ග්ලැසියර විද්‍යාව
ග්ලැසියර විද්‍යාව යනු පෘථිවි විද්‍යාවේ (Earth science) අන්තර් ක්ෂේත්‍රයක් වන අතර භූ-භෞතික විද්‍යාව (Geophysics), භූ විද්‍යාව (Geology), භෞතික භූගෝල විද්‍යාව (Physical Geography), භූරූප විද්‍යාව (Geomorphology), කාලගුණ විද්‍යාව (Climatology), ඝෘතු ලක්ෂණ විද්‍යාව (Meteorology), ජල විද්‍යාව (Hydrology), ජීව විද්‍යාව (Biology) හා පරිසර විද්‍යාව (Ecology) එහි අන්තර්ගතය. ග්ලැසියර හේතුවෙන් මිනිසා, මිනිස් භූගෝල විද්‍යාව හා මානව විද්‍යාව (Anthropology) වැනි ක්ෂේත්‍ර කරා යොමු කිරීමට හේතු විය. චන්ද්‍රයාගේ හා යුරෝපා චන්ද්‍රයා මත ඇති අයිස් පිළිබඳ අවධානය යොමුවීම නිසා මෙම ක්ෂේත්‍රය තවත් වැදගත් වේ.
සමාලෝචනය
[සංස්කරණය]ග්ලැසියර විද්‍යාව සතුව ඒවායේ ඉතිහාසය අධ්‍යයනය කිරීම හා ග්ලැසියර ඛාදනයන් නැවත ගොඩ නැගීම අධ්‍යයනය කිරීමද පවතී. ග්ලැසියර විද්‍යාඥයා (Glaciologist) යනු ග්ලැසියර පිළිබඳ අධ්‍යයන කරන්නායි. ධ්‍රැව ගවේෂණයේ ප්‍රධාන අංගයක් ලෙස මෙය සැලකේ.
වර්ග
[සංස්කරණය]ග්ලැසියර විද්‍යාඥයින් ග්ලැසියර ඛාදනය වර්ග දෙකකට ප්‍රභේදනය කරයි. ඇල්පයින් ග්ලැසියර ඛාදනය හෙවත් අයිස් ගංගා ඉන් එකකි. උතුරු මහාද්වීප වසාගෙන පවතින ග්ලැසියර ආශ්‍රිත මහද්වීපික ග්ලැසියර ඛාදනයයි.
- ඇල්පයින් (Alpine) - අයිස් කඳුවල මිටියාවත් ඔස්සේ ගලායෑම නිසා රලු භූ ලක්ෂණ ඇති කරයි.
- මහද්වීපික (Continental) - ඉහල අක්ෂාංශ වලදී ඇතිවේ. අයිස් තලාවන් පවතී. (ග්‍රීන් ලන්තය, ඇන්ටාක්ටිකා වැනි) වර්ග කිලෝමීටර් දහස් ගණන් පළල සහිතව හා මීටර් දහස් ගණන් ඝනකම සහිතව ඇත. සියුම් භූ ලක්ෂණ ඇති කරයි.
ග්ලැසියර කලාප
[සංස්කරණය]- අයිස් නැවත ඇති වීම ඒවා ඉවත්වීමට වඩා වේගවත් වූ විට අයිස් එක්රැස්වීම සිදුවේ
- අයිස් දියවීම හා වාෂ්පීභවනය වීම හිම එකතුවීමට වඩා වේගවත් වූ විට එය අපහරණය වීම සිදුවේ.
ග්ලැසියර තැන්පතු
[සංස්කරණය]ස්තරීභූත
[සංස්කරණය]- අවුට්වොශ් (වැලි සහ බොරළු)
- කෙට්ල්
- එස්කර
- කේම
- වාච්ච
ස්තරීභූත නොවූ
[සංස්කරණය]- අකුරුමැටි
- මොරේන
- ඩ්‍රම්ලින
- නාරටි සහිත ඩ්‍රම්ලින
ආශ්‍රිත
[සංස්කරණය]- Benn, Douglas I. and David J. A. Evans. Glaciers and Glaciation. London; Arnold, 1998. ISBN 0-340-58431-9
- Greve, Ralf and Heinz Blatter. Dynamics of Ice Sheets and Glaciers. Berlin etc.; Springer, 2009. ISBN 978-3-642-03414-5
- Hambrey, Michael and Jürg Alean. Glaciers. 2nd ed. Cambridge and New York; Cambridge University Press, 2004. ISBN 0-521-82808-2
- Hooke, Roger LeB. Principles of Glacier Mechanics. 2nd ed. Cambridge and New York; Cambridge University Press, 2005. ISBN 0-521-54416-5
- Paterson, W. Stanley B. The Physics of Glaciers. 3rd ed. Oxford etc.; Pergamon Press, 1994. ISBN 0-08-037944-3
- van der Veen, Cornelis J. Fundamentals of Glacier Dynamics. Rotterdam; A. A. Balkema, 1999. ISBN 90-5410-471-6