ටියුනීසියාවේ භූගෝලය
ටියුනීසියාව වයඹදිග අප්‍රිකාවේ මධ්‍යධරණී වෙරළ තීරයේ, අත්ලාන්තික් සාගරය සහ නයිල් ඩෙල්ටාව අතර මැද පිහිටා ඇත. එය බටහිරින් ඇල්ජීරියාව (කිලෝ මීටර් 965) සහ නිරිත දෙසින් සහ ලිබියාව ගිනිකොන දෙසින් (කිලෝ මීටර් 459) මායිම් වේ.[1] එය අක්ෂාංශ 30° සහ 38°N, සහ දේශාංශ 7° සහ 12°E අතර පිහිටා ඇත. උතුරු ටියුනීසියාවේ මධ්‍යධරණී වෙරළ තීරයේ හදිසි දකුණු දෙසට හැරීමක් රටට විශේෂ මධ්‍යධරණී වෙරළ දෙකක් ලබා දෙයි, උතුරේ බටහිර-නැගෙනහිර සහ නැගෙනහිරින් උතුරු-දකුණු.
එය ප්‍රමාණයෙන් සාපේක්ෂව කුඩා වුවද, ටියුනීසියාව එහි උතුරු-දකුණු ප්‍රමාණය නිසා විශාල පාරිසරික විවිධත්වයක් ඇත. එහි නැගෙනහිර-බටහිර ප්‍රමාණය සීමිතය. මාග්‍රෙබ්හි සෙසු ප්‍රදේශ මෙන් ටියුනීසියාවේ වෙනස්කම් බොහෝ දුරට උතුරු-දකුණු පාරිසරික වෙනස්කම් වන්නේ ඕනෑම ස්ථානයක සිට දකුණට වර්ෂාපතනය තියුනු ලෙස අඩුවීමෙනි. ඇට්ලස් කඳුකරයේ නැගෙනහිර දිගුව වන ඩෝසල්, බටහිරින් ඇල්ජීරියානු මායිමේ සිට නැගෙනහිරින් කේප් බොන් අර්ධද්වීපය දක්වා ඊසාන දෙසින් ටියුනීසියාව හරහා ගමන් කරයි. ඩෝසල්ට උතුරින් ටෙල් යනු පහත්, පෙරළෙන කඳු සහ තැනිතලා වලින් සංලක්ෂිත කලාපයකි, නැවතත් ඇල්ජීරියාවේ බටහිර දෙසට කඳු දිගුවකි. ටියුනීසියානු ටෙල් හි වයඹ දිග කෙළවර වන ක්‍රෝමරී හි උස මීටර් 1,050 (අඩි 3,440) දක්වා ළඟා වන අතර ශීත ඍතුවේ දී හිම හට ගනී.
ටියුනීසියාවේ නැඟෙනහිර මධ්‍යධරණී වෙරළ තීරයේ පුළුල් වන වෙරළබඩ තැනිතලාවක් වන සහෙල් ඔලිව් වගාවේ ලොව ප්‍රමුඛතම ප්‍රදේශ අතර වේ. සහෙල් සිට අභ්‍යන්තරයේ, ඩෝසල් සහ ගෆ්සාට දකුණින් පිහිටි කඳු වැටියක් අතර, ස්ටෙප්ස් වේ. දකුණු කලාපයේ වැඩි කොටසක් අර්ධ ශුෂ්ක සහ කාන්තාර වේ.
ටියුනීසියාවට මීටර් 1,148 (සැතපුම් 713) දිග වෙරළ තීරයක් ඇත. සමුද්‍රීය වශයෙන් ගත් කල, රට නාවික සැතපුම් 24 (44) ක යාබද කලාපයකට සහ නාවික සැතපුම් 12 (මි. 22) ක භෞමික මුහුදකට හිමිකම් කියයි.[2] ටියුනිස් නගරය ටියුනිස් විල දක්වා කඳු බෑවුමක ඉදිකර ඇත. මෙම කඳු වල නොට්‍රේ-ඩේම් ද ටියුනිස්, රාස් ටැබියා, ලා රබ්තා, ලා කස්බා, මොන්ට්ෆ්ලූරි සහ ලා මනෝබියා වැනි ස්ථාන අඩංගු වන අතර එය මීටර් 50 (අඩි 160) ට වඩා ඉහළින් පිහිටා ඇත. නගරය පිහිටා ඇත්තේ ටියුනිස් විල සහ සෙජෝමි අතර පටු බිම් තීරුවක සන්ධිස්ථානයක ය.[3]
දේශගුණය[සංස්කරණය]
.svg)
ටියුනීසියාවේ දේශගුණය උතුරේ මධ්‍යධරණී වේ, මෘදු වැසි සහිත ශීත සහ උණුසුම්, වියලි ගිම්හානයන් ඇත.[4] රටේ දකුණ කාන්තාරයකි. උතුරේ භූමි ප්‍රදේශය කඳු සහිත වන අතර එය දකුණට ගමන් කරමින් උණුසුම්, වියළි මධ්‍යම තැනිතලාවකට මග පාදයි. දකුණ අර්ධ ශුෂ්ක වන අතර සහරා වෙත ඒකාබද්ධ වේ. චොට්ස් හෝ ෂැට්ස් ලෙස හඳුන්වන ලුණු විල් මාලාවක් සහරා හි උතුරු කෙළවරේ නැගෙනහිර-බටහිර රේඛාවක පිහිටා ඇති අතර එය ගේබ්ස් බොක්ක සිට ඇල්ජීරියාව දක්වා විහිදේ. පහත්ම ස්ථානය වන්නේ මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 17 (අඩි 56) පහළින් පිහිටි චොට් එල් ජෙරිඩ් වන අතර උසම ස්ථානය වන්නේ මීටර 1,544 (අඩි 5,066) හි පිහිටි ජෙබෙල් එච් චම්බි වේ.[5]
ජෛව විවිධත්වය[සංස්කරණය]
ටියුනීසියාව භෞමික පරිසර කලාප පහකට නිවහන වේ: මධ්‍යධරණී කේතුධර සහ මිශ්‍ර වනාන්තර, සහරානු හැලෝෆයිටික්, මධ්‍යධරණී වියළි වනාන්තර සහ පඩිපෙළ, මධ්‍යධරණී වනාන්තර සහ වනාන්තර, සහ උතුරු සහරානු පඩිපෙළ සහ වනාන්තර.[6]
යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]
- ↑ "Présentation générale du pays". 2002. සම්ප්‍රවේශය 6 November 2022.
- ↑ Ewan W., Anderson (2003). International Boundaries: Geopolitical Atlas. Psychology Press. p. 816. ISBN 978-1-57958-375-0.
- ↑ "Visit Tunis, Tunisia". visitafrica.site (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2021-04-13.
- ↑ "Climate of Tunisia". BBC. 9 February 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2010.
- ↑ Aldosari, Ali (2006). Middle East, western Asia, and northern Africa. Marshall Cavendish. pp. 1270–. ISBN 978-0-7614-7571-2.
- ↑ Dinerstein, Eric; et al. (2017). "An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm". BioScience. 67 (6): 534–545. doi:10.1093/biosci/bix014. ISSN 0006-3568. PMC 5451287. PMID 28608869.