කෲරත්වයෙන් තොර වීම
"Cruelty-free", එනම් කෲරත්වයෙන් තොර යනු, ක්‍රියාවක් හෝ නිෂ්පාදනයක් සත්ව හිංසනයෙන් හෝ ඝාතනයෙන් තොරබව හැඳින්වීමට සත්ව අයිතිවාසිකම් පෙරමුණේ යොදාගන්නා පදයකි. සතුන් යොදා පර්යේෂණ කළ හෝ සතුන්ගෙන් නිෂ්පාදනය කළ නිෂ්පාදන මෙම ගනයට අයත් නොවේ. මීට හේතුව බොහෝවිට මෙම පර්යේෂණ වේදනා සහගත වීම සහ මෙම පර්යේෂණ හේතුවෙන් සෑම වසරකම සතුන් මිලියන ගණනක් දුක් විඳීම සහ මිය යෑමයි.[1]
ඉතිහාසය[සංස්කරණය]
කෲරත්වයෙන් තොර යන පදය මුලින්ම භාවිතා කළේ Lady Dowding වේ. ඇය එසේ කළේ 1959දී "Beauty Without Cruelty" ආරම්භ කරමින් රෙදිපිළි නිෂ්පාදනයට ව්‍යාජ ලොම් භාවිතා කිරීමට උනන්දු කරවීමෙනි.1970 ගණන්වලදී මෙය ප්‍රසිද්ධ වෙන්නේ Marcia Pearson විසින් Fashion With Compassion ආරම්භ කිරීමත් සමඟයි.
උද්ඝෝෂණ[සංස්කරණය]
1957 දී චාල්ස් හියුම් සහ ඩබ්ලිව්.එම්.එස්. රසල් විසින් ආර් තුනේ සංකල්පය ඔවුන්ගේ ප්‍රින්සිපල්ස් ඔෆ් හියුමන් එක්ස්පීරිමෙන්ටල් ටෙක්නික් නම් පොතේ හඳුන්වා දෙන ලදී. පරීක්ෂණ සඳහා භාවිතා කරන සතුන් සහ ඔවුන්ගේ දුක් වේදනා අඩු කිරීමට: ප්‍රතිස්ථාපනය (සත්ව පරීක්ෂණයක් මුළුමනින්ම තුරන් කිරීම), අඩු කිරීම (සංඛ්‍යානමය විශ්ලේෂණයන් මගින් පරීක්ෂණයට භාවිතා කරන සතුන් අඩු) සහ පිරිපහදු කිරීම (පරීක්ෂණ අඩු වේදනාකාරී කිරීම) ඇතුළත් විය.
1991 දී European Center for the Validation of Alternative Methods (ECVAM) පිහිටුවන ලද්දේ “ජෛව විද්‍යාවට වැදගත් වන සහ රසායනාගාර සතුන්ගේ භාවිතය අඩු කිරීම, පිරිපහදු කිරීම හෝ ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම යන විකල්ප ක්‍රම විද්‍යාත්මක හා නියාමන පිළිගැනීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා" ය. ECVAM හි විද්‍යාත්මක උපදේශක කමිටුව පරීක්ෂණයක් අනුමත කළ පසු එය සත්ව ආරක්ෂණ පනත යටතේ භාවිතා කළ යුතු අතර විකල්පයක් පවතින විට සතුන් භාවිතා කිරීමට ඉඩ නොදේ.
සත්ව පරීක්ෂාවට එරෙහිව උද්ඝෝෂණ කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් බිහි කිරීම සඳහා 2012 දී British Union for the Abolition of Vivisection හා European Coalition to End Animal Experiments සමඟ එක් විය. BUAV ආධාරකරුවෙකු වන රිකී ගර්වේස් උද්ඝෝෂණ නිවේදනය කළේය. එය දැන් පුද්ගලික සත්කාර නිෂ්පාදන සඳහා සත්ව පරීක්ෂණ තහනම් කිරීමට යුරෝපීය තීරණයෙහි තීරණාත්මක සාධකයක් ලෙස සැලකේ. සමාගම්වලට තවමත් යුරෝපයෙන් පිටත රටවල (සියලු ආනයනික ආලේපන සඳහා සත්ව පරීක්ෂණ අවශ්‍ය වන චීනය වැනි) සත්ව පරීක්ෂණ භාවිතා කළ හැකි වුවද, Leaping Bunny සමාගමක ගෝලීය වෙළඳපොළට අදාළ වන අතර ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සත්ව පරීක්ෂණ භාවිතා කරන නිෂ්පාදන සහතික නොකරයි.
පරීක්ෂණ[සංස්කරණය]
හාවන්, මීයන් සහ guinea ඌරන් වැනි සතුන්ට ඇතැම් විට ද්‍රව්‍ය අනුභව කිරීමට හෝ ආශ්වාස කිරීමට බල කෙරේ.නැතහොත් ආසාත්මිකතා ප්‍රතික්‍රියාවක් ඇත්දැයි බැලීමට දින 28 ක් හෝ 90 ක් පුරා රෝම ඉවත් කරන ලද සම, ඇස් හෝ කන් මත රූපලාවන්‍ය අමුද්‍රව්‍යන් ආලේපනය කරනු ලැබේ.ඉන්පසු ඔවුන් මරා දමා අමුද්‍රව්‍ය අභ්‍යන්තර අවයව වලට ඇති කරන බලපෑම පරීක්ෂා කිරීම සඳහා විවෘත කරනු ලැබේ. මෙම පරීක්ෂණ ගර්භනී සතුන්ටද සිදු කරනු ලැබේ. බොහෝ දුක් විඳීමෙන් පසු කලලරූපය සමඟ මරා දමනු ලැබේ. වඩාත් දීර්ඝ පිළිකා කාරක පරීක්ෂණ වලදී, මීයන් වසර දෙකකට වැඩි කාලයක් පුරා රූපලාවන්‍ය අමුද්‍රව්‍යයන්ගෙන් බලහත්කාරයෙන් පෝෂණය කර පිළිකා සඳහා අධීක්ෂණය කර පසුව මරා දමනු ලැබේ.
“සාමාන්‍යයෙන් තරුණ හාවෙකු පෙට්ටියක තදින් කොටු කළ විට ඔහුට චලනය වීමට නොහැකිය....ඇතැම් විට ක්ලිප් මගින් ඔහුගේ ඇස් විවෘතව තබා ගනී. නිර්වින්දනය සාමාන්‍යයෙන් පරිපාලනය නොවේ. පර්යේෂකයෙකු ඇසේ පිටත තට්ටුවට සාන්ද්‍රිත ද්‍රව්‍යයක් යොදන අතර අන්ධභාවය, ලේ ගැලීම, රක්තපාතය හා වණ වීම වැනි ප්‍රතිචාර සඳහා දින හෝ සති ගණනක් නිරීක්ෂණය කරයි. අවසානයේදී හාවන් සාමාන්‍යයෙන් මරා දමනු ලැබේ.” -Megan Erin Gallagher
ආක්‍රමණික අත්හදා බැලීම් සඳහා ප්‍රයිමේට්,සුනඛයන් වන බීගල් සහ බළලුන් ද යොදා ගනී. බොහෝ රසායනාගාර මෙම විශේෂ භාවිතා කරන්නේ පැරණි හෝ අළුත් ඹෟෂධ,රසායනික ද්‍රව්‍ය හා රෝග පරීක්ෂා කිරීමට ය.
විකල්ප[සංස්කරණය]
තාක්‍ෂණය දියුණු වෙත්ම යල් පැන ගිය සත්ව පරීක්ෂාව ඉක්මන්, ලාභදායී හා වඩා නිවැරදි ක්‍රම මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය වේ. විචාරකයින් පෙන්වා දෙන්නේ මානුෂීය විකල්ප ක්‍රියාත්මක කිරීම මන්දගාමී විය හැකි බවත්, මිල අධික වන බවත් වරකට එක් සංයෝගයක් පමණක් පරීක්ෂා කළ හැකි බවත්ය.විකල්පයන් ධනාත්මක ප්‍රතිඵල පෙන්වා ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, ප්‍රතිනිර්මාණය කරන ලද මානව එපීඩර්මිස් - හාවා වෙනුවට “Draize skin test” සඳහා රූපලාවන්‍ය සැත්කම් මගින් පරිත්‍යාග කරන ලද මිනිස් සම භාවිතා කරයි - මිනිස් ප්‍රතික්‍රියා වලට වඩාත් අදාළ වේ. වෙනත් ක්‍රම මගින් “Draize eye test” ප්‍රතිස්ථාපනය කරනුයේ මිනිස් පටක වලිනි. අතිශය පාලිත පරිසරයක පරීක්ෂණ පැවැත්වීම සඳහා තෝරාගත් පටක හෝ ඉන්ද්‍රිය හුදකලා කිරීමට පරිගණක පාදක පද්ධති ඉඩ දෙයි. මෙම පරීක්ෂණ සත්ව පරීක්ෂාව අඩු කරනවා පමණක් නොව, විෂ සහිත ද්‍රව්‍ය වලින් මිනිසුන් ආරක්ෂා කිරීමේදී වඩාත් නිරවද්‍ය වේ.තවත් කුරිරුකම් රහිත විකල්පයක් වන්නේ, යුරෝපීය සංගමයේ දත්ත ගබඩාවේ ඇති අමුද්‍රව්‍ය 20,000 වැනි ආරක්ෂිත යැයි දැනටමත් තහවුරු කර ඇති අමුද්‍රව්‍ය භාවිතා කිරීමයි.
නිෂ්පාදන[සංස්කරණය]
මේ වන විට සමාගම් රූපලාවණ්‍ය ද්‍රව්‍ය, පුද්ගලික සත්කාර නිෂ්පාදන, ගෘහස්ථ පිරිසිදු කරන ද්‍රව්‍යන්, ඇඳුම් පැළඳුම්, සපත්තු, කොන්ඩම් (සමහර විට කේසීන් සමඟ සැකසූ) සහ ඉටිපන්දම් (සාමාන්‍යයෙන් පැරෆින් හෝ මී මැස්සන්ගෙන් ලබා ගන්නා ඉටි) වැනි කුරිරුකම් රහිත නිෂ්පාදන රාශියක් ඉදිරිපත් කර ඇත. PETA, Choose Cruelty Free, Coalition for Consumer Information on Cosmetics, British Union for the Abolition of Vivisection සහ එහි ශාඛා සංවිධානය වන Cruelty Free International වැනි සංවිධාන මගින් කුරිරුකම් රහිත නිෂ්පාදන සහ කුරිරුකම් සහිත නිෂ්පාදන ලැයිස්තුවක් නිකුත් කර තිබේ. 1990 දශකයේ සිට Leaping Bunny යනු එකම ජාත්‍යන්තර තෙවන පාර්ශවීය කුරිරුකම් රහිත සහතික කිරීමේ වැඩසටහනයි.
උත්සව[සංස්කරණය]
ජාතික කුරිරුකම් රහිත සතිය යනු එක්සත් රාජධානියේ සෑම වසරකම BUAV විසින් සංවිධානය කරනු ලබන සිදුවීමකි. 2006 පවත්වන ලද උත්සවය ජූලි 17-23 දක්වා විය.ජාතික නිර්මාංශ සතිය, එක්සත් රාජධානියේ වීගන් සතිය සහ සෑම වසරකම නොවැම්බර් 1 දිනයට යෙදී තිබෙන ලෝක වීගන් දිනය ඒ හා සමාන සිදුවීම් අතර වේ.
විවේචන[සංස්කරණය]
සමහර නිෂ්පාදකයින් තම නිෂ්පාදන “සතුන් මත පරීක්ෂාවට ලක් කර නැත”, “අපි සත්ව පරීක්ෂණ පවත්වන්නේ නැත”, “කිසි විටෙකත් සතුන් පරීක්ෂා කර නැත”, “සත්ව පරීක්ෂාවට එරෙහිය” හෝ “කුරිරත්වයෙන් තොර” යැයි ලේබල් කිරීමට පටන් ගෙන ඇතත්, මෙම ලේබල් ව්‍යාකූල සහ ඔවුන් අදහස් කරන්නේ කුමක්ද යන්න පිළිබඳව පැහැදිලි නෛතික අර්ථ දැක්වීමක් නොමැති බැවින් නොමඟ යැවිය හැකිය.
යොමුව[සංස්කරණය]
- ↑ Andre, Claire; Velasquez, Manuel. "Of Cures and Creatures Great and Small". Santa Clara University. සම්ප්‍රවේශය 22 December 2014.