නිදහස් මෘදුකාංග ව්යාපාරය
නිදහස් මෘදුකාංග ව්යාපාරය (free software movement) 1983 දී රිචඩ් ස්ටාල්මන් විසින් ගනු ලැබූ වාපෘතිය නිවේදනය සමඟ ආරම්හ විය.මෙම ව්යාපාරයේ අරමුණ වන්නේ පරිගණක පාවිච්චි කරන්නන් අතර නිදමස් හා විවෘත මෘදුකාංග ප්රචලිත කිරීමට හා ආවෘත මෘදුකංවල ඒකාධිකරය පරාජය කිරීමයි.
Most members of the නිදහස් මෘදුකාංග ව්යාපාරය believe that all software should come with the freedoms listed in the free software definition. Many hold that it is immoral to prohibit or prevent people from exercising these freedoms and that these freedoms are required to create a decent society where software users can help each other, and to have control over their use of their computer.
Some adherents to the free software movement do not believe that proprietary මෘදුකාංග is strictly immoral. They argue freedom is valuable (both socially and pragmatically) as a property of software in its own right, separate from technical quality in a narrow sense. Moreover, they may use the term "free software" to distance themselves from claims that "විවෘත මූලාශ්ර" මෘදුකාංග is always technically superior to proprietary software (which is often demonstrably false, at least in the short term). In this sense, they object that "විවෘත- මූලාශ්ර" advocates, by concentrating solely on technical merits, encourage users to sacrifice their freedom (and the long-term benefits thereof) for short-term conveniences that proprietary මෘදුකාංග may provide.
Supporters of විවෘත මූලාශ්ර> argue for the pragmatic virtues of free මෘදුකාංග rather than questions of morality. Their basic disagreement with the නිදහස් මෘදුකාංග පදනම is its blanket condemnation of proprietary software. There are many programmers who enjoy supporting and using free software but make their livings developing proprietary software, and do not consider their actions immoral. The "official" free-software and open-source definitions are slightly different, with the නිදහස්-මෘදුකාංග definition generally considered to be more strict, but the විවෘත මූලාශ්ර licenses which are not considered to be free software licenses are generally obscure, so in practice virtually all open source software may also be considered free software (a notable exception being the Netscape Public License used by Netscape Navigator and Mozilla).
The නිදහස් මෘදුකාංග ව්යාපාරය also believes all software needs free documentation, but does not take a strong position on other types of works. Members of the නිදහස් මෘදුකාංග community advocate works that serve a practical purpose should also be free.නිදහස් මෘදුකාංග මෘදුකාංගයේ බොහෝ සාමාජිකයින් විශ්වාස කරන්නේ නිදහස් මෘදුකාංග නිර්වචනයෙහි ලැයිස්තු ගත කර ඇති සියලුම නිදහස් මෘදුකාංග සමඟ මෘදුකාංග සියල්ලම පැමිණිය යුතු බවයි. බොහෝ දෙනා පවසන්නේ මෙම නිදහස පාවිච්චි කිරීම වැළැක්වීම හෝ වළක්වා ගැනීම වැළැක්වීම හෝ වැළැක්වීම සහ මෘදුකාංග පරිශීලකයින් එකිනෙකාට උපකාර කළ හැකි යහපත් සමාජයක් බිහිකිරීම සඳහා මෙම නිදහස අවශ්ය වන අතර ඒවායේ පරිගණක භාවිතය පිළිබඳව පාලනය කිරීමයි.
නිදහස් මෘදුකාංග ව්යාපාරය වෙත සමහර අනුගාමිකයින් විශ්වාස කරන්නේ ව්යාජ වෙළඳ නාමයක් ඉතාම දුරාචාරාත්මක බවයි. ඔවුන් තර්ක කරන්නේ නිදහස යනු සමාජයේ සහ ප්රායෝගික වශයෙන් වැදගත්කමකින් යුක්ත වන මෘදුකාංගයක් වන අතර ඒවායේ අයිතියේ ඇති මෘදුකාංගයක් ලෙස පටු හැඟීමකින් යුක්ත වේ. එපමණක් නොව, "විවෘත මූලාශ්ර" මෘදුකාංග සෑම විටම වාණිජ මෘදුකාංග වලට වඩා තාක්ෂණිකව ඉහළින් ඇති බවට කියාපෑම් වලින් දුරස්ථ කිරීම සඳහා ඔවුන් "නිදහස් මෘදුකාංග" යන යෙදුම භාවිතා කළ හැකිය (බොහෝ විට නිරතුරුවම පෙන්නුම් කරන්නේ, අඩු වශයෙන් කෙටිකාලීනව) ය. මෙම අර්ථයෙන් ගත් කල, ඔවුන් "විවෘත මූලාශ්ර" ප්රකෝපකාරීන් විසින්, තාක්ෂණික කුසලතාවන් මත පමණක් අවධානය යොමු කිරීමෙන්, පරිශීලකයින්ගේ නිදහස ලබා ගත හැකි කෙටි කාලීන පහසුකම සඳහා පරිශීලකයන් ඔවුන්ගේ නිදහස (සහ දිගුකාලීන ප්රතිලාභ) පරිත්යාග කිරීමට දිරිගන්වයි.
විවෘත මූලාශ්රවල ආධාරකරුවන්> සදාචාරයේ ප්රශ්නවලට වඩා නිදහස් මෘදුකාංගයේ ප්රායෝගික ගුණාංග සඳහා තර්ක කරන්න. නිදහස් මෘදුකාංග පදනම සමඟ ඔවුන්ගේ මූලික මතභේදය වන්නේ වානිජ මෘදුකාංගය හෙළා දැකීමයි. නිදහස් මෘදුකාංග භාවිතයට සහ භාවිතා කරන බොහෝ වැඩසටහන් කරන්නන්, නමුත් ඔවුන්ගේ සජීවීකරණයන් හිමිකාර මෘදුකාංගයක් සංවර්ධනය කිරීම, ඔවුන්ගේ ක්රියාවන් අනාචාරයේ නොසැලකේ. නිදහස් හා මෘදුකාංග නිර්වචනය වඩා දැඩි ලෙස සලකනු ලබන "නිල" නිදහස් මෘදුකාංග සහ විවෘත කේත නිර්වචන තරමක් වෙනස් වේ, නමුත් නිදහස් මෘදුකාංග බලපත්ර ලෙස සලකනු නොලබන විවෘත මූලාශ්ර බලපත්ර සාමාන්යයෙන් අපැහැදිලි වේ. එබැවින් ප්රායෝගිකව සැබැවින්ම විවෘත මෘදුකාංග සියල්ලම නොමිලේ මෘදුකාංගයක් ලෙස සැලකිය හැකිය (Netscape Navigator සහ Mozilla විසින් භාවිතා කරන ලද Netscape Public License ලෙස සැලකිය යුතු ව්යතිරේකය).
නිදහස් මෘදුකාංග ව්යාපාරය ද සියලු මෘදුකාංග සඳහා නොමිලේ ප්රලේකන අවශ්ය වුවද, අනෙක් වර්ගයේ කෘති මත ශක්තිමත් ස්ථාවරයක් නොසලකයි. නිදහස් මෘදුකාංග වෙබ් අඩවි ප්රජාවගේ ක්රියාකාරිත්වයන් ප්රායෝගික හේතුවක් විය යුතුය.