යුදෙව් ඇමෙරිකානු සාහිත්‍යය
එක්සත් ජනපද සාහිත්‍යය ඉතිහාසය තුල ඉතා වැදගත් තැනක් යුදෙව් - ඇමෙරිකානු සාහිත්‍යයට හිමි වේ. මෙයට ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් ලිවීමේ සම්ප්‍රදාය ප්‍රධාන වශයෙන් ඇතුලත් වෙතත්, අනෙකුත් භාෂාද එක් වී ඇත. ඒ අතර ‘යිඩිෂ්’ භාෂාව ප්‍රධාන තැනක් ගනී. බොහෝ ලේඛකයින් සහ විවේචකයින් ඇමරිකාව තුල යුදෙව්භාවය ගැන ලිවීමේ පුරුද්ද අගය කළ අතරම බොහෝ ලේඛකයින් ඔවුන්ට ‘යුදෙව් හඬවල්’ ලෙස සලකා කරන ලද නොසැළකිම් ගැන එරෙහි වූහ. එසේම බොහෝ නාමික වශයෙන් යුදෙව් ලේඛකයින් යුදෙව් ඇමෙරිකන් සාහිත්‍යය නියෝජනය කළ අය වශයෙන් නොසැළකේ. මේ සඳහා උදාහරණයක් වන්නේ ‘අයිසැක් ඇසිමොව්’ ය.
17 වෙනි සියවසේ මැද භාගයේදී පමණ ඇමෙරිකාවට සංක්‍රමණය වුණු යුදෙව් සම්භවයක් සහිත ප්‍රජාව විසින් පළමුවෙන් සකස් කරන ලද මතක සටහන්, ආයාචනා ආදියෙන් ආරම්භ වුනු යුදෙව් ඇමෙරිකානු ලේඛණ කලාව ඉන් පසු ගත වුනු සියවස් කිහිපය තුල ප්‍රබන්ධ කථා, කාව්‍ය සහ නාට්‍ය ආදී විවිධ අංග දක්වා වර්ධනය විය. එම ලේඛණ කලාව 20 වෙනි ශත වර්ෂය පමණ වන විට හෙන්රි රොත්, සාවුල් බෙලොව්, බර්නාඩ් මැලමුඩ්, චේම් පොටොක් සහ පිලිප් රොත් වැනි ලේඛකයින්ගේ කෘති ද අඩංගු යුදෙව් - ඇමෙරිකානු නවකථා ලෙස හැඳින්වීම ඇරඹුනේය. ඔවුන්ගේ කෘතීන් වලින් ලෞකික සමාජය සහ යුදෙව් සමාජය අතර ඝට්ඨනයන් නිරීක්ණෂය වුනු අතර, ඒවා එලිස් දිවයින හරහා පැමිණි සංක්‍රමණිකයින්ට හා ඔවුන්ගේ දරු මුණුබුරන්ට තියුණු ලෙසින් දැනුනේය.
ඇමෙරිකානු යුදෙව්වන්ගේ තරුණ පරම්පරාව විසින් ප්‍රදර්ශනය කරනු ලැබූ සංස්කෘතික වශයෙන් නව සොයා ගැනීම් සහ ඒ වන විට කෙරෙමින් තිබූ අනුගත වීම් වැනි ප්‍රවණතාවයන් සහ සමූල ඝාතණය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් පෝල් ඕස්ටර්, මයිකල් චෙබොන්, ජොනතන් සැෆ්රන් ෆොයර් සහ ආර්ට් ස්පීගල් වැනි වඩාත් මෑත කාලින කතෘවරු ඔවුන්ගේ කාර්යයෙහි අනන්‍යතාවය පිළිබඳ ගැටළුව පරික්ෂා කිරීමේ කටයුතු නොකඩවා කර ගෙන ගොස් තිබුණේය. නවීන යුදෙව් ඇමෙරිකානු නවකථාවල බොහෝ විට යුදෙව් චරිත අඩංගු වේ. ‘ද නිව් යෝර්කර්’ වැනි සඟරා බොහෝ යුදෙව් අමෙරිකානු ලේඛකයින් පුළුල් කියවන සමාජයකට හඳුන්වා දීම සඳහා දායක වූ බව පැහැදිළි වී තිබේ.