රීයුනියන් හි ආර්ථිකය
2019 දී, රීයුනියන් හි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (වෙළඳපල විනිමය අනුපාතවලට මිස PPP හි නොව), යුරෝ බිලියන 19.5 (US$ bn) ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇති අතර, ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (වෙළඳපොල විනිමය අනුපාතවලට අනුව) යුරෝ 22,629 (US$25,333) ලෙස ගණන් බලා ඇත.[1] නමුත් එම වසරේ අගනගර ප්‍රංශයේ ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 61.7%ක් සහ පැරිස් කලාපයෙන් පිටත ප්‍රංශ ප්‍රදේශවලින් 73.5%ක් පමණි.[2]
2008 ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදයට පෙර, රීයුනියන් හි ආර්ථිකය ප්‍රංශයේ සෙසු රටවල් සමඟ සම්බන්ධ වීමේ ක්‍රියාවලියක පැවතුනි. 1997 සිට 2007 දක්වා, රීයුනියන් හි ආර්ථිකය සැබෑ ලෙසින් වසරකට සාමාන්‍යයෙන් +4.6% කින් වර්ධනය විය,[3] සහ ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය 2000 දී මෙට්‍රොපොලිටන් ප්‍රංශයේ මට්ටමින් 53.7% සිට 2007 දී මෙට්‍රොපොලිටන් ප්‍රංශයෙන් 61.6% දක්වා ඉහළ ගියේය.[2] මූල්‍ය අර්බුදයෙන් පසුව ඇති වූ මහා අවපාතය රීයුනියන් වෙත බෙහෙවින් බලපෑවේ එහි ආර්ථිකය 2008 දී ඇනහිට ඇති අතර පසුව 2009 සහ 2010 දී වසර දෙකක අවපාතයකට මුහුණ දුන් අතර ඉන් පසුව වසර තුනක එකතැන පල්වීය (2011-2013).[3] 2013 වන විට, රීයුනියන් හි ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ප්‍රංශයේ අගනගරයේ මට්ටමින් 60.6% දක්වා පහත වැටී ඇත.[2]
2014 වසරේ ආර්ථික වර්ධනය ප්‍රතිසාධනය විය. ආර්ථිකය 2014 සිට 2017 දක්වා තථ්‍ය වශයෙන් වසරකට සාමාන්‍යයෙන් +2.9% කින් වර්ධනය වූ අතර, රීයුනියන් හි ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය 2017 වන විට මෙට්‍රොපොලිටන් ප්‍රංශයේ ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 62.4% දක්වා ඉහළ ගියේය.[2] 2018 දී ආර්ථිකය මන්දගාමී වූ අතර, 2019 දී +2.2% දක්වා යථා තත්ත්වයට පත් වීමට පෙර, 2018 අවසානයේ රීයුනියානුවන් ආර්ථිකය අඩාල කළ කහ කබා විරෝධතා හේතුවෙන් අර්ධ වශයෙන් +1.7% කින් පමණක් වර්ධනය විය.[3] 2018 වසරේ සිට මෙම මන්දගාමී වර්ධනයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, රීයුනියන් හි ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ප්‍රංශයේ මෙට්‍රොපොලිටන් හා සසඳන විට මඳක් අඩු වූ අතර, එය 2019 වසරේ ප්‍රංශයේ මෙට්‍රොපොලිටන් මට්ටමින් 61.7%ක් විය.[2]
2020 දී රීයුනියන් හට COVID-19 වසංගතය බලපෑ අතර, තාවකාලික ඇස්තමේන්තු වලට අනුව එම වසරේ -4.2% ක දැවැන්ත අවපාතයකට තුඩු දුන් අතර, එය මෙට්‍රොපොලිටන් ප්‍රංශයට වඩා අඩු වුවද (-7.9% metropolitan France සඳහා 2020 දී)[2] වාර්තාගත විශාලතම විය.[3]
| 2000 | 2007 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| නාමික GDP (යූරෝ බි.) | 9.55 | 15.17 | 16.53 | 16.97 | 17.55 | 18.07 | 18.56 | 19.00 | 19.51 |
| ඒක පුද්ගල GDP (යුරෝ) | 13,218 | 18,937 | 19,701 | 20,045 | 20,608 | 21,171 | 21,707 | 22,128 | 22,629 |
| ඒක පුද්ගල GDP % ලෙස
මෙට්‍රොපොලිටන් ප්‍රංශයේ |
53.7% | 61.6% | 60.6% | 61.0% | 61.5% | 62.4% | 62.4% | 62.0% | 61.7% |
| Source: INSEE.[2] | |||||||||
සීනි සාම්ප්‍රදායිකව ප්‍රධාන කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනය සහ අපනයනය විය. සංචාරක ව්‍යාපාරය දැන් වැදගත් ආදායම් මාර්ගයකි.[4] දිවයිනේ දුරස්ථ පිහිටීම යුරෝපය සමඟ එහි ස්ථාවර දේශපාලන පෙළගැස්ම සමඟ ඒකාබද්ධව චන්ද්‍රිකා භාරගැනීමේ මධ්‍යස්ථාන[5] සහ නාවික යාත්‍රා කිරීම සඳහා ප්‍රධාන ස්ථානයක් බවට පත් කරයි.[6]
2017 දී GDP අංශයේ සංයුතිය (එක්කල මුළු දළ අගයට එක් එක් අංශයේ දායකත්වය):[7]
| අංශය | GVA හි ප්‍රතිශතය % | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
| පතල් කැණීම සහ ගල් කැණීම | 0.0% | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| උපයෝගිතා | 1.6% | ||||||||||||||||||||
| ඉදිකිරීම | 5.8% | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
2000 ගණන්වල ආරම්භයේ සිට තත්වය කැපී පෙනෙන ලෙස වැඩිදියුණු වී ඇතත්, රීයුනියන් හි විරැකියාව ප්‍රධාන ගැටලුවකි: 1980 දශකයේ මුල් භාගයේ සිට 2000 දශකයේ මුල් භාගය දක්වා 30% ට වඩා වැඩි වූ විරැකියා අනුපාතය, 2007 දී 24.6% දක්වා පහත වැටී, පසුව 30.0 දක්වා ඉහළ ගියේය. 2008 ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදය සහ පසුව ඇති වූ මහා අවපාතය හේතුවෙන් 2011 න් පසු නැවතත් පහත වැටුණු අතර, 2019 දී 21.5% දක්වා,[8] වසර 40 තුළ එහි අඩුම මට්ටමට ළඟා විය.[9]
2014 දී, ජනගහනයෙන් 40% ක් දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් ජීවත් විය (INSEE විසින් මෙට්‍රොපොලිටන් ප්‍රංශයේ මධ්‍ය ආදායමෙන් 60% ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත; 2014 දී දෙමාපියන් දෙදෙනෙකු සහ කුඩා දරුවන් දෙදෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලක දරිද්‍රතා රේඛාව මසකට යූරෝ 2,064 (ඇ.ඩො. 2,743) විය.)[10]
රම් ආසවනය දිවයිනේ ආර්ථිකයට දායක වේ. "ප්‍රංශයේ නිෂ්පාදනයක්" ලෙස එය බෝතල් කිරීම සඳහා යුරෝපයට යවනු ලැබේ, පසුව ලොව පුරා සිටින පාරිභෝගිකයින් වෙත නැව්ගත කරනු ලැබේ.
Brasseries de Bourbon යනු දිවයිනේ ප්‍රධාන බීර නිෂ්පාදනාගාරය වන අතර Heineken කොටස් හිමියා වේ.
සංචාරක ව්‍යාපාරය
[සංස්කරණය]සංචාරක ව්‍යාපාරයෙන් ලැබෙන ආදායම රීයුනියන් දූපත හි ප්‍රාථමික ආර්ථික සම්පත වන අතර, එය උක් නිෂ්පාදනය සහ සැකසුම් වලට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින අතර, එය දැන් කොටස් හුවමාරුවේ ලැයිස්තුගත කර ඇති විශාල ජාත්‍යන්තර සමාගමක් වන Quartier Français, Groupe Bourbon ex-Sucreries Bourbon වැනි විශාල රීයුනියන්ස් කණ්ඩායම් සංවර්ධනය කිරීමට ඉඩ ලබා දී ඇත. දිවයිනෙන් පිටත පිහිටා ඇති අතර වෙරළාසන්න සමුද්‍ර අංශය සඳහා සීනි අංශය අත්හැර දමා ඇත. සහනාධාර අඩු කිරීමත් සමඟ මෙම සංස්කෘතිය තර්ජනයට ලක්ව ඇත. එබැවින් ප්‍රංශ දකුණු ප්‍රදේශ වල මසුන් ඇල්ලීම ප්‍රවර්ධනය කර ඇත.
තෘතීයික අංශය, විශේෂයෙන්ම වාණිජ අංශය, බොහෝ දුරට දියුණු වී ඇති අතර, 1980 ගණන්වල මැද භාගයේදී මෙට්‍රොපොලිටන් කණ්ඩායම් සමඟ අනුබද්ධිත සහ බලය පැවරීමේ ගිවිසුම් හරහා ආනයන බෙදා හැරීම ආරම්භ විය. බලයලත් බෙදාහැරීමේ පැමිණීම වාණිජ උපකරණ පරිවර්තනය කර ඇත, එය ඓතිහාසික වශයෙන් කුඩා සිල්ලර වර්ගයේ ඒකකවල භූගෝලීය විසිරීම මගින් සංලක්ෂිත විය; තවමත් ක්‍රියාත්මක වන "චීන වෙළඳසැල්" කිහිපයක් මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ නගරවලට සීමා වී ඇති අතර, අතීත යුගයක ධාතූන් ලෙස, පහසුව සඳහා ගබඩා කිරීමේ කාර්යයක් පවත්වා ගෙන ගියද, සංචාරක හා අධ්‍යාපනික ආකර්ෂණය වැඩි කර ඇත.
එහි ආර්ථික ගතිකත්වය තිබියදීත්, දිවයිනට එහි සැලකිය යුතු විරැකියාව අවශෝෂණය කර ගැනීමට නොහැකි වන අතර, එය ඉතා ශක්තිමත් ජනවිකාස වර්ධනයක් මගින් විශේෂයෙන් පැහැදිලි කෙරේ. බොහෝ රීයුනියන්ස්ලා හට ඔවුන්ගේ අධ්‍යයන කටයුතු සඳහා හෝ රැකියාවක් සොයා ගැනීම සඳහා ප්‍රංශයේ අගනගරයට යාමට බල කෙරෙයි.
කෘෂිකර්මය
[සංස්කරණය]රීයුනියන් හි කෘෂිකර්මාන්තය දිවයිනේ ආර්ථිකයේ වැදගත් ක්‍රියාකාරකමක් වේ:[11] දිවයිනේ මතුපිට ප්‍රදේශයෙන් 20% ක් ආවරණය වන කෘෂිකාර්මික භූමි ප්‍රදේශය ක්‍රියාකාරී ජනගහනයෙන් 10% ක් සේවය කරයි, දළ කලාපීය නිෂ්පාදනයෙන් 5% ක් ජනනය කරයි සහ දිවයිනේ ප්‍රධාන අපනයනය සපයයි. කලින් කෝපි සහ කරාබු වගාව කේන්ද්‍ර කර ගත් එය, 19 වන සියවසේ මුල් භාගයේ සිදුවීම්, එනම් මහා හිම කුණාටු සහ බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් රීයුනියන් අල්ලා ගැනීම වැනි සිදුවීම්වල සිට උක් වගාව කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඇත. අද එය ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් ලෝක වෙළඳ සංවිධානයේ තීරණ හා ප්‍රාදේශීය මට්ටමින් නාගරික කරුණු සංවර්ධනය සම්බන්ධ වැදගත් ගැටළු වලට මුහුණ දෙයි.
රීයුනියන් දූපත හි ගොවිපල 7,000ක් පමණ ඇති අතර ඉන් 5,000ක් වෘත්තීය වේ. මෙම ගොවිපලවල් AWU 11,000කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් බලමුලු ගන්වයි (පූර්ණ කාලීන පදනමින් එක් පුද්ගලයෙකුගේ වාර්ෂික වැඩ බර).
ප්‍රංශයේ ප්‍රධාන භූමියේ සාමාන්‍ය හෙක්ටයාර 78 හා සසඳන විට රියුනියන් හි ගොවිපලවලින් සියයට අනූ හතක් හෙක්ටයාර 20කට වඩා අඩුය.
වඩාත් පොදු තත්ත්වය වන්නේ තනි ගොවීන් (97%) ය.
2005 දී ගොවිපල කළමනාකරුවන්ගෙන් 60% කට වඩා වයස අවුරුදු 40 ත් 59 ත් අතර විය.
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ^ "World Economic Outlook Database: October 2021". 23 March 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 March 2022.
- ^ a b c d e f g "Produits intérieurs bruts régionaux et valeurs ajoutées régionales de 2000 à 2020". INSEE. 13 March 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 March 2022.
- ^ a b c d "Comptes économiques de La Réunion. Principaux indicateurs de 1996 à 2020 – base 2014". 7 April 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 March 2022.
- ^ "Insel La Réunion Reisen & Urlaub buchen | Reiseveranstalter Elefant Tours". Elefant Tours. 2 October 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 August 2020.
- ^ "SEAS-OI, VIGISAT international success Réunion Island acquires an acquisition and processing system for high-resolution satellite images" (ඉංග්‍රීසි බසින්). 27 April 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 3 April 2016.
- ^ "Surveillance of maritime and terrestrial activities by radar" (ඉංග්‍රීසි බසින්). 3 February 2019 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 3 April 2016.
- ^ "Derniers résultats des comptes définitifs : 1996 à 2017 – base 2014. Activité des branches" (ප්‍රංශ බසින්). INSEE. 2022. 7 April 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2022.
- ^ "Moins de chômage, plus d'inactivité". INSEE. 30 March 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2021.
- ^ Célimène, Fred; Legris, André (2011). De l'économie coloniale à l'économie mondialisée – Aspects multiples de la transition (XXe et XXIe siècles). Paris: Publibook. p. 179. ISBN 978-2-7483-7225-0.
- ^ "Quatre Réunionnais sur dix vivent sous le seuil de pauvreté" (ප්‍රංශ බසින්). INSEE. 2017. 20 October 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 March 2018.
- ^ Notes sur La Réunion. Industrie sucrière, commerce, agriculture, immigration », dans Revue maritime et coloniale, avril 1861, p. 350-362