ටෝගෝ හි ආර්ථිකය
රට සතුව පොස්පේට් නිධි[1] සහ අපනයන ආදායමෙන් දළ වශයෙන් 30%ක් ජනනය කරන කෝපි, කොකෝවා බෝංචි සහ රටකජු (අත්අඩු) වැනි කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන මත පදනම් වූ අපනයන අංශයක් ඇත.[1] කපු යනු මුදල් බෝගයකි.[2] සාරවත් භූමිය රටෙන් 11.3% ක් වන අතර ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සංවර්ධනය වී ඇත. සමහර භෝග වන්නේ මඤ්ඤොක්කා, ජැස්මින් සහල්, බඩ ඉරිඟු සහ මෙනේරි ය. තවත් සමහර අංශ වන්නේ බීර නිෂ්පාදනය සහ රෙදිපිළි කර්මාන්තයයි. 1990 සහ 2000 ගණන්වල අස්ථාවර දේශපාලන තත්ත්වය සමඟ ටෝගෝ හි ප්‍රධාන අපනයන භාණ්ඩ සඳහා අඩු වෙළඳපල මිල ආර්ථිකයට අහිතකර ලෙස බලපෑවේය.[3]
එය අඩුම සංවර්ධිත රට සමූහයේ ලැයිස්තුගත කර ඇත. එය කලාපීය වාණිජ හා වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස සේවය කරයි. ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කිරීමට, ආයෝජන දිරිගැන්වීමට සහ ආදායම සහ පරිභෝජනය අතර සමතුලිතතාව ඇති කිරීමට ලෝක බැංකුවේ සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) සහාය ඇතිව දශකයක් පුරා ආන්ඩුව ගෙන ගිය උත්සාහයන් ඇනහිට ඇත. 1992 සහ 1993 වසර පුරාවට පෞද්ගලික සහ රාජ්‍ය අංශයේ වැඩ වර්ජන ඇතුළු දේශපාලන නොසන්සුන්තාව, ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩසටහන අනතුරේ හෙළා, බදු පදනම හැකිලීම සහ රටේ ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් කඩාකප්පල් කළේය. ටෝගෝ 2023 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ 114 වැනි ස්ථානයට පත් විය.[4]
එය යන්ත්‍රෝපකරණ, උපකරණ, ඛනිජ තෙල් නිෂ්පාදන සහ ආහාර ආනයනය කරයි. එහි ප්‍රධාන ආනයන හවුල්කරුවන් වන්නේ ප්‍රංශය (21.1%), නෙදර්ලන්තය (12.1%), කෝට් ඩි අයිවෝර් (5.9%), ජර්මනිය (4.6%), ඉතාලිය (4.4%), දකුණු අප්‍රිකාව (4.3%) සහ චීනය (4.1%) ) ප්‍රධාන අපනයන වන්නේ කොකෝවා, කෝපි, භාණ්ඩ ප්‍රතිඅපනයනය, පොස්පේට් සහ කපු ය. "ප්‍රධාන අපනයන හවුල්කරුවන්" වන්නේ බුර්කිනා ෆාසෝ (16.6%), චීනය (15.4%), නෙදර්ලන්තය (13%), බෙනින් (9.6%) සහ මාලි (7.4%) ය.
ව්‍යුහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණ සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ආර්ථිකය ලිබරල්කරණයේ එනම් වෙළඳ සහ වරාය ක්‍රියාකාරකම් යන ක්ෂේත්‍රවල ප්‍රගතියක් ලබා ඇත. කපු අංශය, විදුලි සංදේශ සහ ජල සම්පාදනය පෞද්ගලීකරණය කිරීමේ වැඩසටහන ඇනහිට ඇත.
1994 ජනවාරි 12 දින, මුදල් ඒකකය 50% කින් අවප්‍රමාණය වීම නව ව්‍යුහාත්මක ගැලපීම සඳහා උත්තේජනයක් සැපයීය; මෙම ප්‍රයත්නයන් 1994 දී ආරවුල් අවසන් වීමෙන් සහ ප්‍රකාශිත දේශපාලන සන්සුන්තාවයකට නැවත පැමිණීමෙන් පහසු විය. ප්‍රගතිය රඳාපවතින්නේ රජයේ මූල්‍ය මෙහෙයුම්වල විවෘත භාවය වැඩි වීම මත (වැඩිවන සමාජ සේවා වියදම් සඳහා ඉඩ සැලසීම සඳහා) සහ පාලන තන්ත්‍රය ක්‍රියාත්මක වීමට රඳා පවතින සන්නද්ධ හමුදාවන් අඩු කිරීම මත විය හැකිය. ආධාර නොමැතිකම සහ අවපාත කොකෝවා මිල 1998 දී දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ 1% ක පහත වැටීමක් ඇති කළේය, වර්ධනය 1999 දී නැවත ආරම්භ විය. ටෝගෝ යනු අප්‍රිකාවේ ව්‍යාපාර නීතිය සමගි කිරීමේ සංවිධානයේ (OHADA) සාමාජිකයෙකි.[5]
කෘෂිකර්මාන්තය ආර්ථිකයේ "කොඳු නාරටිය" වේ.[1] වාරි උපකරණ සහ පොහොර මිලදී ගැනීම සඳහා මුදල් හිඟකම නිසා කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනය අඩු වී ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය 2012 දී දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 28.2% ක් ජනනය කළ අතර 2010 දී වැඩ කරන ජනගහනයෙන් 49% ක් සේවය කළේය. රට ආහාර නිෂ්පාදනයෙන් අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම ස්වයංපෝෂිත ය. පශු සම්පත් නිෂ්පාදනය ගව අභිජනනය මගින් ප්‍රමුඛ වේ.[6][7]
පතල් කැණීම 2012 දී දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 33.9% ක් පමණ ජනනය කළ අතර 2010 දී ජනගහනයෙන් 12% ක් සේවය කළේය. ටෝගෝ ලෝකයේ සිව්වන විශාලතම පොස්පේට් නිධි ඇත. ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදනය වසරකට ටොන් මිලියන 2.1 කි. හුණුගල්, කිරිගරුඬ සහ ලුණු සංචිත ඇත. ටෝගෝහි ජාතික ආදායමෙන් 20.4% ක් සපයන්නේ කර්මාන්තය සැහැල්ලු කර්මාන්ත සහ ඉදිකිරීම්කරුවන්ගෙන් සමන්විත වන බැවිනි. සමහර හුණුගල් සංචිත ටෝගෝට සිමෙන්ති නිෂ්පාදනය කිරීමට ඉඩ සලසයි.[6][8]
යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Togo (Partner) – International Cultural Youth Exchange". International cultural youth exchange. 8 June 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 27 January 2021.
- ↑ "The Fact File". factfile.org. 19 January 2017. 18 May 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-08-06.
- ↑ "Britannica". Britannica.org. 8 May 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2017-08-26.
- ↑ WIPO. "Global Innovation Index 2023, 15th Edition". www.wipo.int (ඉංග්‍රීසි බසින්). 22 October 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-10-29.
- ↑ "OHADA.com: The business law portal in Africa". 26 March 2009 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2009.
- ↑ 6.0 6.1 "Togo". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 2023-02-27. 12 October 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය March 17, 2023.
- ↑ Joelle Businger. "Getting Togo's Agriculture Back on Track, and Lifting Rural Families Out of Poverty Along the Way". 2 October 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 July 2018.
- ↑ "Togo | Location, History, Population, & Facts". Encyclopedia Britannica (ඉංග්‍රීසි බසින්). 7 April 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-20.