කොස්ට රිකාවේ භූගෝලය
කොස්ට රිකාව නැගෙනහිරින් කැරිබියන් මුහුදට සහ බටහිරින් පැසිෆික් සාගරයට මායිම් වේ. කොස්ට රිකාව උතුරින් නිකරගුවාව සහ දකුණින් පැනමාව ද මායිම් වේ.
රටේ උසම ස්ථානය වන්නේ මීටර 3,819 (අඩි 12,530) ක සෙරෝ චිරිපෝ ය. රටේ උසම ගිනි කන්ද ඉරාසු ගිනි කන්ද (මීටර් 3,431 හෝ අඩි 11,257) වන අතර විශාලතම විල වන්නේ අරෙනල් විලයි. කොස්ට රිකාව ේ දන්නා ගිනිකඳු 14 ක් ඇති අතර ඒවායින් හයක් පසුගිය වසර 75 තුළ ක්‍රියාකාරී වී ඇත.
දේශගුණය
[සංස්කරණය]කොස්ට රිකාව වසර පුරා නිවර්තන දේශගුණයක් අත්විඳියි. කන්න දෙකක් තියෙනවා. වියළි කාලය දෙසැම්බර් සිට අප්රේල් දක්වා වන අතර වැසි සමය මැයි සිට නොවැම්බර් දක්වා වේ. මාර්තු සහ අප්රේල් රටේ උණුසුම්ම මාස වන අතර දෙසැම්බර් සහ ජනවාරි ශීතලම වේ. කෙසේ වෙතත්, වියළි කාලවලදී වැසි සහිත දින මෙන්ම තෙත් සමයේදී වැසි නොමැති සති පවතී.
ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ
[සංස්කරණය]
එහි විශාලත්වය තිබියදීත්, කොස්ට රිකාව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති රටවලින් එකකි.
එක් ජාතික වනෝද්‍යානයක්, කොර්කෝවාඩෝ ජාතික වනෝද්‍යානය, එහි ජෛව විවිධත්වය සඳහා පරිසර විද්‍යාඥයන් අතර ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් වී ඇත (විශාල බළලුන් සහ ටැපිර් ඇතුළුව) සහ අමුත්තන්ට වනජීවීන් බහුල ලෙස දැකීමට අපේක්ෂා කළ හැකි ස්ථානයකි.[1][2] කොර්කෝවාඩෝ යනු කොස්ටාරිකන් වඳුරු විශේෂ හතරම සොයා ගත හැකි කොස්ට රිකාව හි ඇති එකම උද්‍යානයයි.[3] කොස්ට රිකාවේ පැසිෆික් වෙරළ තීරයේ සහ පැනමාවේ කුඩා කොටසක පමණක් දක්නට ලැබෙන සහ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති බවට සැලකෙන සුදු-හිස් කැපුචින්, මැන්ටල් හවුලර්, වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ජෙෆ්‍රෝයිගේ මකුළු වඳුරා,[3][4] සහ මධ්‍යම ඇමරිකානු ලේනා වඳුරා මේවාට ඇතුළත් වේ. 2008 දක්වා, එහි තත්ත්වය අවදානම් තත්ත්වයට උසස් කරන ලදී. වනාන්තර විනාශය, නීතිවිරෝධී සුරතල් වෙළඳාම සහ දඩයම් කිරීම එහි තර්ජනාත්මක තත්ත්වයට ප්‍රධාන හේතු වේ.[5] ලා ඇමිස්ටාඩ් සහ චිරිපෝ විසින් මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 3000 කට වඩා උසින් පිහිටි පැරමෝ දේශගුණය ඉදිරිපත් කරයි, සුදු නාසය සහිත කබාය, සෝටි ත්‍රෂ් සහ රොජියෙරා ඇමෝනා වැනි වෙනත් ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ සපයයි. කොස්ට රිකාව වන විනාශය නැවැත්වූ සහ ආපසු හැරවූ පළමු නිවර්තන රට වේ; එහි වන වගාව සාර්ථකව ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කර ඇති අතර ජීව විද්‍යාඥයින්ට සහ පරිසර විද්‍යාඥයින්ට එහි පාරිසරික ආරක්ෂණ ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව ඉගැන්වීම සඳහා පරිසර පද්ධති සේවාවක් සංවර්ධනය කර ඇත.[6] රටෙහි 2018 වනාන්තර භූ දර්ශන අඛණ්ඩතා දර්ශකයේ මධ්‍යන්‍ය ලකුණු 4.65/10ක් තිබූ අතර, එය රටවල් 172ක් අතරින් ගෝලීය වශයෙන් 118 වැනි ස්ථානයට පත් විය.[7]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ "Corcovado National Park Costa Rica". costa-rica-guide.com. 24 February 2004 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 May 2012.
- ^ "Diversity of Corcovado National Park". Govisitcostarica.com. 14 June 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2010.
- ^ a b Hunter, L.; Andrew, D. (2002). Watching Wildlife Central America. Lonely Planet. p. 97. ISBN 978-1-86450-034-9.
- ^ Cortes-Ortíz, L.; Solano-Rojas, D.; Rosales-Meda, M.; Williams-Guillén, K.; Méndez-Carvajal, P.G.; Marsh, L.K.; Canales-Espinosa, D.; Mittermeier, R.A. (2021). "Ateles geoffroyi". IUCN Red List of Threatened Species. 2021: e.T2279A191688782. doi:10.2305/IUCN.UK.2021-1.RLTS.T2279A191688782.en. සම්ප්‍රවේශය 12 November 2021.
- ^ Solano-Rojas, D. (2021). "Saimiri oerstedii". IUCN Red List of Threatened Species. 2021: e.T19836A17940807. doi:10.2305/IUCN.UK.2021-1.RLTS.T19836A17940807.en. සම්ප්‍රවේශය 12 November 2021.
- ^ Nell Lewis (27 July 2020). "This country regrew its lost forest. Can the world learn from it?". CNN. 1 August 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 August 2020.
- ^ Grantham, H. S.; Duncan, A.; Evans, T. D.; Jones, K. R.; Beyer, H. L.; Schuster, R.; Walston, J.; Ray, J. C.; Robinson, J. G.; Callow, M.; Clements, T.; Costa, H. M.; DeGemmis, A.; Elsen, P. R.; Ervin, J.; Franco, P.; Goldman, E.; Goetz, S.; Hansen, A.; Hofsvang, E.; Jantz, P.; Jupiter, S.; Kang, A.; Langhammer, P.; Laurance, W. F.; Lieberman, S.; Linkie, M.; Malhi, Y.; Maxwell, S.; Mendez, M.; Mittermeier, R.; Murray, N. J.; Possingham, H.; Radachowsky, J.; Saatchi, S.; Samper, C.; Silverman, J.; Shapiro, A.; Strassburg, B.; Stevens, T.; Stokes, E.; Taylor, R.; Tear, T.; Tizard, R.; Venter, O.; Visconti, P.; Wang, S.; Watson, J. E. M. (2020). "Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity – Supplementary Material". Nature Communications. 11 (1): 5978. Bibcode:2020NatCo..11.5978G. doi:10.1038/s41467-020-19493-3. ISSN 2041-1723. PMC 7723057. PMID 33293507.