දකුණු සුඩානයේ ආර්ථිකය
දකුණු සුඩානයේ ආර්ථිකය ලෝකයේ වඩාත්ම ඌන සංවර්ධිත එකකි,[1] දකුණු සුඩානයට දැනට පවතින යටිතල පහසුකම් අඩු සහ ලොව ඉහළම මාතෘ මරණ සහ කාන්තා නූගත්කම අනුපාතය 2011 වන විට[2] දකුණු සුඩානය ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳපොළට දැව අපනයනය කරයි. පෙට්‍රෝලියම්, යපස්, තඹ, ක්‍රෝමියම් ලෝපස්, සින්ක්, ටංස්ටන්, මයිකා, රිදී, රත්‍රන්, දියමන්ති, දෘඩ දැව, හුණුගල් සහ ජල විදුලිය වැනි බොහෝ ස්වභාවික සම්පත් ද කලාපය තුළ අඩංගු වේ.[3] අනෙකුත් බොහෝ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල මෙන්ම රටේ ආර්ථිකය ද කෘෂිකර්මාන්තය මත දැඩි ලෙස රඳා පවතී.
ස්වභාවික සම්පත් මත පදනම් වූ සමාගම් හැරුණු විට, එවැනි අනෙකුත් සංවිධානවලට SABMiller හි අනුබද්ධිත සමාගමක් වන Southern Sudan Beverages Limited ඇතුළත් වේ.
තෙල්
[සංස්කරණය]දකුණු සුඩානයේ තෙල් නිධි 20 වැනි සියවසේ අග භාගයේ සිට ආර්ථිකයට වැදගත් විය. 2023 දී රාජ්‍ය ආදායමෙන් 90%කට වඩා තෙල් නියෝජනය කරයි.[1] උප සහරා අප්‍රිකාවේ තෙවැනි විශාලතම තෙල් සංචිත ඇත්තේ රටයි.[4] කෙසේ වෙතත්, 2011 ජූලි මාසයේදී දකුණු සුඩානය ස්වාධීන රාජ්‍යයක් බවට පත්වීමෙන් පසුව, දකුණු සහ උතුරු සාකච්ඡාකරුවන්ට මෙම දකුණු තෙල් බිම්වලින් ලැබෙන ආදායම බෙදා ගන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ එකඟතාවකට එළැඹීමට වහාම නොහැකි විය.[5]
සුඩානයේ තෙල් නිධි මෙන් 4 ගුණයක් පමණ දකුණු සුඩානයේ ඇති බව ගණන් බලා ඇත. විස්තීරණ සාම ගිවිසුමට (CPA) අනුව තෙල් ආදායම ගිවිසුම් කාල සීමාව සඳහා සමානව බෙදී ගියේය.[6] දකුණු සුඩානය සුඩානයේ රතු මුහුදේ පිහිටි නල මාර්ග, පිරිපහදු සහ පෝට් සුඩානයේ පහසුකම් මත රඳා පවතින බැවින්, ගිවිසුමේ සඳහන් වූයේ කාර්ටූම්හි සුඩාන රජයට සියලුම තෙල් ආදායමෙන් 50% ක කොටසක් ලැබෙනු ඇති බවයි.[6][7] මෙම විධිවිධානය 2005 සිට 2011 දක්වා දෙවන ස්වයං පාලන කාලය තුළ පවත්වා ගෙන යන ලදී.
නිදහසට පෙර, උතුරු සාකච්ඡාකරුවන් තෙල් ආදායම 50-50 බෙදීම පවත්වාගෙන යාමේ ගනුදෙනුවක් සඳහා බලපෑම් කළ බව වාර්තා වන අතර, දකුණු සුඩාන ජාතිකයන් වඩාත් වාසිදායක කොන්දේසි සඳහා රැඳී සිටියහ.[7] දකුණු රජයේ මුදල් හා ආර්ථික සැලසුම් අමාත්‍යාංශයට අනුව තෙල් ආදායම දකුණු සුඩානයේ රජයේ අයවැයෙන් 98%කට වඩා වැඩි වන අතර සාම ගිවිසුම අත්සන් කිරීමෙන් පසු මෙය ඩොලර් බිලියන 8කට වඩා වැඩි ආදායමක් ලබා ඇත.[6]
නිදහස ලැබීමෙන් පසු, දකුණු සුඩානය වරාය සුඩානයේ තෙල් පර්යන්තයට නල මාර්ගයෙන් තෙල් ප්‍රවාහනය කිරීම සඳහා බැරලයකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් 34ක් අය කිරීමට සුඩානය විරුද්ධ විය. දිනකට බැරල් 30,000 ක් පමණ නිෂ්පාදනය කිරීමත් සමඟ මේ සඳහා දිනකට ඩොලර් මිලියනයකට වඩා වැය විය. 2012 ජනවාරි මාසයේ දී, දකුණු සුඩානය තෙල් නිෂ්පාදනය අත්හිටුවන ලද අතර, ආදායමේ නාටකාකාර අඩුවීමක් සහ ආහාර පිරිවැය 120% කින් ඉහළ ගියේය.[8] 2017 දී නයිල් ඩ්‍රිලින් ඇන්ඩ් සර්විසස් දකුණු සුඩානයේ ප්‍රථම දේශීයව හිමි සහ පවත්වාගෙන යන පෙට්‍රෝලියම් කැණීම් සමාගම බවට පත් විය.
China National Petroleum Corporation (CNPC) දකුණු සුඩානයේ තෙල් අංශයේ ප්‍රධාන ආයෝජකයෙකි.[9] ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලට (IMF) අනුව, 2020 වන විට තෙල් සංචිත අඩකින් අඩු විය හැකි බැවින්, දකුණු සුඩානයේ ආර්ථිකය තෙල්වලින් විවිධාංගීකරණය වීමට පීඩනයකට ලක්ව ඇත.[10][යාවත්කාලීන කිරීම අවශ්‍ය වේ]
ණය
[සංස්කරණය]දකුණු සුඩානයේ බාහිර ණය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, සුඩානය සහ දකුණු සුඩානය ආසන්න වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 38 ක හවුල් ණයක් පවත්වා ගෙන යන අතර, ඒ සියල්ල පසුගිය දශක පහ පුරා එකතු වී ඇත.[11] මෙම ණයෙන් කුඩා කොටසක් ලෝක බැංකුව සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල වැනි ජාත්‍යන්තර ආයතනවලට ගෙවිය යුතු වුවද (සුඩාන බැංකුව විසින් සපයන ලද 2009 වාර්තාවට අනුව දළ වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 5.3), එහි ණය බරින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇත්ත වශයෙන්ම ගෙවිය යුතුය. පැරිස් සමාජය (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 11 කට වැඩි) සහ පැරිස් සමාජය නොවන ද්විපාර්ශ්වික ණය හිමියන් ද ඇතුළුව, ජාතියට මූල්‍ය ණය ලබා දී ඇති බොහෝ විදේශීය ක්‍රියාකාරීන් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 13කට වැඩි).[12]
පැරිස් සමාජය යනු එක්සත් ජනපදය, එක්සත් රාජධානිය, ජර්මනිය, ප්‍රංශය සහ කැනඩාව වැනි සාමාජික රටවල් ඇතුළුව ලෝකයේ වඩාත්ම බලගතු ආර්ථිකයන් 19 ක අවිධිමත් මූල්‍ය නිලධාරීන් කණ්ඩායමකට යොමු වන අතර පැරිස් සමාජය නොවන ද්විපාර්ශ්වික ණය හිමියන් ඕනෑම ආයතනයකට යොමු කරයි. පැරිස් ක්ලබ් සාමාජිකයෙකු ලෙස ස්ථිර/ආශ්‍රිත තත්වයක් භුක්ති නොවිඳින බව.[13] පුද්ගලික ද්විපාර්ශ්වික ණයහිමියන් (එනම් පුද්ගලික වාණිජ බැංකු සහ පුද්ගලික ණය සපයන්නන්) ඉතිරියෙන් බහුතරයක් (සම්පූර්ණ ණය ප්‍රමාණයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 6ක් පමණ වේ).[14]
නැගෙනහිර අප්‍රිකානු ප්‍රජා සාමාජිකත්වය
[සංස්කරණය]කෙන්යාවේ සහ රුවන්ඩාවේ ජනාධිපතිවරු 2011 දී දකුණු සුඩානය නිදහස ලැබීමෙන් පසු නැඟෙනහිර අප්‍රිකානු ප්‍රජාවට සාමාජිකත්වය සඳහා ඉල්ලුම් කරන ලෙස දකුණු සුඩානයේ ස්වාධීන රජයට ආරාධනා කළහ,[15][16] සහ දකුණු සුඩානය 2011 ජූලි මැද වන විට අයදුම් කළ රටක් බව වාර්තා විය.[15][17] විශ්ලේෂකයින් යෝජනා කළේ, කෙන්යාවේ සහ උගන්ඩාවේ පද්ධති සමඟ දුම්රිය සම්බන්ධතා සහ තෙල් නල මාර්ග ඇතුළු යටිතල පහසුකම් ඒකාබද්ධ කිරීමට දකුණු සුඩානයේ මුල් ප්‍රයත්නයන්,[18] සුඩානය මත යැපීම ඉවත් කර EAC දෙසට හැරීමට ජුබාගේ අභිප්‍රාය පෙන්නුම් කළ බවයි.
2011 සැප්තැම්බර් 17 වන දින ඩේලි නේෂන් දකුනු සුඩාන මන්ත්‍රීවරයෙකු උපුටා දක්වමින් කියා සිටියේ තම රජය EAC හා සම්බන්ධ වීමට උනන්දු වන අතර, එහි ආර්ථිකය EAC සාමාජික රටවල් සමඟ තරඟ කිරීමට ප්‍රමාණවත් ලෙස සංවර්ධනය වී නොමැති බවට වන කනස්සල්ල හේතුවෙන් එහි සාමාජිකත්වය ප්‍රමාද කළ හැකි බවයි. කෙන්යානු, ටැන්සානියානු සහ උගන්ඩා අපනයන සඳහා "කසල බිමක්".[19] මාසයකට පසුව දකුණු සුඩානය නිල වශයෙන් අයදුම් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය ආරම්භ කළ බව ප්‍රකාශ කළ ජනාධිපති සල්වා කීර් මෙයට පටහැනි විය.[20] අයදුම්පත මුලින් EAC විසින් 2012 දෙසැම්බර් මාසයේදී කල් දමන ලදී,[21] සහ දකුණු සුඩානයේ උගන්ඩා බොඩා-බෝඩා ක්‍රියාකරුවන් සමඟ ඇති වූ සිදුවීම් දේශපාලන ආතතියක් ඇති කළේය.[22]
2012 දෙසැම්බරයේදී, ටැන්සානියාව EAC හා සම්බන්ධ වීමට දකුණු සුඩානයේ උත්සාහයට නිල වශයෙන් එකඟ වූ අතර, ලෝකයේ අලුත්ම රාජ්‍යයට කලාපීය කණ්ඩායමේ හයවන සාමාජිකයා වීමට මග පෑදීය.[23] 2013 මැයි මාසයේදී EAC විසින් ඇතුළත් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය සඳහා ඩොලර් 82,000ක් වෙන් කරන ලදී. 2013 අගෝස්තු මාසයේ EAC අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ රැස්වීමෙන් පසුව ආරම්භ වීමට අවම වශයෙන් වසර හතරක් ගතවනු ඇතැයි පුරෝකථනය කරන ලදී. 2012 දී නයිරෝබි හි පැවති 14 වැනි සාමාන්‍ය සමුලුවේ දී, EAC රාජ්‍ය නායකයින් විසින් අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද සත්‍යාපන වාර්තාව අනුමත කරන ලද අතර, පසුව දකුණු සුඩානය සමඟ සාකච්ඡා ක්‍රියාවලිය ආරම්භ කිරීමට එය නියම කරන ලදී.[24]
දකුණු සුඩානයේ ලංසුව තක්සේරු කිරීමට කණ්ඩායමක් පිහිටුවන ලදී; කෙසේ වෙතත්, 2014 අප්‍රේල් මාසයේදී, දකුණු සුඩාන සිවිල් යුද්ධය හේතුවෙන්, ඇතුළත් වීමේ ක්‍රියාවලියේ ප්‍රමාදයක් ජාතිය ඉල්ලා සිටියේය.[25][26]
දකුණු සුඩානයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය, බර්නාබා මාරියල් බෙන්ජමින්, 2015 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ප්‍රසිද්ධියේ කියා සිටියේ, මැයි, ජුනි, අගෝස්තු, සැප්තැම්බර් සහ ඔක්තෝබර් මාසවල විශේෂ තාක්ෂණික කමිටුවක ප්‍රකාශයට පත් නොකළ ඇගයීම් සහ රැස්වීම්වලින් පසුව, කමිටුව දකුණු සුඩානයට සම්බන්ධ වීමට අවසර දෙන ලෙස නිර්දේශ කර ඇති බවයි. නැගෙනහිර අප්‍රිකානු ප්‍රජාව.[27]
දකුණු සුඩානය අවසානයේ 2016 මාර්තු මාසයේදී නැගෙනහිර අප්‍රිකානු ප්‍රජාවේ සාමාජිකත්වය සඳහා අනුමත කරන ලදී,[28] සහ 2016 අප්‍රේල් මාසයේදී ගිවිසුමේ අත්සන් සමග විධිමත් ලෙස එකඟ විය.[29]
දකුණු සුඩානය සහ පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලය
[සංස්කරණය]දකුණු සුඩානය පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයට සම්බන්ධ වීමට ඉල්ලුම් කර ඇත,[30] දකුණු සුඩානය ඇංග්ලෝ-ඊජිප්තු සුඩානයේ කොටසක් වූ අතර, අසල්වැසි රටවල් ලෙස පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය ජාතීන්ගේ ජනරජ දෙකක් වන කෙන්යාව සහ උගන්ඩාව ඇත.
ප්‍රවාහන
[සංස්කරණය]මාර්ග ප්‍රවාහනය යනු රටේ බහුලව භාවිතා වන සහ ලාභම ප්‍රවාහන මාධ්‍ය වේ.
නයිල් ගඟ දකුණු සුඩානයේ ප්‍රධාන ජල ප්‍රවාහනය සපයයි. සුදු නයිල් යනු ඇල්බට් විල (අප්‍රිකාව) සිට ජෙබෙල් අවුලියා වේල්ල හරහා කාර්ටූම් දක්වා යාත්‍රා කළ හැකි ජල මාර්ගයකි. ජුබා සහ උගන්ඩාව අතර, ගඟට යාත්‍රා කිරීමට නාලිකාවක් අවශ්‍ය වේ. අවුරුද්දේ කොටසක් ගම්බෙලා, ඉතියෝපියාව සහ දකුණු සුඩානයේ වාවු දක්වා ගංගා ගලා යා හැකිය.
දුම්රිය
[සංස්කරණය]දකුණු සුඩානයට සුඩාන දේශසීමාවේ සිට වාවු පර්යන්තය දක්වා කිලෝමීටර් 248ක් (සැතපුම් 154) තනි ධාවන 1,067 මිමී (අඩි 3 අඩි 6) මාපක දුම්රිය මාර්ගයක් ඇත. වාවු සිට ජුබා දක්වා යෝජිත දිගු ඇත. ජුබා කෙන්යානු සහ උගන්ඩාවේ දුම්රිය මාර්ග සමඟ සම්බන්ධ කිරීමට ද සැලසුම් කර ඇත.
ගුවන්
[සංස්කරණය]දකුණු සුඩානයේ කාර්යබහුලම සහ වඩාත්ම සංවර්ධිත ගුවන් තොටුපළ වන්නේ ජුබා ගුවන් තොටුපළ වන අතර එය අස්මාරා, එන්ටෙබේ, නයිරෝබි, කයිරෝ, අඩිස් අබාබා සහ කාර්ටුම් වෙත නිත්‍ය ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා ඇත. ජුබා ගුවන් තොටුපළ ෆීඩර් එයාර්ලයින්ස් සමාගමේ සහ සදර්න් ස්ටාර් එයාර්ලයින්ස් හි නිවහන ද විය.[31]
අනෙකුත් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළවල් වලට මලකල් ඇතුළත් වේ, අඩිස් අබාබා සහ කාර්ටුම් වෙත ජාත්‍යන්තර ගුවන් ගමන් ඇත; වාවු, කාර්ටුම් වෙත සතිපතා සේවය සමඟ; සහ රුම්බෙක්, කාර්ටුම් වෙත සතිපතා ගුවන් ගමන් සමඟ. සදර්න් සුඩාන් එයාර්ලයින්ස් නිමුලේ සහ අකෝබෝ වෙතද සේවය කරයි. දකුණු සුඩානය පුරා කුඩා ගුවන් තොටුපළවල් කිහිපයක් පවතී, බහුතරයක් අපිරිසිදු ධාවන පථවලට වඩා මඳක් වැඩියි.
2012 අප්‍රේල් 4 වන දින, දකුණු සුඩාන ජාතික ගුවන් සේවයක් දියත් කිරීමට සැලසුම් එළිදක්වන ලදී, මූලික වශයෙන් ගෘහ සේවය සඳහා මුලින් නමුත් අවසානයේ ජාත්‍යන්තර සේවය දක්වා ව්‍යාප්ත විය.[32]
ජල අර්බුදය
[සංස්කරණය]දකුණු සුඩානයේ ජල සැපයුම අභියෝග රැසකට මුහුණ දී සිටී. සුදු නයිල් ගඟ රට හරහා ගලා ගියද, ගඟේ පිහිටා නොමැති ප්‍රදේශවල වියළි කාලවලදී ජලය හිඟයි.
ජනගහනයෙන් අඩකට පමණ වැඩි දියුණු කළ ජල මූලාශ්‍රයකට ප්‍රවේශය නැත, එය කිලෝමීටරයක් ඇතුළත ආරක්ෂිත ළිඳක්, ස්ථාවර නලයක් හෝ අත් පොම්පයක් ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත. දැනට පවතින නල ජල සැපයුම් පද්ධති කිහිපයක් බොහෝ විට නිසි ලෙස නඩත්තු නොකරන අතර ඒවායින් සපයන ජලය බොහෝ විට පානය කිරීමට ආරක්ෂිත නොවේ. අවතැන් වූ ජනතාව යටිතල පහසුකම් සඳහා විශාල පීඩනයක් එල්ල කරන අතර, එම අංශය භාර රාජ්‍ය ආයතන දුර්වලයි. ජල සැපයුම වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා බොහෝ රාජ්‍ය ආයතන සහ රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවලින් සැලකිය යුතු බාහිර අරමුදල් තිබේ.
ජලය මූලික, දකුණු සුඩානය සඳහා ජලය, ඔබක්කි පදනම[33] සහ උතුරු ඇමරිකාවේ බ්‍රිඩ්ග්ටන්-ලේක් ප්‍රදේශයේ රොටරි සමාජය[34] වැනි බොහෝ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන දකුණු සුඩානයේ ජල සැපයුමට සහාය දක්වයි.
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ a b "On safari in the world's most dangerous country". The Economist. 2023-12-20. ISSN 0013-0613. 3 January 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-01-03.
- ^ Elbagir, Nima; Karimi, Faith (9 July 2011). "South Sudanese celebrate the birth of their nation". CNN. 10 July 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 July 2011.
- ^ "Natural resources". CIA World Factbook. 29 ජනවාරි 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2 පෙබරවාරි 2012.
- ^ "China to evacuate South Sudan oil workers to capital සංරක්ෂණය කළ පිටපත 24 සැප්තැම්බර් 2015 at the Wayback Machine". Reuters. 20 December 2013.
- ^ Gettleman, Jeffrey (9 July 2011). "After Years of Struggle, South Sudan Becomes a New Nation". The New York Times. 22 February 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 February 2017.
- ^ a b c Hamilton, Rebecca (28 November 2010). "Southern Sudanese Independence: High Hopes, Huge Obstacles". Pulitzer Center. 25 April 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 December 2013.
- ^ a b Trivett, Vincent (8 July 2011). "Oil-Rich South Sudan Has Hours To Choose Between North Sudan, China and the U.S". Business Insider. 10 July 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 July 2011.
- ^ Wynne-Jones, Ros (7 July 2012). "Happy Birthday South Sudan?". The Independent. 9 July 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 July 2012.
- ^ "China to evacuate South Sudan oil workers to capital සංරක්ෂණය කළ පිටපත 24 සැප්තැම්බර් 2015 at the Wayback Machine". Reuters. 20 December 2013.
- ^ "S.Sudan seeks food and farmland investments". Reuters. 23 December 2011. 21 January 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 15 January 2012.
- ^ Badawi, Ahmad (3 October 2011). "A Greek Tragedy is Sudan's Woe: Sudan Must be Relieved of Foreign Debt Quickly". African Arguments. 29 March 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 May 2012.
- ^ Leo, Benjamin (2009). "Sudan Debt Dynamics: Status Quo, Southern Secession, Debt Division, and Oil – a Financial Framework for the Future". Center for Global Development. 12 May 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 May 2012.
- ^ "Permanent Members". Paris Club. 2012. 28 June 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ Ahmed, Medani (2008). "External Debts, Growth and Peace in the Sudan" (PDF). CHR. Michelsen Institute. 7 June 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 28 May 2012.
- ^ a b "South Sudan: Big trading potential for EAC". IGIHE. 8 July 2011. 11 January 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 July 2011.
- ^ Mazimpaka, Magnus (8 July 2011). "South Sudan: Rwanda Hopeful of South's Strategic Link to North Africa". allAfrica. 11 July 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 July 2011.
- ^ "Welcome South Sudan to EAC!". East African Business Week. 10 July 2011. 27 September 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 10 July 2011.
- ^ "South Sudan to link to Kenya oil pipeline". Reuters. 6 July 2011. 14 May 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 19 October 2011.
- ^ Amos, Machel (17 September 2011). "South Sudan delays membership in regional bloc". Daily Nation. 18 October 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 18 September 2011.
- ^ "South Sudan readies for EAC membership". 21 October 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ "Uganda says South Sudan likely to join EAC in 2014". Xinhua News Agency. 9 September 2013. 14 November 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 October 2013.
- ^ "Ugandan MPs oppose South Sudan joining East African community". The Africa Report. 7 October 2013. 18 October 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 17 October 2013.
- ^ "Tanzania warms up to South Sudan membership". The EastAfrican. 8 December 2012. 1 February 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 November 2013.
- ^ "EAC prepares to admit South Sudan". The EastAfrican. 11 May 2013. 1 February 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 November 2013.
- ^ "allAfrica.com: East Africa: EAC to Decide On South Sudan Admission by April 2014". allAfrica.com. 18 May 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 May 2015.
- ^ "South Sudan defers EAC admission". The Observer. 5 May 2014. 12 May 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 11 May 2014.
- ^ "East Africa: South Sudan's Push to Join EAC Gains Momentum". 7 November 2015. 17 November 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 14 November 2015.
- ^ "South Sudan joins East African regional bloc". Daily Nation. 18 April 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 31 January 2019.
- ^ "COMMUNIQUÉ: SIGNING CEREMONY OF THE TREATY OF ACCESSION OF THE REPUBLIC OF SOUTH SUDAN INTO THE EAST AFRICAN COMMUNITY". East African Community. 15 April 2016. 24 April 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 15 April 2016.
- ^ "South Sudan Launches Bid to Join Commonwealth". Gurtong.net. 8 July 2011. 11 July 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 July 2017.
- ^ "South Sudan gets new airline". Defenceweb.co.za. 6 September 2011. 3 December 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2013.
- ^ "South Sudan set to have own national air carrier". goss-online.org. 1 May 2013. 22 September 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2013.
- ^ "Obakki Foundation". Obakki Foundation. 20 January 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2013.
- ^ "Rotary Club of Bridgton Lake-Region". Lake Region Rotary. 11 June 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2013.