගැනම අදහස් දැක්වීම නොව එහි අඩංගුදේ පිළිබඳ කෙටි සාරාංශයක් ලබා දීමයි. කන්ද උඩ දේශනාව අපි එක වාක්‍යයකින් සාරාංශ කරන්නේ නම්, එය මෙවැන්නක් වනු ඇත: දෙවියන් වහන්සේට කැපවූ හා සතුටු වන, කුහකකමින් තොර, ප්‍රේමයෙන් හා කරුණාවෙන් හා ප්‍රඥාවෙන් පිරි ජීවිතයක් ගත කරන්නේ කෙසේද? සහ විචාර බුද්ධිය. (තව දුරටත්...) -
ත්‍රීත්වය (Trinity) යනු දෙවියන් පුද්ගලයන් තිදෙනෙකු ලෙස අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් නිත්‍යව පවතින යැයි පවසන ක්‍රිස්තියානි දර්ශනයකි. එහිදී ත්‍රිත්වය වශයෙන් හැඳින්වනුයේ, පියා, පුත්‍රයා (ජේසුස් වහන්සේ ලෙස මිනිස් රූපයකින් මවා පාන) සහ ශුද්ධවූ ආත්මයයි. 4 වන සියවසේ සිට පෙරදිග ක්‍රිස්තියානු දහමේ සහ බටහිර ක්‍රිස්තියානු දහමෙහි යන 2හිම ත්‍රිත්වයේ දේව ධර්මය එකම දෙවි කෙනෙකුගේ පුද්ගලයන් තිදෙනෙකු ලෙස ප්‍රකාශ කර තිබේ. මෙම පුද්ගලයන් තිදෙනා බෙදිය නොහැකි එක් දිව්‍යමය ස්වභාවයකින් යුත් සරල පුද්ගලයෙකුය. තවද කිතු දහම, පුත්‍රයාට විශේෂ වූ ස්වභාවයන් 2ක් තිබෙන බවට උගන්වනු ලැබේ. එනම් දිව්‍යමය සහ සම්පූර්ණයෙන්ම මිනිස් ස්වභාවයයි. ත්‍රිත්වයේ දර්ශනයෙන් පෝෂණය වූ දහම ශුද්ධ ත්‍රිත්වවාදය(Trinitarianism) ලෙස හඳුන්වයි. ක්‍රිස්තියානි දහමක් සමඟ වූ බොහෝ නිකායන් ත්‍රිත්වයක් ලෙස සලකනු ලබන අතර ත්‍රිත්වයේ ඇති විශ්වාසයන් ක්‍රිස්තියානු සම්මතයන් ලෙස සලකනු ලැබේ. (තව දුරටත්...)
-
සාන්ත පීතර බැසිලිකාව (ඉංග්‍රීසි: St. Peter's Basilica), වතිකානුවේ පිහිටි දෙව්මැදුරකි. (තව දුරටත්...)
ඔබට යමක් සම්බන්ධයෙන් උදව් අවශ්‍ය ද?
ඔබට කිතු දහම සම්බන්ධයෙන් පිළිතුරු සොයාගැනීමට අපහසු පැණයක් තිබේ ද?
සමහර විට විකිපීඩියා නිර්දේශ කවුලුව වෙත යොමුවීම, ඉක්මන් පිළිතුරක් සොයාගැනීමට මාර්ගයක් විය හැක.
තෝරාගත් සේයාරු
-
Adoration of the Shepherds, Gerard van Honthorst නම් ලන්දේසි චිත්‍ර ශිල්පියා විසින්, 1622 (ජේසුස් වහන්සේගේ උප්පත්තිය වෙතින්) -
"Master of Vyšší Brod" විසින් c. 1350 අඳිනලද චිත්‍රයක්. (ජේසුස් වහන්සේගේ උප්පත්තිය වෙතින්)
.jpg)
උප ප්‍රවර්ග
- උප ප්‍රවර්ග නැරඹීම සඳහා [►] තෝරන්න
