කොස්ට රිකාවේ සෞඛ්‍ය
UNDP වලට අනුව, 2010 දී, කොස්ට රිකානුවන්ගේ උපතේදී ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 79.3ක් විය.[1] නිකොයා අර්ධද්වීපය ලෝකයේ නිල් කලාපවලින් එකක් ලෙස සැලකේ, මිනිසුන් සාමාන්‍යයෙන් වයස අවුරුදු 100 ඉක්මවූ ක්‍රියාශීලී ජීවිතයක් ගත කරයි.[2][3] New Economics Foundation (NEF) විසින් 2009 Happy Planet Index හි කොස්ට රිකාව ප්‍රථම ස්ථානයට පත් කරන ලද අතර නැවත වරක් 2012 දී. මෙම දර්ශකය පාරිසරික යෙදවුම් ඒකකයකට ඔවුන් නිපදවන සෞඛ්‍යය සහ සතුට මනිනු ලබයි.[4][5] NEF ට අනුව, Costa Rica හි ඉදිරියෙන් සිටින්නේ ඇමරිකාවේ දෙවන ඉහළම ආයු අපේක්ෂාව සහ එක්සත් ජනපදයට වඩා ඉහළ ආයු අපේක්ෂාවකි. රට බොහෝ ධනවත් ජාතීන්ට වඩා උසස් යහපැවැත්මක් අත්විඳින අතර එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රමාණයෙන් තුනෙන් එකක ඒක පුද්ගල පාරිසරික පියසටහනක් ද අත්විඳින ලදී.[6]
2002 දී, නව සාමාන්‍ය වෛද්‍ය (වෛද්‍ය) උපදේශන 0.58 ක් සහ ඒක පුද්ගල නව විශේෂඥ උපදේශන 0.33 ක් සහ රෝහල් ප්‍රවේශ අනුපාතය 8.1% කි. නිවාරණ සෞඛ්‍ය සේවාව ද සාර්ථක වේ. 2002 දී, කොස්ට රිකා කාන්තාවන්ගෙන් 96% ක් යම් ආකාරයක උපත් පාලන ක්‍රම භාවිතා කළ අතර, සියලුම ගර්භනී කාන්තාවන්ගෙන් 87% කට පූර්ව ප්‍රසව සත්කාර සේවා සපයන ලදී. එක යටතේ සිටින සියලුම දරුවන්ට හොඳින් ළදරු සායන සඳහා ප්‍රවේශය ඇති අතර, 2020 දී ප්‍රතිශක්තිකරණ ආවරණ අනුපාතය සියලුම ප්‍රතිදේහජනක සඳහා 95% ට වඩා වැඩි විය.[7][8][9] කොස්ට රිකාව 2000 දී 100,000 ට 48 ක් ලෙස ඉතා අඩු මැලේරියා රෝගයක් ඇති අතර 2002 දී සරම්ප රෝග වාර්තා වී නොමැත. 1972 දී 1000 ට 12.0 සිට 2001 දී 1000 ට 5.4 දක්වා අඩු විය.[10]
මධ්‍යම ඇමරිකාවේ විශිෂ්ට සෞඛ්‍ය සාර්ථක කතාව ලෙස කොස්ට රිකාව දක්වා ඇත.[11] එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් කොටසක් තිබියදී එහි සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය එක්සත් ජනපදයට වඩා ඉහළ ශ්‍රේණිගත කර ඇත.[12] 1940 ට පෙර රජයේ රෝහල් සහ පුණ්‍යායතන බොහෝ සෞඛ්‍ය සේවා සපයන ලදී. නමුත් 1941 සමාජ රක්ෂණ පරිපාලනය (Caja Costarricense de Seguro Social - CCSS) නිර්මාණය කළ දා සිට, කොස්ට රිකාව එහි වැටුප් ලබන පදිංචිකරුවන්ට විශ්වීය සෞඛ්‍ය සේවාවක් සපයා ඇති අතර, කාලයත් සමඟ යැපෙන්නන්ට ආවරණය ලබා දී ඇත. 1973 දී, CCSS විසින් රටේ රජයේ රෝහල් 29ම සහ සියලුම සෞඛ්‍ය සේවා පරිපාලනය භාර ගන්නා ලද අතර, ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවලට ප්‍රාථමික සත්කාර සඳහා ග්‍රාමීය සෞඛ්‍ය වැඩසටහනක් (ද සලූඩ් ග්‍රාමීය වැඩසටහන) දියත් කරන ලද අතර පසුව එය රට පුරා ප්‍රාථමික සත්කාර සේවා දක්වා ව්‍යාප්ත විය. 1993 දී, සෞඛ්‍ය පාරිභෝගිකයින්, සමාජ රක්ෂණ නියෝජිතයන්, සේවා යෝජකයන් සහ සමාජ සංවිධාන නියෝජනය කරන තේරී පත් වූ සෞඛ්‍ය මණ්ඩල සක්‍රීය කිරීම සඳහා නීති සම්මත කරන ලදී. 2000 වන විට, කොස්ට රිකා ජනගහනයෙන් 82% කට සමාජ සෞඛ්‍ය රක්ෂණ ආවරණය ලබා ගත හැකි විය. සෑම සෞඛ්‍ය කමිටුවක්ම කොස්ට රිකාවේ පරිපාලන කැන්ටන් 83න් එකකට සමාන ප්‍රදේශයක් කළමනාකරණය කරයි. පුද්ගලික, ලාභ අරමුණු කරගත් සේවාවන් සීමිත භාවිතයක් ඇත (ජාතික මුළු සෞඛ්‍ය වියදමෙන් 14.4% පමණ). දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 7% ක් පමණ සෞඛ්‍ය අංශයට වෙන් කර ඇති අතර 70% කට වැඩි ප්‍රමාණයක් රජය විසින් අරමුදල් සපයනු ලැබේ.
කොස්ට රිකාවේ ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය සේවා පහසුකම්වලට සාමාන්‍ය වෛද්‍යවරයකු, හෙදියක්, ලිපිකරුවෙක්, ඖෂධවේදියෙක් සහ ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය තාක්‍ෂණ ශිල්පියෙක් සහිත සෞඛ්‍ය සායන ඇතුළත් වේ. 2008 දී, ජෛව මනෝ සමාජීය සේවා, පවුල් සහ ප්‍රජා වෛද්‍ය සේවා සහ ප්‍රවර්ධනය ද සපයන ප්‍රාථමික සත්කාර සායන සඳහා යොමු කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ලෙස සේවය කරන විශේෂිත ජාතික රෝහල් පහක්, සාමාන්‍ය ජාතික රෝහල් තුනක්, ප්‍රාදේශීය රෝහල් හතක්, පර්යන්ත රෝහල් 13 ක් සහ ප්‍රධාන සායන 10 ක් විය. සහ වැළැක්වීමේ වැඩසටහන්. පොරොත්තු ලේඛන වලක්වා ගැනීම සඳහා රෝගීන්ට පුද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා තෝරා ගත හැක.[තහවුරු කර නොමැත]
වෛද්‍ය සංචාරක ව්‍යාපාරය සඳහා ජනප්‍රිය ගමනාන්තයක් බවට පත්ව ඇති ලතින් ඇමරිකානු රටවල් අතර කොස්ට රිකාව ද වේ.[13][14] 2006 දී කොස්ට රිකාවට වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා පැමිණි විදේශිකයන් 150,000 ක් ලැබුණි.[13][14][15] භූගෝලීය සමීපත්වය, උසස් තත්ත්වයේ වෛද්‍ය සේවාවන් සහ අඩු වෛද්‍ය වියදම් හේතුවෙන් කොස්ට රිකාව ඇමරිකානුවන්ට විශේෂයෙන් ආකර්ශනීය වේ.[14]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ Human Development Report. "International Human Development Indicators". UNDP. 25 June 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 18 June 2012.
- ^ Anne Casselman (14 April 2008). "Long-Lived Costa Ricans Offer Secrets to Reaching 100". National Geographic News. 16 April 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 March 2011.
- ^ Dan Buettner (2 February 2007). "Report from the 'Blue Zone': Why Do People Live Long in Costa Rica?". ABC News. 11 May 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 March 2011.
- ^ Irene Rodríguez (14 June 2012). "Costa Rica es nuevamente el país más feliz del mundo, según índice 'Happy Planet'" [Costa Rica once again the happiest nation of the world, according to the Happy Planet Index]. La Nación (ස්පාඤ්ඤ බසින්). 4 May 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 14 June 2012.
- ^ Harvey, Fiona (14 June 2012). "UK citizens better off than EU counterparts, says happiness index". The Guardian. 19 October 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 14 June 2012.
- ^ Nic Marks (14 June 2012). "Measuring what matters: the Happy Planet Index 2012". New Economics Foundation. 18 June 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 June 2012.
- ^ "Immunization, measles (% of children ages 12–23 months) – Costa Rica". World Bank. 21 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-07-21.
- ^ "Immunization, HepB3 (% of one-year-old children) – Costa Rica". World Bank. 21 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-07-21.
- ^ "Immunization, DPT (% of children ages 12–23 months) – Costa Rica". World Bank. 21 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-07-21.
- ^ Unger, Jean-Pierre; Buitrón, René; Soors, Werner; Soors, W. (2008). "Costa Rica: Achievements of a Heterodox Health Policy". American Journal of Public Health. 98 (4): 636–643. doi:10.2105/AJPH.2006.099598. PMC 2376989. PMID 17901439. 11 May 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 September 2010.
- ^ OECD (22 November 2017). "Executive summary". OECD Reviews of Health Systems: Costa Rica 2017 (ඉංග්‍රීසි බසින්). pp. 11–12. doi:10.1787/9789264281653-3-en. ISBN 9789264281639. 23 January 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 January 2019.
- ^ Jacob, Brian (2009). "CLOSING THE GAPS: The Challenge to Protect Costa Rica's Health Care System". The Georgetown Public Policy Review (77). 17 January 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 19 May 2012.
- ^ a b Herrick, Devon M. (2007). Medical Tourism: Global Competition in Health Care (PDF). National Center for Policy Analysis, Dallas, Texas. pp. 4–6, 9. ISBN 978-1-56808-178-6. 20 July 2011 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ a b c Bookman, Milica Z.; Bookman, Karla R. (2007). Medical Tourism in Developing Countries. Palgrave Macmillan, New York. pp. 3–4, 58, 95, and 134–135. ISBN 978-0-230-60006-5.
- ^ "Medical Tourism Statistics and Facts". Health-Tourism.com. 2 March 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 March 2011.