කොපර්බෙල්ට් පළාත, සැම්බියාව
කොපර්බෙල්ට් පළාත යනු සැම්බියාවේ පිහිටි පළාතක් වන අතර එය ඛනිජ වලින් පොහොසත් කොපර්බෙල්ට් සහ දකුණේ ගොවිතැන් සහ පඳුරු ප්‍රදේශ ආවරණය කරයි. එය බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත පාලන සමයේදී උතුරු රොඩේසියානු ආර්ථිකයේ කොඳු නාරටිය වූ අතර ආසන්නතම පශ්චාත් නිදහස් කාල පරිච්ඡේදයේ බලාපොරොත්තු පෝෂණය කළ නමුත් 1973 ගෝලීය තඹ මිල කඩා වැටීමෙන් එහි ආර්ථික වැදගත්කම බරපතල ලෙස හානි විය. මෙම පළාත කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජයේ හවුට්-කටන්ගා පළාතට යාබදව පිහිටා ඇති අතර එය ඛනිජ වලින් පොහොසත් ය.
තඹ තීරයේ ප්‍රධාන නගර වන්නේ කිට්වේ, න්ඩෝලා, මුෆුලිරා, ලුආන්ෂියා, චිංගෝලා, කළුලුෂි සහ චිලීලබොම්බ්වේ ය. මාර්ග සහ දුම්රිය සම්බන්ධතා උතුරින් කොංගෝවේ සිට ලුබුම්බාෂි දක්වා විහිදේ, නමුත් දෙවන කොංගෝ යුද්ධය දෙරට අතර ආර්ථික සබඳතා ඇනහිට ඇති අතර දැන් යථා තත්ත්වයට පත්වෙමින් තිබේ.
පළාතේ කැණීම් කරන ඛනිජ තඹවල ස්වභාෂාවට සමාන යෙදුමක් ආමන්ත්‍රණය කරමින් එය විටෙක අවිධිමත් ලෙස 'කෝපාල' හෝ 'කෝපාල' ලෙස හැඳින්වේ.[1][2]
පරිපාලනය
[සංස්කරණය]පළාත් පරිපාලනය තනිකරම පරිපාලන අරමුණු සඳහා පිහිටුවා ඇත. පළාතේ ප්‍රධානත්වය දරන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරන ලද අමාත්‍යවරයෙකු විසින් වන අතර සෑම පළාතකටම මධ්‍යම රජයේ අමාත්‍යාංශ ඇත. පළාතේ පරිපාලන ප්‍රධානියා වන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරනු ලබන ස්ථිර ලේකම්වරයාය. නියෝජ්‍ය ස්ථිර ලේකම්වරයෙක්, රජයේ දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන්, පළාත් මට්ටමින් සිවිල් සේවකයන් සිටී. කොපර්බෙල්ට් පළාත දිස්ත්‍රික්ක දහයකට බෙදා ඇත, එනම්
- චිලිලබෝම්බ්වේ දිස්ත්‍රික්කය
- චිංගෝලා දිස්ත්‍රික්කය
- කළුලුෂි දිස්ත්‍රික්කය
- කිට්වේ දිස්ත්‍රික්කය
- ලුආන්ෂියා දිස්ත්‍රික්කය
- ලුෆ්වන්යාමා දිස්ත්‍රික්කය
- මසායිටි දිස්ත්‍රික්කය
- ම්පොන්ග්වේ දිස්ත්‍රික්කය
- මුෆුලිරා දිස්ත්‍රික්කය
- න්ඩෝලා දිස්ත්‍රික්කය
සියලුම දිස්ත්‍රික් මූලස්ථාන දිස්ත්‍රික් නම් වලට සමාන වේ. පළාතේ සභා දහයක් ඇති අතර, ඒ සෑම එකක්ම සභා මන්ත්‍රී ලෙස හැඳින්වෙන තේරී පත් වූ නියෝජිතයෙකු විසින් මෙහෙයවනු ලැබේ. සෑම මන්ත්‍රීවරයෙකුම වසර තුනක් නිලතල දරයි.[3] දිස්ත්‍රික්කය තුළ හෝ ඉන් පිටත සිට පළාත් පාලන සේවා කොමිෂන් සභාව මත පදනම්ව සභාවේ පරිපාලන කාර්ය මණ්ඩලය තෝරා ගනු ලැබේ. පළාත් පාලන කාර්යාලය සෑම දිස්ත්‍රික් මූලස්ථානයකම පිහිටා ඇති අතර පළාත් පාලන නිලධාරීන් සහ විගණකවරුන් ඇත. සෑම කවුන්සිලයක්ම දේශීය බදු ඉහළ නැංවීම සහ එකතු කිරීම සඳහා වගකිව යුතු අතර වාර්ෂික අයවැයෙන් පසු සෑම වසරකම සභාවේ අයවැය විගණනය කර ඉදිරිපත් කරනු ලැබේ. කවුන්සිලයේ තේරී පත් වූ සාමාජිකයින් වැටුප් ලබා නොගනී, නමුත් සභාවෙන් දීමනා ගෙවනු ලැබේ. කොපර්බෙල්ට් පළාත ප්‍රධාන වශයෙන් නාගරික දිස්ත්‍රික්කයක් වන අතර නගර සභා තුනක් ඇත. රජය විසින් සභා සඳහා විවිධ කාර්යයන් 63 ක් නියම කර ඇති අතර ඒවායින් බහුතරයක් යටිතල පහසුකම් කළමනාකරණය සහ ප්‍රාදේශීය පරිපාලනය වේ. ඔවුන්ගේ එක් එක් ප්‍රජා මධ්‍යස්ථාන, සත්වෝද්‍යාන, ප්‍රාදේශීය උද්‍යාන, ජලාපවහන පද්ධතිය, ක්‍රීඩා පිටි, සුසාන භූමි, තවලම් ස්ථාන, පුස්තකාල, කෞතුකාගාර සහ කලාගාර නඩත්තු කිරීමට කවුන්සිලවලට අනිවාර්ය වේ. ඔවුන් කෘෂිකර්මාන්තයට උදව් කිරීම, ස්වභාවික සම්පත් සංරක්ෂණය, තැපැල් සේවය, රෝහල්, පාසල් සහ විද්‍යාල පිහිටුවීම සහ නඩත්තු කිරීම සඳහා විශේෂිත රජයේ දෙපාර්තමේන්තු සමඟ එක්ව කටයුතු කරයි. සභා ප්‍රජා සහභාගීත්වය දිරිමත් කරන යෝජනා ක්‍රම සකස් කරයි.[4]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ "'Kopalas': Their language and style – Zambia Daily Mail".
- ^ "Zambia : Mines and Toxic Pollution; A Sequel to Pilato's Song 'Ku Kopala' (Part One)" (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). 2022-07-01. සම්ප්‍රවේශය 2022-07-19.
- ^ සංරක්ෂිත පිටපත (PDF) (Report). 4 January 2017 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 January 2017.
- ^ (Report). p. 218–220 http://www.clgf.org.uk/default/assets/File/Country_profiles/Zambia.pdf.
{{cite report}}: Missing or empty|title=(help)