විද්යුත්-චුම්බක ආවලිය
විද්යුත් චුම්බක ආවලිය යනු විද්යුත් චුම්බක විකිරණවල සම්පූර්ණ පරාසය වේ. හැඳින්වෙන්නේ ලාක්ෂණික ව එම වස්තුව අවශෝෂණය හෝ විමෝචනය කරන සියලු පරාස වල විද්යුත් චුම්බක තරංග වල එකතුවයි. ඉතා පහල සංඛ්යාත වල ඇති රේඩියෝ තරංග වල සිට ඉහළ සංඛ්යාත සහිත ගැමා කිරණ දක්වා විද්යුත් චුම්බක වර්ණාවලිය විහිදෙයි. එහි තරංග ආයාමය කිලෝමීටර දහස් ගණනක් වන තරංග වල සිට පරමාණුවකටත් වඩා කුඩා තරංග ආයාමයක් ඇති තරංග ඇත. ඊට ගත හැකි උපරිම තරංග ආයාමය විශ්වයෙහි පළල වන අතර, කුඩාතම තරංග ආයාමය වන්නේ ප්ලාන්ක් දූරකය යි. කෙසේ වුව ද වර්ණාවලිය අනන්ත සහ සන්තතික බව සැලැකේ.
සුචිය
[සංස්කරණය]වර්ණාවලියේ පරාසය Y ගැමා කිරණ Hx දෘඩ x - කිරණ Sx මෘදු x - කිරණ EUV අධිපාරජම්බුල NUV සමීප පාරජම්බුල (දෘශ්‍ය ආලෝකය) NIR සමීප අධෝරක්ත MIR සාමාන්ය අධෝරක්ත FIR දුර අධෝරක්ත
වර්ණාවලියේ පරාසය
[සංස්කරණය]මෙම ප්ලාස්මා සංඛ්යාතය පහළට සංඛ්යාතය f, තරංග ආයාමය λ .2.4 × 1023 Hz ට (1 GeV තරම් ගැමා කිරණ) සිට තාරකා විද්යාව පරාසය නිරීක්ෂණය ඊ සංඛ්යාත: විද්යුත් චුම්භක තරංග සාමාන්යයෙන් පහත සඳහන් තුනක් භෞතික ගුණ ඕනෑම විසින් විස්තර කර ඇත අයනීකරණයට අන්තර් තාරීය මාධ්යයක (~ 1 kHz ට). තරංග ආයාමය, සංඛ්යාතය රැල්ල ප්රතිලෝමව සමානුපාතික වේ [6] එම නිසා වර්ණාවලියේ ප්රතිවිරුද්ධ අවසන් මත තරංග ආයාම විශ්වය තරම් කාලයක් විය හැකි බැවින්ද ගැමා කිරණ, පරමාණු ප්රමාණයේ භාග බව ඉතා කෙටි තරංග තියෙනවා. ෆෝටෝන බලශක්ති රැල්ල සංඛ්යාත කෙලින්ම සමානුපාතික වේ, එසේ ගුවන් විදුලි තරංග ෆෝටෝන (අ femtoelectronvolt පමණ) ඉතා අඩු ශක්ති ලබා ඇති අතර ගැමා කිරණ ෆෝටෝන, (අ බිලියන ඉලෙක්ට්රෝන වෝල්ට් පමණ) ඉහළම බලශක්ති ඇත. මෙම සබඳතා පහත සඳහන් සමීකරණ මගින් විදහා ඇත:
විද්යුත් චුම්භක තරංග කාරණය සමග මාධ්යයෙන් පවතී සෑම මොහොතකම, ඔවුන්ගේ තරංග ආයාමය අඩු වේ. මෙම සෑම විටම පැහැදිලි ලෙසම ප්රකාශ නොවේ වුවත් විද්යුත් චුම්භක විකිරණ තරංග ආයාම, උනත් තමන් ගමන් දේ, මධ්යම සාමාන්යයෙන් රික්තයෙන් තරංග ආයාමය අනුව උපුටා ඇත.
සාමාන්යයෙන් විද්යුත් චුම්භක විකිරණ ගුවන් විදුලි තරංග, ක්ෂුද්ර තරංග, terahertz (හෝ උප-මිලිමීටර) බවට තරංග ආයාමය විසින් වර්ගීකරණය විකිරණ, අධෝරක්ත, දෘශ්යමාන කලාපයේ ආලෝකය, පාරජම්බුල කිරණ, එක්ස් කිරණ සහ ගැමා කිරණ ලෙස පෙනේ. විද්යුත් චුම්භක විකිරණ හැසිරීම එහි තරංග ආයාමය මත රඳා පවතී. විද්යුත් චුම්භක විකිරණ තනි පරමාණු සහ අණු සමඟ අන්යේන්ය විට, එහි හැසිරීම ද ක්වොන්ටම් (ෆෝටෝන) අනුව බලශක්ති ප්රමාණය මත රඳා පවතී එය පමණකි.
වර්ණාවලීක්ෂය 700 Nm, 400 nm වන දෘශ්යමාන පරාසය වඩා EM සමාගමෙහි වර්ණාවලියේ වඩා පුළුල් කලාපය මගින් විනාශ කළ හැකිය. පොදු රසායනාගාර වර්ණාවලීක්ෂයක් 2500 nm ට 2 Nm සිට තරංග ආයාම මගින් විනාශ කළ හැකිය. වස්තූන්, වායු හෝ තාරකා භෞතික ගුණ ගැන විස්තරාත්මක තොරතුරු උපකරණය මේ ආකාරයේ ලබා ගත හැක. Spectroscopes පුළුල් ලෙස තාරකා භෞතික විද්යාව තුළ භාවිතා වේ. උදාහරණයක් ලෙස, බොහෝ හයිඩ්රජන් පරමාණු 21,12 cm ට තරංග ආයාමය ඇති බව ගුවන් විදුලි තරංග ෆෝටෝන විමෝචනය කරනු ලබයි. එසේම, 30 Hz සංඛ්යාත සහ පහත දක්වා විසින් නිෂ්පාදනය හා සමහර තාරකා නිහාරිකා අධ්යයනය වැදගත් වේ ගත හැකි [10] සහ Hz 2.9 × 1027 ක් තරම් ඉහල සංඛ්යාත තාරකා ආරංචි මාර්ග අනාවරණය කර ඇත. [11]
රේඩියෝ තරංග
[සංස්කරණය]- EHf අධි ඉහළ සංඛ්යාත
- SHf සුපිරි ඉහළ සංඛ්යාත
- UHf අති උච්ච සංඛ්යාත
- VHf ඉතා උස් සංඛ්යාත
- HF උච්ච සංඛ්යාත
- MF මධ්‍ය සංඛ්යාතය
- LF අඩු සංඛ්යාත
- VLF ඉතා අඩු සංඛ්යාත
- VF කථක සංඛ්යාත
- ELF අතිශය අඩු සංඛ්යාත
සාමාන්යයෙන් විද්යුත් චුම්භක විකිරණ - විද්යුත් ශක්තිය ගුවන් විදුලි ක්ෂුද්ර තරංග අධෝරක්ත හා දෘෂ්‍ය පරාසය ලෙස සලකන ආලෝකය පාරජම්බුල, x කිරණ , ගැමා කිරණ ආදී ලෙස තරංග ආයාමය අනුව කාණ්ඩ කෙ‍ෙර්.
විද්යුත් චුම්භක විකිරණයේ හැසිරීම එහි තරංග ආයාමය මත රඳා පවතී.ඉහළ සංඛ්යාත තරංගවල තරංග ආයාමය අඩු අගයක් වන අතර පහළ සංඛ්‍යාතවල තරංග ආයාමය වැඩි අගයක් ගනියි. විද්යුත් චුම්භක විකිරණ ඒක පරමාණූ හා අණු සමග ගැටෙන විට එහි හැසිරීම එමගින් ක්වොන්ටමයකට ගෙන යන ශක්තිය මත රඳා පවතී.විද්‍යූත් චුම්භක විකිරණ අශ්ඨකවලට බෙදිය හැක. (ශබ්ද තරංග ආකාරයට) - එවිට අශ්ඨක අසු එකක් ලැබේ.
400nm සිට 700nm දක්වා වූ දෘෂ්‍ය පරාසයට වඩා විද්යුත් චුම්භක වර්ණාවලියේ වඩා පුළුල් පරාසයක් වර්ණාවලීක්ෂණය මගින් අනාවරණය කළ හැක. සාමාන්ය පරීක්ෂණාගාරය වර්ණාවලීක්ෂයකින් 2nm සිට 2500 nm දක්වා තරංග ආයාම ඇති විද්යුත් චුම්භක තරංග අනාවරණය කළ හැක. මෙවැනි උපකරණ ඇසුරෙන් වායූන්, යම් වස්තූන් හෝ තාරකාවන්ගේ පවා භෞතික ලක්ෂණ විස්තරාත්මකව නිරීක්ෂණය කළ හැක. තාරකා භෞතික විද්‍යාවේ දී මෙය පුළුල්ව යොදා ගැනේ. උදාහරණයක් ලෙස හයිඩ්රජන් පරමාණු 21.12cm ක තරංග ආයාමයක් සහිත ගුවන් විදුලි තරංග මුදාහරී.
ආලෝකය
[සංස්කරණය]මිනිස් ඇසට සන්වේදනය වන 400nm සිට 700nm පරාසයේ තරංග ආයාම සහිත විද්යුත් චුම්බක විකිරණ දෘෂ්‍ය ආලෝකය වශයෙන් හඳුන්වයි. අනෙකුත් තරංග ආයාමයන් විශේෂයෙන් යාබද අධෝරක්ත කලාපය (700 nm ට වඩා වැඩි) හා පාරජම්බුල (400 nm ට කුඩා) කලාපය මිනිසාට දෘෂ්‍ය නොවුවත්,(විශේෂයෙන් මිනිස් ඇසේ සංවේදී බව අදාල නොවන විට) ආලෝකය වශයෙන් හඳුන්වයි.
යම් විකිරණයක සංඛ්යාතය විද්යුත් චුම්භක වර්ණාවලියේ දෘෂ්‍ය පරාසයට අයත් වේ නම් එම කිරණ යම් වස්තුවල වැදී (උදාහරණයක් ලෙස පළතුරු භාජනයක්) පරාවර්තනය වී අප ඇසට පතිත වූ විට අපට එම වස්තූන් දර්ශනය වේ. මෙම පරාවර්තිත සංඛ්යාත සමූහය අපගේ මොළයේ දෘෂ්ටි පද්ධතිය මගින් විවිධ වර්ණ හා තීව්‍රතාවලට වෙන්කරනු ලබයි. මේ ඔස්සේ අපට පළතුරු බඳුනක් දැකිය හැකි වුවත් එසේ වීමට හේතු වන කායික - මානසික සංසිද්ධිය මේ වන තෙක් නිවැරදිව තේරුම්ගෙන නොමැත.
කෙසේ වෙතත් බොහොමයක් තරංග ආයාමයන්හි අන්තර්ගත විද්යුත් චුම්භක විකිරණවල තොරතුරු මිනිසාට කෙළින්ම හඳුනාගත නොහැක. වර්ණාවලිය පුරා විහිදුණූ විද්යුත් චුම්භක විකිරණ ස්වභාවික ප්‍රභව මගින් නිපදවන අතර තාක්ෂණික ක්රම ඔස්සේ ද පුළුල් පරාසයක වූ තරංග ආයාමයන් නිපදවිය හැක. ප්රකාශ තන්තු මගින් ශබ්ද හෝ රූප බවට පත් කළ හැකි එහෙත් සෘජුවම බලා තේරුම්ගත නොහැකි ආලෝක සංඥා සම්ප්‍රේෂණය කරයි. මෙවැනි සම්ප්‍රේෂණයන් සඳහා යොදාගන්නා කේතනය ගුවන් විදුලි තරංග සඳහා වූ කේතනයට සමාන වේ.......................
ශුද තරංග
[සංස්කරණය]ශුද තරංග වන සුපිරි ඉහළ සංඛ්යාත (SHF - super-high frequency) සහ ඉතා ඉහළ සංඛ්යාත (EHF - extremely high frequency) ගුවන් විදුලි තරංග කෙටි පැත්තේ ය. ශුද තරංග යනු සාමාන්යයෙන් . සූක්ෂ්ම ශක්තිය klystron හා මැග්නෙටෝන නල සමග, සහ එවැනි ගන් හා IMPATT උපකරණ වැනි ඝණ දියෝඩ සමග ඉදිරිපත් කර ඇත. මයික්රොවේව් අවන් ද්රව තුළ ද්වී ධ්රැව මොහොතේ ඇති බව අණු මගින් අවශෝෂණය වේ. ක්ෂුද්ර තරංග උදුන, මෙම බලපෑම ආහාර උණුසුම් කිරීම සදහා භාවිතා කරනු ලබයි. මෙම තාප උණුසුම ඇති කිරීමට නොහැකි තීව්රතාව මට්ටම් වුවත් අඩු-තීව්රතාව සූක්ෂ්ම විකිරණ, Wi-Fi-භාවිතා වේ.
පරිමාමිතික උණුසුම, සූක්ෂ්ම තරංගය විසින් භාවිතා ලෙස නොව, තාප තාපය, විපරිණාමී ප්රවාහයක ලෙස, විද ත් චුම්බක ද්රව්යමය හරහා බලශක්ති මාරු කෙරෙනු ඇත. මෙම ප්රතිලාභය වඩාත් නිල ඇඳුම උණුසුම හා උණුසුම කාලය අඩු; මයික්රොවේව් අවන් සාම්ප්රදායික උණුසුම ක්රම කාලය 1% වඩා අඩු ද්රව්යමය රත් කළ හැකිය.
විට ක්රියාකාරී, සාමාන්ය Microwave Oven එවැනි ජංගම වෛද්ය උපාංගයන් හා දුර්වල කර, පාරිභෝගික ඉලෙක්ට්රොනික උපකරණ සොයා වැනි දුර්වල නිවාරිත විද්යුත් චුම්භක ක්ෂේත්ර සමග සමීප පරාසයක දී ඇඟිලි ගැසීම් සිදු කිරීමට ප්රමාණවත් තරම් ප්රබල වේ
References
[සංස්කරණය]http://en.wikipedia.org/wiki/Electromagnetic_waves#Electromagnetic_spectrum