ඉස්ලාම් - යුතුක‍ම් හා චාරිත්‍ර - නීති

විකිපීඩියා වෙතින්

ශරිආට (ලීඛිතව "දිය ලැමේ ස්ථානය සදහා මග පෙන්වනලද") යනු සාම්ප්‍රදායික ඉස්ලාමීය පණ්ඩිත්‍ය විසින් නිපදවනු ලබන ඉස්ලාමීය නීතියකි. ඉස්ලාමීහි, සරියාව යනු දේව කැමැත්ත පිළිබද කියමනක් වන අතර "මුස්ලිම්වරැ වෙන ආගමික විශ්වාසයේ ගුණයක් මගින් යුතුකමක් වශයෙන් ස්ථාපිත කරන ලද ක්‍රමයකි.

ඉස්ලමීය නීතිය ජීවිතේ හැම පැත්තක් ගැන සලකන අතර පාලන හා විදේශ සම්බන්ධතා වැනි යම් තත්ත්වය පිළිබද සමාන්‍ය ජීවිතයේ වාදනත් සලකයි. කුරානය, හුදුද් විස්තර කර ඇත්තේ කිසියම් අපරාධ පහකට දඩුවම් දීම සදහා : නීති විරෝධී සමාගම් පැවැත්වීම, නීති විරෝදි සමාගම් පැවැත්විම ගැන බොරැ චෝදනා කිරීම, මත්පැන් භාවිතය, සොරකම හා මහාමාර්ග මංකොල්ය කුරානය හා සුහානයේ උරැමය පිළිබද නීති, විවාහය හා මිණිමැරැම් හා තුවාල කිරිම් සහා වන්දි ගෙවිම මෙන්ම අපවාද පිළිබද නිති හා යාච්ඥා පිළිබද සදහන් වේ. කෙසේ නමුත් මෙම නියෝග හා තහංචි පුලුල් විය හැකි අතර ඒවායේ ප්‍රායෝගික අදාලත්වය වෙනස් විය හැක. ඉස්ලාම් ශාස්ත්‍රඥයන් (උලේමා ලෙස හදුන්වන) නොයෙක් විස්තර සහිත පද්ධති පිළිබද පදනම් ගැන නීති හා විවරණයක් ආරෝපණය කර ගෙන ඇත.

ෆික්න් හෝ "නීති විද්‍යාව", ආගමික පායෝගික නිති පිළිබද දැනුමගැන විස්තර කරයි. ඉස්ලාමික නීතිවේදීන් නීති හැදින්විම සදහා යොදා ගත් ක්‍රමය උසුල් අල් - වික්න්(නීතිමය කරැණු හොෝනිති විද්‍යාවට පිළිබද" මුලධර්ම) ලෙස හදුන්වයි. ඉස්ලාමිය නීතිමය නිත්‍යායන්ට අනුව නීතියට මුලික ධාතු සාතරක් ඇතත ඒ වා පිළිවෙලින් කුරානයේ නුනාත්හය (මුහ්ම්මද් පිළිබද ක්‍රියා හා කියමන්) මුස්ලිම් ජුරිය පිළිබද පොදු එකග තවය (ඉර්මා) හ සහෘදශ්‍ය හේතු (නියාස්) වේ. මුල් ඉස්ලාමීය ජුරිත්ව හට මුලධර්ම වලට වඩා නීතිවල ප්‍රායේලින වැදගත් විය. 9 වන සතවර්ෂයේ දි ඇග් ශෘෆි නැමැති නීතිඥයා ඉස්ලාමීය නීතිය පිළිබද මුලධර්ම වලට පදනමක් දුන් අතර එම නීති විද්‍යාව පිළිබද මුලදර්ම ඔහුගේ " අල් - රිසාලාහ්" නැමැති පොතේ සදහන් වේ. (මුලික ධාතු සතර පිළිබද ඇතුලත්වේ)

ආගම හා තත්ත්වය

මුස්ලිම් නීතියට අනුව රාජ්‍යය කරැණු හා පල්ලියට සම්බන්ධ කරැණු වෙනස් ලෙස නොසලකයි. උලේඛා උත්සවය වැනි ජුරි සභිකයින් හා දේවධර්මාචාර්යවරයා පිළිබද ප්‍රායෝගිකකම, ඉස්ලාම් නිතිය නිතර මගහැරයාම, ශරියා අදිකරනයේ "ර්‍ශ්‍රවන්ස් අධිකරණය" ලෙස හඑදුන්වන පද්ධතියේ සමාන්තව ඔවුන් අත්ම පාලනයක් ගෙන ගියේය. මුස්ලිම් ලෝකය, බටහිර ලෞකික කල්පිත පිළිබදව දැන නැත්මෙන් පසු, මුස්ලිම් සමාජ වෙනස් ලෙස ප්‍රතිචාර දක්වන්නට පටන් ගත්හ. මුස්ථාස කෙමාල් අමාරැක්ගේ ප්‍රතිසංස්කරණ වලින් පසුව තුර්කිය ආරක්ෂිත රාජ්‍යයක් ලෙස පරිපාලනයේ වන ලදී. ඊට ප්‍රතිවිරද්ධ ලෙස අයටොල්ලා රැහුල්ලා ක්හෝමිනි විසින් ඉරාකීය විප්ලවය ඉතාමත් ආරක්ෂිත ආධිපත්‍ය ලෙස ආදේශ කරන ලදී.